മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം43

മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം43

1 [വ്]
     വസൻ ദുര്യോധനസ് തസ്യാം സഭായാം ഭരതർഷഭ
     ശനൈർ ദദർശ താം സർവാം സഭാം ശകുനിനാ സഹ
2 തസ്യാം ദിവ്യാൻ അഭിപ്രായാൻ ദദർശ കുരുനന്ദനഃ
     ന ദൃഷ്ടപൂർവാ യേ തേന നഗരേ നാഗസാഹ്വയേ
3 സ കദാ ചിത് സഭാമധ്യേ ധാർതരാഷ്ട്രോ മഹീപതിഃ
     സ്ഫാടികം തലം ആസാദ്യ ജലം ഇത്യ് അഭിശങ്കയാ
4 സ്വവസ്ത്രോത്കർഷണം രാജാ കൃതവാൻ ബുദ്ധിമോഹിതഃ
     ദുർമനാ വിമുഖശ് ചൈവ പരിചക്രാമ താം സഭാം
5 തതഃ സ്ഫാടികതോയാം വൈ സ്ഫാടികാംബുജ ശോഭിതാം
     വാപീം മത്വാ സ്ഥലം ഇതി സ വാസാഃ പ്രാപതജ് ജലേ
6 ജലേ നിപതിതം ദൃഷ്ട്വാ കിം കരാ ജഹസുർ ഭൃശം
     വാസാംസി ച ശുഭാന്യ് അസ്മൈ പ്രദദൂ രാജശാസനാത്
7 തഥാഗതം തു തം ദൃഷ്ട്വാ ഭീമസേനോ മഹാബലഃ
     അർജുനശ് ച യമൗ ചോഭൗ സർവേ തേ പ്രാഹസംസ് തദാ
8 നാമർഷയത് തതസ് തേഷാം അവഹാസം അമർഷണഃ
     ആകാരം രക്ഷമാണസ് തു ന സ താൻ സമുദൈക്ഷത
9 പുനർ വസനം ഉത്ക്ഷിപ്യ പ്രതരിഷ്യന്ന് ഇവ സ്ഥലം
     ആരുരോഹ തതഃ സർവേ ജഹസുസ് തേ പുനർ ജനാഃ
10 ദ്വാരം ച വിവൃതാകാരം ലലാടേന സമാഹനത്
    സംവൃതം ചേതി മന്വാനോ ദ്വാരദേശാദ് ഉപാരമത്
11 ഏവം പ്രലംഭാൻ വിവിധാൻ പ്രാപ്യ തത്ര വിശാം പതേ
    പാണ്ഡവേയാഭ്യനുജ്ഞാതസ് തതോ ദുര്യോധനോ നൃപഃ
12 അപ്രഹൃഷ്ടേന മനസാ രാജസൂയേ മഹാക്രതൗ
    പ്രേക്ഷ്യതാം അദ്ഭുതാം ഋദ്ധിം ജഗാമ ഗജസാഹ്വയം
13 പാണ്ഡവ ശ്രീപ്രതപ്തസ്യ ധ്യാനഗ്ലാനസ്യ ഗച്ഛതഃ
    ദുര്യോധനസ്യ നൃപതേഃ പാപാ മതിർ അജായത
14 പാർഥാൻ സുമനസോ ദൃഷ്ട്വാ പാർഥിവാംശ് ച വശാനുഗാൻ
    കൃത്സ്നം ചാപിഹിതം ലോകം ആ കുമാരം കുരൂദ്വഹ
15 മഹിമാനം പരം ചാപി പാണ്ഡവാനാം മഹാത്മനാം
    ദുര്യോധനോ ധാർതരാഷ്ട്രോ വിവർണഃ സമപദ്യത
16 സ തു ഗച്ഛന്ന് അനേകാഗ്രഃ സഭാം ഏവാനുചിന്തയൻ
    ശ്രിയം ച താം അനുപമാം ധർമരാജസ്യ ധീമതഃ
17 പ്രമത്തോ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ പുത്രോ ദുര്യോധനസ് തദാ
    നാഭ്യഭാഷത് സുബലജം ഭാഷമാണം പുനഃ പുനഃ
18 അനേകാഗ്രം തു തം ദൃഷ്ട്വാ ശകുനിഃ പ്രത്യഭാഷത
    ദുര്യോധന കുതോ മൂലം നിഃശ്വസന്ന് ഇവ ഗച്ഛസി
19 [ദ്]
    ദൃഷ്ട്വേമാം പൃഥിവീം കൃത്സ്നാം യുധിഷ്ഠിര വശാനുഗാം
    ജിതാം അസ്ത്രപ്രതാപേന ശ്വേതാശ്വസ്യ മഹാത്മനഃ
20 തം ച യജ്ഞം തഥാ ഭൂതം ദൃഷ്ട്വാ പാർഥസ്യ മാതുല
    യഥാ ശക്രസ്യ ദേവേഷു തഥാ ഭൂതം മഹാദ്യുതേ
21 അമർഷേണ സുസമ്പൂർണോ ദഹ്യമാനോ ദിവാനിശം
    ശുചി ശുക്രാഗമേ കാലേ ശുഷ്യേ തോയം ഇവാൽപകം
22 പശ്യ സാത്വത മുഖ്യേന ശിശുപാലം നിപാതിതം
    ന ച തത്ര പുമാൻ ആസീത് കശ് ചിത് തസ്യ പദാനുഗഃ
23 ദഹ്യമാനാ ഹി രാജാനഃ പാണ്ഡവോത്ഥേന വഹ്നിനാ
    ക്ഷാന്തവന്തോ ഽപരാധം തം കോ ഹി തം ക്ഷന്തും അർഹതി
24 വാസുദേവേന തത് കർമ തഥായുക്തം മഹത് കൃതം
    സിദ്ധം ച പാണ്ഡവേയാനാം പ്രതാപേന മഹാത്മനാം
25 തഥാ ഹി രത്നാന്യ് ആദായ വിവിധാനി നൃപാ നൃപം
    ഉപതിഷ്ഠന്തി കൗന്തേയം വൈശ്യാ ഇവ കരപ്രദാഃ
26 ശ്രിയം തഥാവിധാം ദൃഷ്ട്വാ ജ്വലന്തീം ഇവ പാണ്ഡവേ
    അമർഷവശം ആപന്നോ ദഹ്യേ ഽഹം അതഥോചിതഃ
27 വഹ്നിം ഏവ പ്രവേക്ഷ്യാമി ഭക്ഷയിഷ്യാമി വാ വിഷം
    അപോ വാപി പ്രവേക്ഷ്യാമി ന ഹി ശക്ഷ്യാമി ജീവിതും
28 കോ ഹി നാമ പുമാംൽ ലോകേ മർഷയിഷ്യതി സത്ത്വവാൻ
    സപത്നാൻ ഋധ്യതോ ദൃഷ്ട്വാ ഹാനിം ആത്മന ഏവ ച
29 സോ ഽഹം ന സ്ത്രീ ന ചാപ്യ് അസ്ത്രീ ന പുമാൻ നാപുമാൻ അപി
    യോ ഽഹം താം മർഷയാമ്യ് അദ്യ താദൃശീം ശ്രിയം ആഗതാം
30 ഈശ്വരത്വം പൃഥിവ്യാശ് ച വസുമത്താം ച താദൃശീം
    യജ്ഞം ച താദൃശം ദൃഷ്ട്വാ മാദൃശഃ കോ ന സഞ്ജ്വരേത്
31 അശക്തശ് ചൈക ഏവാഹം താം ആഹർതും നൃപ ശ്രിയം
    സഹായാംശ് ച ന പശ്യാമി തേന മൃത്യും വിചിന്തയേ
32 ദൈവം ഏവ പരം മന്യേ പൗരുഷം തു നിരർഥകം
    ദൃഷ്ട്വാ കുന്തീസുതേ ശുഭ്രാം ശ്രിയം താം ആഹൃതാം തഥാ
33 കൃതോ യത്നോ മയാ പൂർവം വിനാശേ തസ്യ സൗബല
    തച് ച സർവം അതിക്രമ്യ സവൃദ്ധോ ഽപ്സ്വ് ഇവ പങ്കജം
34 തേന ദൈവം പരം മന്യേ പൗരുഷം തു നിരർഥകം
    ധാർതരാഷ്ട്രാ ഹി ഹീയന്തേ പാർഥാ വർധന്തി നിത്യശഃ
35 സോ ഽഹം ശ്രിയം ച താം ദൃഷ്ട്വാ സഭാം താം ച തഥാവിധാം
    രക്ഷിഭിശ് ചാവഹാസം തം പരിതപ്യേ യഥാഗ്നിനാ
36 സ മാം അഭ്യനുജാനീഹി മാതുലാദ്യ സുദുഃഖിതം
    അമർഷം ച സമാവിഷ്ടം ധൃതരാഷ്ട്രേ നിവേദയ