മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം42

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം42

1 [ധൃ]
     ഏവം വ്യൂഢേഷ്വ് അനീകേഷു മാമകേഷ്വ് ഇതരേഷു ച
     കേ പൂർവം പ്രാഹരംസ് തത്ര കുരവഃ പാണ്ഡവാസ് തഥാ
2 [സ്]
     ഭ്രാതൃഭിഃ സഹിതോ രാജൻ പുത്രോ ദുര്യോധനസ് തവ
     ഭീഷ്മം പ്രമുഖതഃ കൃത്വാ പ്രയയൗ സഹ സേനയാ
3 തഥൈവ പാണ്ഡവാഃ സർവേ ഭീമസേനപുരോഗമാഃ
     ഭീഷ്മേണ യുദ്ധം ഇച്ഛന്തഃ പ്രയയുർ ഹൃഷ്ടമാനസാഃ
4 ക്ഷ്വേഡാഃ കില കിലാ ശബ്ദഃ ക്രകചാ ഗോവിഷാണികാഃ
     ഭേരീമൃദംഗമുരജാ ഹയകുഞ്ജരനിസ്വനാഃ
5 ഉഭയോഃ സേനയോ രാജംസ് തതസ് തേ ഽസ്മാൻ സമദ്രവൻ
     വയം പ്രതിനദന്തശ് ച തദാസീത് തുമുലം മഹത്
6 മഹാന്ത്യ് അനീകാനി മഹാസമുച്ഛ്രയേ; സമാഗമേ പാണ്ഡവ ധാർതരാഷ്ട്രയോഃ
     ചകമ്പിരേ ശംഖമൃദംഗ നിസ്വനൈഃ; പ്രകമ്പിതാനീവ വനാനി വായുനാ
7 നരേന്ദ്ര നാഗാശ്വരഥാകുലാനാം; അഭ്യായതീനാം അശിവേ മുഹൂർതേ
     ബഭൂവ ഘോഷസ് തുമുലശ് ചമൂനാം; വാതോദ്ധുതാനാം ഇവ സാഗരാണാം
8 തസ്മിൻ സമുത്ഥിതേ ശബ്ദേ തുമുലേ ലോമഹർഷണേ
     ഭീമസേനോ മഹാബാഹുഃ പ്രാണദദ് ഗോവൃഷോ യഥാ
9 ശംഖദുന്ദുഭിനിർഘോഷം വാരണാനാം ച ബൃംഹിതം
     സിംഹനാദം ച സൈന്യാനാം ഭീമസേനരവോ ഽഭ്യഭൂത്
10 ഹയാനാം ഹേഷമാണാനാം അനീകേഷു സഹസ്രശഃ
    സർവാൻ അഭ്യഭവച് ഛബ്ദാൻ ഭീമസേനസ്യ നിസ്വനഃ
11 തം ശ്രുത്വാ നിനദം തസ്യ സൈന്യാസ് തവ വിതത്രസുഃ
    ജീമൂതസ്യേവ നദതഃ ശക്രാശനിസമസ്വനം
12 വാഹനാനി ച സർവാണി ശകൃൻ മൂത്രം പ്രസുസ്രുവുഃ
    ശബ്ദേന തസ്യ വീരസ്യ സിംഹസ്യേവേതരേ മൃഗാഃ
13 ദർശയൻ ഘോരം ആത്മാനം മഹാഭ്രം ഇവ നാരയൻ
    വിഭീഷയംസ് തവ സുതാംസ് തവ സേനാം സമഭ്യയാത്
14 തം ആയാന്തം മഹേഷ്വാസം സോദര്യാഃ പര്യവാരയൻ
    ഛാദയന്തഃ ശരവ്രാതൈർ മേഘാ ഇവ ദിവാകരം
15 ദുര്യോധനശ് ച പുത്രസ് തേ ദുർമുഖോ ദുഃസഹഃ ശലഃ
    ദുഃശാസനശ് ചാതിരഥസ് തഥാ ദുർമർഷണോ നൃപ
16 വിവിംശതിശ് ചിത്രസേനോ വികർണശ് ച മഹാരഥഃ
    പുരുമിത്രോ ജയോ ഭോജഃ സൗമദത്തിശ് ച വീര്യവാൻ
17 മഹാചാപാനി ധുന്വന്തോ ജലദാ ഇവ വിദ്യുതഃ
    ആദദാനാശ് ച നാരാചാൻ നിർമുക്താശീവിഷോപമാൻ
18 അഥ താൻ ദ്രൗപദീപുത്രാഃ സൗഭദ്രശ് ച മഹാരഥ
    നകുലഃ സഹദേവശ് ച ധൃഷ്ടദ്യുമ്നശ് ച പാർഷതഃ
19 ധാർതരാഷ്ട്രാൻ പ്രതിയയുർ അർദയന്തഃ ശിതൈഃ ശരൈഃ
    വജ്രൈർ ഇവ മഹാവേഗൈഃ ശിഖരാണി ധരാഭൃതാം
20 തസ്മിൻ പ്രഥമസംമർദേ ഭീമ ജ്യാതലനിസ്വനേ
    താവകാനാം പരേഷാം ച നാസീത് കശ് ചിത് പരാങ്മുഖഃ
21 ലാഘവം ദ്രോണശിഷ്യാണാം അപശ്യം ഭരതർഷഭ
    നിമിത്തവേധിനാം രാജഞ് ശരാൻ ഉത്സൃജതാം ഭൃശം
22 നോപശാമ്യതി നിർഘോഷോ ധനുഷാം കൂജതാം തഥാ
    വിനിശ്ചേരുഃ ശരാ ദീപ്താ ജ്യോതീംഷീവ നഭസ്തലാത്
23 സർവേ ത്വ് അന്യേ മഹീപാലാഃ പ്രേക്ഷകാ ഇവ ഭാരത
    ദദൃശുർ ദർശനീയം തം ഭീമം ജ്ഞാതിസമാഗമം
24 തതസ് തേ ജാതസംരംഭാഃ പരസ്പരകൃതാഗസഃ
    അന്യോന്യസ്പർധയാ രാജൻ വ്യായച്ഛന്ത മഹാരഥാഃ
25 കുരുപാണ്ഡവസേനേ തേ ഹസ്ത്യശ്വരഥസങ്കുലേ
    ശുശുഭാതേ രണേ ഽതീവ പടേ ചിത്രഗതേ ഇവ
26 തതസ് തേ പാർഥിവാഃ സർവേ പ്രഗൃഹീതശരാസനാഃ
    സഹ സൈന്യാഃ സമാപേതുഃ പുത്രസ്യ തവ ശാസനാത്
27 യുധിഷ്ഠിരേണ ചാദിഷ്ടാഃ പാർഥിവാസ് തേ സഹസ്രശഃ
    വിനദന്തഃ സമാപേതുഃ പുത്രസ്യ തവ വാഹിനീം
28 ഉഭയോഃ സേനയോസ് തീവ്രഃ സൈന്യാനാം സ സമാഗമഃ
    അന്തർ ധീയത ചാദിത്യഃ സൈന്യേന രജസാവൃതഃ
29 പ്രയുദ്ധാനാം പ്രഭഗ്നാനാം പുനരാവർതതാം അപി
    നാത്ര സ്വേഷാം പരേഷാം വാ വിശേഷഃ സമജായത
30 തസ്മിംസ് തു തുമുലേ യുദ്ധേ വർതമാനേ മഹാഭയേ
    അതി സർവാണ്യ് അനീകാനി പിതാ തേ ഽഭിവ്യരോചത