മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം189

1 [മാർക്]
     തതശ് ചോരക്ഷയം കൃത്വാ ദ്വിജേഭ്യഃ പൃഥിവീം ഇമാം
     വാജിമേധേ മഹായജ്ഞേ വിധിവത് കൽപയിഷ്യതി
 2 സ്ഥാപയിത്വാ സ മര്യാദാഃ സ്വയംഭുവിഹിതാഃ ശുഭാഃ
     വനം പുണ്യയശഃ കർമാ ജരാവാൻ സംശ്രയിഷ്യതി
 3 തച് ഛീലം അനുവർത്സ്യന്തേ മനുഷ്യാ ലോകവാസിനഃ
     വിപ്രൈശ് ചോരക്ശയേ ചൈവ കൃതേ ക്ഷേമം ഭവിശ്യതേ
 4 കൃഷ്ണാജിനാനി ശക്തീശ് ച ത്രിശൂലാന്യ് ആയുധാനി ച
     സ്ഥാപയൻ വിപ്ര ശാർദൂലോ ദേശേഷു വിജിതേഷു ച
 5 സംസ്തൂയമാനോ വിപ്രേന്ദ്രൈർ മാനയാനോ ദ്വിജോത്തമാൻ
     കൽകിശ് ചരിഷ്യതി മഹീം സദാ ദസ്യു വധേ രതഃ
 6 ഹാ താത ഹാ സുതേത്യ് ഏവം താസ് താ വാചഃ സുദാരുണാഃ
     വിക്രോശമാനാൻ സുഭൃശം ദസ്യൂൻ നേഷ്യതി സംശയം
 7 തതോ ഽധർമവിനാശോ വൈ ധർമവൃദ്ധിശ് ച ഭാരത
     ഭവിഷ്യതി കൃതേ പ്രാപ്തേ ക്രിയാവാംശ് ച ജനസ് തഥാ
 8 ആരാമാശ് ചൈവ ചൈത്യാശ് ച തടാകാന്യ് അവടാസ് തഥാ
     യജ്ഞക്രിയാശ് ച വിവിധാ ഭവിഷ്യന്തി കൃതേ യുഗേ
 9 ബ്രാഹ്മണാഃ സാധവശ് ചൈവ മുനയശ് ച തപസ്വിനഃ
     ആശ്രമാഃ സഹ പാഷണ്ഡാഃ സ്ഥിതാഃ സത്യേ ജനാഃ പ്രജാഃ
 10 ജാസ്യന്തി സർവബീജാനി ഉപ്യമാനാനി ചൈവ ഹ
    സർവേഷ്വ് ഋതുഷു രാജേന്ദ്ര സർവം സസ്യം ഭവിഷ്യതി
11 നരാ ദാനേഷു നിരതാ വ്രതേഷു നിയമേഷു ച
    ജപയജ്ഞപരാ വിപ്രാ ധർമകാമാ മുദാ യുതാഃ
    പാലയിഷ്യന്തി രാജാനോ ധർമേണേമാം വസുന്ധരാം
12 വ്യവഹാര രതാ വൈശ്യാ ഭവിഷ്യന്തി കൃതേ യുഗേ
    ഷഷ് കർമനിരതാ വിപ്രാഃ ക്ഷത്രിയാ രക്ഷണേ രതാഃ
13 ശുശ്രൂഷായാം രതാഃ ശൂദ്രാസ് തഥാ വർണത്രയസ്യ ച
    ഏഷ ധർമഃ കൃതയുഗേ ത്രേതായാം ദ്വാപരേ തഥാ
    പശ്ചിമേ യുഗകാലേ ച യഃ സ തേ സമ്പ്രകീർതിതഃ
14 സർവലോകസ്യ വിദിതാ യുഗസംഖ്യാ ച പാണ്ഡവ
    ഏതത് തേ സർവം ആഖ്യാതം അതീതാനാഗതം മയാ
    വായുപ്രോക്തം അനുസ്മൃത്യ പുരാണം ഋഷിസംസ്തുതം
15 ഏവം സംസാരമാർഗാ മേ ബഹുശശ് ചിരജീവിനാ
    ദൃഷ്ടാശ് ചൈവാനുഭൂതാശ് ച താംസ് തേ കഥിതവാൻ അഹം
16 ഇദം ചൈവാപരം ഭൂയോ സഹ ഭ്രാതൃഭിർ അച്യുത
    ധർമസംശയ മോക്ഷാർഥം നിബോധ വചനം മമ
17 ധർമേ ത്വയാത്മാ സംയോജ്യോ നിത്യം ധർമഭൃതാം വര
    ധർമാത്മാ ഹി സുഖം രാജാ പ്രേത്യ ചേഹ ച നന്ദതി
18 നിബോധ ച ശുഭാം വാണീം യാം പ്രവക്ഷ്യാമി തേ ഽനഘ
    ന ബ്രാഹ്മണേ പരിഭവഃ കർതവ്യസ് തേ കദാ ചന
    ബ്രാഹ്മണോ രുഷിതോ ഹന്യാദ് അപി ലോകാൻ പ്രതിജ്ഞയാ
19 [വൈ]
    മാർകണ്ഡേയ വചോ ശ്രുത്വാ കുരൂണാം പ്രവരോ നൃപഃ
    ഉവാച വചനം ധീമാൻ പരമം പരമദ്യുതിഃ
20 കസ്മിൻ ധർമേ മയാ സ്ഥേയം പ്രജാഃ സംരക്ഷതാ മുനേ
    കഥം ച വർതമാനോ വൈ ന ച്യവേയം സ്വധർമതഃ
21 [മാർക്]
    ദയാവാൻ സർവഭൂതേഷു ഹിതോ രക്തോ ഽനസൂയകഃ
    അപത്യാനാം ഇവ സ്വേഷാം പ്രജാനാം രക്ഷണേ രതഃ
    ചര ധർമം ത്യജാധർമം പിതൄൻ ദേവാംശ് ച പൂജയ
22 പ്രമാദാദ് യത്കൃതം തേ ഽഭൂത് സംയദ് ദാനേന തജ് ജയ
    അലം തേ മാനം ആശ്രിത്യ സതതം പരവാൻ ഭവ
23 വിജിത്യ പൃഥിവീം സർവാം മോദമാനഃ സുഖീ ഭവ
    ഏഷ ഭൂതോ ഭവിഷ്യശ് ച ധർമസ് തേ സമുദീരിതഃ
24 ന തേ ഽസ്ത്യ് അവിദിതം കിം ചിദ് അതീതാനാഗതം ഭുവി
    തസ്മാദ് ഇമം പരിക്ലേശം ത്വം താത ഹൃദി മാ കൃഥാഃ
25 ഏഷ കാലോ മഹാബാഹോ അപി സർവദിവൗകസാം
    മുഹ്യന്തി ഹി പ്രജാസ് താത കാലേനാഭിപ്രചോദിതാഃ
26 മാ ച തേ ഽത്ര വിചാരോ ഭൂദ് യൻ മയോക്തം തവാനഘ
    അതിശങ്ക്യ വചോ ഹ്യ് ഏതദ് ധർമലോപോ ഭവേത് തവ
27 ജാതാസി പ്രഥിതേ വംശേ കുരൂണാം ഭരതർഷഭ
    കർമണാ മനസാ വാചാ സർവം ഏതത് സമാചര
28 [യ്]
    യത് ത്വയോക്തം ദ്വിജശ്രേഷ്ഠ വാക്യം ശ്രുതിമനോഹരം
    തഥാ കരിഷ്യേ യത്നേന ഭവതഃ ശാസനം വിഭോ
29 ന മേ ലോഭോ ഽസ്തി വിപ്രേന്ദ്ര ന ഭയം ന ച മത്സരഃ
    കരിഷ്യാമി ഹി തത് സർവം ഉക്തം യത് തേ മയി പ്രഭോ
30 [വൈ]
    ശ്രുത്വാ തു വചനം തസ്യ പാണ്ഡവസ്യ മഹാത്മനഃ
    പ്രഹൃഷ്ടാഃ പാണ്ഡവാ രാജൻ സഹിതാഃ ശാർമ്ഗധന്വനാ
31 തഥാ കഥാം ശുഭാം ശ്രുത്വാ മാർകണ്ഡേയസ്യ ധീമതഃ
    വിസ്മിതാഃ സമപദ്യന്ത പുരാണസ്യ നിവേദനാത്