ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 16
← സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 15 | സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 17 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 16
തിരുത്തുക
മൈത്രേയ ഉവാച
ഇതി ബ്രുവാണം നൃപതിം ഗായകാ മുനിചോദിതാഃ ।
തുഷ്ടുവുസ്തുഷ്ടമനസസ്തദ്വാഗമൃതസേവയാ ॥ 1 ॥
നാലം വയം തേ മഹിമാനുവർണ്ണനേ
യോ ദേവവര്യോഽവതതാര മായയാ ।
വേനാംഗജാതസ്യ ച പൌരുഷാണി തേ
വാചസ്പതീനാമപി ബഭ്രമുർധിയഃ ॥ 2 ॥
അഥാപ്യുദാരശ്രവസഃ പൃഥോർഹരേഃ
കലാവതാരസ്യ കഥാമൃതാദൃതാഃ ।
യഥോപദേശം മുനിഭിഃ പ്രചോദിതാഃ
ശ്ലാഘ്യാനി കർമ്മാണി വയം വിതൻമഹി ॥ 3 ॥
ഏഷ ധർമ്മഭൃതാം ശ്രേഷ്ഠോ ലോകം ധർമ്മഽനുവർത്തയൻ ।
ഗോപ്താ ച ധർമ്മസേതൂനാം ശാസ്താ തത്പരിപന്ഥിനാം ॥ 4 ॥
ഏഷ വൈ ലോകപാലാനാം ബിഭർത്ത്യേകസ്തനൌ തനൂഃ ।
കാലേ കാലേ യഥാ ഭാഗം ലോകയോരുഭയോർഹിതം ॥ 5 ॥
വസു കാല ഉപാദത്തേ കാലേ ചായം വിമുഞ്ചതി ।
സമഃ സർവ്വേഷു ഭൂതേഷു പ്രതപൻ സൂര്യവദ്വിഭുഃ ॥ 6 ॥
തിതിക്ഷത്യക്രമം വൈന്യ ഉപര്യാക്രമതാമപി ।
ഭൂതാനാം കരുണഃ ശശ്വദാർത്താനാം ക്ഷിതിവൃത്തിമാൻ ॥ 7 ॥
ദേവേഽവർഷത്യസൌ ദേവോ നരദേവവപുർഹരിഃ ।
കൃച്ഛ്രപ്രാണാഃ പ്രജാ ഹ്യേഷ രക്ഷിഷ്യത്യഞ്ജസേന്ദ്രവത് ॥ 8 ॥
ആപ്യായയത്യസൌ ലോകം വദനാമൃതമൂർത്തിനാ ।
സാനുരാഗാവലോകേന വിശദസ്മിതചാരുണാ ॥ 9 ॥
അവ്യക്തവർത്മൈഷ നിഗൂഢകാര്യോ
ഗംഭീരവേധാ ഉപഗുപ്തവിത്തഃ ।
അനന്തമാഹാത്മ്യഗുണൈകധാമാ
പൃഥുഃ പ്രചേതാ ഇവ സംവൃതാത്മാ ॥ 10 ॥
ദുരാസദോ ദുർവ്വിഷഹ ആസന്നോഽപി വിദൂരവത് ।
നൈവാഭിഭവിതും ശക്യോ വേനാരണ്യുത്ഥിതോഽനലഃ ॥ 11 ॥
അന്തർബ്ബഹിശ്ച ഭൂതാനാം പശ്യൻ കർമ്മാണി ചാരണൈഃ ।
ഉദാസീന ഇവാധ്യക്ഷോ വായുരാത്മേവ ദേഹിനാം ॥ 12 ॥
നാദണ്ഡ്യം ദണ്ഡയത്യേഷ സുതമാത്മദ്വിഷാമപി ।
ദണ്ഡയത്യാത്മജമപി ദണ്ഡ്യം ധർമ്മപഥേ സ്ഥിതഃ ॥ 13 ॥
അസ്യാപ്രതിഹതം ചക്രം പൃഥോരാമാനസാചലാത് ।
വർത്തതേ ഭഗവാനർക്കോ യാവത്തപതി ഗോഗണൈഃ ॥ 14 ॥
രഞ്ജയിഷ്യതി യല്ലോകമയമാത്മവിചേഷ്ടിതൈഃ ।
അഥാമുമാഹൂ രാജാനം മനോരഞ്ജനകൈഃ പ്രജാഃ ॥ 15 ॥
ദൃഢവ്രതഃ സത്യസന്ധോ ബ്രഹ്മണ്യോ വൃദ്ധസേവകഃ ।
ശരണ്യഃ സർവ്വഭൂതാനാം മാനദോ ദീനവത്സലഃ ॥ 16 ॥
മാതൃഭക്തിഃ പരസ്ത്രീഷു പത്ന്യാമർദ്ധ ഇവാത്മനഃ ।
പ്രജാസു പിതൃവത്സ്നിഗ്ദ്ധഃ കിംകരോ ബ്രഹ്മവാദിനാം ॥ 17 ॥
ദേഹിനാമാത്മവത്പ്രേഷ്ഠഃ സുഹൃദാം നന്ദിവർദ്ധനഃ ।
മുക്തസംഗപ്രസംഗോഽയം ദണ്ഡപാണിരസാധുഷു ॥ 18 ॥
അയം തു സാക്ഷാദ്ഭഗവാംസ്ത്ര്യധീശഃ
കൂടസ്ഥ ആത്മാ കലയാവതീർണ്ണഃ ।
യസ്മിന്നവിദ്യാരചിതം നിരർത്ഥകം
പശ്യന്തി നാനാത്വമപി പ്രതീതം ॥ 19 ॥
അയം ഭുവോ മണ്ഡലമോദയാദ്രേർ-
ഗ്ഗോപ്തൈകവീരോ നരദേവനാഥഃ।
ആസ്ഥായ ജൈത്രം രഥമാത്തചാപഃ
പര്യസ്യതേ ദക്ഷിണതോ യഥാർക്കഃ ॥ 20 ॥
അസ്മൈ നൃപാലാഃ കില തത്ര തത്ര
ബലിം ഹരിഷ്യന്തി സലോകപാലാഃ ।
മംസ്യന്ത ഏഷാം സ്ത്രിയ ആദിരാജം
ചക്രായുധം തദ്യശ ഉദ്ധരന്ത്യഃ ॥ 21 ॥
അയം മഹീം ഗാം ദുദുഹേഽധിരാജഃ
പ്രജാപതിർവൃത്തികരഃ പ്രജാനാം ।
യോ ലീലയാദ്രീൻ സ്വശരാസകോട്യാ
ഭിന്ദൻ സമാം ഗാമകരോദ്യഥേന്ദ്രഃ ॥ 22 ॥
വിസ്ഫൂർജ്ജയന്നാജഗവം ധനുഃ സ്വയം
യദാചരത്ക്ഷ്മാമവിഷഹ്യമാജൌ ।
തദാ നിലില്യുർദിശി ദിശ്യസന്തോ
ലാംഗൂലമുദ്യമ്യ യഥാ മൃഗേന്ദ്രഃ ॥ 23 ॥
ഏഷോഽശ്വമേധാൻ തമാജഹാര
സരസ്വതീ പ്രാദുരഭാവി യത്ര ।
അഹാരഷീദ് യസ്യ ഹയം പുരന്ദരഃ
ശതക്രതുശ്ചരമേ വർത്തമാനേ ॥ 24 ॥
ഏഷ സ്വസദ്മോപവനേ സമേത്യ
സനത്കുമാരം ഭഗവന്തമേകം ।
ആരാധ്യ ഭക്ത്യാലഭതാമലം ത-
ജ്ജ്ഞാനം യതോ ബ്രഹ്മ പരം വിദന്തി ॥ 25 ॥
തത്ര തത്ര ഗിരസ്താസ്താ ഇതി വിശ്രുതവിക്രമഃ ।
ശ്രോഷ്യത്യാത്മാശ്രിതാ ഗാഥാഃ പൃഥുഃ പൃഥുപരാക്രമഃ ॥ 26 ॥
ദിശോ വിജിത്യാപ്രതിരുദ്ധചക്രഃ
സ്വതേജസോത്പാടിതലോകശല്യഃ ।
സുരാസുരേന്ദ്രൈരുപഗീയമാന-
മഹാനുഭാവോ ഭവിതാ പതിർഭുവഃ ॥ 27 ॥