മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം10
| ←അധ്യായം9 | മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം രചന: അധ്യായം10 |
അധ്യായം11→ |
1 [ധൃ]
യദ് ഇദം ഭാരതം വർഷം യത്രേദം മൂർഛിതം ബലം
യത്രാതിമാത്രം ലുബ്ധോ ഽയം പുത്രോ ദുര്യോധനോ മമ
2 യത്ര ഗൃദ്ധാഃ പാണ്ഡുസുതാ യത്ര മേ സജ്ജതേ മനഃ
ഏതൻ മേ തത്ത്വം ആചക്ഷ്വ കുശലോ ഹ്യ് അസി സഞ്ജയ
3 [സ്]
ന തത്ര പാണ്ഡവാ ഗൃദ്ധാഃ ശൃണു രാജൻ വചോ മമ
ഗൃദ്ധോ ദുര്യോധനസ് തത്ര ശകുനിശ് ചാപി സൗബലഃ
4 അപരേ ക്ഷത്രിയാശ് ചാപി നാനാജനപദേശ്വരാഃ
യേ ഗൃദ്ധാ ഭാരതേ വർഷേ ന മൃഷ്യന്തി പരസ്പരം
5 അത്ര തേ വർണയിഷ്യാമി വർഷം ഭാരത ഭാരതം
പ്രിയം ഇന്ദ്രസ്യ ദേവസ്യ മനോർ വൈവസ്വതസ്യ ച
6 പൃഥോശ് ച രാജൻ വൈന്യസ്യ തഥേക്ഷ്വാകോർ മഹാത്മനഃ
യയാതേർ അംബരീഷസ്യ മാന്ധാതുർ നഹുഷസ്യ ച
7 തഥൈവ മുചുകുന്ദസ്യ ശിബേർ ഔശീനരസ്യ ച
ഋഷഭസ്യ തഥൈലസ്യ നൃഗസ്യ നൃപതേസ് തഥാ
8 അന്യേഷാം ച മഹാരാജ ക്ഷത്രിയാണാം ബലീയസാം
സർവേഷാം ഏവ രാജേന്ദ്ര പ്രിയം ഭാരത ഭാരതം
9 തത് തേ വർഷം പ്രവക്ഷ്യാമി യഥാ ശുതം അരിന്ദമ
ശൃണു മേ ഗദതോ രാജൻ യൻ മാം ത്വം പരിപൃച്ഛസി
10 മഹേന്ദ്രോ മലയഃ സഹ്യഃ ശുക്തിമാൻ ഋക്ഷവാൻ അപി
വിന്ധ്യശ് ച പാരിയാത്രശ് ച സപ്തൈതേ കുലപർവതാഃ
11 തേഷാം സഹസ്രശോ രാജൻ പർവതാസ് തു സമീപതഃ
അഭിജ്ഞാതാഃ സാരവന്തോ വിപുലാശ് ചിത്രസാനവഃ
12 അന്യേ തതോ ഽപരിജ്ഞാതാ ഹ്രസ്വാ ഹ്രസ്വോപജീവിനഃ
ആര്യാ മ്ലേച്ഛാശ് ച കൗരവ്യ തൈർ മിശ്രാഃ പുരുഷാ വിഭോ
13 നദീഃ പിബന്തി ബഹുലാ ഗംഗാം സിന്ധും സരസ്വതീം
ഗോദാവരീം നർമദാം ച ബാഹുദാം ച മഹാനദീം
14 ശതദ്രും ചന്ദ്രഭാഗാം ച യമുനാം ച മഹാനദീം
ദൃഷദ്വതീം വിപാശാം ച വിപാപാം സ്ഥൂലവാലുകാം
15 നദീം വേത്രവതീം ചൈവ കൃഷ്ണ വേണാം ച നിമ്നഗാം
ഇരാവതീം വിതസ്താം ച പയോഷ്ണീം ദേവികാം അപി
16 വേദ സ്മൃതിം വേതസിനീം ത്രിദിവാം ഇഷ്കു മാലിനീം
കരീഷിണീം ചിത്രവഹാം ചിത്രസേനാം ച നിമ്നഗാം
17 ഗോമതീം ധൂതപാപാം ച വന്ദനാം ച മഹാനദീം
കൗശികീം ത്രിദിവാം കൃത്യാം വിചിത്രാം ലോഹതാരിണീം
18 രഥസ്ഥാം ശതകുംഭാം ച സരയൂം ച നരേശ്വര
ചർമണ്വതീം വേത്രവതീം ഹസ്തിസോമാം ദിശം തഥാ
19 ശതാവരീം പയോഷ്ണീം ച പരാം ഭൈമരഥീം തഥാ
കാവേരീം ചുലുകാം ചാപി വാപീം ശതബലാം അപി
20 നിചീരാം മഹിതാം ചാപി സുപ്രയോഗാം നരാധിപ
പവിത്രാം കുണ്ഡലാം സിന്ധും വാജിനീം പുരമാലിനീം
21 പൂർവാഭിരാമാം വീരാം ച ഭീമാം ഓഘവതീം തഥാ
പലാശിനീം പാപഹരാം മഹേന്ദ്രം പിപ്പലാവതീം
22 പാരിഷേണാം അസിക്നീം ച സരലാം ഭാരമർദിനീം
പുരുഹീം പ്രവരാം മേനാം മോഘാം ഘൃതവതീം തഥാ
23 ധൂമത്യാം അതികൃഷ്ണാം ച സൂചീം ഛാവീം ച കൗരവ
സദാനീരാം അധൃഷ്യാം ച കുശ ധാരാം മഹാനദീം
24 ശശികാന്താം ശിവാം ചൈവ തഥാ വീരവതീം അപി
വാസ്തും സുവാസ്തും ഗൗരീം ച കമ്പനാം സ ഹിരണ്വതീം
25 ഹിരണ്വതീം ചിത്രവതീം ചിത്രസേനാം ച നിമ്നഗാം
രഥചിത്രാം ജ്യോതിരഥാം വിശ്വാമിത്രാം കപിഞ്ജലാം
26 ഉപേന്ദ്രാം ബഹുലാം ചൈവ കുചരാം അംബുവാഹിനീം
വൈനന്ദീം പിഞ്ജലാം വേണ്ണാം തുംഗവേണാം മഹാനദീം
27 വിദിശാം കൃഷ്ണ വേണ്ണാം ച താമ്രാം ച കപിലാം അപി
ശലും സുവാമാം വേദാശ്വാം ഹരിസ്രാവാം മഹാപഗാം
28 ശീഘ്രാം ച പിച്ഛിലാം ചൈവ ഭാരദ്വാജീം ച നിമ്നഗാം
കൗശികീം നിമ്നഗാം ശോണാം ബാഹുദാം അഥ ചന്ദനാം
29 ദുർഗാം അന്തഃശിലാം ചൈവ ബ്രഹ്മ മേധ്യാം ബൃഹദ്വതീം
ചരക്ഷാം മഹിരോഹീം ച തഥാ ജംബുനദീം അപി
30 സുനസാം തമസാം ദാസീം ത്രസാം അന്യാം വരാണസീം
ലോലോദ്ധൃത കരാം ചൈവ പൂർണാശാം ച മഹാനദീം
31 മാനവീം വൃഷഭാം ചൈവ മഹാനദ്യോ ജനാധിപ
സദാ നിരാമയാം വൃത്യാം മന്ദഗാം മന്ദവാഹിനീം
32 ബ്രഹ്മാണീം ച മഹാഗൗരീം ദുർഗാം അപി ച ഭാരത
ചിത്രോപലാം ചിത്രബർഹാം മജ്ജും മകരവാഹിനീം
33 മന്ദാകിനീം വൈതരണീം കോകാം ചൈവ മഹാനദീം
ശുക്തിമതീം അരണ്യാം ച പുഷ്പവേണ്യ് ഉത്പലാവതീം
34 ലോഹിത്യാം കരതോയാം ച തഥൈവ വൃഷഭംഗിനീം
കുമാരീം ഋഷികുല്യാം ച ബ്രഹ്മ കുല്യാം ച ഭാരത
35 സരസ്വതീഃ സുപുണ്യാശ് ച സർവാ ഗംഗാശ് ച മാരിഷ
വിശ്വസ്യ മാതരഃ സർവാഃ സർവാശ് ചൈവ മഹാബലാഃ
36 തഥാ നദ്യസ് ത്വ് അപ്രകാശാഃ ശതശോ ഽഥ സഹസ്രശഃ
ഇത്യ് ഏതാഃ സരിതോ രാജൻ സമാഖ്യാതാ യഥാ സ്മൃതി
37 അത ഊർധ്വം ജനപദാൻ നിബോധ ഗദതോ മമ
തത്രേമേ കുരുപാഞ്ചാലാഃ ശാല്വ മാദ്രേയ ജാംഗലാഃ
38 ശൂരസേനാഃ കലിംഗാശ് ച ബോധാ മൗകാസ് തഥൈവ ച
മത്സ്യാഃ സുകുട്യഃ സൗബല്യാഃ കുന്തലാഃ കാശികോശലാഃ
39 ചേദിവത്സാഃ കരൂഷാശ് ച ഭോജാഃ സിന്ധുപുലിന്ദകാഃ
ഉത്തമൗജാ ദശാർണാശ് ച മേകലാശ് ചോത്കലൈഃ സഹ
40 പാഞ്ചാലാഃ കൗശികാശ് ചൈവ ഏകപൃഷ്ഠാ യുഗം ധരാഃ
സൗധാ മദ്രാ ഭുജിംഗാശ് ച കാശയോ ഽപരകാശയഃ
41 ജഠരാഃ കുക്കുശാശ് ചൈവ സുദാശാർണാശ് ച ഭാരത
കുന്തയോ ഽവന്തയശ് ചൈവ തഥൈവാപരകുന്തയഃ
42 ഗോവിന്ദാ മന്ദകാഃ ഷണ്ഡാ വിദർഭാനൂപവാസികാഃ
അശ്മകാഃ പാംസുരാഷ്ട്രാശ് ച ഗോപ രാഷ്ട്രാഃ പനീതകാഃ
43 ആദി രാഷ്ട്രാഃ സുകുട്ടാശ് ച ബലിരാഷ്ട്രം ച കേവലം
വാനരാസ്യാഃ പ്രവാഹാശ് ച വക്രാ വക്രഭയാഃ ശകാഃ
44 വിദേഹകാ മാഗധാശ് ച സുഹ്മാശ് ച വിജയാസ് തഥാ
അംഗാ വംഗാഃ കലിംഗാശ് ച യകൃൽ ലോമാന ഏവ ച
45 മല്ലാഃ സുദേഷ്ണാഃ പ്രാഹൂതാസ് തഥാ മാഹിഷ കാർഷികാഃ
വാഹീകാ വാടധാനാശ് ച ആഭീരാഃ കാലതോയകാഃ
46 അപരന്ധ്രാശ് ച ശൂദ്രാശ് ച പഹ്ലവാശ് ചർമ ഖണ്ഡികാഃ
അടവീ ശബരാശ് ചൈവ മരു ഭൗമാശ് ച മാരിഷ
47 ഉപാവൃശ്ചാനുപാവൃശ്ച സുരാഷ്ട്രാഃ കേകയാസ് തഥാ
കുട്ടാപരാന്താ ദ്വൈധേയാഃ കാക്ഷാഃ സാമുദ്ര നിഷ്കുടാഃ
48 അന്ധ്രാശ് ച ബഹവോ രാജന്ന് അന്തർഗിര്യാസ് തഥൈവ ച
ബഹിർഗിര്യ് ആംഗമലദാ മാഗധാ മാനവർജകാഃ
49 മഹ്യുത്തരാഃ പ്രാവൃഷേയാ ഭാർഗവാശ് ച ജനാധിപ
പുണ്ഡ്രാ ഭാർഗാഃ കിരാതാശ് ച സുദോഷ്ണാഃ പ്രമുദാസ് തഥാ
50 ശകാ നിഷാദാ നിഷധാസ് തഥൈവാനർതനൈരൃതാഃ
ദുഗൂലാഃ പ്രതിമത്സ്യാശ് ച കുശലാഃ കുനടാസ് തഥാ
51 തീരഗ്രാഹാസ്തര തോയാ രാജികാ രമ്യകാ ഗണാഃ
തിലകാഃ പാരസീകാശ് ച മധുമന്തഃ പ്രകുത്സകാഃ
52 കാശ്മീരാഃ സിന്ധുസൗവീരാ ഗാന്ധാരാ ദർശകാസ് തഥാ
അഭീസാരാ കുലൂതാശ് ച ശൗവലാ ബാഹ്ലികാസ് തഥാ
53 ദർവീകാഃ സകചാ ദർവാ വാതജാമ രഥോരഗാഃ
ബഹു വാദ്യാശ് ച കൗരവ്യ സുദാമാനഃ സുമല്ലികാഃ
54 വധ്രാഃ കരീഷകാശ് ചാപി കുലിന്ദോപത്യകാസ് തഥാ
വനായവോ ദശാ പാർശ്വാ രോമാണഃ കുശ ബിന്ദവഃ
55 കച്ഛാ ഗോപാല കച്ഛാശ് ച ലാംഗലാഃ പരവല്ലകാഃ
കിരാതാ ബർബരാഃ സിദ്ധാ വിദേഹാസ് താമ്രലിംഗകാഃ
56 ഓഷ്ട്രാഃ പുണ്ഡ്രാഃ സ സൈരന്ധ്രാഃ പാർവതീയാശ് ച മാരിഷ
അഥാപരേ ജനപദാ ദക്ഷിണാ ഭരതർഷഭ
57 ദ്രവിഡാഃ കേരലാഃ പ്രാച്യാ ഭൂഷികാ വനവാസിനഃ
ഉന്നത്യകാ മാഹിഷകാ വികൽപാ മൂഷകാസ് തഥാ
58 കർണികാഃ കുന്തികാശ് ചൈവ സൗബ്ധിദാ നലകാലകാഃ
കൗകുട്ടകാസ് തഥാ ചോലാഃ കോങ്കണാ മാലവാണകാഃ
59 സമംഗാഃ കോപനാശ് ചൈവ കുകുരാംഗദ മാരിഷാഃ
ധ്വജിന്യ് ഉത്സവ സങ്കേതാസ് ത്രിവർഗാഃ സർവസേനയഃ
60 ത്ര്യംഗാഃ കേകരകാഃ പ്രോഷ്ഠാഃ പരസഞ്ചരകാസ് തഥാ
തഥൈവ വിന്ധ്യപുലകാഃ പുലിന്ദാഃ കൽകലൈഃ സഹ
61 മാലകാ മല്ലകാശ് ചൈവ തഥൈവാപരവർതകാഃ
കുലിന്ദാഃ കുലകാശ് ചൈവ കരണ്ഠാഃ കുരകാസ് തഥാ
62 മൂഷകാ സ്തനബാലാശ് ച സതിയഃ പത്തിപഞ്ജകാഃ
ആദിദായാഃ സിരാലാശ് ച സ്തൂബകാ സ്തനപാസ് തഥാ
63 ഹൃഷീവിദർഭാഃ കാന്തീകാസ് തംഗണാഃ പരതംഗണാഃ
ഉത്തരാശ് ചാപരേ മ്ലേച്ഛാ ജനാ ഭരതസത്തമ
64 യവനാശ് ച സ കാംബോജാ ദാരുണാ മ്ലേച്ഛ ജാതയഃ
സക്ഷദ്ദ്രുഹഃ കുന്തലാശ് ച ഹൂണാഃ പാരതകൈഃ സഹ
65 തഥൈവ മരധാശ് ചീനാസ് തഥൈവ ദശ മാലികാഃ
ക്ഷത്രിയോപനിവേശാശ് ച വൈശ്യശൂദ്ര കുലാനി ച
66 ശൂദ്രാഭീരാഥ ദരദാഃ കാശ്മീരാഃ പശുഭിഃ സഹ
ഖശികാശ് ച തുഖാരാശ് ച പല്ലവാ ഗിരിഗഹ്വരാഃ
67 ആത്രേയാഃ സ ഭരദ്വാജാസ് തഥൈവ സ്തനയോഷികാഃ
ഔപകാശ് ച കലിംഗാശ് ച കിരാതാനാം ച ജാതയഃ
68 താമരാ ഹംസമാർഗാശ് ച തഥൈവ കരഭഞ്ജകാഃ
ഉദ്ദേശ മാത്രേണ മയാ ദേശാഃ സങ്കീർതിതാഃ പ്രഭോ
69 യഥാ ഗുണബലം ചാപി ത്രിവർഗസ്യ മഹാഫലം
ദുഹ്യേദ് ധേനുഃ കാമധുക് ച ഭൂമിഃ സമ്യഗ് അനുഷ്ഠിതാ
70 തസ്യാം ഗൃധ്യന്തി രാജാനഃ ശൂരാ ധർമാർഥകോവിദാഃ
തേ ത്യജന്ത്യ് ആഹവേ പ്രാണാൻ രസാ ഗൃദ്ധാസ് തരസ്വിനഃ
71 ദേവ മാനുഷകായാനാം കാമം ഭൂമിഃ പരായണം
അന്യോന്യസ്യാവലുമ്പന്തി സാരമേയാ ഇവാമിഷം
72 രാജാനോ ഭരതശ്രേഷ്ഠ ഭോക്തുകാമാ വസുന്ധരാം
ന ചാപി തൃപ്തിഃ കാമാനാം വിദ്യതേ ചേഹ കസ്യ ചിത്
73 തസ്മാത് പരിഗ്രഹേ ഭൂമേർ യതന്തേ കുരുപാണ്ഡവാഃ
സാമ്നാ ദാനേന ഭേദേന ദണ്ഡേനൈവ ച പാർഥിവ
74 പിതാ മാതാ ച പുത്രാശ് ച ഖം ദ്യൗശ് ച നരപുംഗവ
ഭൂമിർ ഭവതി ഭൂതാനാം സമ്യഗ് അച്ഛിദ്ര ദർശിനീ