മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം267

←അധ്യായം266

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം267

അധ്യായം268→

1 [മാർക്]
     തതസ് തത്രൈവ രാമസ്യ സമാസീനസ്യ തൈഃ സഹ
     സമാജഗ്മുഃ കപിശ്രേഷ്ഠാഃ സുഗ്രീവവചനാത് തദാ
 2 വൃതഃ കോടിസഹസ്രേണ വാനരാണാം തരസ്വിനാം
     ശ്വശുരോ വാലിനഃ ശ്രീമാൻ സുഷേണോ രാമം അഭ്യയാത്
 3 കോടീശതവൃതൗ ചാപി ഗജോ ഗവയ ഏവ ച
     വാനരേന്ദ്രൗ മഹാവീര്യൗ പൃഥക്പൃഥഗ് അദൃശ്യതാം
 4 ഷഷ്ടികോടിസഹസ്രാണി പ്രകർഷൻ പ്രത്യദൃശ്യത
     ഗോലാംഗൂലോ മഹാരാജ ഗവാക്ഷോ ഭീമദർശനഃ
 5 ഗന്ധമാദനവാസീ തു പ്രഥിതോ ഗന്ധമാദനഃ
     കോടീസഹസ്രം ഉഗ്രാണാം ഹരീണാം സമകർഷത
 6 പനസോ നാമ മേധാവീ വാനരഃ സുമഹാബലഃ
     കോടീർ ദശ ദ്വാദശ ച ത്രിംശത് പഞ്ച പ്രകർഷതി
 7 ശ്രീമാൻ ദധിമുഖോ നാമ ഹരിവൃദ്ധോ ഽപി വീര്യവാൻ
     പ്രചകർഷ മഹത് സൈന്യം ഹരീണാം ഭീമ തേജസാം
 8 കൃഷ്ണാനാം മുഖപുണ്ഡാണാം ഋക്ഷാണാം ഭീമകർമണാം
     കോടീശതസഹസ്രേണ ജാംബവാൻ പ്രത്യദൃശ്യത
 9 ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ ഹരിയൂഥപയൂഥപാഃ
     അസംഖ്യേയാ മഹാരാജ സമീയൂ രാമകാരണാത്
 10 ശിരീഷ കുസുമാഭാനാം സിംഹാനാം ഇവ നർദതാം
    ശ്രൂയതേ തുമുലഃ ശബ്ദസ് തത്ര തത്ര പ്രധാവതാം
11 ഗിരികൂട നിഭാഃ കേ ചിത് കേ ചിൻ മഹിഷസംനിഭാഃ
    ശരദ് അഭ്രപ്രതീകാശാഃ പിഷ്ട ഹിംഗുല കാനനാഃ
12 ഉത്പതന്തഃ പതന്തശ് ച പ്ലവമാനാശ് ച വാനരാഃ
    ഉദ്ധുന്വന്തോ ഽപരേ രേണൂൻ സമാജഗ്മുഃ സമന്തതഃ
13 സ വാനരമഹാലോകഃ പൂർണസാഗര സംനിഭഃ
    നിവേശം അകരോത് തത്ര സുഗ്രീവാനുമതേ തദാ
14 തതസ് തേഷു ഹരീന്ദ്രേഷു സമാവൃത്തേഷു സർവശഃ
    തിഥൗ പ്രശസ്തേ നക്ഷത്രേ മുഹുർതേ ചാഭിപൂജിതേ
15 തേന വ്യൂഢേന സൈന്യേന ലോകാൻ ഉദ്വർതയന്ന് ഇവ
    പ്രയയൗ രാഘവഃ ശ്രീമാൻ സുഗ്രീവസഹിതസ് തദാ
16 മുഖം ആസീത് തു സൈന്യസ്യ ഹനൂമാൻ മാരുതാത്മജഃ
    ജഘനം പാലയാം ആസ സൗമിത്രിർ അകുതോഭയഃ
17 ബദ്ധഗോധാംഗുലി ത്രാണൗ രാഘവൗ തത്ര രേജതുഃ
    വൃതൗ ഹരി മഹാമാത്രൈശ് ചന്ദ്രസൂര്യൗ ഗ്രഹൈർ ഇവ
18 പ്രബഭൗ ഹരിസൈന്യം തച് ഛാല താലശിലായുധം
    സുമഹച് ഛാലി ഭവനം യഥാ സൂര്യോദയം പ്രതി
19 നല നീലാംഗദക്രാഥ മൈന്ദ ദ്വിരദപാലിതാ
    യയൗ സുമഹതീ സേനാ രാഘവസ്യാർഥസിദ്ധയേ
20 വിധിവത് സുപ്രശസ്തേഷു ബഹുമൂലഫലേഷു ച
    പ്രഭൂതമധു മാംസേഷു വാരിമത്സു ശിവേഷു ച
21 നിവസന്തി നിരാബാധാ തഥൈവ ഗിരിസാനുഷു
    ഉപായാദ് ധരി സേനാ സാ ക്ഷാരോദം അഥ സാഗരം
22 ദ്വിതീയ സാഗരനിഭം തദ് ബലം ബഹുല ധ്വജം
    വേലാവനം സമാസാദ്യ നിവാസം അകരോത് തദാ
23 തതോ ദാശരഥിഃ ശ്രീമാൻ സുഗ്രീവം പ്രത്യഭാഷത
    മധ്യേ വാനരമുഖ്യാനാം പ്രാപ്തകാലം ഇദം വചഃ
24 ഉപായഃ കോ നു ഭവതാം മഹത് സാഗരലംഘനേ
    ഇയം ച മഹതീ സേനാസാഗരശ് ചാപി ദുസ്തരഃ
25 തത്രാന്യേ വ്യാഹരന്തി സ്മ വാനരാഃ പടു മാനിനഃ
    സമർഥാ ലംഘനേ സിന്ധോർ ന തു കൃത്സ്നസ്യ വാനരാഃ
26 കേ ചിൻ നൗഭിർ വ്യവസ്യന്തി കേചീച് ച വിവിധൈഃ പ്ലവൈഃ
    നേതി രാമശ് ച താൻ സർവാൻ സാന്ത്വയൻ പ്രത്യഭാഷത
27 ശതയോജനവിസ്താരം ന ശക്താഃ സർവവാനരാഃ
    ക്രാന്തും തോയനിധിം വീരാ നൈഷാ വോ നൈഷ്ഠികീ മതിഃ
28 നാവോ ന സന്തി സേനായാ ബഹ്വ്യസ് താരയിതും തഥാ
    വണിജാം ഉപഘാതം ച കഥം അസ്മദ്വിധശ് ചരേത്
29 വിസ്തീർണം ചൈവ നഃ സൈന്യം ഹന്യാച് ഛിദ്രേഷു വൈ പരഃ
    പ്ലവോഡുപ പ്രതാരശ് ച നൈവാത്ര മമ രോചതേ
30 അഹം ത്വ് ഇമം ജലനിധിം സമാരപ്സ്യാമ്യ് ഉപായതഃ
    പ്രതിശേഷ്യാമ്യ് ഉപവസൻ ദർശയിഷ്യതി മാം തതഃ
31 ന ചേദ് ദർശയിതാ മാർഗം ധക്ഷ്യാമ്യ് ഏനം അഹം തതഃ
    മഹാസ്ത്രൈർ അപ്രതിഹതൈർ അത്യഗ്നി പവനോജ്ജ്വലൈഃ
32 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ സഹ സൗമിത്രിർ ഉപസ്പൃശ്യാഥ രാഘവഃ
    പ്രതിശിശ്യേ ജലനിധിം വിധിവത് കുശസംസ്തരേ
33 സാഗരസ് തു തതഃ സ്വപ്നേ ദർശയാം ആസ രാഘവം
    ദേവോ നദനദീ ഭർതാ ശ്രീമാൻ യാദോഗണൈർ വൃതഃ
34 കൗസല്യാ മാതർ ഇത്യ് ഏവം ആഭാഷ്യ മധുരം വചഃ
    ഇദം ഇത്യ് ആഹ രത്നാനാം ആകരൈഃ ശതശോ വൃതഃ
35 ബ്രൂഹി കിം തേ കരോമ്യ് അത്ര സാഹായ്യം പുരുഷർഷഭ
    ഇക്ഷ്വാകുർ അസ്മി തേ ജ്ഞാതിർ ഇതി രാമസ് തം അബ്രവീത്
36 മാർഗം ഇച്ഛാമി സൈന്യസ്യ ദത്തം നദനദീപതേ
    യേന ഗത്വാ ദശഗ്രീവം ഹന്യാം പൗലസ്ത്യ പാംസനം
37 യദ്യ് ഏവം യാചതോ മാർഗം ന പ്രദാസ്യതി മേ ഭവാൻ
    ശരൈസ് ത്വാം ശോഷയിഷ്യാമി ദിവ്യാസ്ത്രപ്രതിമന്ത്രിതൈഃ
38 ഇത്യ് ഏവം ബ്രുവതഃ ശ്രുത്വാ രാമസ്യ വരുണാലയഃ
    ഉവാച വ്യഥിതോ വാക്യം ഇതി ബദ്ധാഞ്ജലിഃ സ്ഥിതഃ
39 നേച്ഛാമി പ്രതിഘാതം തേ നാസ്മി വിഘ്നകരസ് തവ
    ശൃണു ചേദം വചോ രാമ ശ്രുത്വാ കർതവ്യം ആചര
40 യദി ദാസ്യാമി തേ മാർഗം സൈന്യസ്യ വ്രജതോ ഽഽജ്ഞയാ
    അന്യേ ഽപ്യ് ആജ്ഞാപയിഷ്യന്തി മാം ഏവം ധനുഷോ ബലാത്
41 അസ്തി ത്വ് അത്ര നലോ നാമ വാനരഃ ശിൽപിസംമതഃ
    ത്വഷ്ടുർ ദേവസ്യ തനയോ ബലവാൻ വിശ്വകർമണഃ
42 സ യത് കാഷ്ഠം തൃണം വാപി ശിലാം വാ ക്ഷേപ്സ്യതേ മയി
    സർവം തദ് ധാരയിഷ്യാമി സ തേ സേതുർ ഭവിഷ്യതി
43 ഇത്യ് ഉക്ത്വാന്തർഹിതേ തസ്മിൻ രാമോ നലം ഉവാച ഹ
    കുരു സേതും സമുദ്രേ ത്വം ശക്തോ ഹ്യ് അസി മതോ മമ
44 തേനോപായേന കാകുത്സ്ഥഃ സേതുബന്ധം അകാരയത്
    ദശയോജനവിസ്താരം ആയതം ശതയോജനം
45 നലസേതുർ ഇതി ഖ്യാതോ യോ ഽദ്യാപി പ്രഥിതോ ഭുവി
    രാമസ്യാജ്ഞാം പുരസ്കൃത്യ ധാര്യതേ ഗിരിസംനിഭഃ
46 തത്രസ്ഥം സ തു ധർമാത്മാ സമാഗച്ഛദ് വിഭീഷണഃ
    ഭ്രാതാ വൈ രാക്ഷസേന്ദ്രസ്യ ചതുർഭിഃ സചിവൈഃ സഹ
47 പ്രജിജഗ്രാഹ രാമസ് തം സ്വാഗതേന മഹാമനാഃ
    സുഗ്രീവസ്യ തു ശങ്കാഭൂത് പ്രണിധിഃ സ്യാദ് ഇതി സ്മ ഹ
48 രാഘവസ് തസ്യ ചേഷ്ടാഭിഃ സമ്യക് ച ചരിതേംഗിതൈഃ
    യദാ തത്ത്വേന തുഷ്ടോ ഽഭൂത് തത ഏനം അപൂജയത്
49 സർവരാക്ഷസ രാജ്യേ ചാപ്യ് അഭ്യഷിഞ്ചദ് വിഭീഷണം
    ചക്രേ ച മന്ത്രാനുചരം സുഹൃദം ലക്ഷ്മണസ്യ ച
50 വിഭീഷണ മതേ ചൈവ സോ ഽത്യക്രാമൻ മഹാർണവം
    സസൈന്യം സേതുനാ തേന മാസേനൈവ നരാധിപ
51 തതോ ഗത്വാ സമാസാദ്യ ലങ്കോദ്യാനാന്യ് അനേകശഃ
    ഭേദയാം ആസ കപിഭിർ മഹാന്തി ച ബഹൂനി ച
52 തത്രാസ്താം രാവണാമാത്യൗ രാക്ഷസൗ ശുകസാരണൗ
    ചാരൗ വാനരരൂപേണ തൗ ജഗ്രാഹ വിഭീഷണഃ
53 പ്രതിപന്നൗ യദാ രൂപം രാക്ഷസം തൗ നിശാചരൗ
    ദർശയിത്വാ തതഃ സൈന്യം രാമഃ പശ്ചാദ് അവാസൃജത്
54 നിവേശ്യോപവനേ സൈന്യം തച് ഛൂരഃ പ്രാജ്ഞവാനരം
    പ്രേഷയാം ആസ ദൗത്യേന രാവണസ്യ തതോ ഽംഗദം