മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം113

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം113

1 [വിഭാന്ദ്]
     രക്ഷാംസി ചൈതാനി ചരന്തി പുത്ര; രൂപേണ തേനാദ്ഭുത ദർശനേന
     അതുല്യരൂപാണ്യ് അതി ഘോരവന്തി; വിഘ്നം സദാ തപസശ് ചിന്തയന്തി
2 സുരൂപരൂപാണി ച താനി താത; പ്രലോഭയന്തേ വിവിധൈർ ഉപായൈഃ
     സുഖാച് ച ലോകാച് ച നിപാതയന്തി; താന്യ് ഉഗ്രകർമാണി മുനീൻ വനേഷു
3 ന താനി സേവേത മുനിർ യതാത്മാ; സതാം ലോകാൻ പ്രാർഥയാനഃ കഥം ചിത്
     കൃത്വാ വിഘ്നം താപസാനാം രമന്തേ; പാപാചാരാസ് തപസസ് താന്യ് അപാപ
4 അസജ് ജനേനാചരിതാനി പുത്ര; പാപാന്യ് അപേയാനി മധൂനി താനി
     മാല്യാനി ചൈതാനി ന വൈ മുനീനാം; സ്മൃതാനി ചിത്രോജ്ജ്വല ഗന്ധവന്തി
5 [ലോമഷ]
     രക്ഷാംസി താനീതി നിവാര്യ പുത്രം; വിഭാണ്ഡകസ് താം മൃഗയാം ബഭൂവ
     നാസാദയാം ആസ യദാ ത്ര്യഹേണ; തദാ സ പര്യാവവൃതേ ഽഽശ്രമായ
6 യദാ പുനഃ കാശ്യപോ വൈ ജഗാമ; ഫലാന്യ് ആഹർതും വിധിനാ ശ്രാമണേന
     തദാ പുനർ ലോഭയിതും ജഗാമ; സാ വേശ യോഷാ മുനിം ഋശ്യ ശൃംഗം
7 ദൃഷ്ട്വൈവ താം ഋശ്യ ശൃംഗഃ പ്രഹൃഷ്ടഃ; സംഭാന്ത രൂപോ ഽഭ്യപതത് തദാനീം
     പ്രോവാച ചൈനാം ഭവതോ ഽഽശ്രമായ; ഗച്ഛാവ യാവൻ ന പിതാ മമേതി
8 തതോ രാജൻ കാശ്യപസ്യൈക പുത്രം; പ്രവേശ്യ യോഗേന വിമുച്യ നാവം
     പ്രലോഭയന്ത്യോ വിവിധൈർ ഉപായൈർ; ആജഗ്മുർ അംഗാധിപതേഃ സമീപം
9 സംസ്ഥാപ്യ താം ആശ്രമദർശനേ തു; സന്താരിതാം നാവം അതീവ ശുഭ്രാം
     തീരാദ് ഉപാദായ തഥൈവ ചക്രേ; രാജാശ്രമം നാമ വനം വി ചിത്രം
10 അന്തഃപുരേ തം തു നിവേശ്യ രാജാ; വിഭാണ്ഡകസ്യാത്മ ജം ഏകപുത്രം
    ദദർശ ദേവം സഹസാ പ്രവിഷ്ടം; ആപൂര്യമാണം ച ജഗജ് ജലേന
11 സ ലോമ പാദഃ പരിപൂർണകാമഃ; സുതാം ദദാവ് ഋശ്യ ശൃംഗായ ശാന്താം
    ക്രോധപ്രതീകാര കരം ച ചക്രേ; ഗോഭിശ് ച മാർഗേഷ്വ് അഭികർഷണം ച
12 വിഭാണ്ഡകസ്യാവ്രജതഃ സ രാജാ; പശൂൻ പ്രഭൂതാൻ പശുപാംശ് ച വീരാൻ
    സമാദിശത് പുത്ര ഗൃധീ മഹർഷിർ; വിഭാണ്ഡകഃ പരിപൃച്ഛേദ് യദാ വഃ
13 സ വക്തവ്യഃ പ്രാഞ്ജലിഭിർ ഭവദ്ഭിഃ; പുത്രസ്യ തേ പശവഃ കർഷണം ച
    കിം തേ പ്രിയം വൈ ക്രിയതാം മഹർഷേ; ദാസാഃ സ്മ സർവേ തവ വാചി ബദ്ധാഃ
14 അഥോപായാത് സ മുനിശ് ചണ്ഡകോപഃ; സ്വം ആശ്രമം ഫലമൂലാനി ഗൃഹ്യ
    അന്വേഷമാണശ് ച ന തത്ര പുത്രം; ദദർശ ചുക്രോധ തതോ ഭൃശം സഃ
15 തതഃ സ കോപേന വിദീര്യമാണ; ആശങ്കമാനോ നൃപതേർ വിധാനം
    ജഗാമ ചമ്പാം പ്രദിദക്ഷമാണസ്; തം അംഗരാജം വിഷയം ച തസ്യ
16 സ വൈ ശ്രാന്തഃ ക്ഷുധിതഃ കാശ്യപസ് താൻ; ഘോഷാൻ സമാസാദിതവാൻ സമൃദ്ധാൻ
    ഗോപൈശ് ച തൈർ വിധിവത് പൂജ്യമാനോ; രാജേവ താം രാത്രിം ഉവാച തത്ര
17 സമ്പ്രാപ്യ സത്കാരം അതീവ തേഭ്യഃ; പ്രോവാച കസ്യ പ്രഥിതാഃ സ്ഥ സൗമ്യാഃ
    ഊചുർ തതസ് തേ ഽഭ്യുപഗമ്യ സർവേ; ധനം തവേദം വിഹിതം സുതസ്യ
18 ദേശേ തു ദേശേ തു സ പൂജ്യമാനസ്; താംശ് ചൈവ ശൃണ്വൻ മധുരാൻ പ്രലാപാൻ
    പ്രശാന്തഭൂയിഷ്ഠ രജാഃ പ്രഹൃഷ്ടഃ; സമാസസാദാംഗപതിം പുരസ്ഥം
19 സമ്പൂജിതസ് തേന നരർഷഭേണ; ദദർശ പുത്രം ദിവി ദേവം യഥേന്ദ്രം
    ശാന്താം സ്നുഷാം ചൈവ ദദർശ തത്ര; സൗദാമിനീം ഉച്ചരന്തീം യഥൈവ
20 ഗ്രാമാംശ് ച ഘോഷാംശ് ച സുതം ച ദൃഷ്ട്വാ; ശാന്താം ച ശാന്തോ ഽസ്യ പരഃ സ കോപഃ
    ചകാര തസ്മൈ പരമം പ്രസാദം; വിഭാണ്ഡകോ ഭൂമിപതേർ നരേന്ദ്ര
21 സ തത്ര നിക്ഷിപ്യ സുതം മഹർഷിർ; ഉവാച സൂര്യാഗ്നിസമപ്രഭാവം
    ജാതേ പുത്രേ വനം ഏവാവ്രജേഥാ; രാജ്ഞഃ പ്രിയാണ്യ് അസ്യ സർവാണി കൃത്വാ
22 സ തദ് വചഃ കൃതവാൻ ഋശ്യ ശൃംഗോ; യയൗ ച യത്രാസ്യ പിതാ ബഭൂവ
    ശാന്താ ചൈനം പര്യചരദ് യഥാ വത്; ഖേ രോഹിണീ സോമം ഇവാനുകൂലാ
23 അരുന്ധതീ വാ സുഭഗാ വസിഷ്ഠം; ലോപാമുദ്രാ വാപി യഥാ ഹ്യ് അഗസ്ത്യം
    നലസ്യ വാ ദമയന്തീ യഥാഭൂദ്; യഥാ ശചീ വജ്രധരസ്യ ചൈവ
24 നാഡായനീ ചേന്ദ്രസേനാ യഥൈവ; വശ്യാ നിത്യം മുദ്ഗലസ്യാജമീഢ
    തഥാ ശാന്താ ഋശ്യ ശൃംഗം വനസ്ഥം; പ്രീത്യാ യുക്താ പര്യചരൻ നരേന്ദ്ര
25 തസ്യാശ്രമഃ പുണ്യ ഏഷോ വിഭാതി; മഹാഹ്രദം ശോഭയൻ പുണ്യകീർതിഃ
    അത്ര സ്നാതഃ കൃതകൃത്യോ വിശുദ്ധസ്; തീർഥാന്യ് അന്യാന്യ് അനുസംയാഹി രാജൻ