മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം20

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം20

1 [ധൃ]
     സൂര്യോദയേ സഞ്ജയ കേ നു പൂർവം; യുയുത്സവോ ഹൃഷ്യമാണാ ഇവാസൻ
     മാമകാ വാ ഭീഷ്മ നേത്രാഃ സമീകേ; പാണ്ഡവാ വാ ഭീമ നേത്രാസ് തദാനീം
2 കേഷാം ജഘന്യൗ സോമസൂര്യൗ സ വായൂ; കേഷാം സേനാം ശ്വാപദാ വ്യാഭഷന്ത
     കേഷാം യൂനാം മുഖവർണാഃ പ്രസന്നാഃ; സർവം ഹ്യ് ഏതദ് ബ്രൂഹി തത്ത്വം യഥാവത്
3 [സ്]
     ഉഭേ സേനേ തുല്യം ഇവോപയാതേ; ഉഭേ വ്യൂഹേ ഹൃഷ്ടരൂപേ നരേന്ദ്ര
     ഉഭേ ചിത്രേ വനരാജി പ്രകാശേ; തഥൈവോഭേ നാഗരഥാശ്വപൂർണേ
4 ഉഭേ സേനേ ബൃഹതീ ഭീമരൂപേ; തഥൈവോഭേ ഭാരത ദുർവിഷഹ്യേ
     തഥൈവോഭേ സ്വർഗജയായ സൃഷ്ടേ; തഥാ ഹ്യ് ഉഭേ സത്പുരുഷാര്യ ഗുപ്തേ
5 പശ്ചാൻ മുഖാഃ കുരവോ ധാർതരാഷ്ട്രാഃ; സ്ഥിതാഃ പാർഥാഃ പ്രാങ്മുഖാ യോത്സ്യമാനാഃ
     ദൈത്യേന്ദ്ര സേനേവ ച കൗരവാണാം; ദേവേന്ദ്ര സേനേവ ച പാണ്ഡവാനാം
6 ശുക്രോ വായുഃ പൃഷ്ഠതഃ പാണ്ഡവാനാം; ധാർതരാഷ്ട്രാഞ് ശ്വാപദാ വ്യാഭഷന്ത
     ഗജേന്ദ്രാണാം മദഗന്ധാംശ് ച തീവ്രാൻ; ന സേഹിരേ തവ പുത്രസ്യ നാഗാഃ
7 ദുര്യോധനോ ഹസ്തിനം പദ്മവർണം; സുവർണകക്ഷ്യം ജാതിബലം പ്രഭിന്നം
     സമാസ്ഥിതോ മധ്യഗതഃ കുരൂണാം; സംസ്തൂയമാനോ ബന്ദിഭിർ മാഗധൈശ് ച
8 ചന്ദ്രപ്രഭം ശ്വേതം അസ്യാതപത്രം; സൗവർണീ സ്രഗ് ഭ്രാജതേ ചോത്തമാംഗേ
     തം സർവതഃ ശകുനിഃ പാർവതീയൈഃ; സാർധം ഗാന്ധാരൈഃ പാതി ഗാന്ധാരരാജഃ
9 ഭീഷ്മോ ഽഗ്രതഃ സർവസൈന്യസ്യ വൃദ്ധഃ; ശ്വേതച് ഛത്രഃ ശ്വേതധനുഃ സ ശംഖഃ
     ശ്വേതോഷ്ണീഷഃ പാണ്ഡുരേണ ധ്വജേന; ശ്വേതൈർ അശ്വൈഃ ശ്വേതശൈലപ്രകാശഃ
10 തസ്യ സൈന്യം ധാർതരാഷ്ട്രാശ് ച സർവേ; ബാഹ്ലീകാനാം ഏകദേശഃ ശലശ് ച
    യേ ചാംബഷ്ഠാഃ ക്ഷത്രിയാ യേ ച സിന്ധൗ; തഥാ സൗവീരാഃ പഞ്ച നദാശ് ച ശൂരാഃ
11 ശോണൈർ ഹയൈ രുക്മരഥോ മഹാത്മാ; ദ്രോണോ മഹാബാഹുർ അദീനസത്ത്വഃ
    ആസ്തേ ഗുരുഃ പ്രയശാഃ സർവരാജ്ഞാം; പശ്ചാച് ചമൂം ഇന്ദ്ര ഇവാഭിരക്ഷൻ
12 വാർദ്ധക്ഷത്രിഃ സർവസൈന്യസ്യ മധ്യേ; ഭൂരിശ്രവാഃ പുരുമിത്രോ ജയശ് ച
    ശാല്വാ മത്സ്യാഃ കേകയാശ് ചാപി സർവേ; ഗജാനീകൈർ ഭ്രാതരോ യോത്സ്യമാനാഃ
13 ശാരദ്വതശ് ചോത്തരധൂർ മഹാത്മാ; മഹേഷ്വാസോ ഗൗതമശ് ചിത്രയോധീ
    ശകൈഃ കിരാതൈർ യവനൈഃ പഹ്ലവൈശ് ച; സാർധം ചമൂം ഉത്തരതോ ഽഭിപാതി
14 മഹാരഥൈർ അന്ധകവൃഷ്ണിഭോജൈഃ; സൗരാഷ്ട്രകൈർ നൈരൃതൈർ ആത്തശസ്ത്രൈഃ
    ബൃഹദ്ബലഃ കൃതവർമാഭിഗുപ്തോ; ബലം ത്വദീയം ദക്ഷിണതോ ഽഭിപാതി
15 സംശപ്തകാനാം അയുതം രഥാനാം; മൃത്യുർ ജയോ വാർജുനസ്യേതി സൃഷ്ടാഃ
    യേനാർജുനസ് തേന രാജൻ കൃതാസ്ത്രാഃ; പ്രയാതാ വൈ തേ ത്രിഗർതാശ് ച ശൂരാഃ
16 സാഗ്രം ശതസഹസ്രം തു നാഗാനാം തവ ഭാരത
    നാഗേ നാഗേ രഥശതം ശതം ചാശ്വാ രഥേ രഥേ
17 അശ്വേ ഽശ്വേ ദശ ധാനുഷ്കാ ധാനുഷ്കേ ദശ ചർമിണഃ
    ഏവം വ്യൂഢാന്യ് അനീകാനി ഭീഷ്മേണ തവ ഭാരത
18 അവ്യൂഹൻ മാനുഷം വ്യൂഹം ദൈവം ഗാന്ധർവം ആസുരം
    ദിവസേ ദിവസേ പ്രാപ്തേ ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവോ ഽഗ്രണീഃ
19 മഹാരഥൗഘവിപുലഃ സമുദ്ര ഇവ പർവണി
    ഭീഷ്മേണ ധാർതരാഷ്ട്രാണാം വ്യൂഹഃ പ്രത്യങ്മുഖോ യുധി
20 അനന്തരൂപാ ധ്വജിനീ ത്വദീയാ; നരേന്ദ്ര ഭീമാ ന തു പാണ്ഡവാനാം
    താം ത്വ് ഏവ മന്യേ ബൃഹതീം ദുഷ്പ്രധൃഷ്യാം; യസ്യാ നേതാരൗ കേശവശ് ചാർജുനശ് ച