മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം192

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം192

1 ഭീഷ്മ ഉവാച
     തതഃ ശിഖണ്ഡിനോ മാതാ യഥാതത്ത്വം നരാധിപ
     ആചചക്ഷേ മഹാബാഹോ ഭർത്രേ കന്യാം ശിഖണ്ഡിനീം
2 അപുത്രയാ മയാ രാജൻ സപത്നീനാം ഭയാദ് ഇദം
     കന്യാ ശിഖണ്ഡിനീ ജാതാ പുരുഷോ വൈ നിവേദിതഃ
3 ത്വയാ ചൈവ നരശ്രേഷ്ഠ തൻ മേ പ്രീത്യാനുമോദിതം
     പുത്രകർമ കൃതം ചൈവ കന്യായാഃ പാർഥിവർഷഭ
     ഭാര്യാ ചോഢാ ത്വയാ രാജൻ ദശാർണാധിപതേഃ സുതാ
4 ത്വയാ ച പ്രാഗഭിഹിതം ദേവവാക്യാർഥദർശനാത്
     കന്യാ ഭൂത്വാ പുമാൻ ഭാവീത്യ് ഏവം ചൈതദ് ഉപേക്ഷിതം
5 ഏതച് ഛ്രുത്വാ ദ്രുപദോ യജ്ഞസേനഃ; സർവം തത്ത്വം മന്ത്രവിദ്ഭ്യോ നിവേദ്യ
     മന്ത്രം രാജാ മന്ത്രയാം ആസ രാജൻ; യദ് യദ് യുക്തം രക്ഷണേ വൈ പ്രജാനാം
6 സംബന്ധകം ചൈവ സമർഥ്യ തസ്മിൻ; ദാശാർണകേ വൈ നൃപതൗ നരേന്ദ്ര
     സ്വയം കൃത്വാ വിപ്രലംഭം യഥാവൻ; മന്ത്രൈകാഗ്രോ നിശ്ചയം വൈ ജഗാമ
7 സ്വഭാവഗുപ്തം നഗരം ആപത്കാലേ തു ഭാരത
     ഗോപയാം ആസ രാജേന്ദ്ര സർവതഃ സമലങ്കൃതം
8 ആർതിം ച പരമാം രാജാ ജഗാമ സഹ ഭാര്യയാ
     ദശാർണപതിനാ സാർധം വിരോധേ ഭരതർഷഭ
9 കഥം സംബന്ധിനാ സാർധം ന മേ സ്യാദ് വിഗ്രഹോ മഹാൻ
     ഇതി സഞ്ചിന്ത്യ മനസാ ദൈവതാന്യ് അർചയത് തദാ
10 തം തു ദൃഷ്ട്വാ തദാ രാജൻ ദേവീ ദേവ പരം തഥാ
    അർചാം പ്രയുഞ്ജാനം അഥോ ഭാര്യാ വചനം അബ്രവീത്
11 ദേവാനാം പ്രതിപത്തിശ് ച സത്യാ സാധുമതാ സദാ
    സാ തു ദുഃഖാർണവം പ്രാപ്യ നഃ സ്യാദ് അർചയതാം ഭൃശം
12 ദൈവതാനി ച സർവാണി പൂജ്യന്താം ഭൂരിദക്ഷിണൈഃ
    അഗ്നയശ് ചാപി ഹൂയന്താം ദാശാർണപ്രതിസേധനേ
13 അയുദ്ധേന നിവൃത്തിം ച മനസാ ചിന്തയാഭിഭോ
    ദേവതാനാം പ്രസാദേന സർവം ഏതദ് ഭവിഷ്യതി
14 മന്ത്രിഭിർ മന്ത്രിതം സാർധം ത്വയാ യത് പൃഥുലോചന
    പുരസ്യാസ്യാവിനാശായ തച് ച രാജംസ് തഥാ കുരു
15 ദൈവം ഹി മാനുഷോപേതം ഭൃശം സിധ്യതി പാർഥിവ
    പരസ്പരവിരോധാത് തു നാനയോഃ സിദ്ധിർ അസ്തി വൈ
16 തസ്മാദ് വിധായ നഗരേ വിധാനം സചിവൈഃ സഹ
    അർചയസ്വ യഥാകാമം ദൈവതാനി വിശാം പതേ
17 ഏവം സംഭാഷമാണൗ തൗ ദൃഷ്ട്വാ ശോകപരായണൗ
    ശിഖണ്ഡിനീ തദാ കന്യാ വ്രീഡിതേവ മനസ്വിനീ
18 തതഃ സാ ചിന്തയാം ആസ മത്കൃതേ ദുഃഖിതാവ് ഉഭൗ
    ഇമാവ് ഇതി തതശ് ചക്രേ മതിം പ്രാണവിനാശനേ
19 ഏവം സാ നിശ്ചയം കൃത്വാ ഭൃശം ശോകപരായണാ
    ജഗാമ ഭവനം ത്യക്ത്വാ ഗഹനം നിർജനം വനം
20 യക്ഷേണർദ്ധിമതാ രാജൻ സ്ഥൂണാകർണേന പാലിതം
    തദ്ഭയാദ് ഏവ ച ജനോ വിസർജയതി തദ് വനം
21 തത്ര സ്ഥൂണസ്യ ഭവനം സുധാമൃത്തികലേപനം
    ലാജോല്ലാപികധൂമാഢ്യം ഉച്ചപ്രാകാരതോരണം
22 തത് പ്രവിശ്യ ശിഖണ്ഡീ സാ ദ്രുപദസ്യാത്മജാ നൃപ
    അനശ്നതീ ബഹുതിഥം ശരീരം ഉപശോഷയത്
23 ദർശയാം ആസ താം യക്ഷഃ സ്ഥൂണോ മധ്വക്ഷസംയുതഃ
    കിമർഥോ ഽയം തവാരംഭഃ കരിഷ്യേ ബ്രൂഹി മാചിരം
24 അശക്യം ഇതി സാ യക്ഷം പുനഃ പുനർ ഉവാച ഹ
    കരിഷ്യാമീതി ചൈനാം സ പ്രത്യുവാചാഥ ഗുഹ്യകഃ
25 ധനേശ്വരസ്യാനുചരോ വരദോ ഽസ്മി നൃപാത്മജേ
    അദേയം അപി ദാസ്യാമി ബ്രൂഹി യത് തേ വിവക്ഷിതം
26 തതഃ ശിഖണ്ഡീ തത് സർവം അഖിലേന ന്യവേദയത്
    തസ്മൈ യക്ഷപ്രധാനായ സ്ഥൂണാകർണായ ഭാരത
27 ആപന്നോ മേ പിതാ യക്ഷ നചിരാദ് വിനശിഷ്യതി
    അഭിയാസ്യതി സങ്ക്രുദ്ധോ ദശാർണാധിപതിർ ഹി തം
28 മഹാബലോ മഹോത്സാഹഃ സ ഹേമകവചോ നൃപഃ
    തസ്മാദ് രക്ഷസ്വ മാം യക്ഷ പിതരം മാതരം ച മേ
29 പ്രതിജ്ഞാതോ ഹി ഭവതാ ദുഃഖപ്രതിനയോ മമ
    ഭവേയം പുരുഷോ യക്ഷ ത്വത്പ്രസാദാദ് അനിന്ദിതഃ
30 യാവദ് ഏവ സ രാജാ വൈ നോപയാതി പുരം മമ
    താവദ് ഏവ മഹായക്ഷ പ്രസാദം കുരു ഗുഹ്യക