മഹാഭാരതം മൂലം/സ്ത്രീപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം11

1 [വ്]
     ഹതേഷു സർവസൈന്യേഷു ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
     ശുശ്രുവേ പിതരം വൃദ്ധം നിര്യാതം ഗജസാഹ്വയാത്
 2 സോ ഽഭ്യയാത് പുത്രശോകാർതഃ പുത്രശോകപരിപ്ലുതം
     ശോചമാനോ മഹാരാജ ഭ്രാതൃഭിഃ സഹിതസ് തദാ
 3 അന്വീയമാനോ വീരേണ ദാശാർഹേണ മഹാത്മനാ
     യുയുധാനേന ച തഥാ തഥൈവ ച യുയുത്സുനാ
 4 തം അന്വഗാത് സുദുഃഖാർതാ ദ്രൗപദീ ശോകകർശിതാ
     സഹ പാഞ്ചാല യോഷിദ്ഭിർ യാസ് തത്രാസൻ സമാഗതാഃ
 5 സ ഗംഗാം അനു വൃന്ദാനി സ്ത്രീണാം ഭരതസത്തമ
     കുരരീണാം ഇവാർതാനാം ക്രോശന്തീനാം ദദർശ ഹ
 6 താഭിഃ പരിവൃതോ രാജാ രുദതീഭിഃ സഹസ്രശഃ
     ഊർധ്വബാഹുഭിർ ആർതാഭിർ ബ്രുവതീഭിഃ പ്രിയാപ്രിയേ
 7 ക്വ നു ധർമജ്ഞതാ രാജ്ഞഃ ക്വ നു സാദ്യ നൃശംസതാ
     യദാവധീത് പിതൄൻ ഭ്രാതൄൻ ഗുരൂൻ പുത്രാൻ സഖീൻ അപി
 8 ഘാതയിത്വാ കഥം ദ്രോണം ഭീഷ്മം ചാപി പിതാമഹം
     മനസ് തേ ഽഭൂൻ മഹാബാഹോ ഹത്വാ ചാപി ജയദ്രഥം
 9 കിം നു രാജ്യേന തേ കാര്യം പിതൄൻ ഭ്രാതൄൻ അപശ്യതഃ
     അഭിമന്യും ച ദുർധർഷം ദ്രൗപദേയാംശ് ച ഭാരത
 10 അതീത്യ താ മഹാബാഹുഃ ക്രോശന്തീഃ കുരരീർ ഇവ
    വവന്ദേ പിതരം ജ്യേഷ്ഠം ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
11 തതോ ഽഭിവാദ്യ പിതരം ധർമേണാമിത്രകർശനാഃ
    ന്യവേദയന്ത നാമാനി പാണ്ഡവാസ് തേ ഽപി സർവശഃ
12 തം ആത്മജാന്ത കരണം പിതാ പുത്രവധാർദിതഃ
    അപ്രീയമാണഃ ശോകാർതഃ പാണ്ഡവം പരിഷസ്വജേ
13 ധർമരാജം പരിഷ്വജ്യ സാന്ത്വയിത്വാ ച ഭാരത
    ദുഷ്ടാത്മാ ഭീമം അന്വൈച്ഛദ് ദിധക്ഷുർ ഇവ പാവകഃ
14 സ കോപപാവകസ് തസ്യ ശോകവായുസമീരിതഃ
    ഭീമസേന മയം ദാവം ദിധക്ഷുർ ഇവ ദൃശ്യതേ
15 തസ്യ സങ്കൽപം ആജ്ഞായ ഭീമം പ്രത്യശുഭം ഹരിഃ
    ഭീമം ആക്ഷിപ്യ പാണിഭ്യാം പ്രദദൗ ഭീമം ആയസം
16 പ്രാഗ് ഏവ തു മഹാബുദ്ധിർ ബുദ്ധ്വാ തസ്യേംഗിരം ഹരിഃ
    സംവിധാനം മഹാപ്രാജ്ഞസ് തത്ര ചക്രേ ജനാർദനഃ
17 തം തു ഗൃഹ്യൈവ പാണിഭ്യാം ഭീമസേനം അയസ്മയം
    ബഭഞ്ജ ബലവാൻ രാജാ മന്യമാനോ വൃകോദരം
18 നാഗായുത ബലപ്രാണഃ സ രാജാ ഭീമം ആയസം
    ഭങ്ക്ത്വാ വിമഥിതോരസ്കഃ സുസ്രാവ രുധിരം മുഖാത്
19 തതഃ പപാത മേദിന്യാം തഥൈവ രുധിരോക്ഷിതഃ
    പ്രപുഷ്പിതാഗ്ര ശിഖരഃ പാരിജാത ഇവ ദ്രുമഃ
20 പര്യഗൃഹ്ണത തം വിദ്വാൻ സൂതോ ഗാവൽഗണിസ് തദാ
    മൈവം ഇത്യ് അബ്രവീച് ചൈനം ശമയൻ സാന്ത്വയന്ന് ഇവ
21 സ തു കോപം സമുത്സൃജ്യ ഗതമന്യുർ മഹാമനാഃ
    ഹാഹാ ഭീമേതി ചുക്രോശ ഭൂയഃ ശോകസമന്വിതഃ
22 തം വിദിത്വാ ഗതക്രോധം ഭീമസേനവധാർദിതം
    വാസുദേവോ വരഃ പുംസാം ഇദം വചനം അബ്രവീത്
23 മാ ശുചോ ധൃതരാഷ്ട്ര ത്വം നൈഷ ഭീമസ് ത്വയാ ഹതഃ
    ആയസീ പ്രതിമാ ഹ്യ് ഏഷാ ത്വയാ രാജൻ നിപാതിതാ
24 ത്വാം ക്രോധവശം ആപന്നം വിദിത്വാ ഭരതർഷഭ
    മയാപകൃഷ്ടഃ കൗന്തേയോ മൃത്യോർ ദംഷ്ട്രാന്തരം ഗതഃ
25 ന ഹി തേ രാജശാർദൂല ബലേ തുല്യോ ഽസ്തി കശ് ചന
    കഃ സഹേത മഹാബാഹോ ബാഹ്വോർ നിഗ്രഹണം നരഃ
26 യഥാന്തകം അനുപ്രാപ്യ ജീവൻ കശ് ചിൻ ന മുച്യതേ
    ഏവം ബാഹ്വന്തരം പ്രാപ്യ തവ ജീവേൻ ന കശ് ചന
27 തസ്മാത് പുത്രേണ യാ സാ തേ പ്രതിമാ കാരിതായസീ
    ഭീമസ്യ സേയം കൗരവ്യ തവൈവോപഹൃതാ മയാ
28 പുത്രശോകാഭിസന്താപാദ് ധർമാദ് അപഹൃതം മനഃ
    തവ രാജേന്ദ്ര തേന ത്വം ഭീമസേനം ജിഘാംസസി
29 ന ച തേ തത്ക്ഷമം രാജൻ ഹന്യാസ് ത്വം യദ് വൃകോദരം
    ന ഹി പുത്രാ മഹാരാജ ജീവേയുസ് തേ കഥം ചന
30 തസ്മാദ് യത്കൃതം അസ്മാഭിർ മന്യമാനൈഃ ക്ഷമം പ്രതി
    അനുമന്യസ്വ തത് സർവം മാ ച ശോകേ മനഃ കൃഥാഃ