മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം21

1 [സ്]
     പുത്രസ് തു തേ മഹാരാജ രഥസ്ഥോ രഥിനാം വരഃ
     ദുരുത്സഹോ ബഭൗ യുദ്ധേ യഥാ രുദ്രഃ പ്രതാപവാൻ
 2 തസ്യ ബാണസഹസ്രൈസ് തു പ്രച്ഛന്നാ ഹ്യ് അഭവൻ മഹീ
     പരാംശ് ച സിഷിചേ ബാണൈർ ധാരാഭിർ ഇവ പർവതാൻ
 3 ന ച സോ ഽസ്തി പുമാൻ കശ്ച് ചിൻ പാണ്ഡവാനാം മഹാഹവേ
     ഹയോ ഗജോ രഥോ വാപി യോ ഽസ്യ ബാണൈർ അവിക്ഷതഃ
 4 യം യം ഹി സമരേ യോധം പ്രപശ്യാമി വിശാം പതേ
     സ സ ബാണൈശ് ചിതോ ഽഭൂദ് വൈ പുത്രേണ തവ ഭാരത
 5 യഥാ സൈന്യേന രജസാ സമുദ്ധൂതേന വാഹിനീ
     പ്രത്യദൃശ്യത സഞ്ഛന്നാ തഥാ ബാണൈർ മഹാത്മനഃ
 6 ബാണഭൂതാം അപശ്യാമ പൃഥിവീം പൃഥിവീപതേ
     ദുര്യോധനേന പ്രകൃതാം ക്ഷിപ്രഹസ്തേന ധന്വിനാ
 7 തേഷു യോധസഹസ്രേഷു താവകേഷു പരേഷു ച
     ഏകോ ദുര്യോധനോ ഹ്യ് ആസീത് പുമാൻ ഇതി മതിർ മമ
 8 തത്രാദ്ഭുതം അപശ്യാമ തവ പുത്രസ്യ വിക്രമം
     യദ് ഏകം സഹിതാഃ പാർഥാ നാത്യവർതന്ത ഭാരത
 9 യുധിഷ്ഠിരം ശതേനാജൗ വിവ്യാധ ഭരതർഷഭ
     ഭീമസേനം ച സപ്തത്യാ സഹദേവം ച സപ്തഭിഃ
 10 നകുലം ച ചതുഃഷഷ്ട്യാ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നം ച പഞ്ചഭിഃ
    സപ്തഭിർ ദ്രൗപദേയാംശ് ച ത്രിഭിർ വിവ്യാധ സാത്യകിം
    ധനുശ് ചിച്ഛേദ ഭല്ലേന സഹദേവസ്യ മാരിഷ
11 തദ് അപാസ്യ ധനുശ് ഛിന്നം മാദ്രീപുത്രഃ പ്രതാപവാൻ
    അഭ്യധാവത രാജാനം പ്രഗൃഹ്യാന്യാൻ മഹദ് ധനുഃ
    തതോ ദുര്യോധനം സംഖ്യേ വിവ്യാധ ദശഭിഃ ശരൈഃ
12 നകുലശ് ച തതോ വീരോ രാജാനം നവഭിഃ ശരൈഃ
    ഘോരരൂപൈർ മഹേഷ്വാസോ വിവ്യാധ ച നനാദ ച
13 സാത്യകിശ് ചാപി രാജാനം ശരേണാനതപർവണാ
    ദ്രൗപദേയാസ് ത്രിസപ്തത്യാ ധർമരാജശ് ച സപ്തഭിഃ
    അശീത്യാ ഭീമസേനശ് ച ശരൈ രാജാനം ആർദയത്
14 സമന്താത് കീര്യമാണസ് തു ബാണസംഘൈർ മഹാത്മഭിഃ
    ന ചചാല മഹാരാജ സർവസൈന്യസ്യ പശ്യതഃ
15 ലാഘവം സൗഷ്ഠവം ചാപി വീര്യം ചൈവ മഹാത്മനഃ
    അതി സർവാണി ഭൂതാനി ദദൃശുഃ സർവമാനവാഃ
16 ധാർതരാഷ്ട്രാസ് തു രാജേന്ദ്ര യാത്വാ തു സ്വൽപം അന്തരം
    അപശ്യമാനാ രാജാനം പര്യവർതന്ത ദംശിതാഃ
17 തേഷാം ആപതതാം ഘോരസ് തുമുലഃ സമജായത
    ക്ഷുബ്ധസ്യ ഹി സമുദ്രസ്യ പ്രാവൃട്കാലേ യഥാ നിശി
18 സമാസാദ്യ രണേ തേ തു രാജാനം അപരാജിതം
    പ്രത്യുദ്യയുർ മഹേഷ്വാസാഃ പാണ്ഡവാൻ ആതതായിനഃ
19 ഭീമസേനം രണേ ക്രുദ്ധം ദ്രോണപുത്രോ ന്യവാരയത്
    തതോ ബാണൈർ മഹാരാജ പ്രമുക്തൈഃ സർവതോദിശം
    നാജ്ഞായന്ത രണേ വീരാ ന ദിശഃ പ്രദിശസ് തഥാ
20 താവ് ഉഭൗ ക്രൂരകർമാണാവ് ഉഭൗ ഭാരത ദുഃസഹൗ
    ഘോരരൂപം അയുധ്യേതാം കൃതപ്രതികൃതൈഷിണൗ
    ത്രാസയന്തൗ ജഗത് സർവം ജ്യാ ക്ഷേപ വിഹതത്വചൗ
21 ശകുനിസ് തു രണേ വീരോ യുധിഷ്ഠിരം അപീഡയത്
    തസ്യാശ്വാംശ് ചതുരോ ഹത്വാ സുബലസ്യ സുതോ വിഭുഃ
    നാദം ചകാര ബലവാൻ സർവസൈന്യാനി കമ്പയൻ
22 ഏതസ്മിന്ന് അന്തരേ വീരം രാജാനം അപരാജിതം
    അപോവാഹ രഥേനാജൗ സഹദേവഃ പ്രതാപവാൻ
23 അഥാന്യം രഥം ആസ്ഥായ ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    ശകുനിം നവഭിർ വിദ്ധ്വാ പുനർ വിവ്യാധ പഞ്ചഭിഃ
    നനാദ ച മഹാനാദം പ്രവരഃ സർവധന്വിനാം
24 തദ് യുദ്ധം അഭവച് ചിത്രം ഘോരരൂപം ച മാരിഷ
    ഈക്ഷിതൃപ്രീതിജനനം സിദ്ധചാരണസേവിതം
25 ഉലൂകസ് തു മഹേഷ്വാസം നകുലം യുദ്ധദുർമദം
    അഭ്യദ്രവദ് അമേയാത്മാ ശരവർഷൈഃ സമന്തതഃ
26 തഥൈവ നകുലഃ ശൂരഃ സൗബലസ്യ സുതം രണേ
    ശരവർഷേണ മഹതാ സമന്താത് പര്യവാരയത്
27 തൗ തത്ര സമരേ വീരൗ കുലപുത്രൗ മഹാരഥൗ
    യോധയന്താവ് അപശ്യേതാം പരസ്പരകൃതാഗസൗ
28 തഥൈവ കൃതവർമാ തു ശൈനേയം ശത്രുതാപനം
    യോധയഞ് ശുശുഭേ രാജൻ ബലം ശക്ര ഇവാഹവേ
29 ദുര്യോധനോ ധനുശ് ഛിത്ത്വാ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നസ്യ സംയുഗേ
    അഥൈനം ഛിന്നധന്വാനം വിവ്യാധ നിശിതൈഃ ശരൈഃ
30 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നോ ഽപി സമരേ പ്രഗൃഹ്യ പരമായുധം
    രാജാനം യോധയാം ആസ പശ്യതാം സർവധന്വിനാം
31 തയോർ യുദ്ധം മഹച് ചാസീത് സംഗ്രാമേ ഭരതർഷഭ
    പ്രഭിന്നയോർ യഥാ സക്തം മത്തയോർ വരഹസ്തിനോഃ
32 ഗൗതമസ് തു രണേ ക്രുദ്ധോ ദ്രൗപദേയാൻ മഹാബലാൻ
    വിവ്യാധ ബഹുഭിഃ ശൂരഃ ശരൈഃ സംനതപർവഭിഃ
33 തസ്യ തൈർ അഭവദ് യുദ്ധം ഇന്ദ്രിയൈർ ഇവ ദേഹിനഃ
    ഘോര രൂപം അസംവാര്യം നിർമര്യാദം അതീവ ച
34 തേ ച തം പീഡയാം ആസുർ ഇന്ദ്രിയാണീവ ബാലിശം
    സ ച താൻ പ്രതിസംരബ്ധഃ പ്രത്യയോധയദ് ആഹവേ
35 ഏവം ചിത്രം അഭൂദ് യുദ്ധം തസ്യ തൈഃ സഹ ഭാരത
    ഉത്ഥായോത്ഥായ ഹി യഥാ ദേഹിനാം ഇന്ദ്രിയൈർ വിഭോ
36 നരാശ് ചൈവ നരൈഃ സാർധം ദന്തിനോ ദന്തിഭിസ് തഥാ
    ഹയാ ഹയൈഃ സമാസക്താ രഥിനോ രഥിഭിസ് തഥാ
    സങ്കുലം ചാഭവദ് ഭൂയോ ഘോരരൂപം വിശാം പതേ
37 ഇദം ചിത്രം ഇദം ഘോരം ഇദം രൗദ്രം ഇതി പ്രഭോ
    യുദ്ധാന്യ് ആസ്ന മഹാരാജ ഘോരാണി ച ബഹൂനി ച
38 തേ സമാസാദ്യ സമരേ പരസ്പരം അരിന്ദമാഃ
    വിവ്യധുശ് ചൈവ ജഘ്നുശ് ച സമാസാദ്യ മഹാഹവേ
39 തേഷാം ശത്ര സമുദ്ഭൂതം രജസ് തീവ്രം അദൃശ്യത
    പ്രവാതേനോദ്ധതം രാജൻ ധാവദ്ഭിശ് ചാശ്വസാദിഭിഃ
40 രഥനേമി സമുദ്ഭൂതം നിഃശ്വാസൈശ് ചാപിദന്തിനാം
    രജഃ സന്ധ്യാഭ്രകപിലം ദിവാകരപഥം യയൗ
41 രജസാ തേന സമ്പൃക്തേ ഭാസ്കരേ നിഷ്പ്രഭീ കൃതേ
    സഞ്ഛാദിതാഭവദ് ഭൂമിസ്തേ ച ശൂരാ മഹാരഥാഃ
42 മുഹൂർതാദ് ഇവ സംവൃത്തം നീരജസ്കം സമന്തഥ
    വീര ശോണിതസിക്തായാം ഭൂമൗ ഭരതസത്തമ
    ഉപാശാമ്യത് തതസ് തീവ്രം തദ് രജോ ഘോരദർശനം
43 തതോ ഽപശ്യം മഹാരാജ ദ്വന്ദ്വ യുദ്ധാനി ഭാരത
    യഥാ പ്രഗ്ര്യം യഥാ ജ്യേഷ്ഠം മധ്യാഹ്നേ വൈ സുദാരുണേ
    വർമണാം തത്ര രാജേന്ദ്ര വ്യദൃശ്യന്തോജ്ജ്വലാഃ പ്രഭാഃ
44 ശബ്ദഃ സുതുമുലഃ സംഖ്യേ ശരാണാം പതതാം അഭൂത്
    മഹാവേണുവനസ്യേവ ദഹ്യമാനസ്യ സർവതഃ