മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം264
| ←അധ്യായം263 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം264 |
അധ്യായം265→ |
1 [മാർക്]
തതോ ഽവിദൂരേ നലിനീം പ്രഭൂതകമലോത്പലാം
സീതാഹരണദുഃഖാർതഃ പമ്പാം രാമഃ സമാസദത്
2 മാരുതേന സുശീതേന സുഖേനാമൃത ഗന്ധിനാ
സേവ്യമാനോ വനേ തസ്മിഞ് ജഗാമ മനസാ പ്രിയാം
3 വിലലാപ സ രാജേന്ദ്രസ് തത്ര കാന്താം അനുസ്മരൻ
കാമബാണാഭിസന്തപ്തഃ സൗമിത്രിസ് തം അഥാബ്രവീത്
4 ന ത്വാം ഏവംവിധോ ഭാവഃ സ്പ്രഷ്ടും അർഹതി മാനദ
ആത്മവന്തം ഇവ വ്യാധിഃ പുരുഷം വൃദ്ധശീലിനം
5 പ്രവൃത്തിർ ഉപലബ്ധാ തേ വൈദേഹ്യാ രാവണസ്യ ച
താം ത്വം പുരുഷകാരേണ ബുദ്ധ്യാ ചൈവോപപാദയ
6 അഭിഗച്ഛാവ സുഗ്രീവം ശൈലസ്ഥം ഹരിപുംഗവം
മയി ശിഷ്യേ ച ഭൃത്യേ ച സഹായേ ച സമാശ്വസ
7 ഏവം ബഹുവിധൈർ വാക്യൈർ ലക്ഷ്മണേന സരാഘവഃ
ഉക്തഃ പ്രകൃതിം ആപേദേ കാര്യേ ചാനന്തരോ ഽഭവത്
8 നിഷേവ്യ വാരി പമ്പായാസ് തർപയിത്വാ പിതൄൻ അപി
പ്രതസ്ഥതുർ ഉഭൗ വീരൗ ഭ്രാതരൗ രാമലക്ഷ്മണൗ
9 താവ് ഋശ്യമൂകം അഭ്യേത്യ ബഹുമൂലഫലം ഗിരിം
ഗിര്യഗ്രേ വാനരാൻ പഞ്ച വീരൗ ദദൃശതുസ് തദാ
10 സുഗ്രീവഃ പ്രേഷയാം ആസ സചിവം വാനരം തയോഃ
ബുദ്ധിമന്തം ഹനൂമന്തം ഹിമവന്തം ഇവ സ്ഥിതം
11 തേന സംഭാഷ്യ പൂർവം തൗ സുഗ്രീവം അഭിജഗ്മതുഃ
സഖ്യം വാനരരാജേന ചക്രേ രാമസ് തതോ നൃപ
12 തദ് വാസോ ദർശയാം ആസുർ തസ്യ കാര്യേ നിവേദിതേ
വാനരാണാം തു യത് സീതാ ഹ്രിയമാണാഭ്യവാസൃജത്
13 തത് പ്രത്യയകരം ലബ്ധ്വാ സുഗ്രീവം പ്ലവഗാധിപം
പൃഥിവ്യാം വാനരൈശ്വര്യേ സ്വയം രാമോ ഽഭ്യഷേചയത്
14 പ്രതിജജ്ഞേ ച കാകുത്സ്ഥഃ സമരേ വാലിനോ വധം
സുഗ്രീവശ് ചാപി വൈദേഹ്യാഃ പുനർ ആനയനം നൃപ
15 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ സമയം കൃത്വാ വിശ്വാസ്യ ച പരസ്പരം
അഭ്യേത്യ സർവേ കിഷ്കിന്ധാം തസ്ഥുർ യുദ്ധാഭികാങ്ക്ഷിണഃ
16 സുഗ്രീവഃ പ്രാപ്യ കിഷ്കിന്ധാം നനാദൗഘനിഭസ്വനഃ
നാസ്യ തൻ മമൃഷേ ബാലീ തം താരാ പ്രത്യഷേധയത്
17 യഥാ നദതി സുഗ്രീവോ ബലവാൻ ഏഷ വാനരഃ
മന്യേ ചാശ്രയവാൻ പ്രാപ്തോ ന ത്വം നിർഗന്തും അർഹസി
18 ഹേമമാലീ തതോ വാലീ താരാം താരാധിപാനനാം
പ്രോവാച വചനം വാഗ്മീ താം വാനരപതിഃ പതിഃ
19 സർവഭൂതരുതജ്ഞാ ത്വം പശ്യ ബുദ്ധ്യാ സമന്വിതാ
കേനാപാശ്രയവാൻ പ്രാപ്തോ മമൈഷ ഭ്രാതൃഗന്ധികഃ
20 ചിന്തയിത്വാ മുഹൂർതം തു താരാ താരാധിപപ്രഭാ
പതിം ഇത്യ് അബ്രവീത് പ്രാജ്ഞാ ശൃണു സർവം കപീശ്വര
21 ഹൃതദാരോ മഹാസത്ത്വോ രാമോ ദശരഥാത്മജഃ
തുല്യാരി മിത്രതാം പ്രാപ്തഃ സുഗ്രീവേണ ധനുർധരഃ
22 ഭ്രാതാ ചാസ്യ മഹാബാഹുഃ സൗമിത്രിർ അപരാജിതഃ
ലക്ഷ്മണോ നാമ മേധാവീ സ്ഥിതഃ കാര്യാർഥസിദ്ധയേ
23 മൈന്ദശ് ച ദ്വിവിദശ് ചൈവ ഹനൂമാംശ് ചാനിലാത്മജഃ
ജാംബവാൻ ഋക്ഷരാജശ് ച സുഗ്രീവസചിവാഃ സ്ഥിതാഃ
24 സർവ ഏതേ മഹാത്മാനോ ബുദ്ധിമന്തോ മഹാബലാഃ
അലം തവ വിനാശായ രാമ വീര്യവ്യപാശ്രയാത്
25 തസ്യാസ് തദ് ആക്ഷിപ്യ വചോ ഹിതം ഉക്തം കപീഷ്വരഃ
പര്യശങ്കത താം ഈർഷുഃ സുഗ്രീവ ഗതമാനസാം
26 താരാം പരുഷം ഉക്ത്വാ സ നിർജഗാമ ഗുഹാ മുഖാത്
സ്ഥിതം മാല്യവതോ ഽഭ്യാശേ സുഗ്രീവം സോ ഽഭ്യഭാഷത
27 അസകൃത് ത്വം മയാ മൂഢ നിർജിതോ ജീവിതപ്രിയഃ
മുക്തോ ജ്ഞാതിർ ഇതി ജ്ഞാത്വാ കാ ത്വരാ മരണേ പുനഃ
28 ഇത്യ് ഉക്തഃ പ്രാഹ സുഗ്രീവോ ഭ്രാതരം ഹേതുമദ് വചഃ
പ്രാപ്തകാലം അമിത്രഘ്നോ രാമം സംബോധയന്ന് ഇവ
29 ഹൃതദാരസ്യ മേ രാജൻ ഹൃതരാജ്യസ്യ ച ത്വയാ
കിം നു ജീവിതസാമർഥ്യം ഇതി വിദ്ധി സമാഗതം
30 ഏവം ഉക്ത്വാ ബഹുവിധം തതസ് തൗ സംനിപേതതുഃ
സമരേ വാലിസുഗ്രീവൗ ശാലതാലശിലായുധൗ
31 ഉഭൗ ജഘ്നതുർ അന്യോന്യം ഉഭൗ ഭൂമൗ നിപേതതുഃ
ഉഭൗ വവൽഗതുശ് ചിത്രം മുഷ്ടിഭിശ് ച നിജഘ്നതുഃ
32 ഉഭൗ രുധിരസംസിക്തൗ നഖദന്ത പരിക്ഷതൗ
ശുശുഭാതേ തദാ വീരൗ പിശ്പിതാവ് ഇവ കിംശുകൗ
33 ന വിശേഷസ് തയോർ യുദ്ധേ തദാ കശ് ചന ദൃശ്യതേ
സുഗ്രീവസ്യ തദാ മാലാം ഹനൂമാൻ കണ്ഠ ആസജത്
34 സ മാലയാ തദാ വീരഃ ശുശുഭേ കണ്ഠസക്തയാ
ശ്രീമാൻ ഇവ മഹാശൈലോ മലയോ മേഘമാലയാ
35 കൃതചിഹ്നം തു സുഗ്രീവം രാമോ ദൃഷ്ട്വാ മഹാധനുഃ
വിചകർഷ ധനുഃശ്രേഷ്ഠം വാലിം ഉദ്ദിശ്യ ലക്ഷ്യവത്
36 വിസ്ഫാരസ് തസ്യ ധനുഷോ യന്ത്രസ്യേവ തദാ ബഭൗ
വിതത്രാസ തദാ വാലീ ശരേണാഭിഹതോ ഹൃദി
37 സ ഭിന്നമർമാഭിഹതോ വക്ത്രാച് ഛോണിതം ഉദ്വമൻ
ദദർശാവസ്ഥിതം രാമം ആരാത് സൗമിത്രിണാ സഹ
38 ഗർഹയിത്വാ സ കാകുത്സ്ഥം പപാത ഭുവി മൂർഛിതഃ
താരാ ദദർശ തം ഭൂമൗ താരാപതിം ഇവ ച്യുതം
39 ഹതേ വാലിനി സുഗ്രീവഃ കിഷ്കിന്ധാം പ്രത്യപദ്യത
താം ച താരാപതിമുഖീം താരാം നിപതിതേശ്വരാം
40 രാമസ് തു ചതുരോ മാസാൻ പൃഷ്ഠേ മാല്യവതഃ ശുഭേ
നിവാസം അകരോദ് ധീമാൻ സുഗ്രീവേണാഭ്യുപസ്ഥിതഃ
41 രാവണോ ഽപി പുരീം ഗത്വാ ലങ്കാം കാമബലാത് കൃതഃ
സീതാം നിവേശയാം ആസ ഭവനേ നന്ദനോപമേ
അശോകവനികാഭ്യാശേ താപസാശ്രമസംനിഭേ
42 ഭർതൃസ്മരണ തന്വ് അംഗീ താപസീ വേഷധാരിണീ
ഉപവാസതപഃ ശീലാ തത്ര സാ പൃഥുലേക്ഷണാ
ഉവാസ ദുഃഖവസതീഃ ഫലമൂലകൃതാശനാ
43 ദിദേശ രാക്ഷസീസ് തത്ര രക്ഷണേ രാക്ഷസാധിപഃ
പ്രാസാസിശൂലപരശു മുദ്ഗരാലാത ധാരിണീഃ
44 ദ്വ്യക്ഷീം ത്ര്യക്ഷീം ലലാടാക്ഷീം ദീർഘജിഹ്വാം അജിഹ്വികാം
ത്രിസ്തനീം ഏകപാദാം ച ത്രിജടാം ഏകലോചനാം
45 ഏതാശ് ചാന്യാശ് ച ദീപ്താക്ഷ്യഃ കരഭോത്കട മൂർധജാഃ
പരിവാര്യാസതേ സീതാം ദിവാരാത്രം അതന്ദ്രിതാഃ
46 താസ് തു താം ആയതാപാംഗീം പിശാച്യോ ദാരുണസ്വനാഃ
തർജയന്തി സദാ രൗദ്രാഃ പരുഷവ്യഞ്ജനാക്ഷരാഃ
47 ഖാദാമ പാടയാമൈനാം തിലശഃ പ്രവിഭജ്യ താം
യേയം ഭർതാരം അസ്മാകം അവമന്യേഹ ജീവതി
48 ഇത്യ് ഏവം പരിഭർത്സന്തീസ് ത്രാസ്യമാനാ പുനഃ പുനഃ
ഭർതൃശോകസമാവിഷ്ടാ നിഃശ്വസ്യേദം ഉവാച താഃ
49 ആര്യാഃ ഖാദത മാം ശീഘ്രം ന മേ ലോഭോ ഽസ്തി ജീവിതേ
വിനാ തം പുന്ദരീകാക്ഷം നീലകുഞ്ചിത മൂർധജം
50 അപ്യ് ഏവാഹം നിരാഹാരാ ജീവിതപ്രിയവർജിതാ
ശോഷയിഷ്യാമി ഗാത്രാണി വ്യാലീ താലഗതാ യഥാ
51 ന ത്വ് അന്യം അഭിഗച്ഛേയം പുമാംസം രാഘവാദ് ഋതേ
ഇതി ജാനീത സത്യം മേ ക്രിയതാം യദ് അനന്തരം
52 തസ്യാസ് തദ് വചനം ശ്രുത്വാ രാക്ഷസ്യസ് താഃ ഖരസ്വനാഃ
ആഖ്യാതും രാക്ഷസേന്ദ്രായ ജഗ്മുസ് തത് സർവം ആദിതഃ
53 ഗതാസുതാസു സർവാസു ത്രിജടാ നാമ രാക്ഷസീ
സാന്ത്വയാം ആസ വൈദേഹീം ധർമജ്ഞാ പ്രിയവാദിനീ
54 സീതേ വക്ഷ്യാമി തേ കിം ചിദ് വിശ്വാസം കുരു മേ സഖി
ഭയം തേ വ്യേതു വാമോരു ശൃണു ചേദം വചോ മമ
55 അവിന്ധ്യോ നാമ മേധാവീ വൃദ്ധോ രാക്ഷസപുംഗവഃ
സ രാമസ്യ ഹിതാന്വേഷീ ത്വദർഥേ ഹി സ മാവദത്
56 സീതാ മദ്വചനാദ് വാച്യാ സമാശ്വാസ്യ പ്രസാദ്യ ച
ഭർതാ തേ കുശലീ രാമോ ലക്ഷ്മണാനുഗതോ ബലീ
57 സഖ്യം വാനരരാജേന ശക്ര പ്രതിമതേജസാ
കൃതവാൻ രാഘവഃ ശ്രീമാംസ് ത്വദർഥേ ച സമുദ്യതഃ
58 മാ ച തേ ഽസ്തു ഭയം ഭീരു രാവണാൽ ലോകഗർഹിതാത്
നലകൂബര ശാപേന രക്ഷിതാ ഹ്യ് അസ്യ് അനിന്ദിതേ
59 ശപ്തോ ഹ്യ് ഏഷ പുരാ പാപോ വധൂം രംഭാം പരാമൃശൻ
ന ശക്തോ വിവശാം നാരീം ഉപൈതും അജിതേന്ദ്രിയഃ
60 ക്ഷിപ്രം ഏഷ്യതി തേ ഭർതാ സുഗ്രീവേണാഭിരക്ഷിതഃ
സൗമിത്രിസഹിതോ ധീമാംസ് ത്വാം ചേതോ മോക്ഷയിഷ്യതി
61 സ്വപ്നാ ഹി സുമഹാഘോരാ ദൃഷ്ടാ മേ ഽനിഷ്ട ദർശനാഃ
വിനാശായാസ്യ ദുർബുദ്ധേഃ പൗലസ്ത്യ കുലഘാതിനഃ
62 ദാരുണോ ഹ്യ് ഏഷ ദുഷ്ടാത്മാ ക്ഷുദ്രകർമാ നിശാചരഃ
സ്വഭാവാച് ഛീല ദോഷേണ സർവേഷാം ഭയവർധനഃ
63 സ്പർധതേ സർവദേവൈർ യഃ കാലോപഹതചേതനഃ
മയാ വിനാശലിംഗാനി സ്വപ്നേ ദൃഷ്ടാനി തസ്യ വൈ
64 തൈലാഭിഷിക്തോ വികചോ മജ്ജൻ പങ്കേ ദശാനനഃ
അസകൃത് ഖരയുക്തേ തു രഥേ നൃത്യന്ന് ഇവ സ്ഥിതഃ
65 കുംഭകർണാദയശ് ചേമേ നഗ്നാഃ പതിതമൂർധജാഃ
കൃഷ്യന്തേ ദക്ഷിണാം ആശാം രക്തമാല്യാനുലേപനാഃ
66 ശ്വേതാതപത്രഃ സോഷ്ണീഷഃ ശുക്ലമാല്യവിഭൂഷണഃ
ശ്വേതപർവതം ആരൂഢ ഏക ഏവ വിഭീഷണഃ
67 സചിവാശ് ചാസ്യ ചത്വാരഃ ശുക്ലമാല്യാനുലേപനാഃ
ശ്വേതപർവതം ആരൂഢാ മോക്ഷ്യന്തേ ഽസ്മാൻ മഹാഭയാത്
68 രാമസ്യാസ്ത്രേണ പൃഥിവീ പരിക്ഷിപ്താ സസാഗരാ
യശസാ പൃഥിവീം കൃത്സ്നാം പൂരയിഷ്യതി തേ പതിഃ
69 അസ്ഥി സഞ്ചയം ആരൂഢോ ഭുഞ്ജാനോ മധു പായസം
ലക്ഷ്മണശ് ച മയാ ദൃഷ്ടോ നിരീക്ഷൻ സർവതോദിശഃ
70 രുദതീ രുധിരാർദ്രാംഗീ വ്യാഘ്രേണ പരിരക്ഷിതാ
അസകൃത് ത്വം മയാ ദൃഷ്ടാ ഗച്ഛന്തീ ദുശം ഉത്തരാം
71 ഹർഷം ഏഷ്യസി വൈദേഹി ക്ഷിപ്രം ഭർതൃസമന്വിതാ
രാഘവേണ സഹ ഭ്രാത്രാ സീതേ ത്വം അചിരാദ് ഇവ
72 ഇതി സാ മൃഗശാവാക്ഷീ തച് ഛ്രുത്വാ ത്രിജടാ വചഃ
ബഭൂവാശാവതീ ബാലാ പുനർ ഭർതൃസമാഗമേ
73 യാവദ് അഭ്യാഗതാ രൗദ്രാഃ പിശാച്യസ് താഃ സുദാരുണാഃ
ദദൃശുസ് താം ത്രിജടയാ സഹാസീനാം യഥാ പുരാ