മഹാഭാരതം മൂലം/മൗസലപർവം/അധ്യായം8

←അധ്യായം7

മഹാഭാരതം മൂലം/മൗസലപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം8

അധ്യായം9→

1 [വൈ]
     ഏവം ഉക്തഃ സ ബീഭത്സുർ മാതുലേന പരന്തപഃ
     ദുർമനാ ദീനമനസം വസുദേവം ഉവാച ഹ
 2 നാഹം വൃഷ്ണിപ്രവീരേണ മധുഭിശ് ചൈവ മാതുല
     വിഹീനാം പൃഥിവീം ദ്രഷ്ടും ശക്തശ് ചിരം ഇഹ പ്രഭോ
 3 രാജാ ച ഭീമസേനശ് ച സഹദേവശ് ച പാണ്ഡവഃ
     നകുലോ യാജ്ഞസേനീ ച ഷഡ് ഏകമനസോ വയം
 4 രാജ്ഞഃ സങ്ക്രമണേ ചാപി കാലോ ഽയം വർതതേ ധ്രുവം
     തം ഇമം വിദ്ധി സമ്പ്രാപ്തം കാലം കാലവിദാം വര
 5 സർവഥാ വൃഷ്ണിദാരാംസ് തു ബാലവൃദ്ധാംസ് തഥൈവ ച
     നയിഷ്യേ പരിഗൃഹ്യാഹം ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥം അരിന്ദമ
 6 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ ദാരുകം ഇദം വാക്യം ആഹ ധനഞ്ജയഃ
     അമാത്യാൻ വൃഷ്ണിവീരാണാം ദ്രഷ്ടും ഇച്ഛാമി മാചിരം
 7 ഇത്യ് ഏവം ഉക്ത്വാ വചനം സുധർമാം യാദവീം സഭാം
     പ്രവിവേശാർജുനഃ ശൂരഃ ശോചമാനോ മഹാരഥാൻ
 8 തം ആസനഗതം തത്ര സർവാഃ പ്രകൃതയസ് തഥാ
     ബ്രാഹ്മണാ നൈഗമാശ് ചൈവ പരിവാര്യോപതസ്ഥിരേ
 9 താൻ ദീനമനസഃ സർവാൻ നിഭൃതാൻ ഗതചേതസഃ
     ഉവാചേദം വചഃ പാർഥഃ സ്വയം ദീനതരസ് തദാ
 10 ശക്ര പ്രസ്ഥം അഹം നേഷ്യേ വൃഷ്ണ്യന്ധകജനം സ്വയം
    ഇദം തു നഗരം സർവം സമുദ്രഃ പ്ലാവയിഷ്യതി
11 സജ്ജീകുരുത യാനാനി രത്നാനി വിവിധാനി ച
    വജ്രോ ഽയം ഭവതാം രാജാ ശക്ര പ്രസ്ഥേ ഭവിഷ്യതി
12 സപ്തമേ ദിവസേ ചൈവ രവൗ വിമല ഉദ്ഗതേ
    ബഹിർ വത്സ്യാമഹേ സർവേ സജ്ജീഭവത മാചിരം
13 ഇത്യ് ഉക്താസ് തേന തേ പൗരാഃ പാർഥേനാക്ലിഷ്ട കർമണാ
    സജ്ജം ആശു തതശ് ചക്രുഃ സ്വസിദ്ധ്യർഥസമുത്സുകാഃ
14 താം രാത്രിം അവസത് പാർഥഃ കേശവസ്യ നിവേശനേ
    മഹതാ ശോകമോഹേന സഹസാഭിപരിപ്ലുതഃ
15 ശ്വോഭൂതേ ഽഥ തതഃ ശൗരിർ വസുദേവഃ പ്രതാപവാൻ
    യുക്ത്വാത്മാനം മഹാതേജാ ജഗാമ ഗതിം ഉത്തമാം
16 തതഃ ശബ്ദോ മഹാൻ ആസീദ് വസുദേവസ്യ വേശ്മനി
    ദാരുണഃ ക്രോശതീനാം ച രുദാതീനാം ച യോഷിതാം
17 പ്രകീർണമൂർധജാഃ സർവാ വിമുക്താഭരണ വ്രജഃ
    ഉരാംസി പാണിഭിർ ഘ്നന്ത്യോ വ്യലപൻ കരുണം സ്ത്രിയഃ
18 തം ദേവകീ ച ഭദ്രാ ച രോഹിണീ മദിരാ തഥാ
    അന്വരോഢും വ്യവസിതാ ഭർതാരം യോഷിതാം വരാഃ
19 തതഃ ശൗരിം നൃയുക്തേന ബഹു മാല്യേന ഭാരത
    യാനേന മഹതാ പാർഥോ ബഹിർ നിഷ്ക്രാമയത് തദാ
20 തം അന്വയുസ് തത്ര തത്ര ദുഃഖശോകസമാഹിതാഃ
    ദ്വാരകാവാസിനഃ പൗരാഃ സർവ ഏവ നരർഷഭ
21 തസ്യാശ്വമേധികം ഛത്രം ദീപ്യമാനാശ് ച പാവകാഃ
    പുരസ്താത് തസ്യ യാനസ്യ യാജകാശ് ച തതോ യയുഃ
22 അനുജഗ്മുശ് ച തം വീരം ദേവ്യസ് താ വൈ സ്വലങ്കൃതാഃ
    സ്ത്രീസഹസ്രൈഃ പരിവൃതാ വധൂഭിശ് ച സഹസ്രശഃ
23 യസ് തു ദേശഃ പ്രിയസ് തസ്യ ജീവതോ ഽഭൂൻ മഹാത്മനഃ
    തത്രൈനം ഉപസങ്കല്യ പിതൃമേധം പ്രചക്രിരേ
24 തം ചിതാഗ്നിഗതം വീരം ശൂര പുത്രം വരാംഗനാഃ
    തതോ ഽന്വാരുരുഹുഃ പത്ന്യശ് ചതസ്രഃ പതിലോകഗാഃ
25 തം വൈ ചതസൃഭിഃ സ്ത്രീഭിർ അന്വിതം പാണ്ഡുനന്ദനഃ
    അദാഹയച് ചന്ദാനൈശ് ച ഗന്ധൈർ ഉച്ചാവചൈർ അപി
26 തതഃ പ്രാദുരഭൂച് ഛബ്ദഃ സമിദ്ധസ്യ വിഭാവസോഃ
    സമഗാനാം ച നിർഘോഷോ നരാണാം രുദതാം അപി
27 തതോ വജ്രപ്രധാനാസ് തേ വൃഷ്ണിവീര കുമാരകാഃ
    സർവ ഏവോദകം ചക്രുഃ സ്ത്രിയശ് ചൈവ മഹാത്മനഃ
28 അലുപ്ത ധർമസ് തം ധർമം കാരയിത്വാ സഫൽഗുനഃ
    ജഗാമ വൃഷ്ണയോ യത്ര വിനഷ്ടാ ഭരതർഷഭ
29 സ താൻ ദൃഷ്ട്വാ നിപതിതാൻ കദനേ ഭൃശദുഃഖിതഃ
    ബബ്ഭൂവാതീവ കൗരവ്യഃ പ്രാപ്തകാലം ചകാര ച
30 യഥാ പ്രധാനതശ് ചൈവ ചക്രേ സാർവാഃ ക്രിയാസ് തദാ
    യേ ഹതാ ബ്രഹ്മശാപേന മുസലൈർ ഏരകോദ്ഭവൈഃ
31 തതഃ ശരീരേ രാമസ്യ വാസുദേവസ്യ ചോഭയോഃ
    അന്വിഷ്യ ദാഹയാം ആസ പുരുഷൈർ ആപ്തകാരിഭിഃ
32 സ തേഷാം വിധിവത് കൃത്വാ പ്രേതകാര്യാണി പാണ്ഡവഃ
    സപ്തമേ ദിവസേ പ്രായാദ് രഥം ആരുഹ്യ സത്വരഃ
    അശ്വയുക്തൈ രഥൈശ് ചാപി ഗോഖരോഷ്ട്ര യുതൈർ അപി
33 സ്ത്രിയസ് താ വൃഷ്ണിവീരാണാം രുദത്യഃ ശോകകർശിതാഃ
    അനുജഗ്മുർ മഹാത്മാനം പാണ്ഡുപുത്രം ധനഞ്ജയം
34 ഭൃത്യാസ് ത്വ് അന്ധകവൃഷ്ണീനാം സദിനോ രഥിനശ് ച യേ
    വീര ഹീനം വൃദ്ധബാലം പൗരജാനപദാസ് തഥാ
    യയുസ് തേ പരിവര്യാഥ കലത്രം പാർഥ ശാസനാത്
35 കുഞ്ജരൈശ് ച ഗജാരോഹാ യയുഃ ശൈലനിഭൈസ് തഥാ
    സപാദ രക്ഷൈഃ സംയുക്താഃ സോത്തരായുധികാ യയുഃ
36 പുത്രാശ് ചാന്ധകവൃഷ്ണീനാം സവേ പാർഥം അനുവ്രതാഃ
    ബ്രാഹ്മണാഃ ക്ഷത്രിയാ വൈശ്യാഃ ശൂദ്രാശ് ചൈവ മഹാധനാഃ
37 ദശ ഷട് ച സഹസ്രാണി വാസുദേവാവരോധനം
    പുരസ്കൃത്യ യയുർ വജ്രം പൗത്രം കൃഷ്ണസ്യ ധീമതഃ
38 ബഹൂനി ച സഹസ്രാണി പ്രയുതാന്യ് അർബുദാനി ച
    ഭോജവൃഷ്ണ്യന്ധകസ്ത്രീണാം ഹതനാഥാനി നിർ യയുഃ
39 തത് സാഗരസമപ്രഖ്യം വൃഷ്ണിചക്രം മഹർദ്ധിമത്
    ഉവാഹ രഥിനാം ശ്രേഷ്ഠഃ പാർഥഃ പരപുരഞ്ജയഃ
40 നിര്യാതേ തു ജനേ തസ്മിൻ സാഗരോ മകരാലയഃ
    ദ്വാരകാം രത്നസമ്പൂർണാം ജലേനാപ്ലാവയത് തദാ
41 തദ് അദ്ഭുതം അഭിപ്രേക്ഷ്യ ദ്വാരകാവാസിനോ ജനാഃ
    തൂർണാത് തൂർണതരം ജഗ്മുർ അഹോ ദൈവം ഇതി ബ്രുവൻ
42 കാനനേഷു ച രമ്യേഷു പർവതേഷു നദീഷു ച
    നിവസന്ന് ആനയാം ആസ വൃഷ്ണിദാരാൻ ധനഞ്ജയഃ
43 സ പഞ്ചനദം ആസാദ്യ ധീമാൻ അതിസമൃദ്ധിമത്
    ദേശേ ഗോപശുധാന്യാഢ്യേ നിവാസം അകരോത് പ്രഭുഃ
44 തതോ ലോഭഃ സമഭവദ് ദസ്യൂനാം നിഹതേശ്വരാഃ
    ദൃഷ്ട്വാ സ്ത്രിയോ നീയമാനാഃ പാർഥേനൈകേന ഭാരത
45 തതസ് തേ പാപകർമാണോ ലോഭോപഹതചേതസഃ
    ആഭീരാ മന്ത്രയാം ആസുഃ സമേത്യാശുഭദർശനാഃ
46 അയം ഏകോ ഽർജുനോ യോദ്ധാ വൃദ്ധബാലം ഹതേശ്വരം
    നയത്യ് അസ്മാൻ അതിക്രമ്യ യോധാശ് ചേമേ ഹതൗജസഃ
47 തതോ യഷ്ടിപ്രഹരണാ ദസ്യവസ് തേ സഹസ്രശഃ
    അഭ്യധാവന്ത വൃഷ്ണീനാം തം ജനം ലോപ്ത്ര ഹാരിണഃ
48 മഹതാ സിംഹനാദേന ദ്രാവയന്തഃ പൃഥഗ്ജനം
    അഭിപേതുർ ധനാർഥം തേ കാലപര്യായ ചോദിതാഃ
49 തതോ നിവൃത്തഃ കൗന്തേയഃ സഹസാ സപദാനുഗഃ
    ഉവാച താൻ മഹാബാഹുർ അർജുനഃ പ്രഹസന്ന് ഇവ
50 നിവർതധ്വം അധർമജ്ഞാ യദി സ്ഥ ന മുമൂർഷവഃ
    നേദാനീം ശരനിർഭിന്നാഃ ശോചധ്വം നിഹതാ മയാ
51 തഥോക്താസ് തേന വീരേണ കദർഥീ കൃത്യതദ് വചഃ
    അഭിപേതുർ ജനം മൂഢാ വാര്യമാണാഃ പുനഃ പുനഃ
52 തതോ ഽർജുനോ ധനുർ ദിവ്യം ഗാണ്ഡീവം അജരം മഹത്
    ആരോപയിതും ആരേഭേ യത്നാദ് ഇവ കഥം ചന
53 ചകാര സജ്യം കൃച്ഛ്രേണ സംഭ്രമേ തുമുലേ സതി
    ചിന്തയാം ആസ ചാസ്ത്രാണി ന ച സസ്മാര താന്യ് അപി
54 വൈകൃത്യം തൻ മഹദ് ദൃഷ്ട്വാ ഭുജവീര്യേ തഥാ യുധി
    ദിവ്യാനാം ച മഹാസ്ത്രാണാം വിനാശാദ് വ്രീഡിതോ ഽഭവത്
55 വൃഷ്ണിയോധാശ് ച തേ സർവേ ഗജാശ്വരഥയായിനഃ
    ന ശേകുർ ആവർതയിതും ഹ്രിയമാണം ച തം ജനം
56 കലത്രസ്യ ബഹുത്വാത് തു സമ്പതത്സു തതസ് തതഃ
    പ്രയത്നം അകരോത് പാർഥോ ജനസ്യ പരിരക്ഷണേ
57 മിഷതാം സർവയോധാനാം തതസ് താഃ പ്രമദോത്തമാഃ
    സമന്തതോ ഽവകൃഷ്യന്ത കാമാച്ച് ചാന്യാഃ പ്രവവ്രജുഃ
58 തതോ ഗാണ്ഡീവനിർമുക്തൈഃ ശരൈർ പാർഥോ ധനഞ്ജയഃ
    ജഘാന ദസ്യൂൻ സോദ്വേഗോ വൃഷ്ണിഭൃത്യൈഃ സഹ പ്രഭുഃ
59 ക്ഷണേന തസ്യ തേ രാജൻ ക്ഷയം ജഗ്മുർ അജിഹ്മഗാഃ
    അക്ഷയാ ഹി പുരാ ഭൂത്വാ ക്ഷീണാഃ ക്ഷതജഭോജനാഃ
60 സ ശരക്ഷയം ആസാദ്യ ദുഃഖശോകസമാഹതഃ
    ധനുഷ് കോട്യാ തദാ ദസ്യൂൻ അവധിത് പാകശാസനിഃ
61 പ്രേക്ഷതസ് ത്വ് ഏവ പാർഥസ്യ വൃഷ്ണ്യന്ധകവരസ്ത്രിയഃ
    ജഗ്മുർ ആദായ തേ മ്ലേച്ഛാഃ സമന്താജ് ജനമേജയ
62 ധനഞ്ജയസ് തു ദൈവം തൻ മനസ്സാചിന്തയത് പ്രഭുഃ
    ദുഃഖശോകസമാവിഷ്ടോ നിഃശ്വാസപരമോ ഽഭവത്
63 അസ്ത്രാണാം ച പ്രണാശേന ബാഹുവീര്യസ്യ സങ്ക്ഷയാത്
    ധനുഷശ് ചാവിധേയത്വാച് ഛരാണാം സങ്ക്ഷയേണ ച
64 ബഭൂവ വിമനാഃ പാർഥോ ദൈവം ഇത്യ് അനുചിന്തയൻ
    ന്യവർതത തതോ രാജൻ നേദം അസ്തീതി ചാബ്രവീത്
65 തതഃ സ ശേഷം ആദായ കലത്രസ്യ മഹാമതിഃ
    ഹൃതഭൂയിഷ്ഠ രത്നസ്യ കുരുക്ഷേത്രം അവാതരത്
66 ഏവം കലത്രം ആനീയ വൃഷ്ണീനാം ഹൃതശേഷിതം
    ന്യവേശയത കൗരവ്യസ് തത്ര തത്ര ധനഞ്ജയഃ
67 ഹാർദിക്യ തനയം പാർഥോ നഗരം മാർതികാവതം
    ഭോജരാജകലത്രം ച ഹൃതശേഷം നരോത്തമഃ
68 തതോ വൃദ്ധാംശ് ച ബാലാംശ് ച സ്ത്രിയശ് ചാദായ പാണ്ഡവഃ
    വീരൈർ വിഹീനാൻ സർവാംസ് താഞ് ശക്ര പ്രസ്ഥേ ന്യവേശയത്
69 യൗയുധാനിം സരസ്വത്യാം പുത്രം സാത്യകിനഃ പ്രിയം
    ന്യവേശയത ധർമാത്മാ വൃദ്ധാ ബാല പുരസ്കൃതം
70 ഇന്ര പ്രസ്ഥേ ദദൗ രാജ്യം വജ്രായ പരവീരഹാ
    വജ്രേണാക്രുര ദാരാസ് തു വാര്യമാണാഃ പ്രവവ്രജുഃ
71 രുക്മിണീ ത്വ് അഥ ഗാന്ധാരീ ശൈബ്യാ ഹൈമവതീത്യ് അപി
    ദേവീ ജാംബവതീ ചൈവ വിവിശുർ ജാതവേദസം
72 സത്യഭാമാ തഥൈവാന്യാ ദേവ്യാഃ കൃഷ്ണസ്യ സംമതാഃ
    വനം പ്രവിവിശൂ രാജംസ് താപസ്യേ കൃതനിശ്ചയാഃ
73 ദ്വാരകാവാസിനോ യേ തു പുരുഷാഃ പാർഥം അന്വയുഃ
    യഥാർഹം സംവിഭജ്യൈനാൻ വജ്രേ പര്യദദജ് ജയഃ
74 സ തത് കൃത്വാ പ്രാപ്തകാലം ബാഷ്പേണാപിഹിതോ ഽർജുനഃ
    കൃഷ്ണദ്വൈപായനം രാജൻ ദദർശാസീനം ആശ്രമേ