മഹാഭാരതം മൂലം/കർണപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം31

1 [സ്]
     തതഃ പരാനീക ഭിദം വ്യൂഹം അപ്രതിമം പരൈഃ
     സമീക്ഷ്യ കർണഃ പാർഥാനാം ധൃഷ്ടദ്യുമ്നാഭിരക്ഷിതം
 2 പ്രയയൗ രഥഘോഷേണ സിംഹനാദ രവേണ ച
     വാദിത്രാണാം ച നിനദൈഃ കമ്പയന്ന് ഇവ മേദിനീം
 3 വേപമാന ഇവ ക്രോധാദ് യുദ്ധശൗണ്ഡഃ പരന്തപഃ
     പതിവ്യൂഹ്യ മഹാതേജാ യഥാവദ് ഭരതർഷഭ
 4 വ്യധമത് പാണ്ഡവീം സേനാം ആസുരീം മഘവാൻ ഇവ
     യുധിഷ്ഠിരം ചാഭിഭവന്ന് അസപവ്യം ചകാര ഹ
 5 [ധൃ]
     കഥം സഞ്ജയ രാധേയഃ പ്രത്യവ്യൂഹത പാണ്ഡവാൻ
     ധൃഷ്ടദ്യുമ്നമുഖാൻ വീരാൻ ഭീമസേനാഭിരക്ഷിതാൻ
 6 കേ ച പ്രപക്ഷൗ പക്ഷൗ വാ മമ സൈന്യസ്യ സഞ്ജയ
     പ്രവിഭജ്യ യഥാന്യായം കഥം വാ സമവസ്ഥിതാഃ
 7 കഥം പാണ്ഡുസുതശ് ചാപി പ്രത്യവ്യൂഹന്ത മാമകാൻ
     കഥം ചൈതാൻ മഹായുദ്ധം പ്രാവർതത സുദാരുണം
 8 ക്വ ച ബീഭത്സുർ അഭവദ് യത് കർണോ ഽയാദ് യുധിഷ്ഠിരം
     കോ ഹ്യ് അർജുനസ്യ സാംനിധ്യേ ശക്തോ ഽഭ്യേതും യുധിഷ്ഠിരം
 9 സർവഭൂതാനി യോ ഹ്യ് ഏകഃ ഖാണ്ഡവേ ജിതവാൻ പുരാ
     കസ് തം അന്യത്ര രാധേയാത് പ്രതിയുധ്യേജ് ജിജീവിഷുഃ
 10 [സ്]
    ശൃണു വ്യൂഹസ്യ രചനാം അർജുനശ് ച യഥാഗതഃ
    പരിദായ നൃപം തേഭ്യഃ സംഗ്രാമശ് ചാഭവദ് യഥാ
11 കൃപഃ ശാരദ്വതോ രാജൻ മാഗധശ് ച തരസ്വിനഃ
    സാത്വതഃ കൃതവർമാ ച ദക്ഷിണം പക്ഷം ആശ്രിതാഃ
12 തേഷാം പ്രപക്ഷേ ശകുനിർ ഉലൂകശ് ച മഹാരഥഃ
    സാദിഭിർ വിമലപ്രാസൈസ് തവാനീകം അരക്ഷതാം
13 ഗാന്ധാരിഭിർ അസംഭ്രാന്തൈഃ പാർവതീയൈശ് ച ദുർജയൈഃ
    ശലഭാനാം ഇവ വ്രാതൈഃ പിശാചൈർ ഇവ ദുർദൃശൈഃ
14 ചതുസ്ത്രിംശത് സഹസ്രാണി രഥാനാം അനിവർതിനാം
    സംശപ്തകാ യുദ്ധശൗണ്ഡാ വാമം പാർശ്വം അപാലയൻ
15 സമുച്ചിതാസ് തവ സുതൈഃ കൃഷ്ണാർജുന ജിഘാംസവഃ
    തേഷാം പ്രപക്ഷഃ കാംബോജാഃ ശകാശ് ച യവനൈഃ സഹ
16 നിദേശാത് സൂതപുത്രസ്യ സരഥാഃ സാശ്വപത്തയഃ
    ആഹ്വയന്തോ ഽർജുനം തസ്ഥുഃ കേശവം ച മഹാബലം
17 മധ്യേ സേനാമുഖം കർണോ വ്യവാതിഷ്ഠത ദംശിതഃ
    ചിത്രവർമാംഗദഃ സ്രഗ്വീ പാലയൻ ധ്വജ്ജിനീ മുഖം
18 രക്ഷ്യമാണഃ സുസംരബ്ധൈഃ പുത്രൈഃ ശസ്ത്രഭൃതാം വരഃ
    വാഹിനീ പ്രമുഖം വീരഃ സമ്പ്രകർഷന്ന് അശോഭത
19 അയോ ഽരത്നിർ മഹാബാഹുഃ സൂര്യവൈശ്വാനര ദ്യുതിഃ
    മഹാദ്വിപ സ്കന്ധഗതഃ പിംഗലഃ പ്രിയദർശനഃ
    ദുഃശാസനോ വൃതഃ സൈന്യൈഃ സ്ഥിതോ വ്യൂഹസ്യ പൃഷ്ഠ്യതഃ
20 തം അന്വയാൻ മഹാരാജ സ്വയം ദുര്യോധനോ നൃപഃ
    ചിത്രാശ്വൈശ് ചിത്രസംനാഹൈഃ സോദര്യൈർ അഭിരക്ഷിതഃ
21 രക്ഷ്യമാണോ മഹാവീര്യൈഃ സഹിതൈർ മദ്രകേകയൈഃ
    അശോഭത മഹാരാജ ദേവൈർ ഇവ ശതക്രതുഃ
22 അശ്വത്ഥാമാ കുരൂണാം ച യേ പ്രവീരാ മഹാരഥാഃ
    നിത്യമത്താശ് ച മാതംഗാഃ ശൂരൈർ മ്ലേച്ഛൈർ അധിഷ്ഠിതാഃ
    അന്വയുസ് തദ്രഥാനീകം ക്ഷരന്ത ഇവ തോയദാഃ
23 തേ ധ്വജൈർ വൈജയന്തീഭിർ ജ്വലദ്ഭിഃ പരമായുധൈഃ
    സാദിഭിശ് ചാസ്ഥിതാ രേജുർ ദ്രുമവന്ത ഇവാചലാഃ
24 തേഷാം പദാതിനാഗാനാം പാദരക്ഷാഃ സഹസ്രശഃ
    പട്ടിശാസി ധരാഃ ശൂരാ ബഭൂവുർ അനിവർതിനഃ
25 സാദിഭിഃ സ്യന്ദനൈർ നാഗൈർ അധികം സമലങ്കൃതൈഃ
    സ വ്യൂഹ രാജോ വിബഭൗ ദേവാസുരചമൂപമഃ
26 ബാർഹസ്പത്യഃ സുവിഹിതോ നായകേന വിപശ്ചിതാ
    നൃത്യതീവ മഹാവ്യൂഹഃ പരേഷാം ആദധദ് ഭയം
27 തസ്യ പക്ഷപ്രപക്ഷേഭ്യോ നിഷ്പതന്തി യുയുത്സവഃ
    പത്ത്യശ്വരഥമാതംഗാഃ പ്രാവൃഷീവ ബലാഹകാഃ
28 തതഃ സേനാമുഖേ കർണം ദൃഷ്ട്വാ രാജാ യുധിഷ്ഠിരഃ
    ധനഞ്ജയം അമിത്രഘ്നം ഏകവീരം ഉവാച ഹ
29 പശ്യാർജുന മഹാവ്യൂഹം കർണേന വിഹിതം രണേ
    യുക്തം പക്ഷൈഃ പ്രപക്ഷൈശ് ച സേനാനീകം പ്രകാശതേ
30 തദ് ഏതദ് വൈ സമാലോക്യ പ്രത്യമിത്രം മഹദ് ബലം
    യഥാ നാഭിഭവത്യ് അസ്മാംസ് തഥാ നീതിർ വിധീയതാം
31 ഏവം ഉക്തോ ഽർജുനോ രാജ്ഞാ പ്രാഞ്ജലിർ നൃപം അബ്രവീത്
    യഥാ ഭവാൻ ആഹ തഥാ തത് സർവം ന തദ് അന്യഥാ
32 യസ് ത്വ് അസ്യ വിഹിതോ ഘാതസ് തം കരിഷ്യാമി ഭാരത
    പ്രധാനവധ ഏവാസ്യ വിനാശസ് തം കരോമ്യ് അഹം
33 [യ്]
    യസ്മാത് ത്വം ഏവ രാധേയം ഭീമസേനഃ സുയോധനം
    വൃഷസേനം ച നകുലഃ സഹദേവോ ഽപി സൗബലം
34 ദുഃശാസനം ശതാനീകോ ഹാർദിക്യം ശിനിപുംഗവഃ
    ധൃഷ്ടദ്യുമ്നസ് തഥാ ദ്രൗണിം സ്വയം യാസ്യാമ്യ് അഹം കൃപം
35 ദ്രൗപദേയാ ധാർതരാഷ്ട്രാഞ് ശിഷ്ടാൻ സഹ ശിഖണ്ഡിനാ
    തേ തേ ച താംസ് താൻ അഹിതാൻ അസ്മാകം ഘ്നന്തു മാമകാഃ
36 [സ്]
    ഇത്യ് ഉക്തോ ധർമരാജേന തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ ധനഞ്ജയഃ
    വ്യാദിദേശ സ്വസൈന്യാനി സ്വയം ചാഗാച് ചമൂമുഖം
37 അഥ തം രഥം ആയാന്തം ദൃഷ്ട്വാത്യദ്ഭുത ദർശനം
    ഉവാചാധിരഥിം ശല്യഃ പുനസ് തം യുദ്ധദുർമദം
38 അയം സ രഥ ആയാതി ശ്വേതാശ്വഃ കൃഷ്ണസാരഥിഃ
    നിഘ്നന്ന് അമിത്രാൻ കൗന്തേയോ യം യം ത്വം പരിപൃച്ഛസി
39 ശ്രൂയതേ തുമുലഃ ശബ്ദോ രഥനേമി സ്വനോ മഹാൻ
    ഏഷ രേണുഃ സമുദ്ഭൂതോ ദിവം ആവൃത്യ തിഷ്ഠതി
40 ചക്രനേമി പ്രണുന്നാ ച കമ്പതേ കർണ മേദിനീ
    പ്രവാത്യ് ഏഷ മഹാവായുർ അഭിതസ് തവ വാഹിനീം
    ക്രവ്യാദാ വ്യാഹരന്ത്യ് ഏതേ മൃഗാഃ കുർവന്തി ഭൈരവം
41 പശ്യ കർണ മഹാഘോരം ഭയദം ലോമഹർഷണം
    കബന്ധം മേഘസങ്കാശം ഭാനും ആവൃത്യ സംസ്ഥിതം
42 പശ്യ യൂഥൈർ ബഹുവിധൈർ മൃഗാണാം സർവതോദിശം
    ബലിഭിർ ദൃപ്തശാർദൂലൈർ ആദിത്യോ ഽഭിനിരീക്ഷ്യതേ
43 പശ്യ കങ്കാംശ് ച ഗൃധ്രാംശ് ച സമവേതാൻ സഹസ്രശഃ
    സ്ഥിതാൻ അഭിമുഖാൻ ഘോരാൻ അന്യോന്യം അഭിഭാഷതഃ
44 സിതാശ് ചാശ്വാഃ സമായുക്താസ് തവ കർണ മഹാരഥേ
    പ്രദരാഃ പ്രജ്വലന്ത്യ് ഏതേ ധ്വജശ് ചൈവ പ്രകമ്പതേ
45 ഉദീര്യതോ ഹയാൻ പശ്യ മഹാകായാൻ മഹാജവാൻ
    പ്ലവമാനാൻ ദർശനീയാൻ ആകാശേ ഗരുഡാൻ ഇവ
46 ധ്രുവം ഏഷു നിമിത്തേഷു ഭീമിം ആവൃത്യ പാർഥിവാഃ
    സ്വപ്സ്യന്തി നിഹതാഃ കർണ ശതശോ ഽഥ സഹസ്രശഃ
47 ശംഖാനാം തുമുലഃ ശബ്ദഃ ശ്രൂയതേ ലോമഹർഷണഃ
    ആനകാനാം ച രാധേയ മൃദംഗാനാം ച സർവശഃ
48 ബാണശബ്ദാൻ ബഹുവിധാൻ നരാശ്വരഥനിസ്വനാ
    ജ്യാതലത്രേഷു ശബ്ദാംശ് ച ശൃണു കർണ മഹാത്മനാം
49 ഹേമരൂപ്യ പ്രമൃഷ്ടാനാം വാസസാം ശിൽപിനിർമിതാഃ
    നാനാവർണാ രഥേ ഭാന്തി ശ്വസനേന പ്രകമ്പിതാഃ
50 സഹേമ ചന്ദ്ര താരാർകാഃ പതാകാഃ കിങ്കിണീ യുതാഃ
    പശ്യ കർണാർജുനസ്യൈതാഃ സൗദാമിന്യ ഇവാംബുദേ
51 ധ്വജാഃ കണകണായന്തേ വാതേനാഭിസമീരിതാഃ
    സപതാകാ രഥാശ് ചാപി പാഞ്ചാലാനാം മഹാത്മനാം
52 നാഗാശ്വരഥപത്ത്യൗഘാംസ് താവകാൻ സമഭിഘ്നതഃ
    ധ്വജാഗ്രം ദൃശ്യതേ ത്വ് അസ്യ ജ്യാശബ്ദശ് ചാപി ശ്രൂയതേ
53 അദ്യ ദ്രഷ്ടാസി തം വീരം ശ്വേതാശ്വം കൃഷ്ണസാരഥിം
    നിഘ്നന്തം ശാത്രവാൻ സംഖ്യേ യം കർണ പരിപൃച്ഛസി
54 അദ്യ തൗ പുരുഷവ്യാഘ്രൗ ലോഹിതാക്ഷൗ പരന്തപൗ
    വാസുദേവാർജുനൗ കർണ ദ്രഷ്ടാസ്യ് ഏകരഥസ്ഥിതൗ
55 സാരഥിർ യസ്യ വാർഷ്ണേയോ ഗാണ്ഡീവം യസ്യ കാർമുകം
    തം ചേദ് ധന്താസി രാധേയ ത്വം നോ രാജാ ഭവിഷ്യസി
56 ഏഷ സംശപ്തകാഹൂതസ് താൻ ഏവാഭിമുഖോ ഗതഃ
    കരോതി കദനം ചൈഷാം സംഗ്രാമേ ദ്വിഷതാം ബലീ
    ഇതി ബ്രുവാണം മദ്രേശം കർണഃ പ്രാഹാതിമന്യുമാൻ
57 പശ്യ സംശപ്തകൈഃ ക്രുദ്ധൈഃ സർവതഃ സമഭിദ്രുതഃ
    ഏഷ സൂര്യ ഇവാംഭോദൈർശ് ഛന്നഃ പാർഥോ ന ദൃശ്യതേ
    ഏതദ് അന്തോ ഽർജുനഃ ശല്യ നിമഗ്നഃ ശോകസാഗരേ
58 [ഷല്യ]
    വരുണം കോ ഽംഭസാ ഹന്യാദ് ഇന്ധനേന ച പാവകം
    കോ വാനിലം നിഗൃഹ്ണീയാത് പിബേദ് വാ കോ മഹാർണവം
59 ഈദൃഗ് രൂപം അഹം മന്യേ പാർഥസ്യ യുധി നിഗ്രഹം
    ന ഹി ശക്യോ ഽർജുനോ ജേതും സേന്ദ്രൈഃ സർവൈഃ സുരാസുരൈഃ
60 അഥൈവം പരിതോഷസ് തേ വാചോക്ത്വാ സുമനാ ഭവ
    ന സ ശക്യോ യുധാ ജേതും അന്യം കുരു മനോരഥം
61 ബാഹുഭ്യാം ഉദ്ധരേദ് ഭൂമിം ദഹേത് ക്രുദ്ധ ഇമാഃ പ്രജാഃ
    പാതയേത് ത്രിദിവാദ് ദേവാൻ യോ ഽർജുനം സമരേ ജയേത്
62 പശ്യ കുന്തീസുതം വീരം ഭീമം അക്ലിഷ്ടകാരിണം
    പ്രഭാസന്തം മഹാബാഹും സ്ഥിതം മേരും ഇവാചലം
63 അമർഷീ നിത്യസംരബ്ധശ് ചിരം വൈരം അനുസ്മരൻ
    ഏഷ ഭീമോ ജയ പ്രേപ്സുർ യുധി തിഷ്ഠതി വീര്യവാൻ
64 ഏഷ ധർമഭൃതാം ശ്രേഷ്ഠോ ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    തിഷ്ഠത്യ് അസുകരഃ സംഖ്യേ പരൈഃ പരപുരഞ്ജയഃ
65 ഏതൗ ച പുരുഷവ്യാഘ്രാവ് അശ്വിനാവ് ഇവ സോദരൗ
    നകുലഃ സഹദേവശ് ച തിഷ്ഠതോ യുധി ദുർജയൗ
66 ദൃശ്യന്ത ഏതേ കാർഷ്ണേയാഃ പഞ്ച പഞ്ചാചലാ ഇവ
    വ്യവസ്ഥിതാ യോത്സ്യമാനാഃ സർവേ ഽർജുന സമാ യുധി
67 ഏതേ ദ്രുപദപുത്രാശ് ച ധൃഷ്ടദ്യുമ്നപുരോഗമാഃ
    ഹീനാഃ സത്യജിതാ വീരാസ് തിഷ്ഠന്തി പരമൗജസഃ
68 ഇതി സംവദതോർ ഏവ തയോഃ പുരുഷസിംഹയോഃ
    തേ സേനേ സമസജ്ജേതാം ഗംഗാ യമുനവദ് ഭൃഷം