ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / തൃതീയഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 3) / അദ്ധ്യായം 30

← സ്കന്ധം 3 : അദ്ധ്യായം 29

സ്കന്ധം 3 : അദ്ധ്യായം 31 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / തൃതീയഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 3) / അദ്ധ്യായം 30

കപില ഉവാച

തസ്യൈതസ്യ ജനോ നൂനം നായം വേദോരുവിക്രമം ।
കാല്യമാനോഽപി ബലിനോ വായോരിവ ഘനാവലിഃ ॥ 1 ॥

യം യമർത്ഥമുപാദത്തേ ദുഃഖേന സുഖഹേതവേ ।
തം തം ധുനോതി ഭഗവാൻ പുമാൻ ശോചതി യത്കൃതേ ॥ 2 ॥

യദധ്രുവസ്യ ദേഹസ്യ സാനുബന്ധസ്യ ദുർമ്മതിഃ ।
ധ്രുവാണി മന്യതേ മോഹാദ്ഗൃഹക്ഷേത്രവസൂനി ച ॥ 3 ॥

ജന്തുർവ്വൈ ഭവ ഏതസ്മിൻ യാം യാം യോനിമനുവ്രജേത് ।
തസ്യാം തസ്യാം സ ലഭതേ നിർവൃതിം ന വിരജ്യതേ ॥ 4 ॥

നരകസ്ഥോഽപി ദേഹം വൈ ന പുമാംസ്ത്യക്തുമിച്ഛതി ।
നാരക്യാം നിർവൃതൌ സത്യാം ദേവമായാവിമോഹിതഃ ॥ 5 ॥

ആത്മജായാസുതാഗാരപശുദ്രവിണബന്ധുഷു ।
നിരൂഢമൂലഹൃദയ ആത്മാനം ബഹു മന്യതേ ॥ 6 ॥

സന്ദഹ്യമാനസർവ്വാംഗ ഏഷാമുദ്വഹനാധിനാ ।
കരോത്യവിരതം മൂഢോ ദുരിതാനി ദുരാശയഃ ॥ 7 ॥

ആക്ഷിപ്താത്മേന്ദ്രിയഃ സ്ത്രീണാമസതീനാം ച മായയാ ।
രഹോ രചിതയാഽഽലാപൈഃ ശിശൂനാം കളഭാഷിണാം ॥ 8 ॥

ഗൃഹേഷു കൂടധർമ്മേഷു ദുഃഖതന്ത്രേഷ്വതന്ദ്രിതഃ ।
കുർവ്വൻ ദുഃഖപ്രതീകാരം സുഖവൻമന്യതേ ഗൃഹീ ॥ 9 ॥

അർത്ഥൈരാപാദിതൈർഗ്ഗുർവ്യാ ഹിംസയേതസ്തതശ്ച താൻ ।
പുഷ്ണാതി യേഷാം പോഷേണ ശേഷഭുഗ്യാത്യധഃ സ്വയം ॥ 10 ॥

വാർത്തായാം ലുപ്യമാനായാമാരബ്ധായാം പുനഃ പുനഃ ।
ലോഭാഭിഭൂതോ നിഃസത്ത്വഃ പരാർത്ഥേ കുരുതേ സ്പൃഹാം ॥ 11 ॥

കുടുംബഭരണാകൽപോ മന്ദഭാഗ്യോ വൃഥോദ്യമഃ ।
ശ്രിയാ വിഹീനഃ കൃപണോ ധ്യായൻ ശ്വസിതി മൂഢധീഃ ॥ 12 ॥

ഏവം സ്വഭരണാകൽപം തത്കളത്രാദയസ്തഥാ ।
നാദ്രിയന്തേ യഥാപൂർവ്വം കീനാശാ ഇവ ഗോജരം ॥ 13 ॥

തത്രാപ്യജാതനിർവ്വേദോ ഭ്രിയമാണഃ സ്വയംഭൃതൈഃ ।
ജരയോപാത്തവൈരൂപ്യോ മരണാഭിമുഖോ ഗൃഹേ ॥ 14 ॥

ആസ്തേഽവമത്യോപന്യസ്തം ഗൃഹപാല ഇവാഹരൻ ।
ആമയാവ്യപ്രദീപ്താഗ്നിരൽപാഹാരോഽൽപചേഷ്ടിതഃ ॥ 15 ॥

വായുനോത്ക്രമതോത്താരഃ കഫസംരുദ്ധനാഡികഃ ।
കാസശ്വാസകൃതായാസഃ കണ്ഠേ ഘുരഘുരായതേ ॥ 16 ॥

ശയാനഃ പരിശോചദ്ഭിഃ പരിവീതഃ സ്വബന്ധുഭിഃ ।
വാച്യമാനോഽപി ന ബ്രൂതേ കാലപാശവശം ഗതഃ ॥ 17 ॥

ഏവം കുടുംബഭരണേ വ്യാപൃതാത്മാജിതേന്ദ്രിയഃ ।
മ്രിയതേ രുദതാം സ്വാനാമുരുവേദനയാസ്തധീഃ ॥ 18 ॥

യമദൂതൌ തദാ പ്രാപ്തൌ ഭീമൌ സരഭസേക്ഷണൌ ।
സ ദൃഷ്ട്വാ ത്രസ്തഹൃദയഃ ശകൃൻമൂത്രം വിമുഞ്ചതി ॥ 19 ॥

യാതനാദേഹ ആവൃത്യ പാശൈർബ്ബദ്ധ്വാ ഗളേ ബലാത് ।
നയതോ ദീർഘമധ്വാനം ദണ്ഡ്യം രാജഭടാ യഥാ ॥ 20 ॥

തയോർന്നിർഭിന്നഹൃദയസ്തർജ്ജനൈർജ്ജാതവേപഥുഃ ।
പഥി ശ്വഭിർഭക്ഷ്യമാണ ആർത്തോഽഘം സ്വമനുസ്മരൻ ॥ 21 ॥

     ക്ഷുത്തൃട് പരീതോഽർക്കദവാനലാനിലൈഃ
          സന്തപ്യമാനഃ പഥി തപ്തവാലുകേ ।
     കൃച്ഛ്രേണ പൃഷ്ഠേ കശയാ ച താഡിതഃ
          ചലത്യശക്തോഽപി നിരാശ്രമോദകേ ॥ 22 ॥

തത്ര തത്ര പതൻ ശ്രാന്തോ മൂർച്ഛിതഃ പുനരുത്ഥിതഃ ।
പഥാ പാപീയസാ നീതസ്തരസാ യമസാദനം ॥ 23 ॥

യോജനാനാം സഹസ്രാണി നവതിം നവ ചാധ്വനഃ ।
ത്രിഭിർമ്മുഹൂർത്തൈർദ്വാഭ്യാം വാ നീതഃ പ്രാപ്നോതി യാതനാഃ ॥ 24 ॥

ആദീപനം സ്വഗാത്രാണാം വേഷ്ടയിത്വോൽമുകാദിഭിഃ ।
ആത്മമാംസാദനം ക്വാപി സ്വകൃത്തം പരതോഽപി വാ ॥ 25 ॥

ജീവതശ്ചാന്ത്രാഭ്യുദ്ധാരഃ ശ്വഗൃധ്രൈർ യമസാദനേ ।
സർപ്പവൃശ്ചികദംശാദ്യൈർദ്ദശദ്ഭിശ്ചാത്മവൈശസം ॥ 26 ॥

കൃന്തനം ചാവയവശോ ഗജാദിഭ്യോ ഭിദാപനം ।
പാതനം ഗിരിശൃംഗേഭ്യോ രോധനം ചാംബുഗർത്തയോഃ ॥ 27 ॥

യാസ്താമിസ്രാന്ധതാമിസ്രാ രൌരവാദ്യാശ്ച യാതനാഃ ।
ഭുങ്ക്തേ നരോ വാ നാരീ വാ മിഥഃ സംഗേന നിർമ്മിതാഃ ॥ 28 ॥

അത്രൈവ നരകഃ സ്വർഗ്ഗ ഇതി മാതഃ പ്രചക്ഷതേ ।
യാ യാതനാ വൈ നാരക്യസ്താ ഇഹാപ്യുപലക്ഷിതാഃ ॥ 29 ॥

ഏവം കുടുംബം ബിഭ്രാണ ഉദരംഭര ഏവ വാ ।
വിസൃജ്യേഹോഭയം പ്രേത്യ ഭുങ്ക്തേ തത്ഫലമീദൃശം ॥ 30 ॥

ഏകഃ പ്രപദ്യതേ ധ്വാന്തം ഹിത്വേദം സ്വകളേബരം ।
കുശലേതരപാഥേയോ ഭൂതദ്രോഹേണ യദ്ഭൃതം ॥ 31 ॥

ദൈവേനാസാദിതം തസ്യ ശമലം നിരയേ പുമാൻ ।
ഭുങ്ക്തേ കുടുംബപോഷസ്യ ഹൃതവിത്ത ഇവാതുരഃ ॥ 32 ॥

കേവലേന ഹ്യധർമ്മേണ കുടുംബഭരണോത്സുകഃ ।
യാതി ജീവോഽന്ധതാമിസ്രം ചരമം തമസഃ പദം ॥ 33 ॥

അധസ്താന്നരലോകസ്യ യാവതീർ യാതനാദയഃ ।
ക്രമശഃ സമനുക്രമ്യ പുനരത്രാവ്രജേച്ഛുചിഃ ॥ 34 ॥