മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം57

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം57

1 ബൃഹദശ്വ ഉവാച
     ദമയന്തീ തതോ ദൃഷ്ട്വാ പുണ്യശ്ലോകം നരാധിപം
     ഉന്മത്തവദ് അനുന്മത്താ ദേവനേ ഗതചേതസാം
2 ഭയശോകസമാവിഷ്ടാ രാജൻ ഭീമസുതാ തതഃ
     ചിന്തയാം ആസ തത് കാര്യം സുമഹത് പാർഥിവം പ്രതി
3 സാ ശങ്കമാനാ തത്പാപം ചികീർഷന്തീ ച തത്പ്രിയം
     നലം ച ഹൃതസർവസ്വം ഉപലഭ്യേദം അബ്രവീത്
4 ബൃഹത്സേനേ വ്രജാമാത്യാൻ ആനായ്യ നലശാസനാത്
     ആചക്ഷ്വ യദ് ധൃതം ദ്രവ്യം അവശിഷ്ടം ച യദ് വസു
5 തതസ് തേ മന്ത്രിണഃ സർവേ വിജ്ഞായ നലശാസനം
     അപി നോ ഭാഗധേയം സ്യാദ് ഇത്യ് ഉക്ത്വാ പുനർ ആവ്രജൻ
6 താസ് തു സർവാഃ പ്രകൃതയോ ദ്വിതീയം സമുപസ്ഥിതാഃ
     ന്യവേദയദ് ഭീമസുതാ ന ച തത് പ്രത്യനന്ദത
7 വാക്യം അപ്രതിനന്ദന്തം ഭർതാരം അഭിവീക്ഷ്യ സാ
     ദമയന്തീ പുനർ വേശ്മ വ്രീഡിതാ പ്രവിവേശ ഹ
8 നിശമ്യ സതതം ചാക്ഷാൻ പുണ്യശ്ലോകപരാങ്മുഖാൻ
     നലം ച ഹൃതസർവസ്വം ധാത്രീം പുനർ ഉവാച ഹ
9 ബൃഹത്സേനേ പുനർ ഗച്ഛ വാർഷ്ണേയം നലശാസനാത്
     സൂതം ആനയ കല്യാണി മഹത് കാര്യം ഉപസ്ഥിതം
10 ബൃഹത്സേനാ തു തച് ഛ്രുത്വാ ദമയന്ത്യാഃ പ്രഭാഷിതം
    വാർഷ്ണേയം ആനയാം ആസ പുരുഷൈർ ആപ്തകാരിഭിഃ
11 വാർഷ്ണേയം തു തതോ ഭൈമീ സാന്ത്വയഞ് ശ്ലക്ഷ്ണയാ ഗിരാ
    ഉവാച ദേശകാലജ്ഞാ പ്രാപ്തകാലം അനിന്ദിതാ
12 ജാനീഷേ ത്വം യഥാ രാജാ സമ്യഗ്വൃത്തഃ സദാ ത്വയി
    തസ്യ ത്വം വിഷമസ്ഥസ്യ സാഹായ്യം കർതും അർഹസി
13 യഥാ യഥാ ഹി നൃപതിഃ പുഷ്കരേണേഹ ജീയതേ
    തഥാ തഥാസ്യ ദ്യൂതേ വൈ രാഗോ ഭൂയോ ഽഭിവർധതേ
14 യഥാ ച പുഷ്കരസ്യാക്ഷാ വർതന്തേ വശവർതിനഃ
    തഥാ വിപര്യയശ് ചാപി നലസ്യാക്ഷേഷു ദൃശ്യതേ
15 സുഹൃത്സ്വജനവാക്യാനി യഥാവൻ ന ശൃണോതി ച
    നൂനം മന്യേ ന ശേഷോ ഽസ്തി നൈഷധസ്യ മഹാത്മനഃ
16 യത്ര മേ വചനം രാജാ നാഭിനന്ദതി മോഹിതഃ
    ശരണം ത്വാം പ്രപന്നാസ്മി സാരഥേ കുരു മദ്വചഃ
    ന ഹി മേ ശുധ്യതേ ഭാവഃ കദാ ചിദ് വിനശേദ് ഇതി
17 നലസ്യ ദയിതാൻ അശ്വാൻ യോജയിത്വാ മഹാജവാൻ
    ഇദം ആരോപ്യ മിഥുനം കുണ്ഡിനം യാതും അർഹസി
18 മമ ജ്ഞാതിഷു നിക്ഷിപ്യ ദാരകൗ സ്യന്ദനം തഥാ
    അശ്വാംശ് ചൈതാൻ യഥാകാമം വസ വാന്യത്ര ഗച്ഛ വാ
19 ദമയന്ത്യാസ് തു തദ് വാക്യം വാർഷ്ണേയോ നലസാരഥിഃ
    ന്യവേദയദ് അശേഷേണ നലാമാത്യേഷു മുഖ്യശഃ
20 തൈഃ സമേത്യ വിനിശ്ചിത്യ സോ ഽനുജ്ഞാതോ മഹീപതേ
    യയൗ മിഥുനം ആരോപ്യ വിദർഭാംസ് തേന വാഹിനാ
21 ഹയാംസ് തത്ര വിനിക്ഷിപ്യ സൂതോ രഥവരം ച തം
    ഇന്ദ്രസേനാം ച താം കന്യാം ഇന്ദ്രസേനം ച ബാലകം
22 ആമന്ത്ര്യ ഭീമം രാജാനം ആർതഃ ശോചൻ നലം നൃപം
    അടമാനസ് തതോ ഽയോധ്യാം ജഗാമ നഗരീം തദാ
23 ഋതുപർണം സ രാജാനം ഉപതസ്ഥേ സുദുഃഖിതഃ
    ഭൃതിം ചോപയയൗ തസ്യ സാരഥ്യേന മഹീപതേ