മഹാഭാരതം മൂലം/മൗസലപർവം/അധ്യായം9

മഹാഭാരതം മൂലം/മൗസലപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം9

1 [വൈ]
     പ്രവിശന്ന് അർജുനോ രാജന്ന് ആശ്രമം സത്യവാദിനഃ
     ദദർശാസീനം ഏകാന്തേ മുനിം സത്യവതീ സുതം
2 സ തം ആസാദ്യ ധർമജ്ഞം ഉപതസ്ഥേ മഹാവ്രതം
     അർജുനോ ഽസ്മീതി നാമാസ്മൈ നിവേദ്യാഭ്യവദത് തതഃ
3 സ്വാഗതം തേ ഽസ്ത്വ് ഇതി പ്രാഹ മുനിഃ സത്യവതീസുതഃ
     ആസ്യതാം ഇതി ചോവാച പ്രസന്നാത്മാ മഹാമുനിഃ
4 തം അപ്രതീത മനസം നിഃശ്വസന്തം പുനഃ പുനഃ
     നിർവിണ്ണ മനസം ദൃഷ്ട്വാ പാർഥം വ്യാസോ ഽബ്രവീദ് ഇദം
5 അവീരജോ ഽഭിഘാതസ് തേ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഹതസ് ത്വയാ
     യുദ്ധേ പരാജിതോ വാസിഗതശ്രീർ ഇവ ലക്ഷ്യസേ
6 ന ത്വാ പ്രത്യഭിജാനാമി കിം ഇദം ഭരതർഷഭ
     ശ്രോതവ്യം ചേൻ മയാ പാർഥ ക്ഷിപ്രം ആഖ്യാതും അർഹസി
7 [അർജ്]
     യഃ സ മേധവപുഃ ശ്രീമാൻ ബൃഹത് പങ്കജ ലോചനഃ
     സ കൃഷ്ണഃ സഹ രാമേണ ത്യക്ത്വാ ദേഹം ദിവം ഗതഃ
8 മൗസലേ വൃഷ്ണിവീരാണാം വിനാശോ ബ്രഹ്മശാപജഃ
     ബഭൂവ വീരാന്ത കരഃ പ്രഭാസേ രോമഹർഷണഃ
9 യേ യേ ശൂരാ മഹാത്മാനഃ സിംഹദർപാ മഹാബലാഃ
     ഭോജവൃഷ്ണ്യന്ധകാ ബ്രഹ്മന്ന് അന്യോന്യം തൈർ ഹതം യുധി
10 ഗദാപരിഘശക്തീനാം സഹാഃ പരിഘബാഹവഃ
    ത ഏരകാഭിർ നിഹതാഃ പശ്യ കാലസ്യ പര്യയം
11 ഹതം പഞ്ചശതം തേഷാം സഹസ്രം ബാഹുശാലിനം
    നിധനം സമനുപ്രാപ്തം സമാസാദ്യേതരേതരം
12 പുനഃ പുനർ ന മൃശ്യാമി വിനാശം അമിതൗജസാം
    ചിന്തയാനോ യദൂനാം ച കൃഷ്ണസ്യ ച യശസ്വിനഃ
13 ശോഷണം സാഗരസ്യേവ പർവതസ്യേവ ചാലനം
    നഭസഃ പതനം ചൈവ ശൈത്യം അഗ്നേസ് തഥൈവ ച
14 അശ്രദ്ധേയം അഹം മന്യേ വിനാശം ശാർമ്ഗധന്വനഃ
    ന ചേഹ സ്ഥാതും ഇച്ഛാമി ലോകേ കേഷ്ണ വിനാകൃതഃ
15 ഇതഃ കഷ്ടതരം ചാന്യച് ഛൃണു തദ് വൈ തപോധന
    മനോ മേ ദീര്യതേ യേന ചിന്തയാനസ്യ വൈ മുഹുഃ
16 പശ്യതോ വൃഷ്ണിദാരാശ് ച മമ ബ്രഹ്മൻ സഹസ്രശഃ
    ആഭീരൈർ അനുസൃത്യാജൗ ഹൃതാഃ പഞ്ചനദാലയൈഃ
17 ധനുർ ആദായ തത്രാഹം നാശകം തസ്യ പൂരണേ
    യഥാ പുരാ ച മേ വീര്യം ഭുജയോർ ന തഥാഭവത്
18 അസ്ത്രാണി മേ പ്രനഷ്ടാനി വിവിധാനി മഹാമുനേ
    ശരാശ് ച ക്ഷയം ആപന്നാഃ ക്ഷണേനൈവ സമന്തതഃ
19 പുരുഷശ് ചാപ്രമേയാത്മാ ശംഖചക്രഗദാധരഃ
    ചതുർഭുജഃ പീതവാസാ ശ്യാമഃ പദ്മായതേക്ഷണഃ
20 യഃ സ യാതീ പുരസ്താൻ മേ രഥസ്യ സുമഹാദ്യുതിഃ
    പ്രദഹൻ രിപുസൈന്യാനി ന പശ്യാമ്യ് അഹം അദ്യ തം
21 യേന പൂർവം പ്രദഗ്ധാനി ശത്രുസൈന്യാനി തേജസാ
    ശരൈർ ഗാണ്ഡീവനിർമുക്തൈർ അഹം പശ്ചാദ് വ്യനാശയം
22 തം അപശ്യൻ വിഷീദാമി ഘൂർണാമീവ ച സത്തമ
    പരിനിർവിണ്ണ ചേതാശ് ച ശാന്തിം നോപലഭേ ഽപി ച
23 വിനാ ജനാർദനം വീരം നാഹം ജീവിതും ഉത്സഹേ
    ശ്രുത്വൈവ ഹി ഗതം വിഷ്ണും മമാപി മുമുഹുർ ദിശഃ
24 പ്രനഷ്ടജ്ഞാതിവീര്യസ്യ ശൂന്യസ്യ പരിധാവതഃ
    ഉപദേഷ്ടും മമ ശ്രേയോ ഭവാൻ അർഹതി സത്തമ
25 [വ്യാസ]
    ബ്രഹ്മശാപവിനിർദഗ്ധാ വൃഷ്ണ്യന്ധകമഹാരഥാഃ
    വിനഷ്ടാഃ കുരുശാർദൂല ന താഞ് ശോചിതും അർഹസി
26 ഭവിതവ്യം തഥാ തദ് ധി ദിഷ്ടം ഏതൻ മഹാത്മനാം
    ഉപേക്ഷിതം ച കൃഷ്ണേന ശക്തേനാപി വ്യപോഹിതും
27 ത്രൈലോക്യം അപി കൃഷ്ണോ ഹി കൃത്സ്നം സ്ഥാവരജംഗമം
    പ്രസഹേദ് അന്യഥാ കർതും കിം ഉ ശാപം മനീഷിണാം
28 രഥസ്യ പുരതോ യാതി യഃ സചക്രഗദാധരഃ
    തവ സ്നേഹാത് പുരാണർഷിർ വാസുദേവശ് ചതുർഭുജഃ
29 കൃത്വാ ഭാരാവതരണം പൃഥിവ്യാഃ പൃഥുലോചനഃ
    മോക്ഷയിത്വാ ജഗത് സർവം ഗതഃ സ്വസ്ഥാനം ഉത്തമം
30 ത്വയാ ത്വ് ഇഹ മഹത് കർമ ദേവാനാം പുരുഷർഷഭ
    കൃതം ഭീമ സഹായേന യമാഭ്യാം ച മഹാഭുജ
31 കൃതകൃത്യാംശ് ച വോ മന്യേ സംസിദ്ധാൻ കുരു പുംഗ്ഗവ
    ഗമനം പ്രാപ്തകാലം ച തദ് ധി ശ്രേയോ മതം മമ
32 ബലം ബുദ്ധിശ് ച തേജശ് ച പ്രതിപത്തിശ് ച ഭാരത
    ഭവന്തി ഭവ കാലേഷു വിപദ്യന്തേ വിപര്യയേ
33 കാലമൂലം ഇദം സർവം ജഗദ് ബീജം ധനഞ്ജയ
    കാല ഏവ സമാദത്തേ പുനർ ഏവ യദൃച്ഛയാ
34 സ ഏവ ബലവാൻ ഭൂത്വാ പുനർ ഭവതി ദുർബലഃ
    സ ഏവേശശ് ച ഭൂത്വേഹ പരൈർ ആജ്ഞാപ്യതേ പുനഃ
35 കൃതകൃത്യാനി ചാസ്ത്രാണി ഗതാന്യ് അദ്യ യഥാഗതം
    പുനർ ഏഷ്യന്തി തേ ഹസ്തം യദാ കാലോ ഭവിഷ്യതി
36 കാലോ ഗന്തും ഗതിം മുഖ്യാം ഭവതാം അപി ഭാരത
    ഏതച് ഛ്രേയോ ഹി വോ മന്യേ പരമം ഭരതർഷഭ
37 ഏതദ് വചനം ആജ്ഞായ വ്യാസസ്യാമിത തേജസഃ
    അനുജ്ഞാതോ യയൗ പാർഥോ നഗരം നാഗസാഹ്വയം
38 പ്രവിശ്യ ച പുരീം വീരഃ സമാസാദ്യ യുധിഷ്ഠിരം
    ആചഷ്ട തദ് യഥാവൃത്തം വൃഷ്ണ്യന്ധകജനം പ്രതി