മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം107

1 [സ്]
     സാത്യകിം ദംശിതം യുദ്ധേ ഭീഷ്മായാഭ്യുദ്യതം തദാ
     ആർശ്യശൃംഗിർ മഹേഷ്വാസോ വാരയാം ആസ സംയുഗേ
 2 മാധവസ് തു സുസങ്ക്രുദ്ധോ രാക്ഷസം നവഭിഃ ശരൈഃ
     ആജഘാന രണേ രാജൻ പ്രഹസന്ന് ഇവ ഭാരത
 3 തഥൈവ രാക്ഷസോ രാജൻ മാധവം നിശിതൈഃ ശരൈഃ
     അർദയാം ആസ രാജേന്ദ്ര സങ്ക്രുദ്ധഃ ശിനിപുംഗവം
 4 ശൈനേയഃ ശരസംഘം തു പ്രേഷയാം ആസ സംയുഗേ
     രാക്ഷസായ സുസങ്ക്രുദ്ധോ മാധവഃ പരി വീരഹാ
 5 തതോ രക്ഷോ മഹാബാഹും സാത്യക്തിം സത്യവിക്രമം
     വിവ്യാധ വിശിഖൈർ തീക്ഷ്ണൈഃ സിംഹനാദം നനാദ ച
 6 മാധവസ് തു ഭൃശം വിദ്ധോ രാക്ഷസേന രണേ തദാ
     ധൈര്യം ആലംബ്യ തേജസ്വീ ജഹാസ ച നനാദ ച
 7 ഭഗദത്തസ് തതഃ ക്രുദ്ധോ മാധവം നിശിതൈഃ ശരൈഃ
     താഡയാം ആസ സമരേ തോത്ത്രൈർ ഇവ മഹാഗജം
 8 വിഹായ രാക്ഷസം യുദ്ധേ ശൈനേയോ രഥിനാം വരഃ
     പ്രാഗ്ജ്യോതിഷായ ചിക്ഷേപ ശരാൻ സംനതപർവണഃ
 9 തസ്യ പ്രാഗ്ജ്യോതിഷോ രാജാ മാധവസ്യ മഹദ് ധനുഃ
     ചിച്ഛേദ ശിതധാരേണ ഭല്ലേന ഹൃതഹസ്തവത്
 10 അഥാന്യദ് ധനുർ ആദായ വേഗവത് പരവീരഹാ
    ഭഗദത്തം രണേ ക്രുദ്ധോ വിവ്യാധ നിശിതൈഃ ശരൈഃ
11 സോ ഽതിവിദ്ധോ മഹേഷ്വാസഃ സൃക്കിണീ സംലിഹൻ മുഹുഃ
    ശക്തിം കനകവൈഡൂര്യ ഭൂഷിതാം ആയസീ ദൃഢാം
    യമദണ്ഡോപമാം ഘോരാം പ്രാഹിണോത് സാത്യകായ വൈ
12 താം ആപതന്താം സഹസാ തസ്യ ബാഹോർ ബലേരിതാം
    സാത്യകിഃ സമരേ രാജംസ് ത്രിധാ ചിച്ഛേദ സായകൈഃ
    സാ പപാത തദാ ഭൂമൗ മഹോൽകേവ ഹതപ്രഭാ
13 ശക്തിം വിനിഹതാം ദൃഷ്ട്വാ പുത്രസ് തവ വിശാം പതേ
    മഹതാ രഥവംശേന വാരയാം ആസ മാധവം
14 തഥാ പരിവൃതം ദൃഷ്ട്വാ വാർഷ്ണേയാനാം മഹാരഥം
    ദുര്യോധനോ ഭൃശം ഹൃഷ്ടോ ഭ്രാതൄൻ സർവാൻ ഉവാച ഹ
15 തഥാ കുരുത കൗരവ്യാ യഥാ വഃ സാത്യകോ യുധി
    ന ജീവൻ പ്രതിനിര്യാതി മഹതോ ഽസ്മാദ് രഥവ്രജാത്
    അസ്മിൻ ഹതേ ഹതം മന്യേ പാണ്ഡവാനാം മഹദ് ബലം
16 തത് തഥേതി വചസ് തസ്യ പരിഗൃഹ്യ മഹാരഥാഃ
    ശൈനേയം യോധയാം ആസുർ ഭീഷ്മസ്യ പ്രമുഖേ തദാ
17 അഭിമന്യും തദായാന്തം ഭീഷ്മായാഭ്യുദ്യതം മൃധേ
    കാംബോജരാജോ ബലവാൻ വാരയാം ആസ സംയുഗേ
18 ആർജുനിർ നൃപതിം വിദ്ധ്വാ ശൈരഃ സംനതപർവഭിഃ
    പുനർ ഏവ ചതുഃഷഷ്ട്യാ രാജൻ വിവ്യാധ തം നൃപം
19 സുദക്ഷിണസ് തു സമരേ കാർഷ്ണിം വിവ്യാധ പഞ്ചഭിഃ
    സാരഥിം ചാസ്യ നവഭിർ ഇച്ഛൻ ഭീഷ്മസ്യ ജീവിതം
20 തദ് യുദ്ധം ആസീത് സുമഹത് തയോസ് തത്ര പരാക്രമേ
    യദ് അഭ്യധാവദ് ഗാംഗേയം ശിഖണ്ഡീ ശത്രുതാപനഃ
21 വിരാടദ്രുപദൗ വൃദ്ധൗ വാരയന്തൗ മഹാചമൂം
    ഭീഷ്മം ച യുധി സംരബ്ധാവ് ആദ്രവന്തൗ മഹാരഥൗ
22 അശ്വത്ഥാമാ തതഃ ക്രുദ്ധഃ സമായാദ് രഥസത്തമഃ
    തതഃ പ്രവവൃതേ യുദ്ധം തവ തേഷാം ച ഭാരത
23 വിരാടോ ദശഭിർ ഭല്ലൈർ ആജഘാന പരന്തപ
    യതമാനം മഹേഷ്വാസം ദ്രൗണിം ആഹവശോഭിനം
24 ദ്രുപദശ് ച ത്രിഭിർ ബാണൈർ വിവ്യാധ നിശിതൈസ് തഥാ
    ഗുരുപുത്രം സമാസാദ്യ ഭീഷ്മസ്യ പുരതഃ സ്ഥിതം
25 അശ്വത്ഥാമാ തതസ് തൗ തു വിവ്യാധ ദശഭിഃ ശരൈഃ
    വിരാടദ്രുപദൗ വൃദ്ധൗ ഭീഷ്മം പ്രതി സമുദ്യതൗ
26 തത്രാദ്ഭുതം അപശ്യാമ വൃദ്ധയോശ് ചരിതം മഹത്
    യദ് ദ്രൗണേഃ സായകാൻ ഘോരാൻ പ്രത്യവാരയതാം യുധി
27 സഹദേവം തഥാ യാന്തം കൃപഃ ശാരദ്വതോ ഽഭ്യയാത്
    യഥാ നാഗോ വനേ നാഗം മത്തോ മത്തം ഉപാദ്രവത്
28 കൃപശ് ച സമരേ രാജൻ മാദ്രീപുത്രം മഹാരഥം
    ആജഘാന ശരൈസ് തൂർണം സപ്തത്യാ രുക്മഭൂഷണൈഃ
29 തസ്യ മാദ്രീ സുതശ് ചാപം ദ്വിധാ ചിച്ഛേദ സായകൈഃ
    അഥൈനം ചിന്ന ധന്വാനം വിവ്യാധ നവഭിഃ ശരൈഃ
30 സോ ഽന്യത് കാർമുകം ആദായ സമരേ ഭാരസാധനം
    മാദ്രീപുത്രം സുസംഹൃഷ്ടോ ദശഭിർ നിശിതൈഃ ശരൈഃ
    ആജഘാനോരസി ക്രുദ്ധ ഇച്ഛൻ ഭീഷ്മസ്യ ജീവിതം
31 തഥൈവ പാണ്ഡവോ രാജഞ് ശാരദ്വതം അമർഷണം
    ആജഘാനോരസി ക്രുദ്ധോ ഭീഷ്മസ്യ വധകാങ്ക്ഷയാ
    തയോർ യുദ്ധം സമഭവദ് ഘോരരൂപം ഭയാവഹം
32 നകുലം തു രണേ ക്രുദ്ധം വികർണഃ ശത്രുതാപനഃ
    വിവ്യാധ സായകൈഃ ഷഷ്ട്യാ രക്ഷൻ ഭീഷ്മസ്യ ജീവിതം
33 നകുലോ ഽപി ഭൃശം വിദ്ധസ് തവ പുത്രേണ ധന്വിനാ
    വികർണം സപ്ത സപ്തത്യാ നിർബിഭേദ ശിലീമുഖൈഃ
34 തത്ര തൗ നരശാർദൂലൗ ഗോഷ്ഠേ ഗോവൃഷഭാവ് ഇവ
    അന്യോന്യം ജഘ്നതുർ വീരൗ ഗോഷ്ഠേ ഗോവൃഷഭാവ് ഇവ
35 ഘടോത്കചം രണേ യത്തം നിഘ്നന്തം തവ വാഹിനീം
    ദുർമുഖഃ സമരേ പ്രായാദ് ഭീഷ്മഹേതോഃ പരാക്രമീ
36 ഹൈഡിംബസ് തു തതോ രാജൻ ദുർമുഖം ശത്രുതാപനം
    ആജഘാനോരസി ക്രുദ്ധോ നവത്യാ നിശിതൈഃ ശരൈഃ
37 ഭീമസേന സുതം ചാപി ദുർമുഖഃ സുമുഖൈഃ ശരൈഃ
    ഷഷ്ട്യാ വീരോ നദൻ ഹൃഷ്ടോ വിവ്യാധ രണമൂർധനി
38 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നം രണേ യാന്തം ഭീഷ്മസ്യ വധകാങ്ക്ഷിണം
    ഹാർദിക്യോ വാരയാം ആസ രക്ഷൻ ഭീഷ്മസ്യ ജീവിതം
39 വാർഷ്ണേയഃ പാർഷതം ശൂരം വിദ്ധ്വാ പഞ്ചഭിർ ആയസൈഃ
    പുനഃ പഞ്ചാശതാ തൂർണം ആജഘാന സ്തനാന്തരേ
40 തഥൈവ പാർഷതോ രാജൻ ഹാർദിക്യം നവഭിഃ ശരൈഃ
    വിവ്യാധ നിശിതൈസ് തീക്ഷ്ണൈഃ കങ്കപത്ര പരിച്ഛദൈഃ
41 തയോഃ സമഭവദ് യുദ്ധം ഭീഷ്മഹേതോർ മഹാരണേ
    അന്യോന്യാതിശയൈർ യുക്തം യഥാ വൃത്ര മഹേന്ദ്രയോഃ
42 ഭീമസേനം അഥായാന്തം ഭീഷ്മം പ്രതി മഹാബലം
    ഭൂരിശ്രവാഭ്യയാത് തൂർണം തിഷ്ഠ തിഷ്ഠേതി ചാബ്രവീത്
43 സൗമദത്തിർ അഥോ ഭീമം ആജഘാന സ്തനാന്തരേ
    നാരാചേന സുതീക്ഷ്ണേന രുക്മപുംഖേന സംയുഗേ
44 ഉരഃസ്ഥേന ബഭൗ തേന ഭീമസേനഃ പ്രതാപവാൻ
    സ്കന്ദ ശക്ത്യാ യഥാ ക്രൗഞ്ചഃ പുരാ നൃപതിസത്തമ
45 തൗ ശരാൻ സൂര്യസങ്കാശാൻ കർമാര പരിമാർജിതാൻ
    അന്യോന്യസ്യ രണേ ക്രുദ്ധൗ ചിക്ഷിപാതേ മുഹുർ മുഹുഃ
46 ഭീമോ ഭീഷ്മ വധാകാൻഷ്കീ സൗമദത്തിം മഹാരഥം
    തഥാ ഭീഷ്മ ജയേ ഗൃധ്നുഃ സൗമദത്തിശ് ച പാണ്ഡവം
    കൃതപ്രതികൃതേ യത്തൗ യോധയാം ആസതൂ രണേ
47 യുധിഷ്ഠിരം മഹാരാജ മഹത്യാ സേനയാ വൃതം
    ഭീഷ്മായാഭിമുഖം യാന്തം ഭാരദ്വാജോ ന്യവാരയത്
48 ദ്രോണസ്യ രഥനിർഘോഷം പർജന്യനിനദോപമം
    ശ്രുത്വാ പ്രഭദ്രകാ രാജൻ സമകമ്പന്ത മാരിഷ
49 സാ സേനാ മഹതീ രാജൻ പാണ്ഡുപുത്രസ്യ സംയുഗേ
    ദ്രോണേന വാരിതാ യത്താ ന ചചാല പദാത് പദം
50 ചേകിതാനം രണേ ക്രുദ്ധം ഭീഷ്മം പ്രതി ജനേശ്വര
    ചിത്രസേനസ് തവ സുതഃ ക്രുദ്ധ രൂപം അവാരയത്
51 ഭീഷ്മഹേതോഃ പരാക്രാന്തശ് ചിത്രസേനോ മഹാരഥഃ
    ചേകിതാനം പരം ശക്ത്യാ യോധയാം ആസ ഭാരത
52 തഥൈവ ചേകിതാനോ ഽപി ചിത്രസേനം അയോധയത്
    തദ് യുദ്ധം ആസീത് സുമഹത് തയോസ് തത്ര പരാക്രമേ
53 അർജുനോ വാര്യമാണസ് തു ബഹുശസ് തനയേന തേ
    വിമുഖീകൃത്യ പുത്രം തേ തവ സേനാം മമർദ ഹ
54 ദുഃശാസനോ ഽപി പരയാ ശക്ത്യാ പാർഥം അവാരയത്
    കഥം ഭീഷ്മം പരോ ഹന്യാദ് ഇതി നിശ്ചിത്യ ഭാരത
55 സാ വധ്യമാനാ സമരേ പുത്രസ്യ തവ വാഹിനീ
    ലോഡ്യതേ രഥിഭിഃ ശ്രേഷ്ഠൈസ് തത്ര തത്രൈവ ഭാരത