മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം33

←അധ്യായം32

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം33

അധ്യായം34→

1 [ദ്രൗ]
     നാവമന്യേ ന ഗർഹേ ച ധർമം പാർഥ കഥം ചന
     ഈശ്വരം കുത ഏവാഹം അവമംസ്യേ പ്രജാപതിം
 2 ആർതാഹം പ്രലപാമീദം ഇതി മാം വിദ്ധി ഭാരത
     ഭൂയശ് ച വിലപിഷ്യാമി സുമനാസ് തൻ നിബോധ മേ
 3 കർമ ഖല്വ് ഇഹ കർതവ്യം ജാതേനാമിത്രകർശന
     അകർമാണോ ഹി ജീവന്തി സ്ഥാവരാ നേതരേ ജനാഃ
 4 ആ മാതൃസ്തന പാനാച് ച യാവച് ഛയ്യോപസർപണം
     ജംഗമാഃ കർമണാ വൃത്തിം ആപ്നുവന്തി യുധിഷ്ഠിര
 5 ജംഗമേഷു വിശേഷേണ മനുഷ്യാ ഭരതർഷഭ
     ഇച്ഛന്തി കർമണാ വൃത്തിം അവാപ്തും പ്രേത്യ ചേഹ ച
 6 ഉത്ഥാനം അഭിജാനന്തി സർവഭൂതാനി ഭാരത
     പ്രത്യക്ഷം ഫലം അശ്നന്തി കർമണാം ലോകസാക്ഷികം
 7 പശ്യാമി സ്വം സമുത്ഥാനം ഉപജീവന്തി ജന്തവഃ
     അപി ധാതാ വിധാതാ ച യഥായം ഉദകേ ബകഃ
 8 സ്വകർമ കുരു മാ ഗ്ലാസീഃ കർമണാ ഭവ ദംശിതഃ
     കൃത്യം ഹി യോ ഽഭിജാനാതി സഹസ്രേ നാസ്തി സോ ഽസ്തി വാ
 9 തസ്യ ചാപി ഭവേത് കാര്യം വിവൃദ്ധൗ രക്ഷണേ തഥാ
     ഭക്ഷ്യമാണോ ഹ്യ് അനാവാപഃ ക്ഷീയതേ ഹിമവാൻ അപി
 10 ഉത്സീദേരൻ പ്രജാഃ സർവാ ന കുര്യുഃ കർമ ചേദ് യദി
    അപി ചാപ്യ് അഫലം കർമ പശ്യാമഃ കുർവതോ ജനാൻ
    നാന്യഥാ ഹ്യ് അഭിജാനന്തി വൃത്തിം ലോകേ കഥം ചന
11 യശ് ച ദിഷ്ട പരോ ലോകേ യശ് ചായം ഹഠ വാദകഃ
    ഉഭാവ് അപസദാവ് ഏതൗ കർമ ബുദ്ധിഃ പ്രശസ്യതേ
12 യോ ഹി ദിഷ്ടം ഉപാസീനോ നിർവിചേഷ്ടഃ സുഖം സ്വപേത്
    അവസീദേത് സുദുർബുദ്ധിർ ആമോ ഘട ഇവാംഭസി
13 തഥൈവ ഹഠ ബുദ്ധിർ യഃ ശക്തഃ കർമണ്യ് അകർമകൃത്
    ആസീത നചിരം ജീവേദ് അനാഥ ഇവ ദുർബലഃ
14 അകസ്മാദ് അപി യഃ കശ് ചിദ് അർഥം പ്രാപ്നോതി പൂരുഷഃ
    തം ഹഠേനേതി മന്യന്തേ സ ഹി യത്നോ ന കസ്യ ചിത്
15 യച് ചാപി കിം ചിത് പുരുഷോ ദിഷ്ടം നാമ ലഭത്യ് ഉത
    ദൈവേന വിധിനാ പാർഥ തദ് ദൈവം ഇതി നിശ്ചിതം
16 യത് സ്വയം കർമണാ കിം ചിത് ഫലം ആപ്നോതി പൂരുഷഃ
    പ്രത്യക്ഷം ചക്ഷുഷാ ദൃഷ്ടം തത് പൗരുഷം ഇതി സ്മൃതം
17 സ്വഭാവതഃ പ്രവൃത്തോ ഽന്യഃ പ്രാപ്നോത്യ് അർഥാൻ അകാരണാത്
    തത് സ്വഭാവാത്മകം വിദ്ധി ഫലം പുരുഷസത്തമ
18 ഏവം ഹഠാച് ച ദൈവാച് ച സ്വഭാവാത് കർമണസ് തഥാ
    യാനി പ്രാപ്നോതി പുരുഷസ് തത് ഫലം പൂർവകർമണഃ
19 ധാതാപി ഹി സ്വകർമൈവ തൈസ് തൈർ ഹേതുഭിർ ഈശ്വരഃ
    വിദധാതി വിഭജ്യേഹ ഫലം പൂർവകൃതം നൃണാം
20 യദ് ധ്യയം പുരുഷം കിം ചിത് കുരുതേ വൈ ശുഭാശുഭം
    തദ് ധാതൃവിഹിതം വിദ്ധി പൂർവകർമഫലോദയം
21 കാരണം തസ്യ ദേഹോ ഽയം ധാതുഃ കർമണി കർമണി
    സ യഥാ പ്രേരയത്യ് ഏനം തഥായം കുരുതേ ഽവശഃ
22 തേഷു തേഷു ഹി കൃത്യേഷു വിനിയോക്താ മഹേശ്വരഃ
    സർവഭൂതാനി കൗന്തേയ കാരയത്യ് അവശാന്യ് അപി
23 മനസാർഥാൻ വിനിശ്ചിത്യ പശ്ചാത് പ്രാപ്നോതി കർമണാ
    ബുദ്ധിപൂർവം സ്വയം ധീരഃ പുരുഷസ് തത്ര കാരണം
24 സംഖ്യാതും നൈവ ശക്യാനി കർമാണി പുരുഷർഷഭ
    അഗാര നഗരാണാം ഹി സിദ്ധിഃ പുരുഷഹൈതുകീ
25 തിലേ തൈലം ഗവി ക്ഷീരം കാഷ്ഠേ പാവകം അന്തതഃ
    ധിയാ ധിരോ വിജാനീയാദ് ഉപായം ചാസ്യ സിദ്ധയേ
26 തതഃ പ്രവർതതേ പശ്ച്ചാത് കരണേഷ്വ് അസ്യ സിദ്ധയേ
    താം സിദ്ധിം ഉപജീവന്തി കർമണാം ഇഹ ജന്തവഃ
27 കുശലേന കൃതം കർമ കർത്രാ സാധു വിനിശ്ചിതം
    ഇദം ത്വ് അകുശലേനേതി വിശേഷാദ് ഉപലഭ്യതേ
28 ഇഷ്ടാപൂർതഫലം ന സ്യാൻ ന ശിഷ്യോ ന ഗുരുർ ഭവേത്
    പുരുഷഃ കർമ സാധ്യേഷു സ്യാച് ചേദ് അയം അകാരണം
29 കർതൃത്വാദ് ഏവ പുരുഷഃ കർമസിദ്ധൗ പ്രശസ്യതേ
    അസിദ്ധൗ നിന്ദ്യതേ ചാപി കർമ നാശഃ കഥം ത്വ് ഇഹ
30 സർവം ഏവ ഹഠേനൈകേ ദിഷ്ടേനൈകേ വദന്ത്യ് ഉത
    പുരുഷപ്രയത്നജം കേ ചിത് ത്രൈധം ഏതൻ നിരുച്യതേ
31 ന ചൈവൈതാവതാ കായം മന്യന്ത ഇതി ചാപരേ
    അസ്തി സർവം അദൃശ്യം തു ദിഷ്ടം ചൈവ തഥാ ഹഠഃ
    ദൃശ്യതേ ഹി ഹഠാച് ചൈവ ദിഷ്ടാച് ചാർഥസ്യ സന്തതിഃ
32 കിം ചിദ് ദൈവാദ് ധഠാത് കിം ചിത് കിം ചിദ് ഏവ സ്വകർമതഃ
    പുരുഷഃ ഫലം ആപ്നോതി ചതുർഥം നാത്ര കാരണം
    കുശലാഃ പ്രതിജാനന്തി യേ തത് ത്വ് അവിദുഷോ ജനാഃ
33 തഥൈവ ധാതാ ഭൂതാനാം ഇഷ്ടാനിഷ്ട ഫലപ്രദഃ
    യദി ന സ്യാൻ ന ഭൂതാനാം കൃപണോ നാമ കശ് ചന
34 യം യം അർഥം അഭിപ്രേപ്സുഃ കുരുതേ കർമ പൂരുഷഃ
    തത് തത് സഫലം ഏവ സ്യാദ് യദി ന സ്യാത് പുരാ കൃതം
35 ത്രിദ്വാരാം അർഥ സിദ്ധിം തു നാനുപശ്യന്തി യേ നരാഃ
    തഥൈവാനർഥ സിദ്ധിം ച യഥാ ലോകാസ് തഥൈവ തേ
36 കർതവ്യം ത്വ് ഏവ കർമേതി മനോർ ഏഷ വിനിശ്ചയഃ
    ഏകാന്തേന ഹ്യ് അനീഹോ ഽയം പരാഭവതി പൂരുഷഃ
37 കുർവതോ ഹി ഭവത്യ് ഏവ പ്രായേണേഹ യുധിഷ്ഠിര
    ഏകാന്തഫലസിദ്ധിം തു ന വിന്ദത്യ് അലസഃ ക്വ ചിത്
38 അസംഭവേ ത്വ് അസ്യ ഹേതുഃ പ്രായശ്ചിത്തം തു ലക്ഷ്യതേ
    കൃതേ കർമണി രാജേന്ദ്ര തഥാനൃണ്യം അവാപ്യതേ
39 അലക്ഷ്മീർ ആവിശത്യ് ഏനം ശയാനം അലസം നരം
    നിഃസംശയം ഫലം ലബ്ധ്വാ ദക്ഷോ ഭൂതിം ഉപാശ്നുതേ
40 അനർഥം സംശയാവസ്ഥം വൃണ്വതേ മുക്തസംശയാഃ
    ധീരാ നരാഃ കർമ രതാ ന തു നിഃസംശയം ക്വ ചിത്
41 ഏകാന്തേന ഹ്യ് അനർഥോ ഽയം വർതതേ ഽസ്മാസു സാമ്പ്രതം
    ന തു നിഃസംശയം ന സ്യാത് ത്വയി കർമണ്യ് അവസ്ഥിതേ
42 അഥ വാ സിദ്ധിർ ഏവ സ്യാൻ മഹിമാ തു തഥൈവ തേ
    വൃകോദരസ്യ ബീഭത്സോർ ഭ്രാത്രോശ് ച യമയോർ അപി
43 അന്യേഷാം കർമ സഫലം അസ്മാകം അപി വാ പുനഃ
    വിപ്രകർഷേണ ബുധ്യേത കൃതകർമാ യഥാ ഫലം
44 പൃഥിവീം ലാംഗലേനൈവ ഭിത്ത്വാ ബീജം വപത്യ് ഉത
    ആസ്തേ ഽഥ കർഷകസ് തൂഷ്ണീം പർജന്യസ് തത്ര കാരണം
45 വൃഷ്ടിശ് ചേൻ നാനുഗൃഹ്ണീയാദ് അനേനാസ് തത്ര കർഷകഃ
    യദ് അന്യഃ പുരുഷഃ കുര്യാത് കൃതം തത് സകലം മയാ
46 തച് ചേദ് അഫലം അസ്മാകം നാപരാധോ ഽസ്തി നഃ ക്വ ചിത്
    ഇതി ഘോരോ ഽന്വവേക്ഷ്യൈവ നാത്മാനം തത്ര ഗർഹയേത്
47 കുർവതോ നാർഥസിദ്ധിർ മേ ഭവതീതി ഹ ഭാരത
    നിർവേദോ നാത്ര ഗന്തവ്യോ ദ്വാവ് ഏതൗ ഹ്യ് അസ്യ കർമണഃ
    സിദ്ധിർ വാപ്യ് അഥ വാസിദ്ധിർ അപ്രവൃത്തിർ അതോ ഽന്യഥാ
48 ബഹൂനാം സമവായേ ഹി ഭാവാനാം കർമ സിധ്യതി
    ഗുണാഭാവേ ഫലം ന്യൂനം ഭവത്യ് അഫലം ഏവ വാ
    അനാരംഭേ തു ന ഫലം ന ഗുണോ ദൃശ്യതേ ഽച്യുത
49 ദേശകാലാവ് ഉപായാംശ് ച മംഗലം സ്വസ്തി വൃദ്ധയേ
    യുനക്തി മേധയാ ധീരോ യഥാശക്തി യഥാബലം
50 അപ്രമത്തേന തത് കാര്യം ഉപദേഷ്ടാ പരാക്രമഃ
    ഭൂയിഷ്ഠം കർമയോഗേഷു സർവ ഏവ പരാക്രമഃ
51 യം തു ധീരോ ഽന്വവേക്ഷേത ശ്രേയാംസം ബഹുഭിർ ഗുണൈഃ
    സാമ്നൈവാർഥം തതോ ലിപ്സേത് കർമ ചാസ്മൈ പ്രയോജയേത്
52 വ്യസനം വാസ്യ കാങ്ക്ഷേത വിനാശം വാ യുധിഷ്ഠിര
    അപി സിന്ധോർ ഗിരേർ വാപി കിം പുനർ മർത്യധർമിണഃ
53 ഉത്ഥാന യുക്തഃ സതതം പരേഷാം അന്തരൈഷിണേ
    ആനൃണ്യം ആപ്നോതി നരഃ പരസ്യാത്മന ഏവ ച
54 ന ചൈവാത്മാവമന്തവ്യഃ പുരുഷേണ കദാ ചന
    ന ഹ്യ് ആത്മപരിഭൂതസ്യ ഭൂതിർ ഭവതി ഭാരത
55 ഏവം സംസ്ഥിതികാ സിദ്ധിർ ഇയം ലോകസ്യ ഭാരത
    ചിത്രാ സിദ്ധിഗതിഃ പ്രോക്താ കാലാവസ്ഥാ വിഭാഗതഃ
56 ബ്രാഹ്മണം മേ പിതാ പൂർവം വാസയാം ആസ പണ്ഡിതം
    സോ ഽസ്മാ അർഥം ഇമം പ്രാഹ പിത്രേ മേ ഭരതർഷഭ
57 നീതിം ബൃഹസ്പതിപ്രോക്താം ഭ്രാതൄൻ മേ ഽഗ്രാഹയത് പുരാ
    തേഷാം സാങ്കഥ്യം അശ്രൗഷം അഹം ഏതത് തദാ ഗൃഹേ
58 സ മാം രാജൻ കർമവതീം ആഗതാം ആഹ സാന്ത്വയൻ
    ശുശ്രൂഷമാണാം ആസീനാം പിതുർ അങ്കേ യുധിഷ്ഠിര