മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം42

1 [സ്]
     സാ ശപ്താ തേന ക്രുദ്ധേന വിശ്വാമിത്രേണ ധീമതാ
     തസ്മിംസ് തീർഥവരേ ശുഭ്രേ ശോണിതം സമുപാവഹത്
 2 അഥാജഗ്മുസ് തതോ രാജൻ രാക്ഷസാസ് തത്ര ഭാരത
     തത്ര തേ ശോണിതം സർവേ പിബന്തഃ സുഖം ആസതേ
 3 തൃപ്താശ് ച സുഭൃശം തേന സുഖിതാ വിഗതജ്വരാഃ
     നൃത്യന്തശ് ച ഹസന്തശ് ച യഥാ സ്വർഗജിതസ് തഥാ
 4 കസ്യ ചിത് ത്വ് അഥ കാലസ്യ ഋഷയഃ സതപോ ധനാഃ
     തീർഥയാത്രാം സമാജഗ്മുഃ സരസ്വത്യാം മഹീപതേ
 5 തേഷു സർവേഷു തീർഥേഷു ആപ്ലുത്യ മുനിപുംഗവാഃ
     പ്രാപ്യ പ്രീതിം പരാം ചാപി തപോ ലുബ്ധാ വിശാരദാഃ
     പ്രയയുർ ഹി തതോ രാജൻ യേന തീർഥം ഹി തത് തഥാ
 6 അഥാഗമ്യ മഹാഭാഗാസ് തത് തീർഥം ദാരുണം തദാ
     ദൃഷ്ട്വാ തോയം സരസ്വത്യാഃ ശോണിതേന പരിപ്ലുതം
     പീയമാനം ച രക്ഷോഭിർ ബഹുഭിർ നൃപസത്തമ
 7 താൻ ദൃഷ്ട്വ രാക്ഷസാൻ രാജൻ മുനയഃ സംശിതവ്രതാഃ
     പാരിത്രാണേ സരസ്വത്യാഃ പരം യത്നം പ്രചക്രിരേ
 8 തേ തു സർവേ മഹാഭാഗാഃ സമാഗമ്യ മഹാവ്രതാഃ
     ആഹൂയ സരിതാം ശ്രേഷ്ഠാം ഇദം വചനം അബ്രുവൻ
 9 കാരണം ബ്രൂഹി കല്യാണി കിമർഥം തേ ഹ്രദോ ഹ്യ് അയം
     ഏവം ആകുലതാം യാതഃ ശ്രുത്വാ പാസ്യാമഹേ വയം
 10 തതഃ സാ സർവം ആച്ചഷ്ട യഥാവൃത്തം പ്രവേപതീ
    ദുഃഖിതാം അഥ താം ദൃഷ്ട്വാ ത ഊചുർ വൈ തപോധനാഃ
11 കാരണം ശ്രുതം അസ്മാഭിഃ ശാപാശ് ചൈവ ശ്രുതോ ഽനഘ
    കരിഷ്യന്തി തു യത് പ്രാപ്തം സർവ ഏവ തപോധനാഃ
12 ഏവം ഉക്ത്വാ സരിച്ഛ്രേഷ്ഠാം ഊചുസ് തേ ഽഥ പരസ്പരം
    വിമോചയാമഹേ സർവേ ശാപാദ് ഏതാം സരസ്വതീം
13 തേഷാം തു വചനാദ് ഏവ പ്രകൃതിസ്ഥാ സരസ്വതീ
    പ്രസാന്ന സാലിലാ ജജ്ഞേ യഥാപൂർവം തഥൈവ ഹി
    വിമുക്താ ച സരിച്ഛ്രേഷ്ഠാ വിബഭൗ സാ യഥാ പുരാ
14 ദൃഷ്ട്വാ തോയം സരസ്വത്യാ മുനിഭിസ് തൈസ് തഥാ കൃതം
    കൃതാഞ്ജലീസ് തതോ രാജൻ രാക്ഷസാഃ ക്ഷുധയാർദിതാഃ
    ഊചുസ് താൻ വൈ മുനീ സർവാൻ കൃപാ യുക്താൻ പുനഃ പുനഃ
15 വയം ഹി ക്ഷുധിതാശ് ചൈവ ധാർമാദ് ധീനാശ് ച ശാശ്വതാത്
    ന ച നഃ കാമകാരോ ഽയം യദ് വയം പാപകാരിണഃ
16 യുഷ്മാകം ചാപ്രമാദേന ദുഷ്കൃതേന ച കർമണാ
    പക്ഷോ ഽയം വർധതേ ഽസ്മാകം യതഃ സ്മ ബ്രഹ്മരാക്ഷസാഃ
17 ഏവം ഹി വൈശ്യശൂദ്രാണാം ക്ഷത്രിയാണാം തഥൈവ ച
    യേ ബ്രാഹ്മണാൻ പ്രദ്വിഷാന്തി തേ ഭവന്തീഹ രാക്ഷസാഃ
18 ആചാര്യം ഋത്വിജം ചൈവ ഗുരും വൃദ്ധജനം തഥാ
    പ്രാണിനോ യേ ഽവമന്യന്തേ തേ ഭവന്തീഹ രാക്ഷസാഃ
    യോഷിതാം ചൈവ പാപാനാം യോനിദോഷേണ വർധതേ
19 തത് കുരുധ്വം ഇഹാസ്മാകം കാരുണ്യം ദ്വിജസത്തമാഃ
    ശക്താ ഭവന്തഃ സർവേഷാം ലോകാനാം അപി താരണേ
20 തേഷാം തേ മുനയഃ ശ്രുത്വാ തുഷ്ടുവുസ് താം മഹാനദീം
    മോക്ഷാർഥം രക്ഷസാം തേഷാം ഊചുഃ പ്രയത മാനസാഃ
21 ക്ഷുത കീടാവപന്നം ച യച് ചോച്ഛിഷ്ടാശിതം ഭവേത്
    കേശാവപന്നം ആധൂതം ആരുഗ്ണം അപി യദ് ഭവേത്
    ശ്വഭിഃ സംസ്പൃഷ്ടം അന്നം ച ഭാഗോ ഽസൗ രക്ഷസാം ഇഹ
22 തസ്മാജ് ജ്ഞാത്വാ സദാ വിദ്വാൻ ഏതാന്യ് അന്നാനി വർജയേത്
    രാക്ഷസാന്നം അസൗ ഭുങ്ക്തേ യോ ഭുങ്ക്തേ ഹ്യ് അന്നം ഈദൃശം
23 ശോധയിത്വാ തതസ് തീർഥം ഋഷയസ് തേ തപോധനാഃ
    മോക്ഷാർഥം രാക്ഷസാനാം ച നദീം താം പ്രത്യചോദയൻ
24 മഹർഷീണാം മതം ജ്ഞാത്വാ തതഃ സാ സരിതാം വരാ
    അരുണാം ആനയാം ആസ സ്വാം തനും പുരുഷർഷഭ
25 തസ്യാം തേ രാക്ഷസാഃ സ്നാത്വാ തനൂസ് ത്യക്ത്വാ ദിവം ഗതാഃ
    അരുണായാം മഹാരാജ ബ്രഹ്മഹത്യാപഹാ ഹി സാ
26 ഏതം അർഥം അഭിജ്ഞായ ദേവരാജഃ ശതക്രതുഃ
    തസ്മിംസ് തീർഥവരേ സ്നാത്വാ വിമുക്തഃ പാപ്മനാ കില
27 [ജ്]
    കിമർഥം ഭഗവാഞ് ശക്രോ ബ്രഹ്മഹത്യാം അവാപ്തവാൻ
    കഥം അസ്മിംശ് ച തീർഥേ വൈ ആപ്ലുത്യാകൽമശോ ഽഭവത്
28 [വൈ]
    ശൃണുഷ്വൈതദ് ഉപാഖ്യാനം യഥാവൃത്തം ജനേശ്വര
    യഥാ ബിഭേദ സമയം നമുചേർ വാസവഃ പുരാ
29 നമുചിർ വാസവാദ് ഭീതഃ സൂര്യരശ്മിം സമാവിശത്
    തേനേന്ദ്രഃ സഖ്യം അകരോത് സമയം ചേദം അബ്രവീത്
30 നാർദ്രേണ ത്വാ ന ശുഷ്കേണ ന രാത്രൗ നാപി വാഹനി
    വധിഷ്യാമ്യ് അസുരശ്രേഷ്ഠ സഖേ സത്യേന തേ ശപേ
31 ഏവം സ കൃത്വാ സമയം സൃഷ്ട്വാ നീഹാരം ഈശ്വരഃ
    ചിച്ഛേദാസ്യ ശിരോ രാജന്ന് അപാം ഫേനേന വാസവഃ
32 തച്ഛിരോ നമുചേശ് ഛിന്നം പൃഷ്ഠതഃ ശക്രം അന്വയാത്
    ഹേ മിത്രഹൻ പാപ ഇതി ബ്രുവാണം ശക്രം അന്തികാത്
33 ഏവം സ ശിരസാ തേന ചോദ്യമാനഃ പുനഃ പുനഃ
    പിതാമഹായ സന്തപ്ത ഏവം അർഥം ന്യവേദയത്
34 തം അബ്രവീൽ ലോകഗുരുർ അരുണായാം യഥാവിധി
    ഇഷ്ടോപസ്പൃശ ദേവേന്ദ്ര ബ്രഹ്മഹത്യാപഹാ ഹി സാ
35 ഇത്യ് ഉക്തഃ സാ സരസ്വത്യാഃ കുഞ്ജേ വൈ ജനമേജയ
    ഇഷ്ട്വാ യഥാവദ് ബലഭിർ അരുണായാം ഉപാസ്സ്പൃശത്
36 സ മുക്തഃ പാപ്മനാ തേന ബ്രഹ്മഹത്യാ കൃതേന ഹ
    ജഗാമ സംഹൃഷ്ടമനാസ് ത്രിദിവം ത്രിദശേശ്വരഃ
37 ശിരസ് തച് ചാപി നമുചേസ് തത്രൈവാപ്ലുത്യ ഭാരത
    ലോകാൻ കാമദുഘാൻ പ്രാപ്തം അക്ഷയാൻ രാജസത്തമ
38 തത്രാപ്യ് ഉപസ്പൃശ്യ ബലോ മഹാത്മാ; ദത്ത്വാ ച ദാനാനി പൃഥഗ്വിധാനി
    അവാപ്യ ധർമം പരമാര്യ കർമാ; ജഗാമ സോമസ്യ മഹത് സ തീർഥം
39 യത്രാജയദ് രാജസൂയേന സോമഃ; സാക്ഷാത് പുരാ വിധിവത് പാർഥിവേന്ദ്ര
    അത്രിർ ധീമാൻ വിപ്രമുഖ്യോ ബഭൂവ; ഹോതാ യസ്മിൻ ക്രതുമുഖ്യേ മഹാത്മാ
40 യസ്യാന്തേ ഽഭൂത് സുമഹാൻ ദാനവാനാം; ദൈതേയാനാം രാക്ഷസാനാം ച ദേവൈഃ
    സ സംഗ്രാമസ് താരകാഖ്യഃ സുതീവ്രോ; യത്ര സ്കന്ദസ് താരകാഖ്യം ജഘാന
41 സേനാപത്യം ലബ്ധവാൻ ദേവതാനാം; മഹാസേനോ യത്ര ദൈത്യാന്ത കർതാ
    സാക്ഷാച് ചാത്ര ന്യവസത് കാർത്തികേയഃ; സദാ കുമാരോ യത്ര സ പ്ലക്ഷരാജഃ