മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം/അധ്യായം31

മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം31

1 [വൈ]
     നിര്യായ നഗരാച് ഛൂരാ വ്യൂഢാനീകാഃ പ്രഹാരിണഃ
     ത്രിഗർതാൻ അസ്പൃശൻ മത്സ്യാഃ സൂര്യേ പരിണതേ സതി
2 തേ ത്രിഗർതാശ് ച മത്സ്യാശ് ച സംരബ്ധാ യുദ്ധദുർമദാഃ
     അന്യോന്യം അഭിഗർജന്തോ ഗോഷു ഗൃദ്ധാ മഹാബലാഃ
3 ഭീമാശ് ച മത്തമാതംഗാസ് തോമരാങ്കുശചോദിതാഃ
     ഗ്രാമണീയൈഃ സമാരൂഢാഃ കുശലൈർ ഹസ്തിസാദിഭിഃ
4 തേഷാം സമാഗമോ ഘോരസ് തുമുലോ ലോമഹർഷണഃ
     ദേവാസുരസമോ രാജന്ന് ആസീത് സൂര്യേവിലംബതി
5 ഉദതിഷ്ഠദ് രജോ ഭൗമം ന പ്രജ്ഞായത കിം ചന
     പക്ഷിണശ് ചാപതൻ ഭൂമൗ സൈന്യേന രജസാവൃതാഃ
6 ഇഷുഭിർ വ്യതിസംയദ്ഭിർ ആദിത്യോ ഽന്തരധീയത
     ഖദ്യോതൈർ ഇവ സംയുക്തം അന്തരിക്ഷം വ്യരാജത
7 രുക്മപൃഷ്ഠാനി ചാപാനി വ്യതിഷക്താനി ധന്വിനാം
     പതതാം ലോകവീരാണാം സവ്യദക്ഷിണം അസ്യതാം
8 രഥാ രഥൈഃ സമാജഗ്മുഃ പാദാതൈശ് ച പദാതയഃ
     സാദിഭിഃ സാദിനശ് ചൈവ ഗജൈശ് ചാപി മഹാഗജാഃ
9 അസിഭിഃ പട്ടിശൈഃ പ്രാസൈഃ ശക്തിഭിസ് തോമരൈർ അപി
     സംരബ്ധാഃ സമരേ രാജൻ നിജഘ്നുർ ഇതരേതരം
10 നിഘ്നന്തഃ സമരേ ഽന്യോന്യം ശൂരാഃ പരിഘബാഹവഃ
    ന ശേകുർ അഭിസംരബ്ധാഃ ശൂരാൻ കർതും പരാങ്മുഖാൻ
11 കൢപ്തോത്തരൗഷ്ഠം സുനസം കൢപ്ത കേശം അലം കൃതം
    അദൃശ്യത ശിരശ് ഛിന്നം രജോധ്വസ്തം സകുണ്ഡലം
12 അദൃശ്യംസ് തത്ര ഗാത്രാണി ശരൈശ് ഛിന്നാനി ഭാഗശഃ
    ശാലസ്കന്ധനികാശാനി ക്ഷത്രിയാണാം മഹാമൃധേ
13 നാഗഭോഗനികാശൈശ് ച ബാഹുഭിശ് ചന്ദനോക്ഷിതൈഃ
    ആകീർണാ വസുധാ തത്ര ശിരോ ഭിശ് ച സകുണ്ഡലൈഃ
14 ഉപശാമ്യദ് രജോ ഭൗമം രുധിരേണ പ്രസർപതാ
    കശ്മലം പ്രാവിശദ് ഘോരം നിർമര്യാദം അവർതത
15 ശതാനീകഃ ശതം ഹത്വാ വിശാലാക്ഷശ് ചതുഃശതം
    പ്രവിഷ്ടൗ മഹതീം സേനാം ത്രിഗർതാനാം മഹാരഥൗ
    ആർച്ഛേതാം ബഹു സംരബ്ധൗ കേശാകേശി നഖാനഖി
16 ലക്ഷയിത്വാ ത്രിഗർതാനാം തൗ പ്രവിഷ്ടൗ രഥവ്രജം
    ജഗ്മതുഃ സൂര്യദത്തശ് ച മദിരാശ്വശ് ച പൃഷ്ഠതഃ
17 വിരാടസ് തത്ര സംഗ്രാമേ ഹത്വാ പഞ്ചശതാൻ രഥാൻ
    ഹയാനാം ച ശതാന്യ് അത്ര ഹത്വാ പഞ്ച മഹാരഥാൻ
18 ചരൻ സ വിവിധാൻ മാർഗാൻ രഥേഷു രഥയൂഥപഃ
    ത്രിഗർതാനാം സുശർമാണം ആർച്ഛദ് രുക്മരഥം രണേ
19 തൗ വ്യാവഹരതാം തത്ര മഹാത്മാനൗ മഹാബലൗ
    അന്യോന്യം അഭിഗർജന്തൗ ഗോഷ്ഠേ ഗോവൃഷഭാവ് ഇവ
20 തതോ രഥാഭ്യാം രഥിനൗ വ്യതിയായ സമന്തതഃ
    ശരാൻ വ്യസൃജതാം ശീഘ്രം തോയധാരാ ഘനാവ് ഇവ
21 അന്യോന്യം ചാതിസംരബ്ധൗ വിചേരതുർ അമർഷണൗ
    കൃതാസ്ത്രൗ നിശിതൈർ ബാണൈർ അസി ശക്തിഗദാ ഭൃതൗ
22 തതോ രാജാ സുശർമാണം വിവ്യാധ ദശഭിഃ ശരൈഃ
    പഞ്ചഭിഃ പഞ്ചഭിശ് ചാസ്യ വിവ്യാധ ചതുരോ ഹയാൻ
23 തഥൈവ മത്സ്യരാജാനം സുശർമാ യുദ്ധദുർമദഃ
    പഞ്ചാശതാ ശിതൈർ ബാണൈർ വിവ്യാധ പരമാസ്ത്ര വിത്
24 തതഃ സൈന്യം സമാവൃത്യ മത്സ്യരാജസുശർമണോഃ
    നാഭ്യജാനംസ് തദാന്യോന്യം പ്രദോഷേ രജസാവൃതേ