മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം42

←അധ്യായം41

മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം42

അധ്യായം43→

1 [വ്]
     തതഃ ശ്രുത്വൈവ ഭീഷ്മസ്യ ചേദിരാഡ് ഉരുവിക്രമഃ
     യുയുത്സുർ വാസുദേവേന വാസുദേവം ഉവാച ഹ
 2 ആഹ്വയേ ത്വാം രണം ഗച്ഛ മയാ സാർധം ജനാർദന
     യാവദ് അദ്യ നിഹന്മി ത്വാം സഹിതം സർവപാണ്ഡവൈഃ
 3 സഹ ത്വയാ ഹി മേ വധ്യാഃ പാണ്ഡവാഃ കൃഷ്ണ സർവഥാ
     നൃപതീൻ സമതിക്രമ്യ യൈർ അരാജാ ത്വം അർചിതഃ
 4 യേ ത്വാം ദാസം അരാജാനം ബാല്യാദ് അർചന്തി ദുർമതിം
     അനർഹം അർഹവത് കൃഷ്ണ വധ്യാസ് ത ഇതി മേ മതിഃ
     ഇത്യ് ഉക്ത്വാ രാജശാർദൂലസ് തസ്ഥൗ ഗർജന്ന് അമർഷണഃ
 5 ഏവം ഉക്തേ തതഃ കൃഷ്ണോ മൃദുപൂർവം ഇദം വചഃ
     ഉവാച പാർഥിവാൻ സർവാംസ് തത്സമക്ഷം ച പാണ്ഡവാൻ
 6 ഏഷ നഃ ശത്രുർ അത്യന്തം പാർഥിവാഃ സാത്വതീ സുതഃ
     സാത്വതാനാം നൃശംസാത്മാ ന ഹിതോ ഽനപകാരിണാം
 7 പ്രാഗ്ജ്യോതിഷ പുരം യാതാൻ അസ്മാഞ് ജ്ഞാത്വാ നൃശംസകൃത്
     അദഹദ് ദ്വാരകാം ഏഷ സ്വസ്രീയഃ സൻ നരാധിപാഃ
 8 ക്രീഡതോ ഭോജരാജന്യാൻ ഏഷ രൈവതകേ ഗിരൗ
     ഹത്വാ ബദ്ധ്വാ ച താൻ സർവാൻ ഉപായാത് സ്വപുരം പുരാ
 9 അശ്വമേധേ ഹയം മേധ്യം ഉത്സൃഷ്ടം രക്ഷിഭിർ വൃതം
     പിതുർ മേ യജ്ഞവിഘ്നാർഥം അഹരത് പാപനിശ്ചയഃ
 10 സുവീരാൻ പ്രതിപത്തൗ ച ബഭ്രോർ ഏഷ യശസ്വിനഃ
    ഭാര്യാം അഭ്യഹരൻ മോഹാദ് അകാമാം താം ഇതോ ഗതാം
11 ഏഷ മായാ പ്രതിച്ഛന്നഃ കരൂഷാർഥേ തപസ്വിനീം
    ജഹാര ഭദ്രാം വൈശാലീം മാതുലസ്യ നൃശംസകൃത്
12 പിതൃസ്വസുഃ കൃതേ ദുഃഖം സുമഹൻ മർഷയാമ്യ് അഹം
    ദിഷ്ട്യാ ത്വ് ഇദം സർവരാജ്ഞാം സംനിധാവ് അദ്യ വർതതേ
13 പശ്യന്തി ഹി ഭവന്തോ ഽദ്യ മയ്യ് അതീവ വ്യതിക്രമം
    കൃതാനി തു പരോക്ഷം മേ യാനി താനി നിബോധത
14 ഇമം ത്വ് അസ്യ ന ശക്ഷ്യാമി ക്ഷന്തും അദ്യ വ്യതിക്രമം
    അവലേപാദ് വധാർഹസ്യ സമഗ്രേ രാജമണ്ഡലേ
15 രുക്മിണ്യാം അസ്യ മൂഢസ്യ പ്രാർഥനാസീൻ മുമൂർഷതഃ
    ന ച താം പ്രാപ്തവാൻ മൂഢഃ ശൂദ്രോ വേദശ്രുതിം യഥാ
16 ഏവമാദി തതഃ സർവേ സഹിതാസ് തേ നരാധിപാഃ
    വാസുദേവ വചോ ശ്രുത്വാ ചേദിരാജം വ്യഗർഹയൻ
17 തതസ് തദ് വചനം ശ്രുത്വാ ശിശുപാലഃ പ്രതാപവാൻ
    ജഹാസ സ്വനവദ് ധാസം പ്രഹസ്യേദം ഉവാച ഹ
18 മത് പൂർവാം രുക്മിണീം കൃഷ്ണ സംസത്സു പരികീർതയൻ
    വിശേഷതഃ പാർഥിവേഷു വ്രീഡാം ന കുരുഷേ കഥം
19 മന്യമാനോ ഹി കഃ സത്സു പുരുഷഃ പരികീർതയേത്
    അന്യപൂർവാം സ്ത്രിയം ജാതു ത്വദന്യോ മധുസൂദന
20 ക്ഷമ വാ യദി തേ ശ്രദ്ധാ മാ വാ കൃഷ്ണ മമ ക്ഷമ
    ക്രുദ്ധാദ് വാപി പ്രസന്നാദ് വാ കിം മേ ത്വത്തോ ഭവിഷ്യതി
21 തഥാ ബ്രുവത ഏവാസ്യ ഭഗവാൻ മധുസൂദനഃ
    വ്യപാഹരച് ഛിരോ ക്രുദ്ധശ് ചക്രേണാമിത്ര കർഷണഃ
    സ പപാത മഹാബാഹുർ വജ്രാഹത ഇവാചലഃ
22 തതശ് ചേദിപതേർ ദേഹാത് തേജോ ഽഗ്ര്യം ദദൃശുർ നൃപാഃ
    ഉത്പതന്തം മഹാരാജ ഗഗണാദ് ഇവ ഭാസ്കരം
23 തതഃ കമലപത്രാക്ഷം കൃഷ്ണം ലോകനമസ്കൃതം
    വവന്ദേ തത് തദാ തേജോ വിവേശ ച നരാധിപ
24 തദ് അദ്ഭുതം അമന്യന്ത ദൃഷ്ട്വാ സർവേ മഹീക്ഷിതഃ
    യദ് വിവേശ മഹാബാഹും തത് തേജോ പുരുഷോത്തമം
25 അനഭ്രേ പ്രവവർഷ ദ്യൗഃ പപാത ജ്വലിതാശനിഃ
    കൃഷ്ണേന നിഹതേ ചൈദ്യേ ചചാല ച വസുന്ധരാ
26 തതഃ കേ ചിൻ മഹീപാലാ നാബ്രുവംസ് തത്ര കിം ചന
    അതീതവാക്പഥേ കാലേ പ്രേക്ഷമാണാ ജനാർദനം
27 ഹസ്തൈർ ഹസ്താഗ്രം അപരേ പ്രത്യപീഷന്ന് അമർഷിതാഃ
    അപരേ ദശനൈർ ഓഷ്ഠാൻ അദശൻ ക്രോധമൂർഛിതാഃ
28 രഹസ് തു കേ ചിദ് വാർഷ്ണേയം പ്രശശംസുർ നരാധിപാഃ
    കേ ചിദ് ഏവ തു സംരബ്ധാ മധ്യസ്ഥാസ് ത്വ് അപരേ ഽഭവൻ
29 പ്രഹൃഷ്ടാഃ കേശവം ജഗ്മുഃ സംസ്തുവന്തോ മഹർഷയഃ
    ബ്രാഹ്മണാശ് ച മഹാത്മാനഃ പാർഥിവാശ് ച മഹാബലാഃ
30 പാണ്ഡവസ് ത്വ് അബ്രവീദ് ഭ്രാതൄൻ സത്കാരേണ മഹീപതിം
    ദമഘോഷാത്മജം വീരം സംസാധയത മാചിരം
    തഥാ ച കൃതവന്തസ് തേ ഭ്രാതുർ വൈ ശാസനം തദാ
31 ചേദീനാം ആധിപത്യേ ച പുത്രം അസ്യ മഹീപതിം
    അഭ്യസിഞ്ചത് തദാ പാർഥഃ സഹ തൈർ വസുധാധിപൈഃ
32 തതഃ സ കുരുരാജസ്യ ക്രതുഃ സർവം സമൃദ്ധിമാൻ
    യൂനാം പ്രീതികരോ രാജൻ സംബഭൗ വിപുലൗജസഃ
33 ശാന്തവിഘ്നഃ സുഖാരംഭഃ പ്രഭൂതധനധാന്യവാൻ
    അന്നവാൻ ബഹുഭക്ഷ്യശ് ച കേശവേന സുരക്ഷിതഃ
34 സമാപയാം ആസ ച തം രാജസൂയം മഹാക്രതും
    തം തു യജ്ഞം മഹാബാഹുർ ആ സമാപ്തേർ ജനാർദനഃ
    രരക്ഷ ഭഗവാഞ് ശൗരിഃ ശാർമ്ഗചക്രഗദാധരഃ
35 തതസ് ത്വ് അവഭൃഥ സ്നാതം ധർമരാജം യുധിഷ്ഠിരം
    സമസ്തം പാർഥിവം ക്ഷത്രം അഭിഗമ്യേദം അബ്രവീത്
36 ദിഷ്ട്യാ വർധസി ധർമജ്ഞ സാമ്രാജ്യം പ്രാപ്തവാൻ വിഭോ
    ആജമീഢാജമീഢാനാം യശോ സംവർധിതം ത്വയാ
    കർമണൈതേന രാജേന്ദ്ര ധർമശ് ച സുമഹാൻ കൃതഃ
37 ആപൃച്ഛാമോ നരവ്യാഘ്ര സർവകാമൈഃ സുപൂജിതാഃ
    സ്വരാഷ്ട്രാണി ഗമിഷ്യാമസ് തദനുജ്ഞാതും അർഹസി
38 ശ്രുത്വാ തു വചനം രാജ്ഞാം ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    യഥാർഹം പൂജ്യ നൃപതീൻ ഭ്രാതൄൻ സർവാൻ ഉവാച ഹ
39 രാജാനഃ സർവ ഏവൈതേ പ്രീത്യാസ്മാൻ സമുപാഗതാഃ
    പ്രസ്ഥിതാഃ സ്വാനി രാഷ്ട്രാണി മാം ആപൃച്ഛ്യ പരന്തപാഃ
    തേ ഽനുവ്രജത ഭദ്രം തേ വിഷയാന്തം നൃപോത്തമാൻ
40 ഭ്രാതുർ വചനം ആജ്ഞായ പാണ്ഡവാ ധർമചാരിണഃ
    യഥാർഹം നൃപ മുഖ്യാംസ് താൻ ഏകൈകം സമനുവ്രജൻ
41 വിരാടം അന്വയാത് തൂർണം ധൃഷ്ടദ്യുമ്നഃ പ്രതാപവാൻ
    ധനഞ്ജയോ യജ്ഞസേനം മഹാത്മാനം മഹാരഥഃ
42 ഭീഷ്മം ച ധൃതരാഷ്ട്രം ച ഭീമസേനോ മഹാബലഃ
    ദ്രോണം ച സ സുതം വീരം സഹദേവോ മഹാരഥഃ
43 നകുലഃ സുബലം രാജൻ സഹ പുത്രം സമന്വയാത്
    ദ്രൗപദേയാഃ സ സൗഭൗദ്രാഃ പാർവതീയാൻ മഹീപതീൻ
44 അന്വഗച്ഛംസ് തഥൈവാന്യാൻ ക്ഷത്രിയാൻ ക്ഷത്രിയർഷഭാഃ
    ഏവം സമ്പൂജിതാസ് തേ വൈ ജഗ്മുർ വിപ്രാശ് ച സർവശഃ
45 ഗതേഷു പാർഥിവേന്ദ്രേഷു സർവേഷു ഭരതർഷഭ
    യുധിഷ്ഠിരം ഉവാചേദം വാസുദേവഃ പ്രതാപവാൻ
46 ആപൃച്ഛേ ത്വാം ഗമിഷ്യാമി ദ്വാരകാം കുരുനന്ദന
    രാജസൂയം ക്രതുശ്രേഷ്ഠം ദിഷ്ട്യാ ത്വം പ്രാപ്തവാൻ അസി
47 തം ഉവാചൈവം ഉക്തസ് തു ധർമരാൺ മധുസൂദനം
    തവ പ്രസാദാദ് ഗോവിന്ദ പ്രാപ്തവാൻ അസ്മി വൈ ക്രതും
48 സമസ്തം പാർഥിവം ക്ഷത്രം ത്വത്പ്രസാദാദ് വശാനുഗം
    ഉപാദായ ബലിം മുഖ്യം മാം ഏവ സമുപസ്ഥിതം
49 ന വയം ത്വാം ഋതേ വീര രംസ്യാമേഹ കഥം ചന
    അവശ്യം ചാപി ഗന്തവ്യാ ത്വയാ ദ്വാരവതീ പുരീ
50 ഏവം ഉക്തഃ സ ധർമാത്മാ യുധിഷ്ഠിര സഹായവാൻ
    അഭിഗമ്യാബ്രവീത് പ്രീതഃ പൃഥാം പൃഥു യശാ ഹരിഃ
51 സാമ്രാജ്യം സമനുപ്രാപ്താഃ പുത്രാസ് തേ ഽദ്യ പിതൃഷ്വസഃ
    സിദ്ധാർഥാ വസുമന്തശ് ച സാ ത്വം പ്രീതിം ഇവാപ്നുഹി
52 അനുജ്ഞാതസ് ത്വയാ ചാഹം ദ്വാരകാം ഗന്തും ഉത്സഹേ
    സുഭദ്രാം ദ്രൗപദീം ചൈവ സഭാജയത കേശവഃ
53 നിഷ്ക്രമ്യാന്തഃപുരാച് ചൈവ യുധിഷ്ഠിര സഹായവാൻ
    സ്നാതശ് ച കൃതജപ്യശ് ച ബ്രാഹ്മണാൻ സ്വസ്തി വാച്യ ച
54 തതോ മേഘവരപ്രഖ്യം സ്യന്ദനം വൈ സുകൽപിതം
    യോജയിത്വാ മഹാരാജ ദാരുകഃ പ്രത്യുപസ്ഥിതഃ
55 ഉപസ്ഥിതം രഥം ദൃഷ്ട്വാ താർക്ഷ്യ പ്രവര കേതനം
    പ്രദക്ഷിണം ഉപാവൃത്യ സമാരുഹ്യ മഹാമനാഃ
    പ്രയയൗ പുണ്ഡരീകാക്ഷസ് തതോ ദ്വാരവതീം പുരീം
56 തം പദ്ഭ്യാം അനുവവ്രാജ ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    ഭ്രാതൃഭിഃ സഹിതഃ ശ്രീമാൻ വാസുദേവം മഹാബലം
57 തതോ മുഹൂർതം സംഗൃഹ്യ സ്യന്ദനപ്രവരം ഹരിഃ
    അബ്രവീത് പുണ്ഡരീകാക്ഷഃ കുന്തീപുത്രം യുധിഷ്ഠിരം
58 അപ്രമത്തഃ സ്ഥിതോ നിത്യം പ്രജാഃ പാഹി വിശാം പതേ
    പർജന്യം ഇവ ഭൂതാനി മഹാദ്രുമം ഇവാണ്ഡജാഃ
    ബാന്ധവാസ് ത്വോപജീവന്തു സഹസ്രാക്ഷം ഇവാമരാഃ
59 കൃത്വാ പരസ്പരേണൈവ സംവിദം കൃഷ്ണ പാണ്ഡവൗ
    അന്യോന്യം സമനുജ്ഞാപ്യ ജഗ്മതുഃ സ്വഗൃഹാൻ പ്രതി
60 ഗതേ ദ്വാരവതീം കൃഷ്ണേ സാത്വത പ്രവരേ നൃപ
    ഏകോ ദുര്യോധനോ രാജാ ശകുനിശ് ചാപി സൗബലഃ
    തസ്യാം സഭായാം ദിവ്യായാം ഊഷതുസ് തൗ നരർഷഭൗ