മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം56

1 ബൃഹദശ്വ ഉവാച
     ഏവം സ സമയം കൃത്വാ ദ്വാപരേണ കലിഃ സഹ
     ആജഗാമ തതസ് തത്ര യത്ര രാജാ സ നൈഷധഃ
 2 സ നിത്യം അന്തരപ്രേക്ഷീ നിഷധേഷ്വ് അവസച് ചിരം
     അഥാസ്യ ദ്വാദശേ വർഷേ ദദർശ കലിർ അന്തരം
 3 കൃത്വാ മൂത്രം ഉപസ്പൃശ്യ സന്ധ്യാം ആസ്തേ സ്മ നൈഷധഃ
     അകൃത്വാ പാദയോഃ ശൗചം തത്രൈനം കലിർ ആവിശത്
 4 സ സമാവിശ്യ തു നലം സമീപം പുഷ്കരസ്യ ഹ
     ഗത്വാ പുഷ്കരം ആഹേദം ഏഹി ദീവ്യ നലേന വൈ
 5 അക്ഷദ്യൂതേ നലം ജേതാ ഭവാൻ ഹി സഹിതോ മയാ
     നിഷധാൻ പ്രതിപദ്യസ്വ ജിത്വാ രാജൻ നലം നൃപം
 6 ഏവം ഉക്തസ് തു കലിനാ പുഷ്കരോ നലം അഭ്യയാത്
     കലിശ് ചൈവ വൃഷോ ഭൂത്വാ ഗവാം പുഷ്കരം അഭ്യയാത്
 7 ആസാദ്യ തു നലം വീരം പുഷ്കരഃ പരവീരഹാ
     ദീവ്യാവേത്യ് അബ്രവീദ് ഭ്രാതാ വൃഷേണേതി മുഹുർ മുഹുഃ
 8 ന ചക്ഷമേ തതോ രാജാ സമാഹ്വാനം മഹാമനാഃ
     വൈദർഭ്യാഃ പ്രേക്ഷമാണായാഃ പണകാലം അമന്യത
 9 ഹിരണ്യസ്യ സുവർണസ്യ യാനയുഗ്യസ്യ വാസസാം
     ആവിഷ്ടഃ കലിനാ ദ്യൂതേ ജീയതേ സ്മ നലസ് തദാ
 10 തം അക്ഷമദസംമത്തം സുഹൃദാം ന തു കശ് ചന
    നിവാരണേ ഽഭവച് ഛക്തോ ദീവ്യമാനം അചേതസം
11 തതഃ പൗരജനഃ സർവോ മന്ത്രിഭിഃ സഹ ഭാരത
    രാജാനം ദ്രഷ്ടും ആഗച്ഛൻ നിവാരയിതും ആതുരം
12 തതഃ സൂത ഉപാഗമ്യ ദമയന്ത്യൈ ന്യവേദയത്
    ഏഷ പൗരജനഃ സർവോ ദ്വാരി തിഷ്ഠതി കാര്യവാൻ
13 നിവേദ്യതാം നൈഷധായ സർവാഃ പ്രകൃതയഃ സ്ഥിതാഃ
    അമൃഷ്യമാണാ വ്യസനം രാജ്ഞോ ധർമാർഥദർശിനഃ
14 തതഃ സാ ബാഷ്പകലയാ വാചാ ദുഃഖേന കർശിതാ
    ഉവാച നൈഷധം ഭൈമീ ശോകോപഹതചേതനാ
15 രാജൻ പൗരജനോ ദ്വാരി ത്വാം ദിദൃക്ഷുർ അവസ്ഥിതഃ
    മന്ത്രിഭിഃ സഹിതഃ സർവൈ രാജഭക്തിപുരസ്കൃതഃ
    തം ദ്രഷ്ടും അർഹസീത്യ് ഏവ പുനഃ പുനർ അഭാഷത
16 താം തഥാ രുചിരാപാംഗീം വിലപന്തീം സുമധ്യമാം
    ആവിഷ്ടഃ കലിനാ രാജാ നാഭ്യഭാഷത കിം ചന
17 തതസ് തേ മന്ത്രിണഃ സർവേ തേ ചൈവ പുരവാസിനഃ
    നായം അസ്തീതി ദുഃഖാർതാ വ്രീഡിതാ ജഗ്മുർ ആലയാൻ
18 തഥാ തദ് അഭവദ് ദ്യൂതം പുഷ്കരസ്യ നലസ്യ ച
    യുധിഷ്ഠിര ബഹൂൻ മാസാൻ പുണ്യശ്ലോകസ് ത്വ് അജീയത