മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം36

←അധ്യായം35

മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം36

അധ്യായം37→

1 [വൈ]
     തതോ വിനശനം രാജന്ന് ആജഗാമ ഹലായുധഃ
     ശൂദ്രാഭീരാൻ പ്രതി ദ്വേഷാദ് യത്ര നഷ്ടാ സരസ്വതീ
 2 യസ്മാത് സാ ഭരതശ്രേഷ്ഠ ദ്വേഷാൻ നഷ്ടാ സരസ്വതീ
     തസ്മാത് തദ് ഋഷയോ നിത്യം പ്രാഹുർ വിനശനേതി ഹ
 3 തച് ചാപ്യ് ഉപസ്പൃശ്യ ബലഃ സരസ്വത്യാം മഹാബലഃ
     സുഭൂമികം തതോ ഽഗച്ഛത് സരസ്വത്യാസ് തടേ വരേ
 4 തത്ര ചാപ്സരസഃ ശുഭ്രാ നിത്യകാലം അതന്ദ്രിതാഃ
     ക്രീഡാഭിർ വിമലാഭിശ് ച ക്രീഡന്തി വിമലാനനാഃ
 5 തത്ര ദേവാഃ സഗന്ധർവാ മാസി മാസി ജനേശ്വര
     അഭിഗച്ഛന്തി തത് തീർഥം പുണ്യം ബ്രാഹ്മണ സേവിതം
 6 തത്രാദൃശ്യന്ത ഗന്ധർവാസ് തഥൈവാപ്സരസാം ഗണാഃ
     സമേത്യ സഹിതാ രാജൻ യഥാ പ്രാപ്തം യഥാസുഖം
 7 തത്ര മോദന്തി ദേവാശ് ച പിതരശ് ച സവീരുധഃ
     പുണ്യൈഃ പുഷ്പൈഃ സദാ ദിവ്യൈഃ കീര്യമാണാഃ പുനഃ പുനഃ
 8 ആക്രീഡഭൂമിഃ സാ രാജംസ് താസാം അപ്സരസാം ശുഭാ
     സുഭൂമികേതി വിഖ്യാതാ സരസ്വത്യാസ് തടേ വരേ
 9 തത്ര സ്നാത്വാ ച ദത്ത്വാ ച വസു വിപ്രേഷു മാധവഃ
     ശ്രുത്വാ ഗീതാം ച തദ് ദിവ്യം വാദിത്രാണാം ച നിഃസ്വനം
 10 ഛായാശ് ച വിപുലാ ദൃഷ്ട്വാ ദേവഗന്ധർവരക്ഷസാം
    ഗന്ധർവാണാം തതസ് തീർഥം ആഗച്ഛദ് രോഹിണീ സുതഃ
11 വിശ്വാവസുമുഖാസ് തത്ര ഗന്ധർവാസ് തപസാന്വിതാഃ
    നൃത്തവാദിത്രഗീതം ച കുർവന്തി സുമനോരമം
12 തത്ര ദത്ത്വാ ഹലധരോ വിപ്രേഭ്യോ വിവിധം വസു
    അജാവികം ഗോഖരോഷ്ട്രം സുവർണം രജതം തഥാ
13 ഭോജയിത്വാ ദ്വിജാൻ കാമൈഃ സന്തർപ്യ ച മഹാധനൈഃ
    പ്രയയൗ സഹിതോ വിപ്രൈഃ സ്തൂയമാനശ് ച മാധവഃ
14 തസ്മാദ് ഗന്ധർവതീർഥാച് ച മഹാബാഹുർ അരിന്ദമഃ
    ഗർഗ സ്രോതോ മഹാതീർഥം ആജഗാമൈക കുണ്ഡലീ
15 യത്ര ഗർഗേണ വൃദ്ധേന തപസാ ഭാവിതാത്മനാ
    കാലജ്ഞാനഗതിശ് ചൈവ ജ്യോതിഷാം ച വ്യതിക്രമഃ
16 ഉത്പാതാ ദാരുണാശ് ചൈവ ശുഭാശ് ച ജനമേജയ
    സരസ്വത്യാഃ ശുഭേ തീർഥേ വിഹിതാ വൈ മഹാത്മനാ
    തസ്യ നാമ്നാ ച തത് തീർഥം ഗർഗ സ്രോത ഇതി സ്മൃതം
17 തത്ര ഗർഗ മഹാഭാഗം ഋഷയഃ സുവ്രതാ നൃപ
    ഉപാസാം ചക്രിരേ നിത്യം കാലജ്ഞാനം പ്രതി പ്രഭോ
18 തത്ര ഗത്വാ മഹാരാജ ബലഃ ശ്വേതാനുലേപനഃ
    വിധിവദ് ധി ധനം ദത്ത്വാ മുനീനാം ഭാവിതാത്മനാം
19 ഉച്ചാവചാംസ് തഥാ ഭക്ഷ്യാൻ ദ്വിജേഭ്യോ വിപ്രദായ സഃ
    നീലവാസാസ് തതോ ഽഗച്ഛച് ഛംഖതീർഥം മഹായശാഃ
20 തത്രാപശ്യൻ മഹാശംഖം മഹാമേരും ഇവോച്ഛ്രിതം
    ശ്വേതപർവത സങ്കാശം ഋഷിസംഘൈർ നിഷേവിതം
    സരസ്വത്യാസ് തടേ ജാതം നഗം താലധ്വജോ ബലീ
21 യക്ഷാ വിദ്യാധരാശ് ചൈവ രാക്ഷസാശ് ചാമിതൗജസഃ
    പിശാചാശ് ചാമിതബലാ യത്ര സിദ്ധാഃ സഹസ്രശഃ
22 തേ സർവേ ഹ്യ് അശനം ത്യക്ത്വാ ഫാലം തസ്യാ വനസ്പതേഃ
    വ്രതൈശ് ച നിയമൈശ് ചൈവ കാലേ കാലേ സ്മ ഭുഞ്ജതേ
23 പ്രാപ്തൈശ് ച നിയമൈസ് തൈസ് തൈർ വിചരന്തഃ പൃഥക് പൃഥക്
    അദൃശ്യമാനാ മനുജൈർ വ്യചരൻ പുരുഷർഷഭ
24 ഏവം ഖ്യാതോ നരപതേ ലോകേ ഽസ്മിൻ സ വനസ്പതിഃ
    തത്ര തീർഥം സരസ്വത്യാഃ പാവനം ലോകവിശ്രുതം
25 തസ്മിംശ് ച യദുശാർദൂലോ ദത്ത്വാ തീർഥേ യശസ്വിനാം
    താമ്രായസാനി ഭാണ്ഡാനി വസ്ത്രാണി വിവിധാനി ച
26 പൂജായിത്വാ ദ്വിജാംശ് ചൈവ പൂജിതശ് ച തപോധനൈഃ
    പുണ്യം ദ്വൈതവനം രാജന്ന് ആജഗാമ ഹലായുധഃ
27 തത്ര ഗത്വാ മുനീൻ ദൃഷ്ട്വാ നാനാവേഷധരാൻ ബലഃ
    ആപ്ലുത്യ സലിലേ ചാപി പൂജയാം ആസ വൈ ദ്വിജാൻ
28 തഥൈവ ദത്ത്വാ വിപ്രേഭ്യഃ പരോഭോഗാൻ സുപുഷ്കലാൻ
    തതഃ പ്രായാദ് ബലോ രാജൻ ദക്ഷിണേന സരസ്വതീം
29 ഗത്വാ ചൈവ മഹാബാഹുർ നാതിദൂരം മഹായശാഃ
    ധർമാത്മാ നാഗധന്വാനം തീർഥം ആഗമദ് അച്യുതഃ
30 യത്ര പന്നഗരാജസ്യ വാസുകേഃ സംനിവേശനം
    മഹാദ്യുതേർ മഹാരാജ ബഹുഭിഃ പന്നഗൈർ വൃതം
    യത്രാസന്ന് ഋഷയഃ സിദ്ധാഃ സഹസ്രാണി ചതുർദശ
31 യത്ര ദേവാഃ സമാഗമ്യ വാസുകിം പന്നഗോത്തമം
    സർവപന്നഗ രാജാനം അഭ്യഷിഞ്ചൻ യഥാവിധി
    പന്നഗേഭ്യോ ഭയം തത്ര വിദ്യതേ ന സ്മ കൗരവ
32 തത്രാപി വിധിവദ് ദത്ത്വാ വിപ്രേഭ്യോ രത്നസഞ്ചയാൻ
    പ്രായാത് പ്രാചീം ദിശം രാജൻ ദീപ്യമാനഃ സ്വതേജസാ
33 ആപ്ലുത്യ ബഹുശോ ഹൃഷ്ടസ് തേഷു തീർഥേഷു ലാംഗലീ
    ദത്ത്വാ വസു ദ്വിജാതിഭ്യോ ജഗാമാതി തപസ്വിനഃ
34 തത്രസ്ഥാൻ ഋഷിസംഘാംസ് താൻ അഹിവാദ്യ ഹലായുധഃ
    തതോ രാമോ ഽഗമത് തീർഥം ഋഷിഭിഃ സേവിതം മഹത്
35 യത്ര ഭൂയോ നിവവൃതേ പ്രാങ്മുഖാ വൈ സരസ്വതീ
    ഋഷീണാം നൈമിഷേയാണാം അവേക്ഷാർഥം മഹാത്മനാം
36 നിവൃത്താം താം സരിച്ഛ്രേഷ്ഠാം തത്ര ദൃഷ്ട്വാ തു ലാംഗലീ
    ബഭൂവ വിസ്മിതോ രാജൻ ബലാഃ ശ്വേതാനുലേപനഃ
37 [ജ്]
    കസ്മാത് സാരസ്വതീ ബ്രഹ്മൻ നിവൃത്താ പ്രാങ്മുഖീ തതഃ
    വ്യാഖ്യാതും ഏതദ് ഇച്ഛാമി സർവം അധ്വര്യു സത്തമ
38 കസ്മിംശ് ച കാരണേ തത്ര വിസ്മിതോ യദുനന്ദനഃ
    വിനിവൃത്താ സരിച്ഛ്രേഷ്ഠാ കഥം ഏതദ് ദ്വിജോത്തമ
39 [വൈ]
    പൂർവം കൃതയുഗേ രാജൻ നൈമിഷേയാസ് തപസ്വിനഃ
    വർതമാനേ സുബഹുലേ സത്രേ ദ്വാദശ വാർഷികേ
    ഋഷയോ ബഹവോ രാജംസ് തത്ര സമ്പ്രതിപേദിരേ
40 ഉഷിത്വാ ച മഹാഭാഗാസ് തസ്മിൻ സത്രേ യഥാവിധി
    നിവൃത്തേ നൈമിഷേയേ വൈ സത്രേ ദ്വാദശ വാർഷികേ
    ആജഗ്മുർ ഋഷയസ് തത്ര ബഹവസ് തീർഥകാരണാത്
41 ഋഷീണാം ബഹുലാത്വാത് തു സരസ്വത്യാ വിശാം പതേ
    തീർഥാനി നഗരായന്തേ കൂലേ വൈ ദക്ഷിണേ തദാ
42 സമന്തപഞ്ചകം യാവത് താവത് തേ ദ്വിജസത്തമാഃ
    തീർഥലോഭാൻ നരവ്യാഘ്ര നദ്യാസ് തീരം സമാശ്രിതാഃ
43 ജുഹ്വതാം തത്ര തേഷാം തു മുനീനാം ഭാവിതാത്മനാം
    സ്വാധ്യായേനാപി മഹതാ ബഭൂവുഃ പൂരിതാ ദിശഃ
44 അഗ്നിഹോത്രൈസ് തതസ് തേഷാം ഹൂയമാനൈർ മഹാത്മനാം
    അശോഭത സരിച്ഛ്രേഷ്ഠാ ദീപ്യമാനൈഃ സമന്തതഃ
45 വാലഖില്യാ മഹാരാജ അശ്മകുട്ടാശ് ച താപസാഃ
    ദന്തോലൂഖലിനശ് ചാന്യേ സമ്പ്രക്ഷാലാസ് തഥാപരേ
46 വായുഭക്ഷാ ജലാഹാരാഃ പർണഭക്ഷാശ് ച താപസാഃ
    നാനാ നിയമയുക്താശ് ച തഥാ സ്ഥണ്ഡിലശായിനഃ
47 ആസൻ വൈ മുനയസ് തത്ര സരസ്വത്യാഃ സമീപതഃ
    ശോഭയന്തഃ സരിച്ഛ്രേഷ്ഠാം ഗംഗാം ഇവ ദിവൗകസഃ
48 തതഃ പശ്ചാത് സമാപേതുർ ഋഷയഃ സത്ര യാജിനഃ
    തേ ഽവകാശം ന ദദൃശുഃ കുരുക്ഷേത്രേ മഹാവ്രതാഃ
49 തതോ യജ്ഞോപവീതൈസ് തേ തത് തീർഥം നിർമിമായ വൈ
    ജുഹുവുശ് ചാഗ്നിഹോത്രാണി ചക്രുശ് ച വിവിധാഃ ക്രിയാഃ
50 തതസ് തം ഋഷിസാംഘാതം നിരാശം ചിന്തയാന്വിതം
    ദർശയാം ആസ രാജേന്ദ്ര തേഷാം അർഥേ സരസ്വതീ
51 തതഃ കുഞ്ജാൻ ബഹൂൻ കൃത്വാ സംനിവൃത്താ സരിദ് വരാ
    ഋഷീണാം പുണ്യതപസാം കാരുണ്യാജ് ജനമേജയ
52 തതോ നിവൃത്യ രാജേന്ദ്ര തേഷാം അർഥേ സരസ്വതീ
    ഭൂയഃ പ്രതീച്യ് അഭിമുഖീ സുസ്രാവ സരിതാം വരാ
53 അമോഘാ ഗമനം കൃത്വാ തേഷാം ഭൂയോ വ്രജാമ്യ് അഹം
    ഇത്യ് അദ്ഭുതം മഹച് ചക്രേ തതോ രാജൻ മഹാനദീ
54 ഏവം സ കുഞ്ജോ രാജേന്ദ്ര നൈമിഷേയ ഇതി സ്മൃതഃ
    കുരുക്ഷേത്രേ കുരുശ്രേഷ്ഠ കുരുഷ്വ മഹതീഃ ക്രിയാഃ
55 തത്ര കുഞ്ജാൻ ബഹൂൻ ദൃഷ്ട്വാ സംനിവൃത്താം ച താം നദീം
    ബഭൂവ വിസ്മയസ് തത്ര രാമസ്യാഥ മഹാത്മനഃ
56 ഉപസ്പൃശ്യ തു തത്രാപി വിധിവദ് യദുനന്ദനഃ
    ദത്ത്വാ ദായാൻ ദ്വിജാതിഭ്യോ ഭാണ്ഡാനി വിവിധാനി ച
    ഭക്ഷ്യം പേയം ച വിവിധം ബ്രാഹ്മണാൻ പ്രത്യപാദയത്
57 തതഃ പ്രായാദ് ബലോ രാജൻ പൂജ്യമാനോ ദ്വിജാതിഭിഃ
    സരസ്വതീ തീർഥവരം നാനാദ്വിജ ഗണായുതം
58 ബദരേംഗുദ കാശ്മര്യ പ്ലക്ഷാശ്വത്ഥ വിഭീതകൈഃ
    പനസൈശ് ച പലാശൈശ് ച കരീരൈഃ പീലുഭിസ് തഥാ
59 സരസ്വതീ തീരരുഹൈർ ബന്ധനൈഃ സ്യന്ദനൈസ് തഥാ
    പരൂഷക വനൈശ് ചൈവ ബില്വൈർ ആമ്രാതകൈസ് തഥാ
60 അതിമുക്ത കഷണ്ഡൈശ് ച പാരിജാതൈശ് ച ശോഭിതം
    കദലീ വനഭൂയിഷ്ഠം ഇഷ്ടം കാന്തം മനോരമം
61 വായ്വംബുഫലപർണാദൈർ ദന്തോലൂഖലികൈർ അപി
    തഥാശ്മ കുട്ടൈർ വാനേയൈർ മുനിഭിർ ബഹുഭിർ വൃതം
62 സ്വാധ്യായഘോഷസംഘുഷ്ടം മൃഗയൂഥശതാകുലം
    അഹിംസ്രൈർ ധർമപരമൈർ നൃത്യൈർ അത്യന്തസേവിതം
63 സപ്ത സാരസ്വതം തീർഥം ആജഗാമ ഹലായുധഃ
    യത്ര മങ്കണകഃ സിദ്ധസ് തപസ് തേപേ മഹാമുനിഃ