മഹാഭാരതം മൂലം/സ്ത്രീപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം25

1 [ഗ്]
     കാംബോജം പശ്യ ദുർധർഷം കാംബോജാസ്തരണോചിതം
     ശയാനം ഋഷഭസ്കന്ധം ഹതം പാംസുശു മാധവ
 2 യസ്യ ക്ഷതജസന്ദിഗ്ധൗ ബാഹൂ ചന്ദനരൂഷിതൗ
     അവേക്ഷ്യ കൃപണം ഭാര്യാ വിലപത്യ് അതിദുഃഖിതാ
 3 ഇമൗ തൗ പരിഘപ്രഖ്യൗ ബാഹൂ ശുഭതലാംഗുലീ
     യയോർ വിവരം ആപന്നാം ന രതിർ മാം പുരാജഹത്
 4 കാം ഗതിം നു ഗമിഷ്യാമി ത്വയാ ഹീനാ ജനേശ്വര
     ദൂരബന്ധുര നാഥേവ അതീവ മധുരസ്വരാ
 5 ആതപേ ക്ലാമ്യമാനാനാം വിവിധാനാം ഇവ സ്രജാം
     ക്ലാന്താനാം അപി നാരീണാം ന ശ്രീർ ജഹതി വൈ തനും
 6 ശയാനം അഭിതഃ ശൂരം കാലിംഗം മധുസൂദന
     പശ്യ ദീപ്താംഗദ യുഗപ്രതിബദ്ധ മഹാഭുജം
 7 മാഗധാനാം അധിപതിം ജയത്സേനം ജനാർദന
     പരിവാര്യ പ്രരുദിതാ മാഗധ്യഃ പശ്യ യോഷിതഃ
 8 ആസാം ആയതനേത്രാണാം സുസ്വരാണാം ജനാർദന
     മനഃ ശ്രുതിഹരോ നാദോ മനോ മോഹയതീവ മേ
 9 പ്രകീർണസർവാഭരണാ രുദന്ത്യഃ ശോകകർശിതാഃ
     സ്വാസ്തീർണശയനോപേതാ മാഗധ്യഃ ശേരതേ ഭുവി
 10 കോസലാനാം അധിപതിം രാജപുത്രം ബൃഹദ്ബലം
    ഭർതാരം പരിവാര്യൈതാഃ പൃഥക് പ്രരുദിതാഃ സ്ത്രിയഃ
11 അസ്യ ഗാത്രഗതാൻ ബാണാൻ കാർഷ്ണി ബാഹുബലാർപിതാൻ
    ഉദ്ധരന്ത്യ് അസുഖാവിഷ്ടാ മൂർഛമാനാഃ പുനഃ പുനഃ
12 ആസാം സർവാനവദ്യാനാം ആതപേന പരിശ്രമാത്
    പ്രമ്ലാന നലിനാഭാനി ഭാന്തി വക്ത്രാണി മാധവ
13 ദ്രോണേന നിഹതാഃ ശൂരാഃ ശേരതേ രുചിരാംഗദാഃ
    ദ്രോണേനാഭിമുഖാഃ സർവേ ഭ്രാതരഃ പഞ്ച കേലയാഃ
14 തപ്തകാഞ്ചനവർമാണസ് താമ്രധ്വജരഥസ്രജഃ
    ഭാസയന്തി മഹീം ഭാസാ ജ്വലിതാ ഇവ പാവകാഃ
15 ദ്രോണേന ദ്രുപദം സംഖ്യേ പശ്യ മാധവ പാതിതം
    മഹാദ്വിപം ഇവാരണ്യേ സിംഹേന മഹതാ ഹതം
16 പാഞ്ചാലരാജ്ഞോ വിപുലം പുണ്ഡരീകാക്ഷ പാണ്ഡുരം
    ആതപത്രം സമാഭാതി ശരദീവ ദിവാകരഃ
17 ഏതാസ് തു ദ്രുപദം വൃദ്ധം സ്നുഷാ ഭാര്യാശ് ച ദുഃഖിതാഃ
    ദഗ്ധ്വാ ഗച്ഛന്തി പാഞ്ചാല്യം രാജാനം അപസവ്യതഃ
18 ധൃഷ്ടകേതും മഹേഷ്വാസം ചേദിപുംഗവം അംഗനാഃ
    ദ്രോണേന നിഹതം ശൂരം ഹരന്തി ഹൃതചേതസഃ
19 ദ്രോണാസ്ത്രം അഭിഹത്യൈഷ വിമർദേ മധുസൂദന
    മഹേഷ്വാസോ ഹതഃ ശേതേ നദ്യാ ഹൃത ഇവ ദ്രുമഃ
20 ഏഷ ചേദിപതിഃ ശൂരോ ധൃഷ്ടകേതുർ മഹാരഥഃ
    ശേതേ വിനിഹതഃ സംഖ്യേ ഹത്വാ ശത്രൂൻ സഹസ്രശഃ
21 വിതുദ്യമാനം വിഹഗൈസ് തം ഭാര്യാഃ പ്രത്യുപസ്ഥിതാഃ
    ചേദിരാജം ഹൃഷീകേശഹതം സബലബാന്ധവം
22 ദാശാർഹീ പുത്രജം വീരം ശയാനം സത്യവിക്രമം
    ആരോപ്യാങ്കേ രുദന്ത്യ് ഏതാശ് ചേദിരാജവരാംഗനാഃ
23 അസ്യ പുത്രം ഹൃഷീകേശസുവക്ത്രം ചാരുകുണ്ഡലം
    ദ്രോണേന സമരേ പശ്യ നികൃത്തം ബഹുധാ ശരൈഃ
24 പിതരം നൂനം ആജിസ്ഥം യുധ്യമാനം പരൈഃ സഹ
    നാജഹാത് പൃഷ്ഠതോ വീരം അദ്യാപി മധുസൂദന
25 ഏവം മമാപി പുത്രസ്യ പുത്രഃ പിതരം അന്വഗാത്
    ദുര്യോധനം മഹാബാഹോ ലക്ഷ്മണഃ പരവീരഹാ
26 വിന്ദാനുവിന്ദാവ് ആവന്ത്യൗ പതിതൗ പശ്യ മാധവ
    ഹിമാന്തേ പുഷ്പിതൗ ശാലൗ മരുതാ ഗലിതാവ് ഇവ
27 കാഞ്ചനാംഗദവർമാണൗ ബാണഖഡ്ഗധനുർധരൗ
    ഋഷഭപ്രതി രൂപാക്ഷൗ ശയാനൗ വിമലസ്രജൗ
28 അവധ്യാഃ പാണ്ഡവാഃ കൃഷ്ണ സർവ ഏവ ത്വയാ സഹ
    യേ മുക്താ ദ്രോണ ഭീഷ്മാഭ്യാം കർണാദ് വൈകർതനാത് കൃപാത്
29 ദുര്യോധനാദ് ദ്രോണസുതാത് സൈന്ധവാച് ച മഹാരഥാത്
    സോമദത്താദ് വികർണാച് ച ശൂരാച് ച കൃതവർമണഃ
    യേ ഹന്യുഃ ശസ്ത്രവേഗേന ദേവാൻ അപി നരർഷഭാഃ
30 ത ഇമേ നിഹതാഃ സംഖ്യേ പശ്യ കാലസ്യ പര്യയം
    നാതിഭാരോ ഽസ്തി ദൈവസ്യ ധ്രുവം മാധവ കശ് ചന
    യദ് ഇമേ നിഹതാഃ ശൂരാഃ ക്ഷത്രിയൈഃ ക്ഷത്രിയർഷഭാഃ
31 തദൈവ നിഹതാഃ കൃഷ്ണ മമ പുത്രാസ് തരസ്വിനഃ
    യദൈവാകൃത കാമസ് ത്വം ഉപപ്ലവ്യം ഗതഃ പുനഃ
32 ശന്തനോശ് ചൈവ പുത്രേണ പ്രാജ്ഞേന വിദുരേണ ച
    തദൈവോക്താസ്മി മാ സ്നേഹം കുരുഷ്വാത്മ സുതേഷ്വ് ഇതി
33 തയോർ ന ദർശനം താത മിഥ്യാ ഭവിതും അർഹതി
    അചിരേണൈവ മേ പുത്രാ ഭസ്മീഭൂതാ ജനാർദന
34 [വ്]
    ഇത്യ് ഉക്ത്വാ ന്യപതദ് ഭൂമൗ ഗാന്ധാരീ ശോകകർശിതാ
    ദുഃഖോപഹത വിജ്ഞാനാ ധൈര്യം ഉത്സൃജ്യ ഭാരത
35 തതഃ കോപപരീതാംഗീ പുത്രശോകപരിപ്ലുതാ
    ജഗാമ ശൗരിം ദോഷേണ ഗാന്ധാരീ വ്യഥിതേന്ദ്രിയാ
36 [ഗ്]
    പാണ്ഡവാ ധാർതരാഷ്ട്രാശ് ച ദ്രുഗ്ധാഃ കൃഷ്ണ പരസ്പരം
    ഉപേക്ഷിതാ വിനശ്യന്തസ് ത്വയാ കസ്മാജ് ജനാർദന
37 ശക്തേന ബഹു ഭൃത്യേന വിപുലേ തിഷ്ഠതാ ബലേ
    ഉഭയത്ര സമർഥേന ശ്രുതവാക്യേന ചൈവ ഹ
38 ഇച്ഛതോപേക്ഷിതോ നാശഃ കുരൂണാം മധുസൂദന
    യസ്മാത് ത്വയാ മഹാബാഹോ ഫലം തസ്മാദ് അവാപ്നുഹി
39 പതിശുശ്രൂഷയാ യൻ മേ തപഃ കിം ചിദ് ഉപാർജിതം
    തേന ത്വാം ദുരവാപാത്മഞ് ശപ്സ്യേ ചക്രഗദാധര
40 യസ്മാത് പരസ്പരം ഘ്നന്തോ ജ്ഞാതയഃ കുരുപാണ്ഡവാഃ
    ഉപേക്ഷിതാസ് തേ ഗോവിന്ദ തസ്മാജ് ജ്ഞാതീൻ വധിഷ്യസി
41 ത്വം അപ്യ് ഉപസ്ഥിതേ വർഷേ ഷട്ത്രിംശേ മധുസൂദന
    ഹതജ്ഞാതിർ ഹതാമാത്യോ ഹതപുത്രോ വനേചരഃ
    കുത്സിതേനാഭ്യുപായേന നിധനം സമവാപ്സ്യസി
42 തവാപ്യ് ഏവം ഹതസുതാ നിഹതജ്ഞാതിബാന്ധവാഃ
    സ്ത്രിയഃ പരിപതിഷ്യന്തി യഥൈതാ ഭരത സ്ത്രിയഃ
43 [വ്]
    തച് ഛ്രുത്വാ വചനം ഘോരം വാസുദേവോ മഹാമനാഃ
    ഉവാച ദേവീം ഗാന്ധാരീം ഈഷദ് അഭ്യുത്സ്മയന്ന് ഇവ
44 സംഹർതാ വൃഷ്ണിചക്രസ്യ നാന്യോ മദ് വിദ്യതേ ശുഭേ
    ജാനേ ഽഹം ഏതദ് അപ്യ് ഏവം ചീർണം ചരസി ക്ഷത്രിയേ
45 അവധ്യാസ് തേ നരൈർ അന്യൈർ അപി വാ ദേവദാനവൈഃ
    പരസ്പരകൃതം നാശം അതഃ പ്രാപ്സ്യന്തി യാദവാഃ
46 ഇത്യ് ഉക്തവതി ദാശാർഹേ പാണ്ഡവാസ് ത്രസ്തചേതസഃ
    ബഭൂവുർ ഭൃശസംവിഗ്നാ നിരാശാശ് ചാപി ജീവിതേ