മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം/അധ്യായം36

←അധ്യായം35

മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം36

അധ്യായം37→

1 [വൈ]
     സ രാജധാന്യാ നിര്യായ വൈരാടിഃ പൃഥിവീം ജയഃ
     പ്രയാഹീത്യ് അബ്രവീത് സൂതം യത്ര തേ കുരവോ ഗതാഃ
 2 സമവേതാൻ കുരൂൻ യാവജ് ജിഗീശൂൻ അവജിത്യ വൈ
     ഗാശ് ചൈഷാം ക്ഷിപ്രം ആദായ പുനർ ആയാമി സ്വം പുരം
 3 തതസ് താംശ് ചോദയാം ആസ സദശ്വാൻ പാണ്ഡുനന്ദനഃ
     തേ ഹയാ നരസിംഹേന ചോദിതാ വാതരംഹസഃ
     ആലിഖന്ത ഇവാകാശം ഊഹുഃ കാഞ്ചനമാലിനഃ
 4 നാതിദൂരം അഥോ യാത്വാ മത്സ്യപുത്ര ധനഞ്ജയൗ
     അവേക്ഷേതാം അമിത്രഘ്നൗ കുരൂണാം ബലിനാം ബലം
     ശ്മശാനം അഭിതോ ഗത്വാ ആസസാദ കുരൂൻ അഥ
 5 തദ് അനീകം മഹത് തേഷാം വിബഭൗ സാഗരസ്വനം
     സർപമാണം ഇവാകാശേ വനം ബഹുല പാദപം
 6 ദദൃശേ പാർഥിവോ രേണുർ ജനിതസ് തേന സർപതാ
     ദൃഷ്ടിപ്രണാശോ ഭൂതാനാം ദിവസ്പൃശ് നരസത്തമ
 7 തദ് അനീകം മഹദ് ദൃഷ്ട്വാ ജഗാശ്വരഥസങ്കുലം
     കർണദുര്യോധന കൃപൈർ ഗുപ്തം ശാന്തനവേന ച
 8 ദ്രോണേന ച സപുത്രേണ മഹേഷ്വാസേന ധീമതാ
     ഹൃഷ്ടരോമാ ഭയോദ്വിഗ്നഃ പാർഥം വൈരാടിർ അബ്രവീത്
 9 നോത്സഹേ കുരുഭിർ യോദ്ധും രോമഹർഷം ഹി പശ്യ മേ
     ബഹു പ്രവീരം അത്യുഗ്രം ദേവൈർ അപി ദുരാസദം
     പ്രതിയോദ്ധും ന ശക്ഷ്യാമി കുരുസൈന്യം അനന്തകം
 10 നാശംസേ ഭാരതീം സേനാം പ്രവേഷ്ടും ഭീമകാർമുകാം
    രഥനാഗാശ്വകലിലാം പത്തിധ്വജസമാകുലാം
    ദൃഷ്ട്വൈവ ഹി പരാൻ ആജാവ് ആത്മാ പ്രവ്യഥതീവ മേ
11 യത്ര ദ്രോണശ് ച ഭീഷ്മശ് ച കൃപഃ കർണോ വിവിംശതിഃ
    അശ്വത്ഥാമാ വികർണശ് ച സോമദത്തോ ഽഥ ബാഹ്ലികഃ
12 ദുര്യോധനസ് തഥാ വീരോ രാജാ ച രഥിനാം വരഃ
    ദ്യുതിമന്തോ മഹേഷ്വാസാഃ സർവേ യുദ്ധവിശാരദാഃ
13 ദൃഷ്ട്വൈവ ഹി കുരൂൻ ഏതാൻ വ്യൂഢാനീകാൻ പ്രഹാരിണഃ
    ഹൃഷിതാനി ച രോമാണീ കശ്മലം ചാഗതം മമ
14 [വൈ]
    അവിയാതോ വിയാതസ്യ മൗർഖ്യാദ് ധൂർതസ്യ പശ്യതഃ
    പരിദേവയതേ മന്ദഃ സകാശേ സവ്യസാചിനഃ
15 ത്രിഗർതാൻ സ പിതാ യാതഃ ശൂന്യേ സമ്പ്രണിധായ താം
    സർവാം സേനാം ഉപാദായ ന മേ സന്തീഹ സൈനികാഃ
16 സോ ഽഹം ഏകോ ബഹൂൻ ബാലഃ കൃതാസ്ത്രാൻ അകൃതശ്രമഃ
    പ്രതിയോദ്ധും ന ശക്യാമി നിവർതസ്വ ബൃഹൻ നഡേ
17 [അർജ്]
    ഭയേന ദീനരൂപോ ഽസി ദ്വിഷതാം ഹർഷവർധനഃ
    ന ച താവത് കൃതം കിം ചിത് പരൈഃ കർമ രണാജിരേ
18 സ്വയം ഏവ ച മാം ആത്ഥ വഹ മാം കൗരവാൻ പ്രതി
    സോ ഽഹം ത്വാം തത്ര നേഷ്യാമി യത്രൈതേ ബഹുലാ ധ്വജാഃ
19 മധ്യംം ആമിഷ ഗൃധ്രാണാം കുരൂണാം ആതതായിനാം
    നേഷ്യാമി ത്വാം മഹാബാഹോ പൃഥിവ്യാം അപി യുധ്യതാം
20 തഥാ സ്ത്രീഷു പ്രതിശ്രുത്യ പൗരുഷം പുരുഷേഷു ച
    കത്ഥമാനോ ഽഭിനിര്യായ കിമർഥം ന യുയുത്സസേ
21 ന ചേദ് വിജിത്യ ഗാസ് താസ് ത്വം ഗൃഹാൻ വൈ പ്രതിയാസ്യസി
    പ്രഹസിഷ്യന്തി വീര ത്വാം നരാ നാര്യശ് ച സംഗതാഃ
22 അഹം അപ്യ് അത്ര സൈരന്ധ്ര്യാ സ്തുതഃ സാരഥ്യ കർമണി
    ന ഹി ശക്ഷ്യാമ്യ് അനിർജിത്യ ഗാഃ പ്രയാതും പുരം പ്രതി
23 സ്തോത്രേണ ചൈവ സൈരന്ധ്ര്യാസ് തവ വാക്യേന തേന ച
    കഥം ന യുധ്യേയം അഹം കുരൂൻ സർവാൻ സ്ഥിരോ ഭവ
24 [ഉത്തര]
    കാമം ഹരന്തു മത്സ്യാനാം ഭൂയാംസം കുരവോ ധനം
    പ്രഹസന്തു ച മാം നാര്യോ നരാ വാപി ബൃഹന്നഡേ
25 [വൈ]
    ഇത്യ് ഉക്ത്വാ പ്രാദ്രവദ് ഭീതോ രഥാത് പ്രസ്കന്ദ്യ കുണ്ഡലീ
    ത്യക്ത്വാ മാനം സ മന്താത്മാ വിസൃജ്യ സ ശരം ധനുഃ
26 [ബൃഹൻ]
    നൈഷ പൂർവൈഃ സ്മൃതോ ധർമഃ ക്ഷത്രിയസ്യ പലായനം
    ശ്രേയസ് തേ മരണം യുദ്ധേ ന ഭീതസ്യ പലായനം
27 [വൈ]
    ഏവം ഉക്ത്വാ തു കൗന്തേയഃ സോ ഽവപ്ലുത്യ രഥോത്തമാത്
    തം അന്വധാവദ് ധാവന്തം രാജപുത്രം ധനഞ്ജയഃ
    ദീർഘാം വേണീം വിധുന്വാനഃ സാധു രക്തേ ച വാസസീ
28 വിധൂയ വേണീം ധാവന്തം അജാനന്തോ ഽർജുനം തദാ
    സൈനികാഃ പ്രാഹസൻ കേ ചിത് തഥാരൂപം അവേക്ഷ്യ തം
29 തം ശീഘ്രം അഭിധാവന്തം സമ്പ്രേക്ഷ്യ കുരവോ ഽബ്രുവൻ
    ക ഏഷ വേഷപ്രച്ഛന്നോ ഭസ്മനേവ ഹുതാശനഃ
30 കിം ചിദ് അസ്യ യഥാ പുംസഃ കിം ചിദ് അസ്യ യഥാ സ്ത്രിയഃ
    സാരൂപ്യം അർജുനസ്യേവ ക്ലീബ രൂപം ബിഭർതി ച
31 തദ് ഏവൈതച് ഛിരോ ഗ്രീവം തൗ ബാഹൂ പരിഘോപമൗ
    തദ്വദ് ഏവാസ്യ വിക്രാന്തം നായം അന്യോ ധനഞ്ജയാത്
32 അമരേഷ്വ് ഇവ ദേവേന്ദ്രോ മാനുഷേഷു ധനഞ്ജയഃ
    ഏകഃ സോ ഽസ്മാൻ ഉപായായാദ് അന്യോ ലോകേ ധനഞ്ജയാത്
33 ഏകഃ പുത്രോ വിരാടസ്യ ശൂന്യേ സംനിഹിതഃ പുരേ
    സ ഏഷ കില നിര്യാതോ ബാലഭാവാൻ ന പൗരുഷാത്
34 സത്രേണ നൂനം ഛന്നം ഹി ചരന്തം പാർഥം അർജുനം
    ഉത്തരഃ സാരഥിം കൃത്വാ നിര്യാതോ നഗരാദ് ബഹിഃ
35 സ നോ മന്യേ ധ്വജാൻ ദൃഷ്ട്വാ ഭീത ഏഷ പലായതി
    തം നൂനം ഏഷ ധാവന്തം ജിഘൃക്ഷതി ധനഞ്ജയഃ
36 ഇതി സ്മ കുരവഃ സർവേ വിമൃശന്തഃ പൃഥക് പൃഥക്
    ന ച വ്യവസിതും കിം ചിദ് ഉത്തരം ശക്നുവന്തി തേ
    ഛന്നം തഥാ തം സത്രേണ പാണ്ഡവം പ്രേക്ഷ്യ ഭാരത
37 ഉത്തരം തു പ്രധാവന്തം അനുദ്രുത്യ ധനഞ്ജയഃ
    ഗത്വാ പദശതം തൂർണം കേശപക്ഷേ പരാമൃശത്
38 സോ ഽർജുനേന പരാമൃഷ്ടഃ പര്യദേവയദ് ആർതവത്
    ബഹുലം കൃപണം ചൈവ വിരാടസ്യ സുതസ് തദാ
39 ശാതകുംഭസ്യ ശുദ്ധസ്യ ശതം നിഷ്കാൻ ദദാമിതേ
    മണീൻ ഇഷ്ടൗ ച വൈഡൂര്യാൻ ഹേമബദ്ധാൻ മഹാപ്രഭാൻ
40 ഹേമദണ്ഡപ്രതിച്ഛന്നം രഥം യുക്തം ച സുവ്രജൈഃ
    മത്താംശ് ച ദശ മാതംഗാൻ മുഞ്ച മാം ത്വം ബൃഹണ്ണഡേ
41 [വൈ]
    ഏവമാദീനി വാക്യാനി വിലപന്തം അചേതസം
    പ്രഹസ്യ പുരുഷവ്യാഘ്രോ രഥസ്യാന്തികം ആനയത്
42 അഥൈനം അബ്രവീത് പാർഥോ ഭയാർതം നഷ്ടചേതസം
    യദി നോത്സഹസേ യോദ്ധും ശത്രുഭിഃ ശത്രുകർശന
    ഏഹി മേ ത്വം ഹയാൻ യച്ഛ യുധ്യമാനസ്യ ശത്രുഭിഃ
43 പ്രയാഹ്യ് ഏതദ് രഥാനീകം മദ്ബാഹുബലരക്ഷിതഃ
    അപ്രധൃഷ്യതമം ഘോരം ഗുപ്തം വീരൈർ മഹാരഥൈഃ
44 മാ ഭൈസ് ത്വം രാജപുത്രാഗ്ര്യ ക്ഷത്രിയോ ഽസി പരന്തപ
    അഹം വൈ കുരുഭിർ യോത്സ്യാമ്യ് അവജേഷ്യാമി തേ പശൂൻ
45 പ്രവിശ്യൈതദ് രഥാനീകം അപ്രധൃഷ്യം ദുരാസദം
    യന്താ ഭൂസ് ത്വം നരശ്രേഷ്ഠ യോത്സ്യേ ഽഹം കുരുഭിഃ സഹ
46 ഏവം ബ്രുവാണോ ബീഭത്സുർ വൈരാടിം അപരാജിതഃ
    സമാശ്വാസ്യ മുഹൂർതം തം ഉത്തരം ഭരതർഷഭ
47 തത ഏനം വിചേഷ്ടന്തം അകാമം ഭയപീഡിതം
    രഥം ആരോപയാം ആസ പാർഥഃ പ്രഹരതാം വരഃ