മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം/അധ്യായം53

←അധ്യായം52

മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം53

അധ്യായം54→

1 [അർജ്]
     യത്രൈഷാ കാഞ്ചനീ വേദീ പ്രദീപ്താഗ്നിശിഖോപമാ
     ഉച്ഛ്രിതാ കാഞ്ചനേ ദണ്ഡേ പതാകാഭിർ അലം കൃതാ
     തത്ര മാം വഹ ഭദ്രം തേ ദ്രോണാനീകായ മാരിഷ
 2 അശ്വാഃ ശോണാഃ പ്രകാശന്തേ ബൃഹന്തശ് ചാരു വാഹിനഃ
     സ്നിഗ്ധവിദ്രുമ സങ്കാശാസ് താമ്രാസ്യാഃ പ്രിയദർശനാഃ
     യുക്താ രഥവരേ യസ്യ സർവശിക്ഷാ വിശാരദാഃ
 3 ദീർഘബാഹുർ മഹാതേജാ ബലരൂപസമന്വിതഃ
     സർവലോകേഷു വിഖ്യാതോ ഭാരദ്വാജഃ പ്രതാപവാൻ
 4 ബുദ്ധ്യാ തുല്യോ ഹ്യ് ഉശനസാ ബൃഹസ്പതിസമോ നയേ
     വേദാസ് തഥൈവ ചത്വാരോ ബ്രഹ്മചര്യം തഥൈവ ച
 5 സസംഹാരാണി ദിവ്യാനി സർവാണ്യ് അസ്ത്രാണി മാരിഷ
     ധനുർവേദശ് ച കാർത്സ്ന്യേന യസ്മിൻ നിത്യം പ്രതിഷ്ഠിതഃ
 6 ക്ഷമാ ദമശ് ച സത്യം ച ആനൃശംസ്യം അഥാർജവം
     ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ ഗുണാ യസ്മിൻ ദ്വിജോത്തമേ
 7 തേനാഹം യോദ്ധും ഇച്ഛാമി മഹാഭാഗേന സംയുഗേ
     തസ്മാത് ത്വം പ്രാപയാചാര്യം ക്ഷിപ്രം ഉത്തരവാഹയ
 8 [വൈ]
     അർജുനേനൈവം ഉക്തസ് തു വൈരാടിർ ഹേമഭൂഷിതാൻ
     ചോദയാം ആസ താൻ അശ്വാൻ ഭാരദ്വാജ രഥം പ്രതി
 9 തം ആപതന്തം വേഗേന പാണ്ഡവം രഥിനാം വരം
     ദ്രോണഃ പ്രത്യുദ്യയൗ പാർഥം മത്തോ മത്തം ഇവ ദ്വിപം
 10 തതഃ പ്രധ്മാപയച് ഛംഖം ഭേരീ ശതനിനാദിതം
    പ്രചുക്ഷുഭേ ബലം സർവം ഉദ്ധൂത ഇവ സാഗരഃ
11 അഥ ശോണാൻ സദശ്വാംസ് താൻ ഹൻസ വർണൈർ മനോജവൈഃ
    മിശ്രിതാൻ സമരേ ദൃഷ്ട്വാ വ്യസ്മയന്ത രണേ ജനാഃ
12 തൗ രഥൗ വീര്യസമ്പന്നൗ ദൃഷ്ട്വാ സംഗ്രാമമൂർധനി
    ആചാര്യ ശിഷ്യാവ് അജിതൗ കൃതവിധ്യൗ മനസ്വിനൗ
13 സമാശ്ലിഷ്ടൗ തദാന്യോന്യം ദ്രോണപാർഥൗ മഹാബലൗ
    ദൃഷ്ട്വാ പ്രാകമ്പത മുഹുർ ഭരതാനാം മഹദ് ബലം
14 ഹർഷയുക്തസ് തഥാ പാർഥഃ പ്രഹസന്ന് ഇവ വിര്യവാൻ
    രഥം രഥേന ദ്രോണസ്യ സമാസാദ്യ മഹാരഥഃ
15 അഭിവാദ്യ മഹാബാഹുഃ സാന്ത്വപൂർവം ഇദം വചഃ
    ഉവാച ശ്ലക്ഷ്ണയാ വാചാ കൗന്തേയഃ പരവീര ഹാ
16 ഉഷിതാഃ സ്മ വനേവാസം പ്രതികർമ ചികീർഷവഃ
    കോപം നാർഹസി നഃ കർതും സദാ സമരദുർജയ
17 അഹം തു പ്രഹൃതേ പൂർവം പ്രഹരിഷ്യാമി തേ ഽനഘ
    ഇതി മേ വർതതേ ബുദ്ധിസ് തദ് ഭവാൻ കർതും അർഹതി
18 തതോ ഽസ്മൈ പ്രാഹിണോദ് ദ്രോണഃ ശരാൻ അധികവിംശതിം
    അപ്രാപ്താംശ് ചൈവ താൻ പാർഥശ് ചിച്ഛേദ കൃതഹസ്തവത്
19 തതഃ ശരസഹസ്രേണ രഥപാർഥസ്യ വീര്യവാൻ
    അവാകിരത് തതോ ദ്രോണഃ ശീഘ്രം അസ്ത്രം വിദർശയൻ
20 ഏവം പ്രവവൃതേ യുദ്ധം ഭാരദ്വാജ കിരീടിനോഃ
    സമം വിമുഞ്ചതോഃ സംഖ്യേ വിശിഖാൻ ദീപ്തതേജസഃ
21 താവ് ഉഭൗ ഖ്യാതകർമാണാവ് ഉഭൗ വായുസമൗ ജവേ
    ഉഭൗ ദിവ്യാസ്ത്രവിദുഷാവ് ഉഭാവ് ഉത്തമതേജസൗ
    ക്ഷിപന്തൗ ശരജാലാനി മോഹയാം ആസതുർ നൃപാൻ
22 വ്യസ്മയന്ത തതോ യോധാഃ സർവേ തത്ര സമാഗതാഃ
    ശരാൻ വിസൃജതോസ് തൂർണം സാധു സാധ്വ് ഇതി പൂജയൻ
23 ദ്രോണം ഹി സമരേ കോ ഽന്യോ യോദ്ധും അർഹതി ഫൽഗുനാത്
    രൗദ്രഃ ക്ഷത്രിയ ധർമോ ഽയം ഗുരുണാ യദ് അയുധ്യത
    ഇത്യ് അബ്രുവഞ് ജനാസ് തത്ര സംഗ്രാമശിരസി സ്ഥിതാഃ
24 വീരൗ താവ് അപി സംരബ്ധൗ സംനികൃഷ്ടൗ മഹാരഥൗ
    ഛാദയേതാം ശരവ്രാതൈർ അന്യോന്യം അപരാജിതൗ
25 വിസ്ഫാര്യ സുമഹച് ചാപം ഹേമപൃഷ്ഠം ദുരാസദം
    സംരബ്ധോ ഽഥ ഭരദ്വാജഃ ഫൽഗുനം പ്രത്യയുധ്യത
26 സ സായകമയൈർ ജാലൈർ അർജുനസ്യ രഥം പ്രതി
    ഭാനുമത്ല്ഭിഃ ശിലാ ധൗതൈർ ഭാനോഃ പ്രച്ഛാദയത് പ്രഭാം
27 പാർഥം ച സ മഹാബാഹുർ മഹാവേഗൈർ മഹാരഥഃ
    വിവ്യാധ നിശിതൈർ ബാണൈർ മേഘോ വൃഷ്ട്യേവ പർവതം
28 തഥൈവ ദിവ്യം ഗാണ്ഡീവം ധനുർ ആദായ പാണ്ഡവഃ
    ശത്രുഘ്നം വേഗവദ് ധൃഷ്ടോ ഭാരസാധനം ഉത്തമം
    വിസസർജ ശരാംശ് ചിത്രാൻ സുവർണവികൃതാൻ ബഹൂൻ
29 നാശയഞ് ശരവർഷാണി ഭാരദ്വാജസ്യ വീര്യവാൻ
    തൂർണം ചാപനിവിർമുക്തൈസ് തദ് അദ്ഭുതം ഇവാഭവത്
30 സ രഥേന ചരൻ പാർഥഃ പ്രേക്ഷണീയോ ധനഞ്ജയഃ
    യുഗപദ് ദിക്ഷു സർവാസു സർവശസ്ത്രാണ്യ് അദർശയത്
31 ഏകഛായം ഇവാകാശം ബാണൈശ് ചക്രേ സമന്തതഃ
    നാദൃശ്യത തദാ ദ്രോണോ നീഹാരേണേവ സംവൃതഃ
32 തസ്യാഭവത് തദാ രൂപം സംവൃതസ്യ ശരോത്തമൈഃ
    ജാജ്വല്യമാനസ്യ യഥാ പർവതസ്യേവ സർവതഃ
33 ദൃഷ്ട്വാ തു പാർഥസ്യ രണേ ശരൈഃ സ്വരഥം ആവൃതം
    സ വിസ്ഫാര്യ ധനുശ് ചിത്രം മേഘസ്തനിത നിസ്വനം
34 അഗ്നിചക്രോപമം ഘോരം വികർഷൻ പരമായുധം
    വ്യശാതയച് ഛരാംസ് താംസ് തു ദ്രോണഃ സമിതിശോഭനഃ
    മഹാൻ അഭൂത് തതഃ ശബ്ദോ വംശാനാം ഇവ ദുഹ്യതാം
35 ജാംബൂനദമയൈഃ പുംഖൈശ് ചിത്രചാപവരാതിഗൈഃ
    പ്രാച്ഛാദയദ് അമേയാത്മാ ദിശഃ സൂര്യസ്യ ച പ്രഭാം
36 തതഃ കനകപുംഖാനാം ശരാണാം നതപർവണാം
    വിയച് ചരാണാം വിയതി ദൃശ്യന്തേ ബഹുശഃ പ്രജാഃ
37 ദ്രോണസ്യ പുംഖസക്താശ് ച പ്രഭവന്തഃ ശരാസനാത്
    ഏകോ ദീർഘ ഇവാദൃശ്യദ് ആകാശേ സംഹതഃ ശരഃ
38 ഏവം തൗ സ്വർണവികൃതാൻ വിമുഞ്ചന്തൗ മഹാശരാൻ
    ആകാശം സംവൃതം വീരാവ് ഉൽകാഭിർ ഇവ ചക്രതുഃ
39 ശരാസ് തയോശ് ച വിബഭുഃ കങ്കബർഹിണ വാസസഃ
    പങ്ക്ത്യഃ ശരദി ഖസ്ഥാനാം ഹംസാനാം ചരതാം ഇവ
40 യുദ്ധം സമഭവത് തത്ര സുസംരബ്ധം മഹാത്മനോഃ
    ദ്രോണ പാണ്ഡവയോർ ഘോരം വൃത്രവാസവയോർ ഇവ
41 തൗ ജഗാവ് ഇവ ചാസാദ്യ വിഷാണാഗ്രൈഃ പരസ്പരം
    ശരൈഃ പൂർണായതോത്സൃഷ്ടൈർ അന്യോന്യം അഭിജഘ്നതുഃ
42 തൗ വ്യവാഹരതാം ശൂരൗ സംരബ്ധൗ രണശോഭിനൗ
    ഉദീരയന്തൗ സമരേ ദിവ്യാന്യ് അസ്ത്രാണി ഭാഗശഃ
43 അഥ ത്വ് ആചാര്യ മുഖ്യേന ശരാൻ സൃഷ്ടാഞ് ശിലാശിതാൻ
    ന്യവാരയച് ഛിതൈർ ബാനൈർ അർജുനോ ജയതാം വരഃ
44 ദർശയന്ന് ഐന്ദ്രിർ ആത്മാനം ഉഗ്രം ഉഗ്രപരാക്രമഃ
    ഇഷുഭിസ് തൂർണം ആകാശം ബഹുഭിശ് ച സമാവൃണോത്
45 ജിഘാംസന്തം നരവ്യാഘ്രം അർജുനം തിഗ്മതേജസം
    ആചാര്യ മുഖ്യഃ സമരേ ദ്രോണഃ ശസ്ത്രഭൃതാം വരഃ
    അർജുനേന സഹാക്രീഡച് ഛരൈഃ സംനതപർവഭിഃ
46 ദിവ്യാന്യ് അസ്ത്രാണി മുഞ്ചന്തം ഭാരദ്വാജം മഹാരണേ
    അസ്ത്രൈർ അസ്ത്രാണി സംവാര്യ പൽഗുനഃ സമയോധയത്
47 തയോർ ആസീത് സമ്പ്രഹാരഃ ക്രുദ്ധയോർ നരസിംഹയോഃ
    അമർഷിണോസ് തദാന്യോന്യം ദേവദാനവയോർ ഇവ
48 ഐന്ദ്രം വായവ്യം ആഗ്നേയം അസ്ത്രം അസ്ത്രേണ പാണ്ഡവഃ
    ദ്രോണേന മുക്തം മുക്തം തു ഗ്രസതേ സ്മ പുനഃ പുനഃ
49 ഏവം ശൂരൗ മഹേഷ്വാസൗ വിസൃജന്തൗ ശിതാഞ് ശരാൻ
    ഏകഛായം ചക്രതുസ് താവ് ആകാശം ശരവൃഷ്ടിഭിഃ
50 തതോ ഽർജുനേന മുക്താനാം പതതാം ച ശരീരിഷു
    പർവതേഷ്വ് ഇവ വർജാണാം ശരാണാം ശ്രൂയതേ സ്വനഃ
51 തതോ നാഗാ രഥാശ് ചൈവ സാദിനശ് ച വിശാം പതേ
    ശോണിതാക്താ വ്യദൃശ്യന്ത പുഷ്പിതാ ഇവ കിംശുകാഃ
52 ബാഹുഭിശ് ച സ കേയൂരൈർ വിചിത്രൈശ് ച മഹാരഥൈഃ
    സുവർണചിത്രൈഃ കവചൈർ ധ്വജൈശ് ച വിനിപാതിതൈഃ
53 യോധൈശ് ചനിഹതൈസ് തത്ര പാർഥ ബാണപ്രപീഡിതൈഃ
    ബലം ആസീത് സമുദ്ഭ്രാന്തം ദ്രോണാർജുന സമാഗമേ
54 വിധുന്വാനൗ തു തൗ വീരൗ ധനുർ ഈ ഭാരസാധനേ
    ആച്ഛായദേതാം അന്യോന്യം തിതക്ഷന്തൗ രണേഷുഭിഃ
55 അഥാന്തരിക്ഷേ നാദോ ഽഭൂദ് ദ്രോണം തത്ര പ്രശംസതാം
    ദുഷ്കരം കൃതവാൻ ദ്രോണോ യദ് അർജുനം അയോധയത്
56 പ്രമാഥിനം മഹാവീര്യം ദൃഢമുഷ്ടിം ദുരാസദം
    ജേതാരം ദേവ ദൈത്യാനാം സർപാണാം ച മഹാരഥം
57 അവിശ്രമം ച ശിക്ഷാം ച ലാഘവം ദൂരപാതിതാം
    പാർഥസ്യ സമരേ ദൃഷ്ട്വാ ദ്രോണസ്യാഭൂച് ച വിസ്മയഃ
58 അഥ ഗാണ്ഡീവം ഉദ്യമ്യ ദിവ്യം ധനുർ അമർഷണഃ
    വിചകർഷ രണേ പാർഥോ ബാഹുഭ്യാം ഭരതർഷഭ
59 തസ്യ ബാണമയം വർഷം ശലഭാനാം ഇവായതം
    ന ച ബാണാന്തരേ വായുർ അസ്യ ശക്നോതി സർപിതും
60 അനിശം സന്ദധാനസ്യ ശരാൻ ഉത്സൃജതസ് തദാ
    ദദൃശേ നാന്തരം കിം ചിത് പാർഥസ്യാദദതോ ഽപി ച
61 തഥാ ശീഘ്രാസ്ത്ര യുദ്ധേ തു വർതമാനേ സുദാരുണേ
    ശീഘ്രാച് ഛീഘ്രതരം പാർഥഃ ശരാൻ അന്യാൻ ഉദീരയത്
62 തതഃ ശതസഹസ്രാണി ശരാണാം നതപർവണാം
    യുഗപത് പ്രാപതംസ് തത്ര ദ്രോണസ്യ രഥം അന്തികാത്
63 അവകീര്യമാണേ ദ്രോണേ തു ശരൈർ ഗാണ്ഡീവധന്വനാ
    ഹാഹാകാരോ മഹാൻ ആസീത് സൈന്യാനാം ഭരതർഷഭ
64 പാണ്ഡവസ്യ തു ശീഘ്രാസ്ത്രം മഘവാൻ സമപൂജയത്
    ഗന്ധർവാപ്സരസശ് ചൈവ യേ ച തത്ര സമാഗതാഃ
65 തതോ വൃന്ദേന മഹതാ രഥാനാം രഥയൂഥപഃ
    ആചാര്യ പുത്രഃ സഹസാ പാണ്ഡവം പ്രത്യവാരയത്
66 അശ്വത്ഥാമാ തു തത് കർമ ഹൃദയേന മഹാത്മനഃ
    പൂജയാം ആസ പാർഥസ്യ കോപം ചാസ്യാകരോദ് ഭൃശം
67 സ മന്യുവശം ആപന്നഃ പാർഥം അഭ്യദ്രവദ് രണേ
    കിരഞ് ശരസഹസ്രാണി പർജന്യ ഇവ വൃഷ്ടിമാൻ
68 ആവൃത്യ തു മഹാബാഹുർ യതോ ദ്രൗണിസ് തതോ ഹയാൻ
    അന്തരം പ്രദദൗ പാർഥോ ദ്രോണസ്യ വ്യപസർപിതും
69 സ തു ലബ്ധ്വാന്തരം തൂർണം അപായാജ് ജവനൈർ ഹയൈഃ
    ഛിന്നവർമ ധ്വജഃ ശൂരോ നികൃത്തഃ പരമേഷുഭിഃ