മഹാഭാരതം മൂലം/സൗപ്തികപർവം/അധ്യായം3
| ←അധ്യായം2 | മഹാഭാരതം മൂലം/സൗപ്തികപർവം രചന: അധ്യായം3 |
അധ്യായം4→ |
1 [സ്]
കൃപസ്യ വചനം ശ്രുത്വാ ധർമാർഥസഹിതം ശുഭം
അശ്വത്ഥാമാ മഹാരാജ ദുഃഖശോകസമന്വിതഃ
2 ദഹ്യമാനസ് തു ശോകേന പ്രദീപ്തേനാഗ്നിനാ യഥാ
ക്രൂരം മനസ് തതഃ കൃത്വാ താവ് ഉഭൗ പ്രത്യഭാഷത
3 പുരുഷേ പുരുഷേ ബുദ്ധിഃ സാ സാ ഭവതി ശോഭനാ
തുഷ്യന്തി ച പൃഥക് സർവേ പ്രജ്ഞയാ തേ സ്വയാ സ്വയാ
4 സർവോ ഹി മന്യതേ ലോക ആത്മാനം ബുദ്ധിമത്തരം
സർവസ്യാത്മാ ബഹുമതഃ സർവാത്മാനം പ്രശംസതി
5 സർവസ്യ ഹി സ്വകാ പ്രജ്ഞാ സാധുവാദേ പ്രതിഷ്ഠിതാ
പരബുദ്ധിം ച നിന്ദന്തി സ്വാം പ്രശംസന്തി ചാസകൃത്
6 കാരണാന്തര യോഗേന യോഗേ യേഷാം സമാ മതിഃ
തേ ഽന്യോന്യേന ച തുഷ്യന്തി ബഹു മന്യന്തി ചാസകൃത്
7 തസ്യൈവ തു മനുഷ്യസ്യ സാ സാ ബുദ്ധിസ് തദാ തദാ
കാലയോഗവിപര്യാസം പ്രാപ്യാന്യോന്യം വിപദ്യതേ
8 അചിന്ത്യത്വാദ് ധി ചിത്താനാം മനുഷ്യാണാം വിശേഷതഃ
ചിത്തവൈകല്യം ആസാദ്യ സാ സാ ബുദ്ധിഃ പ്രജായതേ
9 യഥാ ഹി വൈദ്യഃ കുശലോ ജ്ഞാത്വാ വ്യാധിം യഥാവിധി
ഭേഷജം കുരുതേ യോഗാത് പ്രശമാർഥം ഇഹാഭിഭോ
10 ഏവം കാര്യസ്യ യോഗാർഥം ബുദ്ധിം കുർവന്തി മാനവാഃ
പ്രജ്ഞയാ ഹി സ്വയാ യുക്താസ് താം ച നിന്ദതി മാനവാഃ
11 അന്യയാ യൗവനേ മർത്യോ ബുദ്ധ്യാ ഭവതി മോഹിതഃ
മധ്യേ ഽന്യയാ ജരായാം തു സോ ഽന്യാം രോചയതേ മതിം
12 വ്യസനം വാ പുനർ ഘോരം സമൃദ്ധിം വാപി താദൃശീം
അവാപ്യ പുരുഷോ ഭോജ കുരുതേ ബുദ്ധിവൈകൃതം
13 ഏകസ്മിന്ന് ഏവ പുരുഷേ സാ സാ ബുദ്ധിസ് തദാ തദാ
ഭവത്യ് അനിത്യ പ്രജ്ഞത്വാത് സാ തസ്യൈവ ന രോചതേ
14 നിശ്ചിത്യ തു യഥാ പ്രജ്ഞം യാം മതിം സാധു പശ്യതി
തസ്യാം പ്രകുരുതേ ഭാവം സാ തസ്യോദ്യോഗ കാരികാ
15 സർവോ ഹി പുരുഷോ ഭോജ സാധ്വ് ഏതദ് ഇതി നിശ്ചിതഃ
കർതും ആരഭതേ പ്രീതോ മരണാദിഷു കർമസു
16 സർവേ ഹി യുക്തിം വിജ്ഞായ പ്രജ്ഞാം ചാപി സ്വകാം നരാഃ
ചേഷ്ടന്തേ വിവിധാശ് ചേഷ്ടാ ഹിതം ഇത്യ് ഏവ ജാനതേ
17 ഉപജാതാ വ്യസനജാ യേയം അദ്യ മതിർ മമ
യുവയോസ് താം പ്രവക്ഷ്യാമി മമ ശോകവിനാശിനീം
18 പ്രജാപതിഃ പ്രജാഃ സൃഷ്ട്വാ കർമ താസു വിധായ ച
വർണേ വർണേ സമാദ്ധത്ത ഏകൈകം ഗുണവത്തരം
19 ബ്രാഹ്മണേ ദമം അവ്യഗ്രം ക്ഷത്രിയേ തേജ ഉത്തമം
ദാക്ഷ്യം വൈശ്യേ ച ശൂദ്രേ ച സർവവർണാനുകൂലതാം
20 അദാന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഽസാധുർ നിസ്തേജാഃ ക്ഷത്രിയോ ഽധമഃ
അദക്ഷോ നിന്ദ്യതേ വൈശ്യഃ ശൂദ്രശ് ച പ്രതികൂലവാൻ
21 സോ ഽസ്മി ജാതഃ കുലേ ശ്രേഷ്ഠേ ബ്രാഹ്മണാനാം സുപൂജിതേ
മന്ദഭാഗ്യതയാസ്മ്യ് ഏതം ക്ഷത്രധർമം അനു ഷ്ഠിതഃ
22 ക്ഷത്രധർമം വിദിത്വാഹം യദി ബ്രാഹ്മണ്യ് അസംശ്രിതം
പ്രകുര്യാം സുമഹത് കർമ ന മേ തത് സാധു സംമതം
23 ധാരയിത്വാ ധനുർ വിദ്യം ദിവ്യാന്യ് അസ്ത്രാണി ചാഹവേ
പിതരം നിഹതം ദൃഷ്ട്വാ കിം നു വക്ഷ്യാമി സംസദി
24 സോ ഽഹം അദ്യ യഥാകാമം ക്ഷത്രധർമം ഉപാസ്യ തം
ഗന്താസ്മി പദവീം രാജ്ഞഃ പിതുശ് ചാപി മഹാദ്യുതേഃ
25 അദ്യ സ്വപ്സ്യന്തി പാഞ്ചാലാ വിശ്വസ്താ ജിതകാശിനഃ
വിമുക്തയുഗ്യ കവചാ ഹർഷേണ ച സമന്വിതാഃ
വയം ജിതാ മതാശ് ചൈഷാം ശ്രാന്താ വ്യായം അനേന ച
26 തേഷാം നിശി പ്രസുപ്താനാം സ്വസ്ഥാനാം ശിബിരേ സ്വകേ
അവസ്കന്ദം കരിഷ്യാമി ശിബിരസ്യാദ്യ ദുഷ്കരം
27 താൻ അവസ്കന്ദ്യ ശിബിരേ പ്രേതഭൂതാൻ വിചേതസഃ
സൂദയിഷ്യാമി വിക്രമ്യ മഘവാൻ ഇവ ദാനവാൻ
28 അദ്യ താൻ സഹിതാൻ സർവാൻ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നപുരോഗമാൻ
സൂദയിഷ്യാമി വിക്രമ്യ കക്ഷം ദീപ്ത ഇവാനലഃ
നിഹത്യ ചൈവ പാഞ്ചാലാഞ് ശാന്തിം ലബ്ധാസ്മി സത്തമ
29 പാഞ്ചാലേഷു ചരിഷ്യാമി സൂദയന്ന് അദ്യ സംയുഗേ
പിനാക പാണിഃ സങ്ക്രുദ്ധഃ സ്വയം രുദ്രഃ പശുഷ്വ് ഇവ
30 അദ്യാഹം സർവപാഞ്ചാലാൻ നിഹത്യ ച നികൃത്യ ച
അർദയിഷ്യാമി സങ്ക്രുദ്ധോ രണേ പാണ്ഡുസുതാംസ് തഥാ
31 അദ്യാഹം സർവപാഞ്ചാലൈഃ കൃത്വാ ഭൂമിം ശരീരിണീം
പ്രഹൃത്യൈകൈകശസ് തേഭ്യോ ഭവിഷ്യാമ്യ് അനൃണഃ പിതുഃ
32 ദുര്യോധനസ്യ കർണസ്യ ഭീഷ്മ സൈന്ധവയോർ അപി
ഗമയിഷ്യാമി പാഞ്ചാലാൻ പദവീം അദ്യ ദുർഗമാം
33 അദ്യ പാഞ്ചാലരാജസ്യ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നസ്യ വൈ നിശി
വിരാത്രേ പ്രമഥിഷ്യാമി പശോർ ഇവ ശിരോ ബലാത്
34 അദ്യ പാഞ്ചാല പാണ്ഡൂനാം ശയിതാൻ ആത്മജാൻ നിശി
ഖഡ്ഗേന നിശിതേനാജൗ പ്രമഥിഷ്യാമി ഗൗതമ
35 അദ്യ പാഞ്ചാല സേനാം താം നിഹത്യ നിശി സൗപ്തികേ
കൃതകൃത്യഃ സുഖീ ചൈവ ഭവിഷ്യാമി മഹാമതേ