മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം266
| ←അധ്യായം265 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം266 |
അധ്യായം267→ |
1 [മാർക്]
രാഘവസ് തു സസൗമിത്രിഃ സുഗ്രീവേണാഭിപാലിതഃ
വസൻ മാല്യവതഃ പൃഷ്ഠേ ദദർശ വിമലം നഭഃ
2 സ ദൃഷ്ട്വാ വിമലേ വ്യോമ്നി നിർമലം ശശലക്ഷണം
ഗ്രഹനക്ഷത്രതാരാഭിർ അനുയാതം അമിത്രഹാ
3 കുമുദോത്പല പദ്മാനാം ഗന്ധം ആദായ വായുനാ
മഹീധരസ്ഥഃ ശീതേന സഹസാ പ്രതിബോധിഥ
4 പ്രഭാതേ ലക്ഷ്മണം വീരം അഭ്യഭാഷത ദുർമനാഃ
സീതാം സംസ്മൃത്യ ധർമാത്മാ രുദ്ധാം രാക്ഷസ വേശ്മനി
5 ഗച്ഛ ലക്ഷ്മണ ജാനീഹി കിഷ്കിന്ധായാം കപീശ്വരം
പ്രമത്തം ഗ്രാമ്യധർമേഷു കേതഘ്നം സ്വാർഥപണ്ഡിതം
6 യോ ഽസൗ കുലാധമോ മൂഢോ മയാ രാജ്യേ ഽഭിഷേചിതഃ
സർവവാനരഗോപുച്ഛാ യം ഋക്ഷാശ് ച ഭജന്തി വൈ
7 യദർഥം നിഹതോ വാലീ മയാ രഘുകുലോദ്വഹ
ത്വയാ സഹ മഹാബാഹോ കിഷ്കിന്ധോപവനേ തദാ
8 കൃതഘ്നം തം അഹം മന്യേ വാനരാപസദം ഭുവി
യോ മാം ഏവംഗതോ മൂഢോ ന ജാനീതേ ഽദ്യ ലക്ഷ്മണ
9 അസൗ മന്യേ ന ജാനീതേ സമയപ്രതിപാദനം
കൃതോപകാരം മാം നൂനം അവമന്യാൽപയാ ധിയാ
10 യദി താവദ് അനുദ്യുക്തഃ ശേതേ കാമസുഖാത്മകഃ
നേതവ്യോ വാലിമാർഗേണ സർവഭൂതഗതിം ത്വയാ
11 അഥാപി ഘടതേ ഽസ്മാകം അർഥേ വാനരപുംഗവഃ
തം ആദായൈഹി കാകുത്സ്ഥ ത്വരാവാൻ ഭവ മാചിരം
12 ഇത്യ് ഉക്തോ ലക്ഷ്മണോ ഭ്രാത്രാ ഗുരുവാക്യഹിതേ രതഃ
പ്രതസ്ഥേ രുചിരം ഗൃഹ്യ സമാർഗണ ഗുണം ധനുഃ
കിഷ്കിന്ധാ ദ്വാരം ആസാദ്യ പ്രവിവേശാനിവാരിതഃ
13 സക്രോധ ഇതി തം മത്വാ രാജാ പ്രത്യുദ്യയൗ ഹരിഃ
തം സദാരോ വിനീതാത്മാ സുഗ്രീവഃ പ്ലവഗാധിപഃ
പൂജയാ പ്രതിജഗ്രാഹ പ്രീയമാണസ് തദ് അർഹയാ
14 തം അബ്രവീദ് രാമവചോ സൗമിത്രിർ അകുതോഭയഃ
സ തത് സർവം അശേഷേണ ശ്രുത്വാ പ്രഹ്വഃ കൃതാഞ്ജലിഃ
15 സഭൃത്യദാരോ രാജേന്ദ്ര സുഗ്രീവോ വാനരാധിപഃ
ഇദം ആഹ വചോ പ്രീതോ ലക്ഷ്മണം നരകുഞ്ജരം
16 നാസ്മി ലക്ഷ്മണ ദുർമേധാ ന കൃതഘ്നോ ന നിർഘൃണഃ
ശ്രൂയതാം യഃ പ്രയത്നോ മേ സീതാ പര്യേഷണേ കൃതഃ
17 ദിശഃ പ്രസ്ഥാപിതാഃ സർവേ വിനീതാ ഹരയോ മയാ
സർവേഷാം ച കൃതഃ കാലോ മാസേനാഗമനം പുനഃ
18 യൈർ ഇയം സവനാ സാദ്രിഃ സപുരാ സാഗരാംബരാ
വിചേതവ്യാ മഹീ വീര സഗ്രാമ നഗരാകരാ
19 സ മാസഃ പഞ്ചരാത്രേണ പൂർണോ ഭവിതും അർഹതി
തതഃ ശ്രോഷ്യസി രാമേണ സഹിതഃ സുമഹത് പ്രിയം
20 ഇത്യ് ഉക്തോ ലക്ഷ്മണസ് തേന വാനരേന്ദ്രേണ ധീമതാ
ത്യക്ത്വാ രോഷം അദീനാത്മാ സുഗ്രീവം പ്രത്യപൂജയത്
21 സ രാമം സഹ സുഗ്രീവോ മാല്യവത് പൃഷ്ഠം ആസ്ഥിതം
അഭിഗമ്യോദയം തസ്യ കാര്യസ്യ പ്രത്യവേദയത്
22 ഇത്യ് ഏവം വാനരേന്ദ്രാസ് തേ സമാജഗ്മുഃ സഹസ്രശഃ
ദിശസ് തിസ്രോ വിചിത്യാഥ ന തു യേ ദക്ഷിണാം ഗതാഃ
23 ആചഖ്യുസ് തേ തു രാമായ മഹീം സാഗരമേഖലാം
വിചിതാം ന തു വൈദേഹ്യാ ദർശനം രാവണസ്യ വാ
24 ഗതാസ് തു ദക്ഷിണാം ആശാം യേ വൈ വാനരപുംഗവാഃ
ആശാവാംസ് തേഷു കാകുത്സ്ഥഃ പ്രാനാൻ ആർതോ ഽപ്യ് അധാരയത്
25 ദ്വിമാസോപരമേ കാലേ വ്യതീതേ പ്ലവഗാസ് തതഃ
സുഗ്രീവം അഭിഗമ്യേദം ത്വരിതാ വാക്യം അബ്രുവൻ
26 രക്ഷിതം വാലിനാ യത് തത് സ്ഫീതം മധുവനം മഹത്
ത്വയാ ച പ്ലവഗശ്രേഷ്ഠ തദ് ഭുങ്ക്തേ പവനാത്മജഃ
27 വാലിപുത്രോ ഽംഗദശ് ചൈവ യേ ചാന്യേ പ്ലവഗർഷഭാഃ
വിചേതും ദക്ഷിണാം ആശാം രാജൻ പ്രസ്ഥാപിതാസ് ത്വയാ
28 തേഷാം തം പ്രണയം ശ്രുത്വാ മേനേ സ കൃതകൃത്യതാം
കൃതാർഥാനാം ഹി ഭൃത്യാനാം ഏതദ് ഭവതി ചേഷ്ടിതം
29 സ തദ് രാമായ മേധാവീ ശശംസ പ്ലവഗർഷഭഃ
രാമശ് ചാപ്യ് അനുമാനേന മേനേ ദൃഷ്ടാം തു മൈഥിലീം
30 ഹനൂമത്പ്രമുഖാശ് ചാപി വിശ്രാന്താസ് തേ പ്ലവംഗമാഃ
അഭിജഗ്മുർ ഹരീന്ദ്രം തം രാമലക്ഷ്മണസംനിധൗ
31 ഗതിം ച മുഖവർണം ച ദൃഷ്ട്വാ രാമോ ഹനൂമതഃ
അഗമത് പ്രത്യയം ഭൂയോ ദൃഷ്ടാ സീതേതി ഭാരത
32 ഹനൂമത്പ്രമുഖാസ് തേ തു വാനരാഃ പൂർണമാനസാഃ
പ്രണേമുർ വിധിവദ് രാമം സുഗ്രീവം ലക്ഷ്മണം തഥാ
33 താൻ ഉവാചാഗതാൻ രാമഃ പ്രഗൃഹ്യ സശരം ധനുഃ
അപി മാം ജീവയിഷ്യധ്വം അപി വഃ കൃതകൃത്യതാ
34 അപി രാജ്യം അയോധ്യായാം കാരയിഷ്യാമ്യ് അഹം പുനഃ
നിഹത്യ സമരേ ശത്രൂൻ ആഹൃത്യ ജനകാത്മജാം
35 അമോക്ഷയിത്വാ വൈദേഹീം അഹത്വാ ച രിപൂൻ രണേ
ഹൃതദാരോ ഽവധൂതശ് ച നാഹം ജീവിതും ഉത്സഹേ
36 ഇത്യ് ഉക്തവചനം രാമം പ്രത്യുവാചാനിലാത്മജഃ
പ്രിയം ആഖ്യാമി തേ രാമ ദൃഷ്ടാ സാ ജാനകീ മയാ
37 വിചിത്യ ദക്ഷിണാം ആശാം സപർവതവനാകരാം
ശ്രാന്താഃ കാലേ വ്യതീതേ സ്മ ദൃഷ്ടവന്തോ മഹാഗുഹാം
38 പ്രവിശാമോ വയം താം തു ബഹുയോജനം ആയതാം
അന്ധകാരാം സുവിപിനാം ഗഹനാം കീട സേവിതാം
39 ഗത്വാ സുമഹദ് അധ്വാനം ആദിത്യസ്യ പ്രഭാം തതഃ
ദൃഷ്ടവന്തഃ സ്മ തത്രൈവ ഭവനം ദിവ്യം അന്തരാ
40 മയസ്യ കില ദൈത്യസ്യ തദാസീദ് വേശ്മ രാഘവ
തത്ര പ്രഭാവതീ നാമ തപോ ഽതപ്യത താപസീ
41 തയാ ദത്താനി ഭോജ്യാനി പാനാനി വിവിധാനി ച
ഭുക്ത്വാ ലബ്ധബലാഃ സന്തസ് തയോക്തേന പഥാ തതഃ
42 നിര്യായ തസ്മാദ് ഉദ്ദേശാത് പശ്യാമോ ലവണാംഭസഃ
സമീപേ സഹ്യമലയൗ ദർദുരം ച മഹാഗിരിം
43 തതോ മലയം ആരുഹ്യ പശ്യന്തോ വരുണാലയം
വിഷണ്ണാ വ്യഥിതാഃ ഖിന്നാ നിരാശാ ജീവിതേ ഭൃശം
44 അനേകശതവിസ്തീർണം യോജനാനാം മഹോദധിം
തിമിനക്ര ഝഷാവാസം ചിന്തയന്തഃ സുദുഃഖിതാഃ
45 തത്രാനശന സങ്കൽപം കൃത്വാസീനാ വയം തദാ
തതഃ കഥാന്തേ ഗൃധ്രസ്യ ജടായോർ അഭവത് കഥാ
46 തതഃ പർവതശൃംഗാഭം ഘോരരൂപം ഭയാവഹം
പക്ഷിണം ദൃഷ്ടവന്തഃ സ്മ വൈനതേയം ഇവാപരം
47 സോ ഽസ്മാൻ അതർകയദ് ഭോക്തും അഥാഭ്യേത്യ വചോ ഽബ്രവീത്
ഭോഃ ക ഏഷ മമ ഭ്രാതുർ ജടായോഃ കുരുതേ കഥാം
48 സമ്പാതിർ നാമ തസ്യാഹം ജ്യേഷ്ഠോ ഭ്രാതാ ഖഗാധിപഃ
അന്യോന്യസ്പർധയാരൂഢാവ് ആവാം ആദിത്യസംസദം
49 തതോ ദഗ്ധാവ് ഇമൗ പക്ഷൗ ന ദഗ്ധൗ തു ജടായുഷഃ
തദാ മേ ചിരദൃഷ്ടഃ സ ഭ്രാതാ ഗൃധ്രപതിഃ പ്രിയഃ
നിർദഗ്ധപക്ഷഃ പതിതോ ഹ്യ് അഹം അസ്മിൻ മഹാഗിരൗ
50 തസ്യൈവം വദതോ ഽസ്മാഭിർ ഹതോ ഭ്രാതാ നിവേദിതഃ
വ്യസനം ഭവതശ് ചേദം സങ്ക്ഷേപാദ് വൈ നിവേദിതം
51 സ സമ്പാതിസ് തദാ രാജഞ് ശ്രുത്വാ സുമഹദ് അപ്രിയം
വിഷണ്ണചേതാഃ പപ്രച്ഛ പുനർ അസ്മാൻ അരിന്ദമ
52 കഃ സ രാമഃ കഥം സീതാ ജടായുശ് ച കഥം ഹതഃ
ഇച്ഛാമി സർവം ഏവൈതച് ഛ്രോതും പ്ലവഗസത്തമാഃ
53 തസ്യാഹം സർവം ഏവൈതം ഭവതോ വ്യസനാഗമം
പ്രായോപവേശനേ ചൈവ ഹേതും വിസ്തരതോ ഽബ്രുവം
54 സോ ഽസ്മാൻ ഉത്ഥാപയാം ആസ വാക്യേനാനേന പക്ഷിരാജ്
രാവണോ വിദിതോ മഹ്യം ലങ്കാ ചാസ്യ മഹാപുരീ
55 ദൃഷ്ടാ പാരേ സമുദ്രസ്യ ത്രികൂടഗിരികന്ദരേ
ഭവിത്രീ തത്ര വൈദേഹീ ന മേ ഽസ്ത്യ് അത്ര വിചാരണാ
56 ഇതി തസ്യ വചോ ശ്രുത്വാ വയം ഉത്ഥായ സത്വരാഃ
സാഗരപ്ലവനേ മന്ത്രം മന്ത്രയാമഃ പരന്തപ
57 നാധ്യവസ്യദ് യദാ കശ് ചിത് സാഗരസ്യ വിലംഘനേ
തതഃ പിതരം ആവിശ്യ പുപ്ലുവേ ഽഹം മഹാർണവം
ശതയോജനവിസ്തീർണം നിഹത്യ ജലരാക്ഷസീം
58 തത്ര സീതാ മയാ ദൃഷ്ടാ രാവണാന്തഃപുരേ സതീ
ഉപവാസതപഃ ശീലാ ഭർതൃദർശനലാലസാ
ജടിലാ മലദിഗ്ധാംഗീ കൃശാ ദീനാ തപസ്വിനീ
59 നിമിത്തൈസ് താം അഹം സീതാം ഉപലഭ്യ പൃഥഗ്വിധൈഃ
ഉപസൃത്യാബ്രുവം ചാര്യാം അഭിഗമ്യ രഹോഗതാം
60 സീതേ രാമസ്യ ദൂതോ ഽഹം വാനരോ മാരുതാത്മജഃ
ത്വദ്ദർശനം അഭിപ്രേപ്സുർ ഇഹ പ്രാപ്തോ വിഹായസാ
61 രാജപുത്രൗ കുശലിനൗ ഭ്രാതരൗ രാമലക്ഷ്മണൗ
സർവശാഖാ മൃഗേന്ദ്രേണ സുഗ്രീവേണാഭിപാലിതൗ
62 കുശലം ത്വാബ്രവീദ് രാമഃ സീതേ സൗമിത്രിണാ സഹ
സഖിഭാവാച് ച സുഗ്രീവഃ കുശലം ത്വാനുപൃച്ഛതി
63 ക്ഷിപ്രം ഏഷ്യതി തേ ഭർതാ സർവശാകാ മൃഗൈഃ സഹ
പ്രത്യയം കുരു മേ ദേവി വാനരോ ഽസ്മി ന രാക്ഷസഃ
64 മുഹൂർതം ഇവ ച ധ്യാത്വാ സീതാ മാം പ്രത്യുവാച ഹ
അവൈമി ത്വാം ഹനൂമന്തം അവിന്ധ്യ വചനാദ് അഹം
65 അവിന്ധ്യോ ഹി മഹാബാഹോ രാക്ഷസോ വൃദ്ധസംമതഃ
കഥിതസ് തേന സുഗ്രീവസ് ത്വദ്വിധൈഃ സചിവൈർ വൃതഃ
66 ഗമ്യതാം ഇതി ചോക്ത്വാ മാം സീതാ പ്രാദാദ് ഇമം മണിം
ധാരിതാ യേന വൈദേഹീ കാലം ഏതം അനിന്ദിതാ
67 പ്രത്യയാർഥം കഥാം ചേമാം കഥയാം ആസ ജാനകീ
ക്ഷിപ്രാം ഇഷീകാം കാകസ്യ ചിത്രകൂടേ മഹാഗിരൗ
ഭവതാ പുരുഷവ്യാഘ്ര പ്രത്യഭിജ്ഞാന കാരണാത്
68 ശ്രാവയിത്വാ തദാത്മാനം തതോ ദഗ്ധ്വാ ച താം പുരീം
സമ്പ്രാപ്ത ഇതി തം രാമഃ പ്രിയവാദിനം അർചയത്