മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം281

←അധ്യായം280

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം281

അധ്യായം282→

1 [മാർക്]
     അഥ ഭാര്യാസഹായഃ സ ഫലാന്യ് ആദായ വീര്യവാൻ
     കഠിനം പൂരയാം ആസ തതഃ കാഷ്ഠാന്യ് അപാടയത്
 2 തസ്യ പാടയതഃ കാഷ്ഠം സ്വേദോ വൈ സമജായത
     വ്യായാമേന ച തേനാസ്യ ജജ്ഞേ ശിരസി വേദനാ
 3 സോ ഽഭിഗമ്യ പ്രിയാം ഭാര്യാം ഉവാച ശ്രമപീഡിതഃ
     വ്യായമേന മമാനേന ജാതാ ശിരസി വേദനാ
 4 അംഗാനി ചൈവ സാവിത്രി ഹൃദയം ദൂയതീവ ച
     അസ്വസ്ഥം ഇവ ചാത്മാനം ലക്ഷയേ മിത ഭാഷിണി
 5 ശൂലൈർ ഇവ ശിരോ വിദ്ധം ഇദം സംലക്ഷയാമ്യ് അഹം
     തത് സ്വപ്തും ഇച്ഛേ കല്യാണി ന സ്ഥാതും ശക്തിർ അസ്തി മേ
 6 സമാസാദ്യാഥ സാവിത്രീ ഭർതാരം ഉപഗൂഹ്യ ച
     ഉത്സംഗേ ഽസ്യ ശിരോ കൃത്വാ നിഷസാദ മഹീതലേ
 7 തതഃ സാ നാരദ വചോ വിമൃശന്തീ തപസ്വിനീ
     തം മുഹൂർതം ക്ഷണം വേലാം ദിവസം ച യുയോജ ഹ
 8 മുഹൂർതാദ് ഇവ ചാപശ്യത് പുരുഷം പീതവാസസം
     ബദ്ധമൗലിം വപുഷ്മന്തം ആദിത്യസമതേജസം
 9 ശ്യാമാവദാതം രക്താക്ഷം പാശഹസ്തം ഭയാവഹം
     സ്ഥിതം സത്യവതഃ പാർശ്വേ നിരീക്ഷന്തം തം ഏവ ച
 10 തം ദൃഷ്ട്വാ സഹസോത്ഥായ ഭർതുർ ന്യസ്യ ശനൈഃ ശിരഃ
    കൃതാഞ്ജലിർ ഉവാചാർതാ ഹൃദയേൻ അപ്രവേപതാ
11 ദൈവതം ത്വാഭിജാനാമി വപുർ ഏതദ് ധ്യമാനുഷം
    കാമയാ ബ്രൂഹി മേ ദേവകസ് ത്വം കിം ച ചികീർഷസി
12 [യമ]
    പതിവ്രതാസി സാവിത്രി തഥൈവ ച തപോഽന്വിതാ
    അതസ് ത്വാം അഭിഭാഷാമി വിദ്ധി മാം ത്വം ശുഭേ യമം
13 അയം തേ സത്യവാൻ ഭർതാ ക്ഷീണായുഃ പാർഥിവാത്മജഃ
    നേഷ്യാമ്യ് ഏനം അഹം ബദ്ധ്വാ വിദ്ധ്യ് ഏതൻ മേ ചികീർഷിതം
14 [മാർക്]
    ഇത്യ് ഉക്ത്വാ പിതൃരാജസ് താം ഭഗവാൻ സ്വം ചികീർഷിതം
    യഥാവത് സർവം ആഖ്യാതും തത്പ്രിയാർഥം പ്രചക്രമേ
15 അയം ഹി ധർമസംയുക്തോ രൂപവാൻ ഗുണസാഗരഃ
    നാർഹോ മത് പുരുഷൈർ നേതും അതോ ഽസ്മി സ്വയം ആഗതഃ
16 തതഃ സത്യവതഃ കായാത് പാശബദ്ധം വശംഗതം
    അംഗുഷ്ഠ മാത്രം പുരുഷം നിശ്ചകർഷ യമോ ബലാത്
17 തതഃ സമുദ്ധൃതപ്രാണം ഗതശ്വാസം ഹതപ്രഭം
    നിർവിചേഷ്ടം ശരീരം തദ് ബഭൂവാപ്രിയദർശനം
18 യമസ് തു തം തഥാ ബദ്ധ്വാ പ്രയാതോ ദക്ഷിണാമുഖഃ
    സാവിത്രീ ചാപി ദുഃഖാർതാ യമം ഏവാന്വഗച്ഛത
    നിയമവ്രതസംസിദ്ധാ മഹാഭാഗാ പതിവ്രതാ
19 [യമ]
    നിവർത ഗച്ഛ സാവിത്രി കുരുഷ്വാസ്യൗർധ്വദേഹികം
    കൃതം ഭർതുസ് ത്വയാനൃണ്യം യാവദ് ഗമ്യം ഗതം ത്വയാ
20 [സാവിത്രീ]
    യത്ര മേ നീയതേ ഭർതാ സ്വയം വാ യത്ര ഗച്ഛതി
    മയാപി തത്ര ഗന്തവ്യം ഏഷ ധർമഃ സനാതനഃ
21 തപസാ ഗുരുവൃത്ത്യാ ച ഭർതുഃ സ്നേഹാദ് വ്രതേന ച
    തവ ചൈവ പ്രസാദേന ന മേ പ്രതിഹതാ ഗതിഃ
22 പ്രാഹുഃ സപ്ത പദം മിത്രം ബുധാസ് തത്ത്വാർഥ ദർശിനഃ
    മിത്രതാം ച പുരസ്കൃത്യ കിം ചിദ് വക്ഷ്യാമി തച് ഛൃണു
23 നാനാത്മവന്തസ് തു വനേചരന്തി; ധർമം ച വാസം ച പരിശ്രമം ച
    വിജ്ഞാനതോ ധർമം ഉദാഹരന്തി; തസ്മാത് സന്തോ ധർമം ആഹുഃ പ്രധാനം
24 ഏകസ്യ ധർമേണ സതാം മതേന; സർവേ സ്മ തം മാർഗം അനുപ്രപന്നാഃ
    മാ വൈ ദ്വിതീയം മാ തൃതീയം ച വാഞ്ഛേ; തസ്മാത് സന്തോ ധർമം ആഹുഃ പ്രധാനം
25 [യമ]
    നിവർത തുഷ്ടോ ഽസ്മി തവാനയാ ഗിരാ; സ്വരാക്ഷര വ്യഞ്ജന ഹേതുയുക്തയാ
    വരം വൃണീഷ്വേഹ വിനാസ്യ ജീവിതം; ദദാനി തേ സർവം അനിന്ദിതേ വരം
26 [സാവിത്രീ]
    ച്യുതഃ സ്വരാജ്യാദ് വനവാസം ആശ്രിതോ; വിനഷ്ട ചക്ഷുഃ ശ്വഷുരോ മമാശ്രമേ
    സ ലബ്ധചക്ഷുർ ബലവാൻ ഭവേൻ നൃപസ്; തവ പ്രസാദാജ് ജ്വലനാർകസംനിഭഃ
27 [യമ]
    ദദാനി തേ സർവം അനിന്ദിതേ വരം; യഥാ ത്വയോക്തം ഭവിതാ ച തത് തഥാ
    തവാധ്വനാ ഗ്ലാനിം ഇവോപലക്ഷയേ; നിവർത ഗച്ഛസ്വ ന തേ ശ്രമോ ഭവേത്
28 [സാവിത്രീ]
    കുതഃ ശ്രമോ ഭർതൃസമീപതോ ഹി മേ; യതോ ഹി ഭർതാ മമ സാ ഗതിർ ധ്രുവാ
    യതഃ പതിം നേഷ്യസി തത്ര മേ ഗതിഃ; സുരേശ ഭൂയോ ച വചോ നിബോധ മേ
29 സതാം സകൃത് സംഗതം ഈപ്സിതം പരം; തതഃ പരം മിത്രം ഇതി പ്രചക്ഷതേ
    ന ചാഫലം സത്പുരുഷേണ സംഗതം; തതഃ സതാം സംനിവസേത് സമാഗമേ
30 [യമ]
    മനോ ഽനുകൂലം ബുധ ബുദ്ധിവർധനം; ത്വയാഹം ഉക്തോ വചനം ഹിതാശ്രയം
    വിനാ പുനഃ സത്യവതോ ഽസ്യ ജീവിതം; വരം ദ്വിതീയം വരയസ്വ ഭാമിനി
31 [സാവിത്രീ]
    ഹൃതം പുരാ മേ ശ്വശുരസ്യ ധീമതഃ; സ്വം ഏവ രാജ്യം സ ലഭേത പാർഥിവഃ
    ജഹ്യാത് സ്വധർമം ന ച മേ ഗുരുർ; യഥാ ദ്വിതീയം ഏതം വരയാമി തേ വരം
32 [യമ]
    സ്വം ഏവ രാജ്യം പ്രതിപത്സ്യതേ ഽചിരാൻ; ന ച സ്വധർമാത് പരിഹാസ്യതേ നൃപഃ
    കൃതേന കാമേന മയാ നൃപാത്മജേ; നിവർത ഗച്ഛസ്വ ന തേ ശ്രമോ ഭവേത്
33 [സാവിത്രീ]
    പ്രജാസ് ത്വയേമാ നിയമേന സംയതാ; നിയമ്യ ചൈതാ നയസേ ന കാമയാ
    അതോ യമത്വം തവ ദേവ വിശ്രുതം; നിബോധ ചേമാം ഗിരം ഈരിതാം മയാ
34 അദ്രോഹഃ സർവഭൂതേഷു കർമണാ മനസാ ഗിരാ
    അനുഗ്രഹശ് ച ദാനം ച സതാം ധർമഃ സനാതനഃ
35 ഏവം പ്രായോ ച ലോകോ ഽയം മനുഷ്യാഃ ശക്തിപേശലാഃ
    സന്തസ് ത്വ് ഏവാപ്യ് അമിത്രേഷു ദയാം പ്രാപ്തേഷു കുർവതേ
36 [യമ]
    പിപാസിതസ്യേവ യഥാ ഭവേത് പയസ്; തഥാ ത്വയാ വാക്യം ഇദം സമീരിതം
    വിനാ പുനഃ സത്യവതോ ഽസ്യ ജീവിതം; വരം വൃണീഷ്വേഹ ശുഭേ യദ് ഇച്ഛസി
37 [സാവിത്രീ]
    മമാനപത്യഃ പൃഥിവീപതിഃ പിതാ; ഭവേത് പിതുഃ പുത്രശതം മമൗരസം
    കുലസ്യ സന്താനകരം ച യദ് ഭവേത്; തൃതീയം ഏതം വരയാമി തേ വരം
38 [യമ]
    കുലസ്യ സന്താനകരം സുവർചസം; ശതം സുതാനാം പിതുർ അസ്തു തേ ശുഭേ
    കൃതേന കാമേന നരാധിപാത്മജേ; നിവർത ദൂരം ഹി പഥസ് ത്വം ആഗതാ
39 [സാവിത്രീ]
    ന ദൂരം ഏതൻ മമ ഭർതൃസംനിധൗ; മനോ ഹി മേ ദൂരതരം പ്രധാവതി
    തഥാ വ്രജന്ന് ഏവ ഗിരം സമുദ്യതാം; മയോച്യമാനാം ശൃണു ഭൂയ ഏവ ച
40 വിവസ്വതസ് ത്വം തനയഃ പ്രതാപവാംസ്; തതോ ഹി വൈവസ്വത ഉച്യസേ ബുധൈഃ
    ശമേന ധർമേണ ച രഞ്ജിതാഃ പ്രജാസ്; തതസ് തവേഹേശ്വര ധർമരാജതാ
41 ആത്മന്യ് അപി ന വിശ്വാസസ് താവാൻ ഭവതി സത്സു യഃ
    തസ്മാത് സത്സു വിശേഷേണ സർവഃ പ്രണയം ഇച്ഛതി
42 സൗഹൃദാത് സർവഭൂതാനാം വിശ്വാസോ നാമ ജായതേ
    തസ്മാത് സത്സു വിശേഷേണ വിശ്വാസം കുരുതേ ജനഃ
43 [യമ]
    ഉദഹൃതം തേ വചനം യദ് അംഗനേ; ശുഭേ ന താദൃക് ത്വദൃതേ മയാ ശ്രുതം
    അനേന തുഷ്ടോ ഽസ്മി വിനാസ്യ ജീവിതം; വരം ചതുർഥം വരയസ്വ ഗച്ഛ ച
44 [സാവിത്രീ]
    മമാത്മജം സത്യവതസ് തഥൗരസം; ഭവേദ് ഉഭാഭ്യാം ഇഹ യത് കുലോദ്വഹം
    ശതം സുതാനാം ബലവീര്യശാലിനാം; ഇദം ചതുർഥം വരയാമി തേ വരം
45 [യമ]
    ശതം സുതാനാം ബലവീര്യശാലിനാം; ഭവിഷ്യതി പ്രീതികരം തവാബലേ
    പരിശ്രമസ് തേ ന ഭവേൻ നൃപാത്മജേ; നിവർത ദൂരം ഹി പഥസ് ത്വം ആഗതാ
46 [സാവിത്രീ]
    സതാം സദാ ശാശ്വതീ ധർമവൃത്തിഃ; സന്തോ ന സീദന്തി ന ച വ്യഥന്തി
    സതാം സദ്ഭിർ നാഫലഃ സംഗമോ ഽസ്തി; സദ് ഭ്യോ ഭയം നാനുവർതന്തി സന്തഃ
47 സന്തോ ഹി സത്യേന നയന്തി സൂര്യം; സന്തോ ഭൂമിം തപസാ ധാരയന്തി
    സന്തോ ഗതിർ ഭൂതഭവ്യസ്യ രാജൻ; സതാം മധ്യേ നാവസീദന്തി സന്തഃ
48 ആര്യ ജുഷ്ടം ഇദം വൃത്തം ഇതി വിജ്ഞായ ശാശ്വതം
    സന്തഃ പരാർഥം കുർവാണാ നാവേക്ഷന്തേ പ്രതിക്രിയാം
49 ന ച പ്രസാദഃ സത്പുരുഷേഷു മോഘോ; ന ചാപ്യ് അർഥോ നശ്യതി നാപി മാനഃ
    യസ്മാദ് ഏതൻ നിയതം സത്സു നിത്യം; തസ്മാത് സന്തോ രക്ഷിതാരോ ഭവന്തി
50 [യമ]
    യഥാ യഥാ ഭാഷസി ധർമസംഹിതം; മനോ ഽനുകൂലം സുപദം മഹാർഥവത്
    തഥാ തഥാ മേ ത്വയി ഭക്തിർ ഉത്തമാ; വരം വൃണീഷ്വാപ്രതിമം യതവ്രതേ
51 [സാവിത്രീ]
    ന തേ ഽപവർഗഃ സുകൃതാദ് വിനാകൃതസ്; തഥാ യഥാന്യേഷു വരേഷു മാനദ
    വരം വൃണേ ജീവതു സത്യവാൻ അയം; യഥാ മൃതാ ഹ്യ് ഏവം അഹം വിനാ പതിം
52 ന കാമയേ ഭർതൃവിനാകൃതാ സുഖം; ന കാമയേ ഭർതൃവിനാകൃതാ ദിവം
    ന കാമയേ ഭർതൃവിനാകൃതാ ശ്രിയം; ന ഭർതൃഹീനാ വ്യവസാമി ജീവിതും
53 വരാതിസർഗഃ ശതപുത്രതാ മമ; ത്വയൈവ ദത്തോ ഹ്രിയതേ ച മേ പതിഃ
    വരം വൃണേ ജീവതു സത്യവാൻ അയം; തവൈവ സത്യം വചനം ഭവിഷ്യതി
54 [മാർക്]
    തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ തു താൻ പാശാൻ മുക്ത്വാ വൈവസ്വതോ യമഃ
    ധർമരാജഃ പ്രഹൃഷ്ടാത്മാ സാവിത്രീം ഇദം അബ്രവീത്
55 ഏഷ ഭദ്രേ മയാ മുക്തോ ഭർതാ തേ കുലനന്ദിനി
    അരോഗസ് തവ നേയശ് ച സിദ്ധാർഥശ് ച ഭവിഷ്യതി
56 ചതുർവർഷ ശതം ചായുസ് ത്വയാ സാർധം അവാപ്സ്യതി
    ഇഷ്ട്വാ യജ്ഞൈശ് ച ധർമേണ ഖ്യാതിം ലോകേ ഗമിഷ്യതി
57 ത്വയി പുത്രശതം ചൈവ സത്യവാഞ് ജനയിഷ്യതി
    തേ ചാപി സർവേ രാജാനഃ ക്ഷത്രിയാഃ പുത്രപൗത്രിണഃ
    ഖ്യാതാസ് ത്വൻ നാമധേയാശ് ച ഭവിഷ്യന്തീഹ ശാശ്വതാഃ
58 പിതുശ് ച തേ പുത്രശതം ഭവിതാ തവ മാതരി
    മാലവ്യാം മാലവാ നാമ ശാശ്വതാഃ പുത്രപൗത്രിണഃ
    ഭ്രാതരസ് തേ ഭവിഷ്യന്തി ക്ഷത്രിയാസ് ത്രിദശോപമാഃ
59 ഏവം തസ്യൈ വരം ദത്ത്വാ ധർമരാജഃ പ്രതാപവാൻ
    നിവർതയിത്വാ സാവിത്രീം സ്വം ഏവ ഭവനം യയൗ
60 സാവിത്ര്യ് അപി യമേ യാതേ ഭർതാരം പ്രതിലഭ്യ ച
    ജഗാമ തത്ര യത്രാസ്യാ ഭർതുഃ ശാവം കലേവരം
61 സാ ഭൂമൗ പ്രേക്ഷ്യ ഭർതാരം ഉപസൃത്യോപഗൂഹ്യ ച
    ഉത്സംഗേ ശിര ആരോപ്യ ഭൂമാവ് ഉപവിവേശ ഹ
62 സഞ്ജ്ഞാം ച സത്യവാംൽ ലബ്ധ്വാ സാവിത്രീം അഭ്യഭാഷത
    പ്രോഷ്യാഗത ഇവ പ്രേമ്ണാ പുനഃ പുനർ ഉദീക്ഷ്യ വൈ
63 [സത്യവാൻ]
    സുചിരം ബത സുപ്തോ ഽസ്മി കിമർഥം നാവബോധിതഃ
    ക്വ ചാസൗ പുരുഷഃ ശ്യാമോ യോ ഽസൗ മാം സഞ്ചകർഷ ഹ
64 [സാവിത്രീ]
    സുചിരം ബത സുപ്തോ ഽസി മമാങ്കേ പുരുഷർഷഭ
    ഗതഃ സ ഭഗവാൻ ദേവഃ പ്രജാ സംയമനോ യമഃ
65 വിശ്രാന്തോ ഽസി മഹാഭാഗ വിനിദ്രശ് ച നൃപാത്മജ
    യദി ശക്യം സമുത്തിഷ്ഠ വിഗാഢാം പശ്യ ശർവരീം
66 [മാർക്]
    ഉപലഭ്യ തതഃ സഞ്ജ്ഞാം സുഖസുപ്ത ഇവോത്ഥിതഃ
    ദിശഃ സർവാ വനാന്താംശ് ച നിരീക്ഷ്യോവാച സത്യവാൻ
67 ഫലാഹാരോ ഽസ്മി നിഷ്ക്രാന്തസ് ത്വയാ സഹ സുമധ്യമേ
    തതഃ പാടയതഃ കാഷ്ഠം ശിരസോ മേ രുജാഭവത്
68 ശിരോ ഽഭിതാപ സന്തപ്തഃ സ്ഥാതും ചിരം അശക്നുവൻ
    തവോത്സംഗേ പ്രസുപ്തോ ഽഹം ഇതി സർവം സ്മരേ ശുഭേ
69 ത്വയോപഗൂഢസ്യ ച മേ നിദ്രയാപഹൃതം മനഃ
    തതോ ഽപശ്യം തമോ ഘോരം പുരുഷം ച മഹൗജസം
70 തദ് യദി ത്വം വിജാനാസി കിം തദ് ബ്രൂഹി സുമധ്യമേ
    സ്വപ്നോ മേ യദി വാ ദൃഷ്ടോ യദി വാ സത്യം ഏവ തത്
71 തം ഉവാചാഥ സാവിത്രീ രജനീ വ്യവഗാഹതേ
    ശ്വസ്തേ സർവം യഥാവൃത്തം ആഖ്യാസ്യാമി നൃപാത്മജ
72 ഉത്ഥിഷ്ഠോത്തിഷ്ഠ ഭദ്രം തേ പിതരൗ പശ്യ സുവ്രത
    വിഗാഢാ രജനീ ചേയം നിവൃത്തശ് ച ദിവാകരഃ
73 നക്തഞ്ചരാശ് ചരന്ത്യ് ഏതേ ഹൃഷ്ടാഃ ക്രൂരാഭിഭാഷിണഃ
    ശ്രൂയന്തേ പർണശബ്ദാശ് ച മൃഗാണാം ചരതാം വനേ
74 ഏതാഃ ശിവാ ഘോരനാദാ ദിശം ദക്ഷിണപശ്ചിമാം
    ആസ്ഥായ വിരുവന്ത്യ് ഉഗ്രാഃ കമ്പയന്ത്യോ മനോ മമ
75 [സത്യവാൻ]
    വനം പ്രതിഭയാകാരം ഘനേന തമസാ വൃതം
    ന വിജ്ഞാസ്യസി പന്ഥാനം ഗന്തും ചൈവ ന ശക്ഷ്യസി
76 [സാവിതീ]
    അസ്മിന്ന് അദ്യ വനേ ദഗ്ധേ ശുഷ്കവൃക്ഷഃ സ്ഥിതോ ജ്വലൻ
    വായുനാ ധമ്യമാനോ ഽഗ്നിർ ദൃശ്യതേ ഽത്ര ക്വ ചിത് ക്വ ചിത്
77 തതോ ഽഗ്നിം ആനയിത്വേഹ ജ്വാലയിഷ്യാമി സർവതഃ
    കാഷ്ഠാനീമാനി സന്തീഹ ജഹി സന്താപം ആത്മനഃ
78 യദി നോത്സഹസേ ഗന്തും സരുജം ത്വാഭിലക്ഷയേ
    ന ച ജ്ഞാസ്യസി പന്ഥാനം തമസാ സംവൃതേ വനേ
79 ശ്വഃപ്രഭാതേ വനേ ദൃശ്യേ യാസ്യാവോ ഽനുമതേ തവ
    വസാവേഹ ക്ഷപാം ഏതാം രുചിതം യദി തേ ഽനഘ
80 [സത്യവാൻ]
    ശിരോ രുജാ നിവൃത്താ മേ സ്വസ്ഥാന്യ് അംഗാനി ലക്ഷയേ
    മാതാ പിതൃഭ്യാം ഇച്ഛാമി സംഗമം ത്വത്പ്രസാദജം
81 ന കദാ ചിദ് വികാലേ ഹി ഗതപൂർവോ മയാശ്രമഃ
    അനാഗതായാം സന്ധ്യായാം മാതാ മേ പ്രരുണദ്ധി മാം
82 ദിവാപി മയി നിഷ്ക്രാന്തേ സന്തപ്യേതേ ഗുരൂ മമ
    വിചിനോതി ച മാം താതഃ സഹൈവാശ്രമവാസിഭിഃ
83 മാത്രാ പിത്രാ ച സുഭൃശം ദുഃഖിതാഭ്യാം അഹം പുരാ
    ഉപാലബ്ധഃ സുബഹുശശ് ചിരേണാഗച്ഛസീതി ഹ
84 കാ ത്വ് അവസ്ഥാ തയോർ അദ്യ മദർഥം ഇതി ചിന്തയേ
    തയോർ അദൃശ്യേ മയി ച മഹദ് ദുഃഖം ഭവിഷ്യതി
85 പുരാ മാം ഊചതുശ് ചൈവ രാത്രാവ് അസ്രായമാണകൗ
    ഭൃശം സുദുഃഖിതൗ വൃദ്ധൗ ബഹുശഃ പ്രീതിസംയുതൗ
86 ത്വയാ ഹീനൗ ന ജീവാവ മുഹൂർതം അപി പുത്രക
    യാവദ് ധരിഷ്യസേ പുത്ര താവൻ നൗ ജീവിതം ധ്രുവം
87 വൃദ്ധയോർ അന്ധയോർ യഷ്ടിസ് ത്വയി വംശഃ പ്രതിഷ്ഠിതഃ
    ത്വയി പിണ്ഡശ് ച കീർതിശ് ച സന്താനം ചാവയോർ ഇതി
88 മാതാ വൃദ്ധാ പിതാ വൃദ്ധസ് തയോർ യഷ്ടിർ അഹം കില
    തൗ രാത്രൗ മാം അപശ്യന്തൗ കാം അവസ്ഥാം ഗമിഷ്യതഃ
89 നിദ്രായാശ് ചാഭ്യസൂയാമി യസ്യാ ഹേതോഃ പിതാ മമ
    മാതാ ച സംശയം പ്രാപ്താ മത്കൃതേ ഽനപകാരിണീ
90 അഹം ച സംശയം പ്രാപ്തഃ കൃച്ഛ്രാം ആപദം ആസ്ഥിതഃ
    മാതാ പിതൃഭ്യാം ഹി വിനാ നാഹം ജീവിതും ഉത്സഹേ
91 വ്യക്തം ആകുലയാ ബുദ്ധ്യാ പ്രജ്ഞാ ചക്ഷുഃ പിതാ മമ
    ഏകൈകം അസ്യാം വേലായാം പൃച്ഛത്യ് ആശ്രമവാസിനം
92 നാത്മാനം അനുശോചാമി യഥാഹം പിതരം ശുഭേ
    ഭർതാരം ചാപ്യ് അനുഗതാം മാതരം പരിദുർബലാം
93 മത്കൃതേന ഹി താവ് അദ്യ സന്താപം പരം ഏഷ്യതഃ
    ജീവന്താവ് അനുജീവാമി ഭർതവ്യൗ തൗ മയേതി ഹ
    തയോഃ പ്രിയം മേ കർതവ്യം ഇതി ജീവാമി ചാപ്യ് അഹം
94 [മാർക്]
    ഏവം ഉക്ത്വാ സ ധർമാത്മാ ഗുരുവർതീ ഗുരുപ്രിയഃ
    ഉച്ഛ്രിത്യ ബാഹൂ ദുഃഖാർതഃ സസ്വരം പ്രരുരോദ ഹ
95 തതോ ഽബ്രവീത് തഥാ ദൃഷ്ട്വാ ഭർതാരം ശോകകർശിതം
    പ്രമൃജ്യാശ്രൂണി നേത്രാഭ്യാം സാവിത്രീ ധർമചാരിണീ
96 യദി മേ ഽസ്തി തപസ് തപ്തം യദി ദത്തം ഹുതം യദി
    ശ്വശ്രൂ ശ്വശുര ഭർതൄണാം മമ പുണ്യാസ് തു ശർവരീ
97 ന സ്മരാമ്യ് ഉക്തപൂർവാം വൈ സ്വൈരേഷ്വ് അപ്യ് അനൃതാം ഗിരം
    തേന സത്യേന താവ് അദ്യ ധ്രിയേതാം ശ്വശുരൗ മമ
98 [സത്യവാൻ]
    കാമയേ ദർശനം പിത്രോർ യാഹി സാവിത്രി മാചിരം
    പുരാ മാതുഃ പിതുർ വാപി യദി പശ്യാമി വിപ്രിയം
    ന ജീവിഷ്യേ വരാരോഹേ സത്യേനാത്മാനം ആലഭേ
99 യദി ധർമേ ച തേ ബുദ്ധിർ മാം ചേജ് ജീവന്തം ഇച്ഛസി
    മമ പ്രിയം വാ കർതവ്യം ഗച്ഛസ്വാശ്രമം അന്തികാത്
100 [മാർക്]
   സാവിത്രീ തത ഉത്ഥായ കേശാൻ സംയമ്യ ഭാമിനീ
   പതിം ഉത്ഥാപയാം ആസ ബാഹുഭ്യാം പരിഗൃഹ്യ വൈ
101 ഉത്ഥായ സത്യവാംശ് ചാപി പ്രമൃജ്യാംഗാനി പാണിനാ
   ദിശഃ സർവാഃ സമാലോക്യ കഠിനേ ദൃഷ്ടിം ആദധേ
102 തം ഉവാചാഥ സാവിത്രീ ശ്വഃ ഫലാനീഹ നേഷ്യസി
   യോഗക്ഷേമാർഥം ഏതത് തേ നേഷ്യാമി പരശും ത്വ് അഹം
103 കൃത്വാ കഠിന ഭാരം സാ വൃക്ഷശാഖാവലംബിനം
   ഗൃഹീത്വാ പരശും ഭർതുഃ സകാശം പുനർ ആഗമത്
104 വാമേ സ്കന്ധേ തു വാമോരുർ ഭർതുർ ബാഹും നിവേശ്യ സാ
   ദക്ഷിണേന പരിഷ്വജ്യ ജഗാമ മൃദു ഗാമിനീ
105 [സത്യവാൻ]
   അഭ്യാസഗമനാദ് ഭീരു പന്ഥാനോ വിദിതാ മമ
   വൃക്ഷാന്തരാലോകിതയാ ജ്യോത്സ്നയാ ചാപി ലക്ഷയേ
106 ആഗതൗ സ്വഃ പഥാ യേന ഫലാന്യ് അവചിതാനി ച
   യഥാഗതം ശുഭേ ഗച്ഛ പന്ഥാനം മാ വിചാരയ
107 പലാശഷണ്ഡേ ചൈതസ്മിൻ പന്ഥാ വ്യാവർതതേ ദ്വിധാ
   തസ്യോത്തരേണ യഃ പന്ഥാസ് തേന ഗച്ഛ ത്വരസ്വ ച
   സ്വസ്ഥോ ഽസ്മി ബലവാൻ അസ്മി ദിദൃക്ഷുഃ പിതരാവ് ഉഭൗ
108 [മാർക്]
   ബ്രുവന്ന് ഏവം ത്വരായുക്തഃ സ പ്രായാദ് ആശ്രമം പ്രതി