മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം186

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം186

1 ഭീഷ്മ ഉവാച
     തതോ ഹലഹലാശബ്ദോ ദിവി രാജൻ മഹാൻ അഭൂത്
     പ്രസ്വാപം ഭീഷ്മ മാ സ്രാക്ഷീർ ഇതി കൗരവനന്ദന
2 അയുഞ്ജം ഏവ ചൈവാഹം തദ് അസ്ത്രം ഭൃഗുനന്ദനേ
     പ്രസ്വാപം മാം പ്രയുഞ്ജാനം നാരദോ വാക്യം അബ്രവീത്
3 ഏതേ വിയതി കൗരവ്യ ദിവി ദേവഗണാഃ സ്ഥിതാഃ
     തേ ത്വാം നിവാരയന്ത്യ് അദ്യ പ്രസ്വാപം മാ പ്രയോജയ
4 രാമസ് തപസ്വീ ബ്രഹ്മണ്യോ ബ്രാഹ്മണശ് ച ഗുരുശ് ച തേ
     തസ്യാവമാനം കൗരവ്യ മാ സ്മ കാർഷീഃ കഥം ചന
5 തതോ ഽപശ്യം ദിവിഷ്ഠാൻ വൈ താൻ അഷ്ടൗ ബ്രഹ്മവാദിനഃ
     തേ മാം സ്മയന്തോ രാജേന്ദ്ര ശനകൈർ ഇദം അബ്രുവൻ
6 യഥാഹ ഭരതശ്രേഷ്ഠ നാരദസ് തത് തഥാ കുരു
     ഏതദ് ധി പരമം ശ്രേയോ ലോകാനാം ഭരതർഷഭ
7 തതശ് ച പ്രതിസംഹൃത്യ തദ് അസ്ത്രം സ്വാപനം മൃധേ
     ബ്രഹ്മാസ്ത്രം ദീപയാം ചക്രേ തസ്മിൻ യുധി യഥാവിധി
8 തതോ രാമോ രുഷിതോ രാജപുത്ര; ദൃഷ്ട്വാ തദ് അസ്ത്രം വിനിവർതിതം വൈ
     ജിതോ ഽസ്മി ഭീഷ്മേണ സുമന്ദബുദ്ധിർ; ഇത്യ് ഏവ വാക്യം സഹസാ വ്യമുഞ്ചത്
9 തതോ ഽപശ്യത് പിതരം ജാമദഗ്ന്യഃ; പിതുസ് തഥാ പിതരം തസ്യ ചാന്യം
     ത ഏവൈനം സമ്പരിവാര്യ തസ്ഥുർ; ഊചുശ് ചൈനം സാന്ത്വപൂർവം തദാനീം
10 മാ സ്മൈവം സാഹസം വത്സ പുനഃ കാർഷീഃ കഥം ചന
    ഭീഷ്മേണ സംയുഗം ഗന്തും ക്ഷത്രിയേണ വിശേഷതഃ
11 ക്ഷത്രിയസ്യ തു ധർമോ ഽയം യദ് യുദ്ധം ഭൃഗുനന്ദന
    സ്വാധ്യായോ വ്രതചര്യാ ച ബ്രാഹ്മണാനാം പരം ധനം
12 ഇദം നിമിത്തേ കസ്മിംശ് ചിദ് അസ്മാഭിർ ഉപമന്ത്രിതം
    ശസ്ത്രധാരണം അത്യുഗ്രം തച് ച കാര്യം കൃതം ത്വയാ
13 വത്സ പര്യാപ്തം ഏതാവദ് ഭീഷ്മേണ സഹ സംയുഗേ
    വിമർദസ് തേ മഹാബാഹോ വ്യപയാഹി രണാദ് ഇതഃ
14 പര്യാപ്തം ഏതദ് ഭദ്രം തേ തവ കാർമുകധാരണം
    വിസർജയൈതദ് ദുർധർഷ തപസ് തപ്യസ്വ ഭാർഗവ
15 ഏഷ ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവോ ദേവൈഃ സർവൈർ നിവാരിതഃ
    നിവർതസ്വ രണാദ് അസ്മാദ് ഇതി ചൈവ പ്രചോദിതഃ
16 രാമേണ സഹ മാ യോത്സീർ ഗുരുണേതി പുനഃ പുനഃ
    ന ഹി രാമോ രണേ ജേതും ത്വയാ ന്യായ്യഃ കുരൂദ്വഹ
    മാനം കുരുഷ്വ ഗാംഗേയ ബ്രാഹ്മണസ്യ രണാജിരേ
17 വയം തു ഗുരവസ് തുഭ്യം തതസ് ത്വാം വാരയാമഹേ
    ഭീഷ്മോ വസൂനാം അന്യതമോ ദിഷ്ട്യാ ജീവസി പുത്രക
18 ഗാംഗേയഃ ശന്തനോഃ പുത്രോ വസുർ ഏഷ മഹായശാഃ
    കഥം ത്വയാ രണേ ജേതും രാമ ശക്യോ നിവർത വൈ
19 അർജുനഃ പാണ്ഡവശ്രേഷ്ഠഃ പുരന്ദരസുതോ ബലീ
    നരഃ പ്രജാപതിർ വീരഃ പൂർവദേവഃ സനാതനഃ
20 സവ്യസാചീതി വിഖ്യാതസ് ത്രിഷു ലോകേഷു വീര്യവാൻ
    ഭീഷ്മമൃത്യുർ യഥാകാലം വിഹിതോ വൈ സ്വയംഭുവാ
21 ഏവം ഉക്തഃ സ പിതൃഭിഃ പിതൄൻ രാമോ ഽബ്രവീദ് ഇദം
    നാഹം യുധി നിവർതേയം ഇതി മേ വ്രതം ആഹിതം
22 ന നിവർതിതപൂർവം ച കദാ ചിദ് രണമൂധനി
    നിവർത്യതാം ആപഗേയഃ കാമയുദ്ധാത് പിതാമഹാഃ
    ന ത്വ് അഹം വിനിവർതിഷ്യേ യുദ്ധാദ് അസ്മാത് കഥം ചന
23 തതസ് തേ മുനയോ രാജന്ന് ഋചീകപ്രമുഖാസ് തദാ
    നാരദേനൈവ സഹിതാഃ സമാഗമ്യേദം അബ്രുവൻ
24 നിവർതസ്വ രണാത് താത മാനയസ്വ ദ്വിജോത്തമാൻ
    നേത്യ് അവോചം അഹം താംശ് ച ക്ഷത്രധർമവ്യപേക്ഷയാ
25 മമ വ്രതം ഇദം ലോകേ നാഹം യുദ്ധാത് കഥം ചന
    വിമുഖോ വിനിവർതേയം പൃഷ്ഠതോ ഽഭ്യാഹതഃ ശരൈഃ
26 നാഹം ലോഭാൻ ന കാർപണ്യാൻ ന ഭയാൻ നാർഥകാരണാത്
    ത്യജേയം ശാശ്വതം ധർമം ഇതി മേ നിശ്ചിതാ മതിഃ
27 തതസ് തേ മുനയഃ സർവേ നാരദപ്രമുഖാ നൃപ
    ഭാഗീരഥീ ച മേ മാതാ രണമധ്യം പ്രപേദിരേ
28 തഥൈവാത്തശരോ ധന്വീ തഥൈവ ദൃഢനിശ്ചയഃ
    സ്ഥിതോ ഽഹം ആഹവേ യോദ്ധും തതസ് തേ രാമം അബ്രുവൻ
    സമേത്യ സഹിതാ ഭൂയഃ സമരേ ഭൃഗുനന്ദനം
29 നാവനീതം ഹി ഹൃദയം വിപ്രാണാം ശാമ്യ ഭാർഗവ
    രാമ രാമ നിവർതസ്വ യുദ്ധാദ് അസ്മാദ് ദ്വിജോത്തമ
    അവധ്യോ ഹി ത്വയാ ഭീഷ്മസ് ത്വം ച ഭീഷ്മസ്യ ഭാർഗവ
30 ഏവം ബ്രുവന്തസ് തേ സർവേ പ്രതിരുധ്യ രണാജിരം
    ന്യാസയാം ചക്രിരേ ശസ്ത്രം പിതരോ ഭൃഗുനന്ദനം
31 തതോ ഽഹം പുനർ ഏവാഥ താൻ അഷ്ടൗ ബ്രഹ്മവാദിനഃ
    അദ്രാക്ഷം ദീപ്യമാനാൻ വൈ ഗ്രഹാൻ അഷ്ടാവ് ഇവോദിതാൻ
32 തേ മാം സപ്രണയം വാക്യം അബ്രുവൻ സമരേ സ്ഥിതം
    പ്രൈഹി രാമം മഹാബാഹോ ഗുരും ലോകഹിതം കുരു
33 ദൃഷ്ട്വാ നിവർതിതം രാമം സുഹൃദ്വാക്യേന തേന വൈ
    ലോകാനാം ച ഹിതം കുർവന്ന് അഹം അപ്യ് ആദദേ വചഃ
34 തതോ ഽഹം രാമം ആസാദ്യ വവന്ദേ ഭൃശവിക്ഷതഃ
    രാമശ് ചാഭ്യുത്സ്മയൻ പ്രേമ്ണാ മാം ഉവാച മഹാതപാഃ
35 ത്വത്സമോ നാസ്തി ലോകേ ഽസ്മിൻ ക്ഷത്രിയഃ പൃഥിവീചരഃ
    ഗമ്യതാം ഭീഷ്മ യുദ്ധേ ഽസ്മിംസ് തോഷിതോ ഽഹം ഭൃശം ത്വയാ
36 മമ ചൈവ സമക്ഷം താം കന്യാം ആഹൂയ ഭാർഗവഃ
    ഉവാച ദീനയാ വാചാ മധ്യേ തേഷാം തപസ്വിനാം