മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം187
| ←അധ്യായം186 | മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം രചന: അധ്യായം187 |
അധ്യായം188→ |
1 രാമ ഉവാച
പ്രത്യക്ഷം ഏതൽ ലോകാനാം സർവേഷാം ഏവ ഭാമിനി
യഥാ മയാ പരം ശക്ത്യാ കൃതം വൈ പൗരുഷം മഹത്
2 ന ചൈവ യുധി ശക്നോമി ഭീഷ്മം ശസ്ത്രഭൃതാം വരം
വിശേഷയിതും അത്യർഥം ഉത്തമാസ്ത്രാണി ദർശയൻ
3 ഏഷാ മേ പരമാ ശക്തിർ ഏതൻ മേ പരമം ബലം
യഥേഷ്ടം ഗമ്യതാം ഭദ്രേ കിം അന്യദ് വാ കരോമി തേ
4 ഭീഷ്മം ഏവ പ്രപദ്യസ്വ ന തേ ഽന്യാ വിദ്യതേ ഗതിഃ
നിർജിതോ ഹ്യ് അസ്മി ഭീഷ്മേണ മഹാസ്ത്രാണി പ്രമുഞ്ചതാ
5 ഭീഷ്മ ഉവാച
ഏവം ഉക്ത്വാ തതോ രാമോ വിനിഃശ്വസ്യ മഹാമനാഃ
തൂഷ്ണീം ആസീത് തദാ കന്യാ പ്രോവാച ഭൃഗുനന്ദനം
6 ഭഗവന്ന് ഏവം ഏവൈതദ് യഥാഹ ഭഗവാംസ് തഥാ
അജേയോ യുധി ഭീഷ്മോ ഽയം അപി ദേവൈർ ഉദാരധീഃ
7 യഥാശക്തി യഥോത്സാഹം മമ കാര്യം കൃതം ത്വയാ
അനിധായ രണേ വീര്യം അസ്ത്രാണി വിവിധാനി ച
8 ന ചൈഷ ശക്യതേ യുദ്ധേ വിശേഷയിതും അന്തതഃ
ന ചാഹം ഏനം യാസ്യാമി പുനർ ഭീഷ്മം കഥം ചന
9 ഗമിഷ്യാമി തു തത്രാഹം യത്ര ഭീഷ്മം തപോധന
സമരേ പാതയിഷ്യാമി സ്വയം ഏവ ഭൃഗൂദ്വഹ
10 ഏവം ഉക്ത്വാ യയൗ കന്യാ രോഷവ്യാകുലലോചനാ
തപസേ ധൃതസങ്കൽപാ മമ ചിന്തയതീ വധം
11 തതോ മഹേന്ദ്രം സഹ തൈർ മുനിർഭിർ ഭൃഗുസത്തമഃ
യഥാഗതം യയൗ രാമോ മാം ഉപാമന്ത്ര്യ ഭാരത
12 തതോ ഽഹം രഥം ആരുഹ്യ സ്തൂയമാനോ ദ്വിജാതിഭിഃ
പ്രവിശ്യ നഗരം മാത്രേ സത്യവത്യൈ ന്യവേദയം
യഥാവൃത്തം മഹാരാജ സാ ച മാം പ്രത്യനന്ദത
13 പുരുഷാംശ് ചാദിശം പ്രാജ്ഞാൻ കന്യാവൃത്താന്തകർമണി
ദിവസേ ദിവസേ ഹ്യ് അസ്യാ ഗതജൽപിതചേഷ്ടിതം
പ്രത്യാഹരംശ് ച മേ യുക്താഃ സ്ഥിതാഃ പ്രിയഹിതേ മമ
14 യദൈവ ഹി വനം പ്രായാത് കന്യാ സാ തപസേ ധൃതാ
തദൈവ വ്യഥിതോ ദീനോ ഗതചേതാ ഇവാഭവം
15 ന ഹി മാം ക്ഷത്രിയഃ കശ് ചിദ് വീര്യേണ വിജയേദ് യുധി
ഋതേ ബ്രഹ്മവിദസ് താത തപസാ സംശിതവ്രതാത്
16 അപി ചൈതൻ മയാ രാജൻ നാരദേ ഽപി നിവേദിതം
വ്യാസേ ചൈവ ഭയാത് കാര്യം തൗ ചോഭൗ മാം അവോചതാം
17 ന വിഷാദസ് ത്വയാ കാര്യോ ഭീഷ്മ കാശിസുതാം പ്രതി
ദൈവം പുരുഷകാരേണ കോ നിവർതിതും ഉത്സഹേത്
18 സാ തു കന്യാ മഹാരാജ പ്രവിശ്യാശ്രമമണ്ഡലം
യമുനാതീരം ആശ്രിത്യ തപസ് തേപേ ഽതിമാനുഷം
19 നിരാഹാരാ കൃശാ രൂക്ഷാ ജടിലാ മലപങ്കിനീ
ഷൺ മാസാൻ വായുഭക്ഷാ ച സ്ഥാണുഭൂതാ തപോധനാ
20 യമുനാതീരം ആസാദ്യ സംവത്സരം അഥാപരം
ഉദവാസം നിരാഹാരാ പാരയാം ആസ ഭാമിനീ
21 ശീർണപർണേന ചൈകേന പാരയാം ആസ ചാപരം
സംവത്സരം തീവ്രകോപാ പാദാംഗുഷ്ഠാഗ്രധിഷ്ഠിതാ
22 ഏവം ദ്വാദശ വർഷാണി താപയാം ആസ രോദസീ
നിവർത്യമാനാപി തു സാ ജ്ഞാതിഭിർ നൈവ ശക്യതേ
23 തതോ ഽഗമദ് വത്സഭൂമിം സിദ്ധചാരണസേവിതാം
ആശ്രമം പുണ്യശീലാനാം താപസാനാം മഹാത്മനാം
24 തത്ര പുണ്യേഷു ദേശേഷു സാപ്ലുതാംഗീ ദിവാനിശം
വ്യചരത് കാശികന്യാ സാ യഥാകാമവിചാരിണീ
25 നന്ദാശ്രമേ മഹാരാജ തതോലൂകാശ്രമേ ശുഭേ
ച്യവനസ്യാശ്രമേ ചൈവ ബ്രഹ്മണഃ സ്ഥാന ഏവ ച
26 പ്രയാഗേ ദേവയജനേ ദേവാരണ്യേഷു ചൈവ ഹ
ഭോഗവത്യാം തഥാ രാജൻ കൗശികസ്യാശ്രമേ തഥാ
27 മാണ്ഡവ്യസ്യാശ്രമേ രാജൻ ദിലീപസ്യാശ്രമേ തഥാ
രാമഹ്രദേ ച കൗരവ്യ പൈലഗാർഗ്യസ്യ ചാശ്രമേ
28 ഏതേഷു തീർഥേഷു തദാ കാശികന്യാ വിശാം പതേ
ആപ്ലാവയത ഗാത്രാണി തീവ്രം ആസ്ഥായ വൈ തപഃ
29 താം അബ്രവീത് കൗരവേയ മമ മാതാ ജലോത്ഥിതാ
കിമർഥം ക്ലിശ്യസേ ഭദ്രേ തഥ്യം ഏതദ് ബ്രവീഹി മേ
30 സൈനാം അഥാബ്രവീദ് രാജൻ കൃതാഞ്ജലിർ അനിന്ദിതാ
ഭീഷ്മോ രാമേണ സമരേ ന ജിതശ് ചാരുലോചനേ
31 കോ ഽന്യസ് തം ഉത്സഹേജ് ജേതും ഉദ്യതേഷും മഹീപതിം
സാഹം ഭീഷ്മവിനാശായ തപസ് തപ്സ്യേ സുദാരുണം
32 ചരാമി പൃഥിവീം ദേവി യഥാ ഹന്യാം അഹം നൃപം
ഏതദ് വ്രതഫലം ദേഹേ പരസ്മിൻ സ്യാദ് യഥാ ഹി മേ
33 തതോ ഽബ്രവീത് സാഗരഗാ ജിഹ്മം ചരസി ഭാമിനി
നൈഷ കാമോ ഽനവദ്യാംഗി ശക്യഃ പ്രാപ്തും ത്വയാബലേ
34 യദി ഭീഷ്മവിനാശായ കാശ്യേ ചരസി വൈ വ്രതം
വ്രതസ്ഥാ ച ശരീരം ത്വം യദി നാമ വിമോക്ഷ്യസി
നദീ ഭവിഷ്യസി ശുഭേ കുടിലാ വാർഷികോദകാ
35 ദുസ്തീർഥാ ചാനഭിജ്ഞേയാ വാർഷികീ നാഷ്ടമാസികീ
ഭീമഗ്രാഹവതീ ഘോരാ സർവഭൂതഭയങ്കരീ
36 ഏവം ഉക്ത്വാ തതോ രാജൻ കാശികന്യാം ന്യവർതത
മാതാ മമ മഹാഭാഗാ സ്മയമാനേവ ഭാമിനീ
37 കദാ ചിദ് അഷ്ടമേ മാസി കദാ ചിദ് ദശമേ തഥാ
ന പ്രാശ്നീതോദകം അപി പുനഃ സാ വരവർണിനീ
38 സാ വത്സഭൂമിം കൗരവ്യ തീർഥലോഭാത് തതസ് തതഃ
പതിതാ പരിധാവന്തീ പുനഃ കാശിപതേഃ സുതാ
39 സാ നദീ വത്സഭൂമ്യാം തു പ്രഥിതാംബേതി ഭാരത
വാർഷികീ ഗ്രാഹബഹുലാ ദുസ്തീർഥാ കുടിലാ തഥാ
40 സാ കന്യാ തപസാ തേന ഭാഗാർധേന വ്യജായത
നദീ ച രാജൻ വത്സേഷു കന്യാ ചൈവാഭവത് തദാ