മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം186

←അധ്യായം185

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം186

അധ്യായം187→

1 [വൈ]
     തതഃ സ പുനർ ഏവാഥ മാർകണ്ഡേയം യശസ്വിനം
     പപ്രച്ഛ വിനയോപേതോ ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
 2 നൈകേ യുഗസഹസ്രാന്താസ് ത്വയാ ദൃഷ്ടാ മഹാമുനേ
     ന ചാപീഹ സമഃ കശ് ചിദ് ആയുഷാ തവ വിദ്യതേ
     വർജയിത്വാ മഹാത്മാനം ബ്രാഹ്മണം പരമേഷ്ഠിനം
 3 അനന്തരിക്ഷേ ലോകേ ഽസ്മിൻ ദേവദാനവ വർജിതേ
     ത്വം ഏവ പ്രലയേ വിപ്ര ബ്രാഹ്മണം ഉപതിഷ്ഠസി
 4 പ്രലയേ ചാപി നിർവൃത്തേ പ്രബുദ്ധേ ച പിതാമഹേ
     ത്വം ഏവ സൃജ്യമാനാനി ഭൂതാനീഹ പ്രപശ്യസി
 5 ചതുർവിധാനി വിപ്രർഷേ യഥാവത് പരമേഷ്ഠിനാ
     വായുഭൂതാ ദിശഃ കൃത്വാ വിക്ഷിപ്യാപസ് തതസ് തതഃ
 6 ത്വയാ ലോകഗുരുഃ സാക്ഷാത് സർവലോകപിതാമഹഃ
     ആരാധിതോ ദ്വിജശ്രേഷ്ഠ തത്പരേണ സമാധിനാ
 7 തസ്മാത് സർവാന്തകോ മൃത്യുർ ജരാ വാ ദേഹനാശിനീ
     ന ത്വാ വിശതി വിപ്രർഷേ പ്രസാദാത് പരമേഷ്ഠിനഃ
 8 യദാ നൈവ രവിർ നാഗ്നിർ ന വായുർ ന ച ചന്ദ്രമഃ
     നൈവാന്തരിക്ഷം നൈവോർവീ ശേഷം ഭവതി കിം ചന
 9 തസ്മിന്ന് ഏകാർണവേ ലോകേ നഷ്ടേ സ്ഥാവരജംഗമേ
     നഷ്ടേ ദേവാസുരഗണേ സമുത്സന്ന മഹോരഗേ
 10 ശയാനം അമിതാത്മാനം പദ്മേ പദ്മനികേതനം
    ത്വം ഏകഃ സർവഭൂതേശം ബ്രഹ്മാണം ഉപതിഷ്ഠസി
11 ഏതത് പ്രത്യക്ഷതഃ സർവം പൂർവവൃത്തം ദ്വിജോത്തമ
    തസ്മാദ് ഇച്ഛാമഹേ ശ്രോതും സർവഹേത്വ് ആത്മികാം കഥാം
12 അനുഭൂതം ഹി ബഹുശസ് ത്വയൈകേന ദ്വിജോത്തമ
    ന തേ ഽസ്ത്യ് അവിദിതം കിം ചിത് സർവലോകേഷു നിത്യദാ
13 [മാർക്]
    ഹന്ത തേ കഥയിഷ്യാമി നമസ്കൃത്വാ സ്വയംഭുവേ
    പുരുഷായ പുരാണായ ശാശ്വതായാവ്യയായ ച
14 യ ഏഷ പൃഥുദീർഘാക്ഷഃ പീതവാസാ ജനാർദനഃ
    ഏഷ കർതാ വികർതാ ച സർവഭാവന ഭൂതകൃത്
15 അചിന്ത്യം മഹദ് ആശ്ചര്യം പവിത്രം അപി ചോത്തമം
    അനാദി നിധനം ഭൂതം വിശ്വം അക്ഷയം അവ്യയം
16 ഏഷ കർതാ ന ക്രിയതേ കാരണം ചാപി പൗരുഷേ
    യോ ഹ്യ് ഏനം പുരുഷം വേത്തി ദേവാ അപി ന തം വിദുഃ
17 സർവം ആശ്ചര്യം ഏവൈതൻ നിർവൃത്തം രാജസത്തമ
    ആദിതോ മനുജവ്യാഘ്രകൃത്സ്നസ്യ ജഗതഃ ക്ഷയേ
18 ചത്വാര്യ് ആഹുഃ സഹസ്രാണി വർഷാണാം തത് കൃതം യുഗം
    തസ്യ താവച് ഛതീ സന്ധ്യാ സന്ധ്യാംശശ് ച തതഃ പരം
19 ത്രീണി വർഷസഹസ്രാണി ത്രേയാ യുഗം ഇഹോച്യതേ
    തസ്യ താവച് ഛതീ സന്ധ്യാ സന്ധ്യാംശശ് ച തതഃ പരം
20 തഥാ വർഷസഹസ്രേ ദ്വേ ദ്വാപരം പരിമാണതഃ
    തസ്യാപി ദ്വിശതീ സന്ധ്യാ സംഖ്യാംശശ് ച തതഃ പരം
21 സഹസ്രം ഏകം വർഷാണാം തതഃ കലിയുഗം സ്മൃതം
    തസ്യ വർഷശതം സന്ധ്യാ സന്ധ്യാംശശ് ച തതഃ പരം
    സന്ധ്യാസന്ധ്യാംശയോസ് തുല്യം പ്രമാണം ഉപധാരയ
22 ക്ഷീണേ കലിയുഗേ ചൈവ പ്രവർതതി കൃതം യുഗം
    ഏഷാ ദ്വാദശ സാഹസ്രീ യുഗാഖ്യാ പരികീർതിതാ
23 ഏതത് സഹസ്രപര്യന്തം അഹർ ബ്രാഹ്മം ഉദാഹൃതം
    വിശ്വം ഹി ബ്രഹ്മഭവനേ സർവശഃ പരിവർതതേ
    ലോകാനാം മനുജവ്യാഘ്രപ്രലയം തം വിദുർ ബുധാഃ
24 അൽപാവശിഷ്ടേ തു തദാ യുഗാന്തേ ഭരതർഷഭ
    സഹസ്രാന്തേ നരാഃ സർവേ പ്രായശോ ഽനൃതവാദിനഃ
25 യജ്ഞപ്രതിനിധിഃ പാർഥ ദാനപ്രതിനിധിസ് തഥാ
    വ്രതപ്രതി നിധിശ് ചൈവ തസ്മിൻ കാലേ പ്രവർതതേ
26 ബ്രാഹ്മണാഃ ശൂദ്ര കർമാണസ് തഥാ ശൂദ്രാ ധനാർജകാഃ
    ക്ഷത്രധർമേണ വാപ്യ് അത്ര വർതയന്തി ഗതേ യുഗേ
27 നിവൃത്തയജ്ഞസ്വാധ്യായാഃ പിണ്ഡോദകവിവർജിതാഃ
    ബ്രാഹ്മണാഃ സർവഭക്ഷാശ് ച ഭവിഷ്യന്തി കലൗ യുഗേ
28 അജപാ ബ്രാഹ്മണാസ് താത ശൂദ്രാ ജപ പരായണാഃ
    വിപരീതേ തദാ ലോകേ പൂർവരൂപം ക്ഷയസ്യ തത്
29 ബഹവോ മേച്ഛ രാജാനഃ പൃഥിവ്യാം മനുജാധിപ
    മിഥ്യാനുശാസിനഃ പാപാ മൃഷാവാദപരായണാഃ
30 ആന്ധ്രാഃ ശകാഃ പുലിന്ദാശ് ച യവനാശ് ച നരാധിപാഃ
    കാംബോജാ ഔർണികാഃ ശൂദ്രാസ് തഥാഭീരാ നരോത്തമ
31 ന തദാ ബ്രാഹ്മണഃ കശ് ചിത് സ്വധർമം ഉപജീവതി
    ക്ഷത്രിയാ അപി വൈശ്യാശ് ച വികർമസ്ഥാ നരാധിപ
32 അൽപായുഷഃ സ്വൽപ ബലാ അൽപതേജഃ പരാക്രമാഃ
    അൽപദേഹാൽപ സാരാശ് ച തഥാ സത്യാൽപ ഭാഷിണഃ
33 ബഹു ശൂന്യാ ജനപദാ മൃഗവ്യാലാവൃതാ ദിശഃ
    യുഗാന്തേ സമനുപ്രാപ്തേ വൃഥാ ച ബ്രഹ്മചാരിണഃ
    ഭോഗാദിനസ് തഥാ ശൂദ്രാ ബ്രാഹ്മണാശ് ചാര്യവാദിനഃ
34 യുഗാന്തേ മനുജവ്യാഘ്രഭവന്തി ബഹു ജന്തവഃ
    ന തഥാ ഘ്രാണയുക്താശ് ച സർവഗന്ധാ വിശാം പതേ
    രസാശ് ച മനുജവ്യാഘ്രന തഥാ സ്വാദു യോഗിനഃ
35 ബഹു പ്രജാ ഹ്രസ്വദേഹാഃ ശീലാചാര വിവർജിതാഃ
    മുഖേ ഭഗാഃ സ്ത്രിയോ രാജൻ ഭവിഷ്യന്തി യുഗക്ഷയേ
36 അട്ടശൂലാ ജനപദാഃ ശിവ ശൂലാശ് ചതുഷ്പഥാഃ
    കേശശൂലാഃ സ്ത്രിയോ രാജൻ ഭവിഷ്യന്തി യുഗക്ഷയേ
37 അൽപക്ഷീരാസ് തഥാ ഗാവോ ഭവിഷ്യന്തി ജനാധിപ
    അൽപപുഷ്പഫലാശ് ചാപി പാദപാ ബഹു വായസാഃ
38 ബ്രഹ്മ വധ്യാവലോപ്താനാം തഥാ മിഥ്യാഭിശംസിനാം
    നൃപാണാം പൃഥിവീപാല പ്രതിഗൃഹ്ണന്തി വൈ ദ്വിജാഃ
39 ലോഭമോഹപരീതാശ് ച മിഥ്യാ ധർമധ്വജാവൃതാഃ
    ഭിക്ഷാർഥം പൃഥിവീപാല ചഞ്ചൂര്യന്തേ ദ്വിജൈർ ദിശഃ
40 കരഭാര ഭയാത് പുംസോ ഗൃഹസ്ഥാഃ പരിമോഷകാഃ
    മുനിഛദ്മാകൃതി ഛന്നാ വാണിജ്യം ഉപജീവതേ
41 മിഥ്യാ ച നഖരോമാണി ധാരയന്തി നരാസ് തദാ
    അർഥലോഭാൻ നരവ്യാഘ്ര വൃഥാ ച ബ്രഹ്മചാരിണഃ
42 ആശ്രമേഷു വൃഥാചാരാഃ പാനപാ ഗുരുതൽപഗാഃ
    ഐഹ ലൗകികം ഈഹന്തേ മാംസശോണിതവർധനം
43 ബഹു പാഷണ്ഡ സങ്കീർണാഃ പരാന്ന ഗുണവാദിനഃ
    ആശ്രമാ മനുജവ്യാഘ്രന ഭവന്തി യുഗക്ഷയേ
44 യഥർതു വർഷീ ഭഗവാൻ ന തഥാ പാകശാസനഃ
    ന തദാ സർവബീജാനി സമ്യഗ് രോഹന്തി ഭാരത
    അധർമഫലം അത്യർഥം തദാ ഭവതി ചാനഘ
45 തഥാ ച പൃഥിവീപാല യോ ഭവേദ് ധർമസംയുതഃ
    അൽപായുഃ സ ഹി മന്തവ്യോ ന ഹി ധർമോ ഽസ്തി കശ് ചന
46 ഭൂയിഷ്ഠം കൂടമാനൈശ് ച പണ്യം വിക്രീണതേ ജനാഃ
    വണിജശ് ച നരവ്യാഘ്ര ബഹു മായാ ഭവന്ത്യ് ഉത
47 ധർമിഷ്ഠാഃ പരിഹീയന്തേ പാപീയാൻ വർധതേ ജനഃ
    ധർമസ്യ ബലഹാനിഃ സ്യാദ് അധർമശ് ച ബലീ തഥാ
48 അൽപായുഷോ ദരിദ്രാശ് ച ധർമിഷ്ഠാ മാനവാസ് തദാ
    ദീർഘായുഷഃ സമൃദ്ധാശ് ച വിധർമാണോ യുഗക്ഷയേ
49 അധർമിഷ്ഠൈർ ഉപായൈശ് ച പ്രജാ വ്യവഹരന്ത്യ് ഉത
    സഞ്ചയേനാപി ചാൽപേന ഭവന്ത്യ് ആഢ്യാ മദാന്വിതാഃ
50 ധനം വിശ്വാസതോ ന്യസ്തം മിഥോ ഭൂയിഷ്ഠശോ നരാഃ
    ഹർതും വ്യവസിതാ രാജൻ മായാചാര സമന്വിതാഃ
51 പുരുഷാദാനി സത്ത്വാനി പക്ഷിണോ ഽഥ മൃഗാസ് തഥാ
    നഗരാണാം വിഹാരേഷു ചൈത്യേഷ്വ് അപി ച ശേരതേ
52 സപ്ത വർഷാഷ്ട വർഷാശ് ച സ്ത്രിയോ ഗർഭധരാ നൃപ
    ദശ ദ്വാദശ വർഷാണാം പുംസാം പുത്രഃ പ്രജായതേ
53 ഭവന്തി ഷോഡശേ വർഷേ നരാഃ പലിതിനസ് തഥാ
    ആയുഃ ക്ഷയോ മനുഷ്യാണാം ക്ഷിപ്രം ഏവ പ്രപദ്യതേ
54 ക്ഷീണേ യുഗേ മഹാരാജ തരുണാ വൃദ്ധശീലിനഃ
    തരുണാനാം ച യച് ഛീലം തദ് വൃദ്ധേഷു പ്രജായതേ
55 വിപരീതാസ് തദാ നാര്യോ വഞ്ചയിത്വാ രഹോ പതീൻ
    വ്യുച്ചരന്ത്യ് അപി ദുഃശീലാ ദാസൈഃ പശുഭിർ ഏവ ച
56 തസ്മിൻ യുഗസഹസ്രാന്തേ സമ്പ്രാപ്തേ ചായുഷഃ ക്ഷയേ
    അനാവൃഷ്ടിർ മഹാരാജ ജായതേ ബഹു വാർഷികീ
57 തതസ് താന്യ് അൽപസാരാണി സത്ത്വാനി ക്ഷുധിതാനി ച
    പ്രലയം യാന്തി ഭൂയിഷ്ഠം പൃഥിവ്യാം പൃഥിവീപതേ
58 തതോ ദിനകരൈർ ദീപ്തൈഃ സപ്തഭിർ മനുജാധിപ
    പീയതേ സലിലം സർവം സമുദ്രേഷു സരിത്സു ച
59 യച് ച കാഷ്ഠം തൃണം ചാപി ശുഷ്കം ചാർദ്രം ച ഭാരത
    സർവം തദ് ഭസ്മസാദ് ഭൂതം ദൃശ്യതേ ഭരതർഷഭഃ
60 തതഃ സംവർതകോ വഹ്നിർ വായുനാ സഹ ഭാരത
    ലോകം ആവിശതേ പൂർവം ആദിത്യൈർ ഉപശോഷിതം
61 തതഃ സ പൃഥിവീം ഭിത്ത്വാ സമാവിശ്യ രസാതലം
    ദേവദാനവ യക്ഷാണാം ഭയം ജനയതേ മഹത്
62 നിർദഹൻ നാഗലോകം ച യച് ച കിം ചിത് ക്ഷിതാവ് ഇഹ
    അധസ്താത് പൃഥിവീപാല സർവം നാശയതേ ക്ഷണാത്
63 തതോ യോജനവിംശാനാം സഹസ്രാണി ശതാനി ച
    നിർദഹത്യ് അശിവോ വായുഃ സ ച സംവർതകോ ഽനലഃ
64 സദേവാസുരഗന്ധർവം സയക്ഷോരഗ രാക്ഷസം
    തതോ ദഹതി ദീപ്തഃ സ സർവം ഏവ ജഗദ് വിഭുഃ
65 തതോ ഗജകുലപ്രഖ്യാസ് തഡിൻ മാലാ വിഭൂഷിതാഃ
    ഉത്തിഷ്ഠന്തി മഹാമേഘാ നഭസ്യ് അദ്ഭുതദർശനാഃ
66 കേ ചിൻ നീലോത്പലശ്യാമാഃ കേ ചിത് കുമുദസംനിഭാഃ
    കേ ചിത് കിഞ്ജൽകസങ്കാശാഃ കേ ചിത് പീതാഃ പയോധരാഃ
67 കേ ചിദ് ധാരിദ്ര സങ്കാശാഃ കാകാണ്ഡക നിഭാസ് തഥാ
    കേ ചിത് കമലപത്രാഭാഃ കേചിദ് ധിംഗുലക പ്രഭാഃ
68 കേ ചിത് പുരവരാകാരാഃ കേ ചിദ് ഗജകുലോപമാഃ
    കേ ചിദ് അഞ്ജനസങ്കാശാഃ കേ ചിൻ മകരസംസ്ഥിതാഃ
    വിദ്യുന്മാലാ പിനദ്ധാംഗാഃ സമുത്തിഷ്ഠന്തി വൈ ഘനാഃ
69 ഘോരരൂപാ മഹാരാജ ഘോരസ്വനനിനാദിതാഃ
    തതോ ജലധരാഃ സർവേ വ്യാപ്നുവന്തി നഭസ്തലം
70 തൈർ ഇയം പൃഥിവീ സർവാ സപർവതവനാകരാ
    ആപൂര്യതേ മഹാരാജ സലിലൗഘപരിപ്ലുതാ
71 തതസ് തേ ജലദാ ഘോരാ രാവിണഃ പുരുഷർഷഭ
    സർവതഃ പ്ലാവയന്ത്യ് ആശു ചോദിതാഃ പരമേഷ്ഠിനാ
72 വർഷമാണാ മഹത് തോയം പൂരയന്തോ വസുന്ധരാം
    സുഘോരം അശിവം രൗദ്രം നാശയന്തി ച പാവകം
73 തതോ ദ്വാദശ വർഷാണി പയോദാസ് ത ഉപപ്ലവേ
    ധാരാഭിഃ പൂരയന്തോ വൈ ചോദ്യമാനാ മഹാത്മനാ
74 തതഃ സമുദ്രഃ സ്വാം വേലാം അതിക്രാമതി ഭാരത
    പർവതാശ് ച വിശീര്യന്തേ മഹീ ചാപി വിശീര്യതേ
75 സർവതഃ സഹസാ ഭ്രാന്താസ് തേ പയോദാ നഭസ്തലം
    സംവേഷ്ടയിത്വാ നശ്യന്തി വായുവേഗപരാഹതാഃ
76 തതസ് തം മാരുതം ഘോരം സ്വയംഭൂർ മനുജാധിപ
    ആദി പദ്മാലയസ്ല് ദേവഃ പീത്വാ സ്വപിതി ഭാരത
77 തസ്മിന്ന് ഏകാർണവേ ഘോരേ നഷ്ടേ സ്ഥാവരജംഗമേ
    നഷ്ടേ ദേവാസുരഗണേ യക്ഷാരാക്ഷസ വർജിതേ
78 നിർമനുഷ്യേ മഹീപാല നിഃശ്വാപദ മഹീരുഹേ
    അനന്തരിക്ഷേ ലോകേ ഽസ്മിൻ ഭ്രമാമ്യ് ഏകോ ഽഹം ആദൃതഃ
79 ഏകാർണവേ ജലേ ഘോരേ വിചരൻ പാർഥിവോത്തമ
    അപശ്യൻ സർവഭൂതാനി വൈക്ലവ്യം അഗമം പരം
80 തതഃ സുദീർഘം ഗത്വാ തു പ്ലവമാനോ നരാധിപ
    ശ്രാന്തഃ ക്വ ചിൻ ന ശരണം ലഭാമ്യ് അഹം അതന്ദ്രിതഃ
81 തതഃ കദാ ചിത് പശ്യാമി തസ്മിൻ സലിലസമ്പ്ലവേ
    ന്യഗ്രോധം സുമഹാന്തം വൈ വിശാലം പൃഥിവീപതേ
82 ശാഖായാം തസ്യ വൃക്ഷസ്യ വിസ്തീർണായാം നരാധിപ
    പര്യങ്കേ പൃഥിവീപാല ദിവ്യാസ്തരണ സംസ്തൃതേ
83 ഉപവിഷ്ടം മഹാരാജ പൂർണേന്ദുസദൃശാനനം
    ഫുല്ലപദ്മവിശാലാക്ഷം ബാലം പശ്യാമി ഭാരത
84 തതോ മേ പൃഥിവീപാല വിസ്മയഃ സുമഹാൻ അഭൂത്
    കഥം ത്വ് അയം ശിശുഃ ശേതേ ലോകേ നാശം ഉപാഗതേ
85 തപസാ ചിന്തയംശ് ചാപി തം ശിശും നോപലക്ഷയേ
    ഭൂതം ഭവ്യം ഭവിഷ്യച് ച ജാനന്ന് അപി നരാധിപ
86 അതസീ പുഷ്പവർണാഭഃ ശ്രീവത്സ കൃതലക്ഷണഃ
    സാക്ഷാൽ ലക്ഷ്മ്യാ ഇവാവാസഃ സ തദാ പ്രതിഭാതി മേ
87 തതോ മാം അബ്രവീദ് ബാലഃ സ പദ്മനിഭ ലോചനഃ
    ശ്രീവത്സ ധാരീ ദ്യുതിമാൻ വാക്യം ശ്രുതിസുഖാവഹം
88 ജാനാമി ത്വാ പരിശ്രാന്തം താത വിശ്രാമകാങ്ക്ഷിണം
    മാർകണ്ഡേയ ഇഹാസ്സ്വ ത്വം യാവദ് ഇച്ഛസി ഭാർഗവ
89 അഭ്യന്തരം ശരീരം മേ പ്രവിശ്യ മുനിസത്തമ
    ആസ്സ്വ ഭോ വിഹിതോ വാസഃ പ്രസാദസ് തേ കൃതോ മയാ
90 തതോ ബാലേന തേനൈവം ഉക്തസ്യാസീത് തദാ മമ
    നിർവേദോ ജീവിതേ ദീർഘേ മനുഷ്യത്വ ച ഭാരത
91 തതോ ബാലേന തേനാസ്യം സഹസാ വിവൃതം കൃതം
    തസ്യാഹം അവശോ വക്ത്രം ദൈവയോഗാത് പ്രവേശിതഃ
92 തതഃ പ്രവിഷ്ടസ് തത് കുക്ഷിം സഹസാ മനുജാധിപ
    സരാഷ്ട്രനഗരാകീർണാം കൃത്സ്നാം പശ്യാമി മേദിനീം
93 ഗംഗാം ശതദ്രും സീതാം ച യമുനാം അഥ കൗശികീം
    ചർമണ്വതീം വേത്രവതീം ചന്ദ്രഭാഗാം സരസ്വതീം
94 സിന്ധും ചൈവ വിപാശാം ച നദീം ഗോദാവരീം അപി
    വസ്വോകസാരാം നലിനീം നർമദാം ചൈവ ഭാരത
95 നദീം താമ്രാം ച വേണ്ണാം ച പുണ്യതോയാം ശുഭാവഹാം
    സുവേണാം കൃഷ്ണവേണാം ച ഇരാമാം ച മഹാനദീം
    ശോണം ച പുരുഷവ്യാഘ്ര വിശല്യാം കമ്പുനാം അപി
96 ഏതാശ് ചാന്യാശ് ച നദ്യോ ഽഹം പൃഥിവ്യാം യാ നരോത്തമ
    പരിക്രാമൻ പ്രപശ്യാമി തസ്യ കുക്ഷൗ മഹാത്മനഃ
97 തതഃ സമുദ്രം പശ്യാമി യാദോഗണനിഷേവിതം
    രത്നാകരം അമിത്രഘ്ന നിധാനം പയസോ മഹത്
98 തതഃ പശ്യാമി ഗഗനം ചന്ദ്രസൂര്യവിരാജിതം
    ജാജ്വല്യമാനം തേജോഭിഃ പാവകാർക സമപ്രഭൈഃ
    പശ്യാമി ച മഹീം രാജൻ കാനകൈർ ഉപശോഭിതാം
99 യജന്തേ ഹി തദാ രാജൻ ബ്രാഹ്മണാ ബഹുഭിഃ സവൈഃ
    ക്ഷത്രിയാശ് ച പ്രവർതന്തേ സർവവർണാനുരഞ്ജനേ
100 വൈശ്യാഃ കൃഷിം യഥാന്യായം കാരയന്തി നരാധിപ
   ശുശ്രൂഷായാം ച നിരതാ ദ്വിജാനാം വൃഷലാസ് തഥാ
101 തതഃ പരിപതൻ രാജംസ് തസ്യ കുക്ഷൗ മഹാത്മനഃ
   ഹിമവന്തം ച പശ്യാമി ഹേമകൂടം ച പർവതം
102 നിഷധം ചാപി പശ്യാമി ശ്വേതം ച രജതാ ചിതം
   പശ്യാമി ച മഹീപാല പർവതം ഗന്ധമാദനം
103 മന്ദരം മനുജവ്യാഘ്രനീലം ചാപി മഹാഗിരിം
   പശ്യാമി ച മഹാരാജ മേരും കനകപർവതം
104 മഹേന്ദ്രം ചൈവ പശ്യാമി വിന്ധ്യം ച ഗിരിം ഉത്തമം
   മലയം ചാപി പശ്യാമി പാരിയാത്രം ച പർവതം
105 ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ യാവന്തഃ പൃഥിവീധരാഃ
   തസ്യോദരേ മയാ ദൃഷ്ടാഃ സർവരത്നവിഭൂഷിതാഃ
106 സിംഹാൻ വ്യാഘ്രാൻ വരാഹാംശ് ച നാഗാംശ് ച മനുജാധിപ
   പൃഥിവ്യാം യാനി ചാന്യാനി സത്ത്വാനി ജഗതീപതേ
   താനി സർവാണ്യ് അഹം തത്ര പശ്യൻ പര്യചരം തദാ
107 കുക്ഷൗ തസ്യ നരവ്യാഘ്ര പ്രവിഷ്ടഃ സഞ്ചരൻ ദിശഃ
   ശക്രാദീംശ് ചാപി പശ്യാമി കൃത്സ്നാൻ ദേവഗണാംസ് തഥാ
108 ഗന്ധർവാപ്സരസോ യക്ഷാൻ ഋഷീംശ് ചൈവ മഹീപതേ
   ദൈത്യദാനവ സംഘാംശ് ച യേ ചാന്യേ സുരശത്രവഃ
109 യച് ച കിം ചിൻ മയാ ലോകേ ദൃഷ്ടം സ്ഥാവരജംഗമം
   തദ് അപശ്യം അഹം സർവം തസ്യ കുക്ഷൗ മഹാത്മനഃ
   ഫലാഹാരഃ പ്രവിചരൻ കൃത്സ്നം ജഗദ് ഇദം തദാ
110 അന്തഃ ശരീരേ തസ്യാഹം വർഷാണാം അധികം ശതം
   ന ച പശ്യാമി തസ്യാഹം അന്തം ദേഹസ്യ കുത്ര ചിത്
111 സതതം ധാവമാനശ് ച ചിന്തയാനോ വിശാം പതേ
   ആസാദയാമി നൈതാന്തം തസ്യ രാജൻ മഹാത്മനഃ
112 തതസ് തം ഏവ ശരണം ഗതോ ഽസ്മി വിധിവത് തദാ
   വരേണ്യം വരദം ദേവം മനസാ കർമണൈവ ച
113 തതോ ഽഹം സഹസാ രാജൻ വായുവേഗേന നിഃസൃതഃ
   മഹാത്മാനോ മുഖാത് തസ്യ വിവൃതാത് പുരുഷോത്തമ
114 തതസ് തസ്യൈവ ശാഖായാം ന്യഗ്രോഘസ്യ വിശാം പതേ
   ആസ്തേ മനുജശാർദൂല കൃത്സ്നം ആദായ വൈ ജഗത്
115 തേനൈവ ബാല വേഷേണ ശ്രീവത്സ കൃതലക്ഷണം
   ആസീനം തം നരവ്യാഘ്ര പശ്യാമ്യ് അമിതതേജസം
116 തതോ മാം അബ്രവീദ് വീര സ ബാലഃ പ്രഹസന്ന് ഇവ
   ശ്രീവത്സ ധാരീ ദ്യുതിമാൻ പീതവാസാ മഹാദ്യുതിഃ
117 അപീദാനീം ശരീരേ ഽസ്മിൻ മാമകേ മുനിസത്തമ
   ഉഷിതസ് ത്വം സുവിശ്രാന്തോ മാർകണ്ഡേയ ബ്രവീഹി മേ
118 മുഹൂർതാദ് അഥ മേ ദൃഷ്ടിഃ പ്രാദുർഭൂതാ പുനർ നവാ
   യയാ നിർമുക്തം ആത്മാനം അപശ്യം ലബ്ധചേതസം
119 തസ്യ താമ്രതലൗ താത ചരണൗ സുപ്രതിഷ്ഠിതൗ
   സുജാതൗ മൃദു രക്താഭിർ അംഗുലീഭിർ അലങ്കൃതൗ
120 പ്രയതേന മയാ മൂർധ്നാ ഗൃഹീത്വാ ഹ്യ് അഭിവന്ദിതൗ
   ദൃഷ്ട്വാപരിമിതം തസ്യ പ്രഭാവം അമിതൗജസഃ
121 വിനയേനാഞ്ജലിം കൃത്വാ പ്രയത്നേനോപഗമ്യ ച
   ദൃഷ്ടോ മയാ സ ഭൂതാത്മാ ദേവഃ കമലലോചനഃ
122 തം അഹം പ്രാഞ്ജലിർ ഭൂത്വാ നമസ്കൃത്യേദം അബ്രുവം
   ജ്ഞാതും ഇച്ഛാമി ദേവ ത്വാം മായാം ചേമാം തവോത്തമാം
123 ആസ്യേനാനുപ്രവിഷ്ടോ ഽഹം ശരീരം ഭഗവംസ് തവ
   ദൃഷ്ടവാൻ അഖിലാംൽ ലോകാൻ സമസ്താജ് ജഠരേ തവ
124 തവ ദേവ ശരീരസ്ഥാ ദേവദാനവരാക്ഷസാഃ
   യക്ഷഗന്ധർവനാഗാശ് ച ജഗത് സ്ഥാവരജംഗമം
125 ത്വത്പ്രസാദാച് ച മേ ദേവ സ്മൃതിർ ന പരിഹീയതേ
   ദ്രുതം അന്തഃ ശരീരേ തേ സതതം പരിധാവതഃ
126 ഇച്ഛാമി പുണ്ഡരീകാക്ഷ ജ്ഞാതും ത്വാഹം അനിന്ദിത
   ഇഹ ഭൂത്വാ ശിശുഃ സാക്ഷാത് കിം ഭവാൻ അവതിഷ്ഠതേ
   പീത്വാ ജഗദ് ഇദം വിശ്വം ഏതദ് ആഖ്യാതും അർഹസി
127 കിമർഥം ച ജഗത് സർവം ശരീരസ്ഥം തവാനഘ
   കിയന്തം ച ത്വയാ കാലം ഇഹ സ്ഥേയം അരിന്ദമ
128 ഏതദ് ഇച്ഛാമി ദേവേശ ശ്രോതും ബ്രാഹ്മണ കാമ്യയാ
   ത്വത്തഃ കമലപത്രാക്ഷ വിസ്തരേണ യഥാതഥം
   മഹദ് ധ്യേതദ് അചിന്ത്യം ച യദ് അഹം ദൃഷ്ടവാൻ പ്രഭോ
129 ഇത്യ് ഉക്തഃ സ മയാ ശ്രീമാൻ ദേവദേവോ മഹാദ്യുതിഃ
   സാന്ത്വയൻ മാം ഇദം വാക്യം ഉവാച വദതാം വരഃ