മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം15

←അധ്യായം14

മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം15

അധ്യായം16→

1 [സ്]
     തഥ സൈന്യാസ് തവ വിഭോ മദ്രരാജപുരസ്കൃതാഃ
     പുനർ അഭ്യദ്രവൻ പാർഥാൻ വേഗേന മഹതാ രണേ
 2 പീഡിതാസ് താവകാഃ സർവേ പ്രധാവന്തോ രണോത്കടാഃ
     ക്ഷണേനൈവ ച പാർഥാംസ് തേ ബഹുത്വാത് സമലോഡയൻ
 3 തേ വധ്യമാനാഃ കുരുഭിഃ പാണ്ഡവാ നാവതസ്ഥിരേ
     നിവാര്യമാണാ ഭീമേന പശ്യതോഃ കൃഷ്ണ പാർഥയോഃ
 4 തതോ ധനഞ്ജയഃ ക്രുദ്ധാഃ കൃപം സഹ പദാനുഗൈഃ
     അവാകിരച് ഛരൗഘേണ കൃതവർമാണം ഏവ ച
 5 ശകുനിം സഹദേവസ് തു സഹ സൈന്യം അവാരയത്
     നകുലഃ പാർശ്വതഃ സ്ഥിത്വാ മദ്രരാജം അവൈക്ഷത
 6 ദ്രൗപദേയാ നരേന്ദ്രാംശ് ച ഭൂയിഷ്ഠം സമവാരയൻ
     ദ്രോണപുത്രം ച പാഞ്ചാല്യഃ ശിഖാണ്ഡീ സമവാരയത്
 7 ഭീമസേനസ് തു രാജാനം ഗദാപാണിർ അവാരയത്
     ശല്യം തു സഹ സൈന്യേന കുന്തീപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ
 8 തതഃ സമഭവദ് യുദ്ധം സംസക്തം തത്ര തത്ര ഹ
     താവകാനാം പരേഷാം ച സംഗ്രാമേഷ്വ് അനിവർതിനാം
 9 തത്ര പശ്യാമഹേ കർമ ശല്യസ്യാതിമഹദ് രണേ
     യദ് ഏകഃ സർവസൈന്യാനി പാണ്ഡവാനാം അയുധ്യത
 10 വ്യദൃശ്യത തദാ ശല്യോ യുധിഷ്ഠിര സമീപതഃ
    രണേ ചന്ദ്രസമോ ഽഭ്യാശേ ശരൈശ് ചര ഇവ ഗ്രഹഃ
11 പീഡയിത്വാ തു രാജാനം ശരൈർ ആശീവിഷോപമൈഃ
    അഭ്യധാവത് പുനർ ഭീമം ശരവർഷൈർ അവാകിരത്
12 തസ്യ തൽ ലാഘവം ദൃഷ്ട്വാ തഥൈവ ച കൃതാസ്ത്രതാം
    അപൂജയന്ന് അനീകാനി പരേഷാം താവകാനി ച
13 പീഡ്യമാനാസ് തു ശല്യേന പാണ്ഡവാ ഭൃശവിക്ഷതാഃ
    പ്രാദ്രവന്ത രണം ഹിത്വാ ക്രോശമാനേ യുധിഷ്ഠിരേ
14 വധ്യമാനേഷ്വ് അനീകേഷു മദ്രരാജേന പാണ്ഡവഃ
    അമർഷവശം ആപന്നോ ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    തതഃ പൗരുഷം ആസ്ഥായ മദ്രരാജം അപീഡയത്
15 ജയോ വാസ്തു വധോ വേതി കൃതബുദ്ധിർ മഹാരഥഃ
    സമാഹൂയാബ്രവീത് സർവാൻ ഭ്രാതൄൻ കൃഷ്ണം ച മാധവം
16 ഭീഷ്മോ ദ്രോണശ് ച കർണശ് ച യേ ചാന്യേ പൃഥിവീക്ഷിതഃ
    കൗരവാർഥേ പരാക്രാന്താഃ സംഗ്രാമേ നിധനം ഗതാഃ
17 യഥാഭാഗം യഥോത്സാഹം ഭവന്തഃ കൃതപൗരുഷാഃ
    ഭാഗോ ഽവശിഷ്ട ഏകോ ഽയം മമ ശല്യോ മഹാരഥഃ
18 സോ ഽഹം അദ്യ യുധാ ജേതും ആശംസേ മദ്രകേശ്വരം
    തത്ര യൻ മാനസം മഹ്യം തത് സാർവം നിഗദാമി വഃ
19 ചക്രരക്ഷാവ് ഇമൗ ശൂരൗ മമ മാദ്രവതീസുതൗ
    അജേയൗ വാസവേനാപി സമരേ വീര സംമതൗ
20 സാധ്വ് ഇമൗ മാതുലം യുദ്ധേ ക്ഷത്രധർമപുരസ്കൃതൗ
    മദർഥം പ്രതിയുധ്യേതാം മാനാർഹൗ സത്യസംഗരൗ
21 മാം വാ ശല്യോ രണേ ഹന്താ തം വാഹം ഭദ്രം അസ്തു വഃ
    ഇതി സത്യാം ഇമാം വാണീം ലോകവീരാ നിബോധത
22 യോത്സ്യേ ഽഹം മാതുലേനാദ്യ ക്ഷത്രധർമേണ പാർഥിവാഃ
    സ്വയം സമഭിസന്ധായ വിജയായേതരായ വാ
23 തസ്യ മേ ഽഭ്യധികം ശസ്ത്രം സർവോപകരണാനി ച
    സംയുഞ്ജന്തു രണേ ക്ഷിപ്രം ശാസ്ത്രവദ് രഥയോജകാഃ
24 ശൈനേയോ ദക്ഷിണം ചക്രം ധൃഷ്ടദ്യുമ്നസ് തഥോത്തരം
    പൃഷ്ഠഗോപോ ഭവത്വ് അദ്യ മമ പാർഥോ ധനഞ്ജയഃ
25 പുരഃസരോ മമാദ്യാസ്തു ഭീമഃ ശസ്ത്രഭൃതാം വരഃ
    ഏവം അഭ്യധികഃ ശല്യാദ് ഭവിഷ്യാമി മഹാമൃധേ
26 ഏവം ഉക്താസ് തഥാ ചക്രുഃ സർവേ രാജ്ഞഃ പ്രിയൈഷിണഃ
    തഥ പ്രഹർഷഃ സൈന്യാനാം പുനർ ആസീത് തദാ നൃപ
27 പാഞ്ചാലാനാം സോമകാനാം മത്സ്യാനാം ച വിശേഷതഃ
    പ്രതിജ്ഞാം താം ച സംഗ്രാമേ ധർമരാജസ്യ പൂരയൻ
28 തതഃ ശംഖാംശ് ച ഭേരീശ് ച ശതശശ് ചൈവ പുഷ്കരാൻ
    അവാദയന്ത പാഞ്ചാലാഃ സിംഹനാദാംശ് ച നേദിരേ
29 തേ ഽഭ്യധാവന്ത സംരബ്ധാ മദ്രരാജം തരസ്വിനഃ
    മഹതാ ഹർഷജേനാഥ നാദേന കുരുപുംഗവാഃ
30 ഹ്രാദേന ഗജഘണ്ടാനാം ശംഖാനാം നിനദേന ച
    തൂര്യശബ്ദേന മഹതാ നാദയന്തശ് ച മേദിനീം
31 താൻ പ്രത്യഗൃഹ്ണാത് പുത്രസ് തേ മദ്രരാജശ് ച വീര്യവാൻ
    മഹാമേഘാൻ ഇവ ബഹൂഞ് ശൈലാവ് അസ്തോദയാവ് ഉഭൗ
32 ശല്യസ് തു സമരശ്ലാഘീ ധർമരാജം അരിന്ദമം
    വവർഷ ശരവർഷേണ വർഷേണ മഘവാൻ ഇവ
33 തഥൈവ കുരുരാജോ ഽപി പ്രഗൃഹ്യ രുചിരം ധനുഃ
    ദ്രോണോപദേശാൻ വിവിധാൻ ദർശയാനോ മഹാമനാഃ
34 വവർഷാ ശരവർഷാണി ചിത്രം ലഘു ച സുഷ്ഠു ച
    ന ചാസ്യ വിവരം കശ് ചിദ് ദദർശ ചരതോ രണേ
35 താവ് ഉഭൗ വിവിധൈർ ബാണൈസ് തതക്ഷാതേ പരസ്പരം
    ശാർദൂലാവ് ആമിഷ പ്രേപ്ഷൂ പരാക്രാന്താവ് ഇവാഹവേ
36 ഭീമസ് തു തവ പുത്രേണ രണശൗണ്ഡേന സംഗതഃ
    പാഞ്ചാല്യഃ സാത്യകിശ് ചൈവ മാദ്രീപുത്രൗ ച പാണ്ഡവൗ
    ശകുനിപ്രമുഖാൻ വീരാൻ പ്രത്യഗൃഹ്ണൻ സമന്തതഃ
37 തദ് ആസീത് തുമുലം യുദ്ധം പുനർ ഏവ ജയൈഷിണാം
    താവകാതാം പരേഷാം ച രാജൻ ദുർമന്ത്രിതേ തവ
38 ദുര്യോധനസ് തു ഭീമസ്യ ശരേണാനതപർവണാ
    ചിച്ഛേദാദിശ്യ സംഗ്രാമേ ധ്വജം ഹേമവിഭൂഷിതം
39 സകിങ്കിണിക ജാലേന മഹതാ ചാരുദർശനഃ
    പപാത രുചിരഃ സിംഹോ ഭീമസേനസ്യ നാനദൻ
40 പുനശ് ചാസ്യ ധനുശ് ചിത്രം ഗജരാജകരോപമം
    ക്ഷുരേണ ശിതധാരേണ പ്രചകർത നരാധിപഃ
41 സച്ഛിന്നധന്വാ തേജസ്വീ രഥശക്ത്യാ സുതം തവ
    ബിഭേദോരസി വിക്രമ്യ സ രഥോപസ്ഥ ആവിശത്
42 തസ്മിൻ മോഹം അനുപ്രാപ്തേ പുനർ ഏവ വൃകോദരഃ
    യന്തുർ ഏവ ശിരഃ കായാത് ക്ഷുരപ്രേണാഹരത് തദാ
43 ഹതസൂതാ ഹയാസ് തസ്യ രഥം ആദായ ഭാരത
    വ്യദ്രവന്ത ദിശോ രാജൻ ഹാഹാകാരസ് തദാഭവത്
44 തം അഭ്യധാവത് ത്രാണാർഥം ദ്രോണപുത്രോ മഹാരഥഃ
    കൃപശ് ച കൃതവർമാ ച പുത്രം തേ ഽഭിപരീപ്സവഃ
45 തസ്മിൻ വിലുലിതേ സൈന്യേ ത്രസ്താസ് തസ്യ പദാനുഗാഃ
    ഗാണ്ഡീവധന്വാ വിസ്ഫാര്യ ധനുസ് താൻ അഹനച് ഛരൈഃ
46 യുധിഷ്ഠിരസ് തു മദ്രേശം അഭ്യധാവദ് അമർഷിതഃ
    സ്വയം സഞ്ചോദയന്ന് അശ്വാൻ ദന്തവർണാൻ മനോജവാൻ
47 തത്രാദ്ഭുതം അപശ്യാമ കുന്തീപുത്രേ യുധിഷ്ഠിരേ
    പുരാ ഭൂത്വാ മൃദുർ ദാന്തോ യത് തദാ ദാരുണോ ഽഭവത്
48 വിവൃതാക്ഷശ് ച കൗന്തേയോ വേപമാനശ് ച മന്യുനാ
    ചിച്ഛേദ യോധാൻ നിശിതൈഃ ശരൈഃ ശതസഹസ്രശഃ
49 യാം യാം പ്രത്യുദ്യയൗ സേനാം താം താം ജ്യേഷ്ഠഃ സ പാണ്ഡവഃ
    ശരൈർ അപാതയദ് രാജൻ ഗിരീൻ വജ്രൈർ ഇവോത്തമൈഃ
50 സാശ്വസൂത ധ്വജരഥാൻ രഥിനഃ പാതയൻ ബഹൂൻ
    ആക്രീഡദ് ഏകോ ബലവാൻ പവനസ് തോയദാൻ ഇവ
51 സാശ്വാരോഹാംശ് ച തുരഗാൻ പത്തീംശ് ചൈവ സഹസ്രശഃ
    വ്യപോഥയത സംഗ്രാമേ ക്രുദ്ധോ രുദ്രഃ പശൂൻ ഇവ
52 ശൂന്യം ആയോധനം കൃത്വാ ശരവർഷൈഃ സമന്തതഃ
    അഭ്യദ്രവത മദ്രേശം തിഷ്ഠ ശല്യേതി ചാബ്രവീത്
53 തസ്യ തച് ചരിതം ദൃഷ്ട്വാ സംഗ്രാമേ ഭീമകർമണഃ
    വിത്രേസുസ് താവകാഃ സർവേ ശല്യസ് ത്വ് ഏനം സമഭ്യയാത്
54 തതസ് തൗ തു സുസംരബ്ധൗ പ്രധ്മാപ്യ സലിലോദ്ഭവൗ
    സാമാഹൂയ തദാന്യോന്യം ഭർത്സയന്തൗ സമീയതുഃ
55 ശല്യസ് തു ശരവർഷേണ യുധിഷ്ഠിരം അവാകിരത്
    മദ്രരാജം ച കൗന്തേയഃ ശരവർഷൈർ അവാകിരത്
56 വ്യദൃശ്യേതാം തദാ രാജൻ കങ്കപത്രിഭിർ ആഹവേ
    ഉദ്ഭിന്ന രുധിരൗ ശൂരൗ മദ്രരാജയുധിഷ്ഠിരൗ
57 പുഷ്പിതാവ് ഇവ രേജാതേ വനേ ശൽമലി കിംശുകാ
    ദീപ്യാമാനൗ മഹാത്മാനൗ പ്രാണയോർ യുദ്ധദുർമദൗ
58 ദൃഷ്ട്വാ സർവാണി സൈന്യാനി നാധ്യവസ്യംസ് തയോർ ജയം
    ഹത്വാ മദ്രാധിപം പാർഥോ ഭോക്ഷ്യതേ ഽദ്യ വസുന്ധരാം
59 ശല്യോ വാ പാണ്ഡവം ഹത്വാ ദദ്യാദ് ദുര്യോധനായ ഗാം
    ഇതീവ നിശ്ചയോ നാഭൂദ് യോധാനാം തത്ര ഭാരത
60 പ്രദക്ഷിണം അഭൂത് സർവം ധർമരാജസ്യ യുധ്യതഃ
61 തതഃ ശരശതം ശല്യോ മുമോചാശു യുധിഷ്ഠിരേ
    ധനുശ് ചാസ്യ ശിതാഗ്രേണ ബാണേന നിരകൃന്തത
62 സോ ഽന്യത് കാർമുകം ആദായ ശല്യം ശരശതൈസ് ത്രിഭിഃ
    അവിധ്യത് കാർമുകം ചാസ്യ ക്ഷുരേണ നിരകൃന്തത
63 അഥാസ്യ നിജഘാനാശ്വാംശ് ചതുരോ നതപർവഭിഃ
    ദ്വാഭ്യാം അഥ ശിതാഗ്രാഭ്യാം ഉഭൗ ച പാർഷ്ണിസാരഥീ
64 തതോ ഽസ്യ ദീപ്യമാനേന പീതേന നിശിതേന ച
    പ്രമുഖേ വർതമാനസ്യ ഭല്ലേനാപാഹരദ് ധ്വജം
    തതഃ പ്രഭഗ്നം തത് സൈന്യം ദൗര്യോധനം അരിന്ദമ
65 തതോ മദ്രാധിപം ദ്രൗണിർ അഭ്യധാവത് തഥാ കൃതം
    ആരോപ്യ ചൈനം സ്വരഥം ത്വരമാണഃ പ്രദുദ്രുവേ
66 മുഹൂർതം ഇവ തൗ ഗത്വാ നർദമാനേ യുധിഷ്ഠിരേ
    സ്ഥിത്വാ തതോ മദ്രപതിർ അന്യം സ്യന്ദനം ആസ്ഥിതഃ
67 വിധിവത് കൽപിതം ശുഭ്രം മഹാംബുദ നിനാദിനം
    സജ്ജയന്ത്രോപകരണം ദ്വിഷതാം ലോമഹർഷണം