ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഏകാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 11) / അദ്ധ്യായം 8

← സ്കന്ധം 11 : അദ്ധ്യായം 7

സ്കന്ധം 11 : അദ്ധ്യായം 9 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഏകാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 11) / അദ്ധ്യായം 8

ബ്രാഹ്മണ ഉവാച

സുഖമൈന്ദ്രിയകം രാജൻ സ്വർഗ്ഗേ നരക ഏവ ച ।
ദേഹിനാം യദ്യഥാ ദുഃഖം തസ്മാന്നേച്ഛേത തദ്ബുധഃ ॥ 1 ॥

ഗ്രാസം സുമൃഷ്ടം വിരസം മഹാന്തം സ്തോകമേവ വാ ।
യദൃച്ഛയൈവാപതിതം ഗ്രസേദാജഗരോഽക്രിയഃ ॥ 2 ॥

ശയീതാഹാനി ഭൂരീണി നിരാഹാരോഽനുപക്രമഃ ।
യദി നോപനമേദ്ഗ്രാസോ മഹാഹിരിവ ദിഷ്ടഭുക് ॥ 3 ॥

ഓജഃ സഹോ ബലയുതം ബിഭ്രദ്ദേഹമകർമ്മകം ।
ശയാനോ വീതനിദ്രശ്ച നേഹേതേന്ദ്രിയവാനപി ॥ 4 ॥

മുനിഃ പ്രസന്നഗംഭീരോ ദുർവ്വിഗാഹ്യോ ദുരത്യയഃ ।
അനന്തപാരോ ഹ്യക്ഷോഭ്യഃ സ്തിമിതോദ ഇവാർണ്ണവഃ ॥ 5 ॥

സമൃദ്ധകാമോ ഹീനോ വാ നാരായണപരോ മുനിഃ ।
നോത്സർപ്പേത ന ശുഷ്യേത സരിദ്ഭിരിവ സാഗരഃ ॥ 6 ॥

ദൃഷ്ട്വാ സ്ത്രിയം ദേവമായാം തദ്ഭാവൈരജിതേന്ദ്രിയഃ ।
പ്രലോഭിതഃ പതത്യന്ധേ തമസ്യഗ്നൌ പതംഗവത് ॥ 7 ॥

     യോഷിദ്ധിരണ്യാഭരണാംബരാദി-
          ദ്രവ്യേഷു മായാരചിതേഷു മൂഢഃ ।
     പ്രലോഭിതാത്മാ ഹ്യുപഭോഗബുദ്ധ്യാ
          പതംഗവന്നശ്യതി നഷ്ടദൃഷ്ടിഃ ॥ 8 ॥

സ്തോകം സ്തോകം ഗ്രസേദ്ഗ്രാസം ദേഹോ വർത്തേത യാവതാ ।
ഗൃഹാനഹിംസന്നാതിഷ്ഠേദ് വൃത്തിം മാധുകരീം മുനിഃ ॥ 9 ॥

അണുഭ്യശ്ച മഹദ്ഭ്യശ്ച ശാസ്ത്രേഭ്യഃ കുശലോ നരഃ ।
സർവ്വതഃ സാരമാദദ്യാത്പുഷ്പേഭ്യ ഇവ ഷട്പദഃ ॥ 10 ॥

സായന്തനം ശ്വസ്തനം വാ ന സംഗൃഹ്ണീത ഭിക്ഷിതം ।
പാണിപാത്രോദരാമത്രോ മക്ഷികേവ ന സംഗ്രഹീ ॥ 11 ॥

സായന്തനം ശ്വസ്തനം വാ ന സംഗൃഹ്ണീത ഭിക്ഷുകഃ ।
മക്ഷികാ ഇവ സംഗൃഹ്ണൻ സഹ തേന വിനശ്യതി ॥ 12 ॥

പദാപി യുവതീം ഭിക്ഷുർന്ന സ്പൃശേദ്ദാരവീമപി ।
സ്പൃശൻ കരീവ ബധ്യേത കരിണ്യാ അംഗസംഗതഃ ॥ 13 ॥

നാധിഗച്ഛേത് സ്ത്രിയം പ്രാജ്ഞഃ കർഹിചിൻമൃത്യുമാത്മനഃ ।
ബലാധികൈഃ സ ഹന്യേത ഗജൈരന്യൈർഗ്ഗജോ യഥാ ॥ 14 ॥

ന ദേയം നോപഭോഗ്യം ച ലുബ്ധൈർ യദ് ദുഃഖസഞ്ചിതം ।
ഭുങ്ക്തേ തദപി തച്ചാന്യോ മധുഹേവാർത്ഥവിൻമധു ॥ 15 ॥

സുദുഃഖോപാർജ്ജിതൈർവ്വിത്തൈരാശാസാനാം ഗൃഹാശിഷഃ ।
മധുഹേവാഗ്രതോ ഭുങ്ക്തേ യതിർവ്വൈ ഗൃഹമേധിനാം ॥ 16 ॥

ഗ്രാമ്യഗീതം ന ശൃണുയാദ്യതിർവ്വനചരഃ ക്വചിത് ।
ശിക്ഷേത ഹരിണാദ്ബദ്ധാൻമൃഗയോർഗ്ഗീതമോഹിതാത് ॥ 17 ॥

നൃത്യവാദിത്രഗീതാനി ജുഷൻ ഗ്രാമ്യാണി യോഷിതാം ।
ആസാം ക്രീഡനകോ വശ്യ ഋഷ്യശൃംഗോ മൃഗീസുതഃ ॥ 18 ॥

ജിഹ്വയാതിപ്രമാഥിന്യാ ജനോ രസവിമോഹിതഃ ।
മൃത്യുമൃച്ഛത്യസദ്ബുദ്ധിർമ്മീനസ്തു ബഡിശൈർ യഥാ ॥ 19 ॥

ഇന്ദ്രിയാണി ജയന്ത്യാശു നിരാഹാരാ മനീഷിണഃ ।
വർജ്ജയിത്വാ തു രസനം തന്നിരന്നസ്യ വർദ്ധതേ ॥ 20 ॥

താവജ്ജിതേന്ദ്രിയോ ന സ്യാദ് വിജിതാന്യേന്ദ്രിയഃ പുമാൻ ।
ന ജയേദ് രസനം യാവജ്ജിതം സർവ്വം ജിതേ രസേ ॥ 21 ॥

പിംഗളാ നാമ വേശ്യാഽഽസീദ് വിദേഹനഗരേ പുരാ ।
തസ്യാ മേ ശിക്ഷിതം കിഞ്ചിന്നിബോധ നൃപനന്ദന ॥ 22 ॥

സാ സ്വൈരിണ്യേകദാ കാന്തം സങ്കേത ഉപനേഷ്യതീ ।
അഭൂത്കാലേ ബഹിർദ്വാരി ബിഭ്രതീ രൂപമുത്തമം ॥ 23 ॥

മാർഗ്ഗ ആഗച്ഛതോ വീക്ഷ്യ പുരുഷാൻ പുരുഷർഷഭ ।
താൻ ശുൽകദാൻ വിത്തവതഃ കാന്താൻ മേനേഽർത്ഥകാമുകാ ॥ 24 ॥

ആഗതേഷ്വപയാതേഷു സാ സങ്കേതോപജീവിനീ ।
അപ്യന്യോ വിത്തവാൻ കോഽപി മാമുപൈഷ്യതി ഭൂരിദഃ ॥ 25 ॥

ഏവം ദുരാശയാ ധ്വസ്തനിദ്രാ ദ്വാര്യവലംബതീ ।
നിർഗ്ഗച്ഛന്തീ പ്രവിശതീ നിശീഥം സമപദ്യത ॥ 26 ॥

തസ്യാ വിത്താശയാ ശുഷ്യദ്വക്ത്രായാ ദീനചേതസഃ ।
നിർവ്വേദഃ പരമോ ജജ്ഞേ ചിന്താഹേതുഃ സുഖാവഹഃ ॥ 27 ॥

തസ്യാ നിർവ്വിണ്ണചിത്തായാ ഗീതം ശൃണു യഥാ മമ ।
നിർവ്വേദ ആശാപാശാനാം പുരുഷസ്യ യഥാ ഹ്യസിഃ ॥ 28 ॥

ന ഹ്യംഗാജാതനിർവ്വേദോ ദേഹബന്ധം ജിഹാസതി ।
യഥാ വിജ്ഞാനരഹിതോ മനുജോ മമതാം നൃപ ॥ 29 ॥

പിംഗളോവാച

അഹോ മേ മോഹവിതതിം പശ്യതാവിജിതാത്മനഃ ।
യാ കാന്താദസതഃ കാമം കാമയേ യേന ബാലിശാ ॥ 30 ॥

     സന്തം സമീപേ രമണം രതിപ്രദം
          വിത്തപ്രദം നിത്യമിമം വിഹായ ।
     അകാമദം ദുഃഖഭയാധിശോക-
          മോഹപ്രദം തുച്ഛമഹം ഭജേഽജ്ഞാ ॥ 31 ॥

     അഹോ മയാഽഽത്മാ പരിതാപിതോ വൃഥാ
          സാങ്കേത്യവൃത്ത്യാതിവിഗർഹ്യവാർത്തയാ ।
     സ്ത്രൈണാന്നരാദ്യാർത്ഥതൃഷോഽനുശോച്യാത്
          ക്രീതേന വിത്തം രതിമാത്മനേച്ഛതീ ॥ 32 ॥

     യദസ്ഥിഭിർന്നിർമ്മിതവംശവംശ്യ-
          സ്ഥൂണം ത്വചാ രോമനഖൈഃ പിനദ്ധം ।
     ക്ഷരന്നവദ്വാരമഗാരമേതദ്-
          വിൺമൂത്രപൂർണ്ണം മദുപൈതി കാന്യാ ॥ 33 ॥

വിദേഹാനാം പുരേ ഹ്യസ്മിന്നഹമേകൈവ മൂഢധീഃ ।
യാന്യമിച്ഛന്ത്യസത്യസ്മാദാത്മദാത്കാമമച്യുതാത് ॥ 34 ॥

സുഹൃത്പ്രേഷ്ഠതമോ നാഥ ആത്മാ ചായം ശരീരിണാം ।
തം വിക്രീയാത്മനൈവാഹം രമേഽനേന യഥാ രമാ ॥ 35 ॥

കിയത്പ്രിയം തേ വ്യഭജൻ കാമാ യേ കാമദാ നരാഃ ।
ആദ്യന്തവന്തോ ഭാര്യായാ ദേവാ വാ കാലവിദ്രുതാഃ ॥ 36 ॥

നൂനം മേ ഭഗവാൻ പ്രീതോ വിഷ്ണുഃ കേനാപി കർമ്മണാ ।
നിർവ്വേദോഽയം ദുരാശായാ യൻമേ ജാതഃ സുഖാവഹഃ ॥ 37 ॥

മൈവം സ്യുർമ്മന്ദഭാഗ്യായാഃ ക്ലേശാ നിർവ്വേദഹേതവഃ ।
യേനാനുബന്ധം നിർഹൃത്യ പുരുഷഃ ശമമൃച്ഛതി ॥ 38 ॥

തേനോപകൃതമാദായ ശിരസാ ഗ്രാമ്യസംഗതാഃ ।
ത്യക്ത്വാ ദുരാശാഃ ശരണം വ്രജാമി തമധീശ്വരം ॥ 39 ॥

സന്തുഷ്ടാ ശ്രദ്ദധത്യേതദ് യഥാ ലാഭേന ജീവതീ ।
വിഹരാമ്യമുനൈവാഹമാത്മനാ രമണേന വൈ ॥ 40 ॥

സംസാരകൂപേ പതിതം വിഷയൈർമ്മുഷിതേക്ഷണം ।
ഗ്രസ്തം കാലാഹിനാത്മാനം കോഽന്യസ്ത്രാതുമധീശ്വരഃ ॥ 41 ॥

ആത്മൈവ ഹ്യാത്മനോ ഗോപ്താ നിർവ്വിദ്യേത യദാഖിലാത് ।
അപ്രമത്ത ഇദം പശ്യേദ്ഗ്രസ്തം കാലാഹിനാ ജഗത് ॥ 42 ॥

ബ്രാഹ്മണ ഉവാച

ഏവം വ്യവസിതമതിർദ്ദുരാശാം കാന്തതർഷജാം ।
ഛിത്ത്വോപശമമാസ്ഥായ ശയ്യാമുപവിവേശ സാ ॥ 43 ॥

ആശാ ഹി പരമം ദുഃഖം നൈരാശ്യം പരമം സുഖം ।
യഥാ സഞ്ഛിദ്യ കാന്താശാം സുഖം സുഷ്വാപ പിംഗളാ ॥ 44 ॥