ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഷഷ്ഠഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 6) / അദ്ധ്യായം 2

← സ്കന്ധം 6 : അദ്ധ്യായം 1

സ്കന്ധം 6 : അദ്ധ്യായം 3 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഷഷ്ഠഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 6) / അദ്ധ്യായം 2

ശ്രീശുക ഉവാച

ഏവം തേ ഭഗവദ്ദൂതാ യമദൂതാഭിഭാഷിതം ।
ഉപധാര്യാഥ താൻ രാജൻ പ്രത്യാഹുർന്നയകോവിദാഃ ॥ 1 ॥

വിഷ്ണുദൂതാ ഊചുഃ

അഹോ കഷ്ടം ധർമ്മദൃശാമധർമ്മഃ സ്പൃശതേ സഭാം ।
യത്രാദണ്ഡ്യേഷ്വപാപേഷു ദണ്ഡോ യൈർധ്രിയതേ വൃഥാ ॥ 2 ॥

പ്രജാനാം പിതരോ യേ ച ശാസ്താരഃ സാധവഃ സമാഃ ।
യദി സ്യാത്തേഷു വൈഷമ്യം കം യാന്തി ശരണം പ്രജാഃ ॥ 3 ॥

യദ്യദാചരതി ശ്രേയാനിതരസ്തത്തദീഹതേ ।
സ യത്പ്രമാണം കുരുതേ ലോകസ്തദനുവർത്തതേ ॥ 4 ॥

യസ്യാങ്കേ ശിര ആധായ ലോകഃ സ്വപിതി നിർവൃതഃ ।
സ്വയം ധർമ്മമധർമ്മം വാ ന ഹി വേദ യഥാ പശുഃ ॥ 5 ॥

സ കഥം ന്യർപ്പിതാത്മാനം കൃതമൈത്രമചേതനം ।
വിസ്രംഭണീയോ ഭൂതാനാം സഘൃണോ ദ്രോഗ്ദ്ധുമർഹതി ॥ 6 ॥

അയം ഹി കൃതനിർവേശോ ജൻമകോട്യംഹസാമപി ।
യദ്വ്യാജഹാര വിവശോ നാമ സ്വസ്ത്യയനം ഹരേഃ ॥ 7 ॥

ഏതേനൈവ ഹ്യഘോനോഽസ്യ കൃതം സ്യാദഘനിഷ്കൃതം ।
യദാ നാരായണായേതി ജഗാദ ചതുരക്ഷരം ॥ 8 ॥

സ്തേനഃ സുരാപോ മിത്രധ്രുഗ് ബ്രഹ്മഹാ ഗുരുതൽപഗഃ ।
സ്ത്രീരാജപിതൃഗോഹന്താ യേ ച പാതകിനോഽപരേ ॥ 9 ॥

സർവ്വേഷാമപ്യഘവതാമിദമേവ സുനിഷ്കൃതം ।
നാമവ്യാഹരണം വിഷ്ണോർ യതസ്തദ്വിഷയാ മതിഃ ॥ 10 ॥

     ന നിഷ്കൃതൈരുദിതൈർബ്രഹ്മവാദിഭി
          സ്തഥാ വിശുദ്ധ്യത്യഘവാൻ വ്രതാദിഭിഃ ।
     യഥാ ഹരേർന്നാമപദൈരുദാഹൃതൈ-
          സ്തദുത്തമശ്ലോകഗുണോപലംഭകം ॥ 11 ॥

     നൈകാന്തികം തദ്ധി കൃതേഽപി നിഷ്കൃതേ
          മനഃ പുനർധാവതി ചേദസത്പഥേ ।
     തത്കർമ്മനിർഹാരമഭീപ്സതാം ഹരേർ-
          ഗുണാനുവാദഃ ഖലു സത്ത്വഭാവനഃ ॥ 12 ॥

അഥൈനം മാപനയത കൃതാശേഷാഘനിഷ്കൃതം ।
യദസൌ ഭഗവന്നാമ മ്രിയമാണഃ സമഗ്രഹീത് ॥ 13 ॥

സാങ്കേത്യം പാരിഹാസ്യം വാ സ്തോഭം ഹേളനമേവ വാ ।
വൈകുണ്ഠനാമഗ്രഹണമശേഷാഘഹരം വിദുഃ ॥ 14 ॥

പതിതഃ സ്ഖലിതോ ഭഗ്നഃ സന്ദഷ്ടസ്തപ്ത ആഹതഃ ।
ഹരിരിത്യവശേനാഹ പുമാൻ നാർഹതി യാതനാം ॥ 15 ॥

ഗുരൂണാം ച ലഘൂനാം ച ഗുരൂണി ച ലഘൂനി ച ।
പ്രായശ്ചിത്താനി പാപാനാം ജ്ഞാത്വോക്താനി മഹർഷിഭിഃ ॥ 16 ॥

തൈസ്താന്യഘാനി പൂയന്തേ തപോദാനജപാദിഭിഃ ।
നാധർമ്മജം തദ്ധൃദയം തദപീശാംഘ്രിസേവയാ ॥ 17 ॥

അജ്ഞാനാദഥവാ ജ്ഞാനാദുത്തമശ്ലോകനാമ യത് ।
സങ്കീർത്തിതമഘം പുംസോ ദഹേദേധോ യഥാനലഃ ॥ 18 ॥

യഥാഗദം വീര്യതമമുപയുക്തം യദൃച്ഛയാ ।
അജാനതോഽപ്യാത്മഗുണം കുര്യാൻമന്ത്രോഽപ്യുദാഹൃതഃ ॥ 19 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ത ഏവം സുവിനിർണ്ണീയ ധർമ്മം ഭാഗവതം നൃപ ।
തം യാമ്യപാശാന്നിർമ്മുച്യ വിപ്രം മൃത്യോരമൂമുചൻ ॥ 20 ॥

ഇതി പ്രത്യുദിതാ യാമ്യ ദൂതാ യാത്വാ യമാന്തികേ ।
യമരാജ്ഞേ യഥാ സർവ്വമാചചക്ഷുരരിന്ദമ ॥ 21 ॥

ദ്വിജഃ പാശാദ്വിനിർമ്മുക്തോ ഗതഭീഃ പ്രകൃതിം ഗതഃ ।
വവന്ദേ ശിരസാ വിഷ്ണോഃ കിങ്കരാൻ ദർശനോത്സവഃ ॥ 22 ॥

തം വിവക്ഷുമഭിപ്രേത്യ മഹാപുരുഷകിങ്കരാഃ ।
സഹസാ പശ്യതസ്തസ്യ തത്രാന്തർദ്ദധിരേഽനഘ ॥ 23 ॥

അജാമിളോഽപ്യഥാകർണ്യ ദൂതാനാം യമകൃഷ്ണയോഃ ।
ധർമ്മം ഭാഗവതം ശുദ്ധം ത്രൈവിദ്യം ച ഗുണാശ്രയം ॥ 24 ॥

ഭക്തിമാൻ ഭഗവത്യാശു മാഹാത്മ്യശ്രവണാദ്ധരേഃ ।
അനുതാപോ മഹാനാസീത് സ്മരതോഽശുഭമാത്മനഃ ॥ 25 ॥

അഹോ മേ പരമം കഷ്ടമഭൂദവിജിതാത്മനഃ ।
യേന വിപ്ലാവിതം ബ്രഹ്മ വൃഷള്യാം ജായതാഽഽത്മനാ ॥ 26 ॥

ധിങ് മാം വിഗർഹിതം സദ്ഭിർദുഷ്കൃതം കുലകജ്ജളം ।
ഹിത്വാ ബാലാം സതീം യോഽഹം സുരാപാമസതീമഗാം ॥ 27 ॥

വൃദ്ധാവനാഥൌ പിതരൌ നാന്യബന്ധൂ തപസ്വിനൌ ।
അഹോ മയാധുനാ ത്യക്താവകൃതജ്ഞേന നീചവത് ॥ 28 ॥

സോഽഹം വ്യക്തം പതിഷ്യാമി നരകേ ഭൃശദാരുണേ ।
ധർമഘ്നാഃ കാമിനോ യത്ര വിന്ദന്തി യമയാതനാഃ ॥ 29 ॥

കിമിദം സ്വപ്ന ആഹോസ്വിത് സാക്ഷാദ് ദൃഷ്ടമിഹാദ്ഭുതം ।
ക്വ യാതാ അദ്യ തേ യേ മാം വ്യകർഷൻ പാശപാണയഃ ॥ 30 ॥

അഥ തേ ക്വ ഗതാഃ സിദ്ധാശ്ചത്വാരശ്ചാരുദർശനാഃ ।
വ്യമോചയൻ നീയമാനം ബദ്ധ്വാ പാശൈരധോ ഭുവഃ ॥ 31 ॥

അഥാപി മേ ദുർഭഗസ്യ വിബുധോത്തമദർശനേ ।
ഭവിതവ്യം മംഗളേന യേനാത്മാ മേ പ്രസീദതി ॥ 32 ॥

അന്യഥാ മ്രിയമാണസ്യ നാശുചേർവൃഷളീപതേഃ ।
വൈകുണ്ഠനാമഗ്രഹണം ജിഹ്വാ വക്തുമിഹാർഹതി ॥ 33 ॥

ക്വ ചാഹം കിതവഃ പാപോ ബ്രഹ്മഘ്നോ നിരപത്രപഃ ।
ക്വ ച നാരായണേത്യേതദ്ഭഗവന്നാമ മംഗളം ॥ 34 ॥

സോഽഹം തഥാ യതിഷ്യാമി യതചിത്തേന്ദ്രിയാനിലഃ ।
യഥാ ന ഭൂയ ആത്മാനമന്ധേ തമസി മജ്ജയേ ॥ 35 ॥

വിമുച്യ തമിമം ബന്ധമവിദ്യാകാമകർമ്മജം ।
സർവ്വഭൂതസുഹൃച്ഛാന്തോ മൈത്രഃ കരുണ ആത്മവാൻ ॥ 36 ॥

മോചയേ ഗ്രസ്തമാത്മാനം യോഷിൻമയ്യാഽഽത്മമായയാ ।
വിക്രീഡിതോ യയൈവാഹം ക്രീഡാമൃഗ ഇവാധമഃ ॥ 37 ॥

മമാഹമിതി ദേഹാദൌ ഹിത്വാ മിഥ്യാർത്ഥധീർമ്മതിം ।
ധാസ്യേ മനോ ഭഗവതി ശുദ്ധം തത്കീർത്തനാദിഭിഃ ॥ 38 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇതി ജാതസുനിവ്വേദഃ ക്ഷണസംഗേന സാധുഷു ।
ഗംഗാദ്വാരമുപേയായ മുക്തസർവ്വാനുബന്ധനഃ ॥ 39 ॥

സ തസ്മിൻ ദേവസദന ആസീനോ യോഗമാശ്രിതഃ ।
പ്രത്യാഹൃതേന്ദ്രിയഗ്രാമോ യുയോജ മന ആത്മനി ॥ 40 ॥

തതോ ഗുണേഭ്യ ആത്മാനം വിയുജ്യാത്മസമാധിനാ ।
യുയുജേ ഭഗവദ്ധാമ്‌നി ബ്രഹ്മണ്യനുഭവാത്മനി ॥ 41 ॥

യർഹ്യുപാരതധീസ്തസ്മിന്നദ്രാക്ഷീത്പുരുഷാൻ പുരഃ ।
ഉപലഭ്യോപലബ്ധാൻ പ്രാഗ് വവന്ദേ ശിരസാ ദ്വിജഃ ॥ 42 ॥

ഹിത്വാ കളേബരം തീർത്ഥേ ഗംഗായാം ദർശനാദനു ।
സദ്യഃ സ്വരൂപം ജഗൃഹേ ഭഗവത്പാർശ്വവർത്തിനാം ॥ 43 ॥

സാകം വിഹായസാ വിപ്രോ മഹാപുരുഷകിങ്കരൈഃ ।
ഹൈമം വിമാനമാരുഹ്യ യയൌ യത്ര ശ്രിയഃ പതിഃ ॥ 44 ॥

     ഏവം സ വിപ്ലാവിതസർവ്വധർമ്മാ
          ദാസ്യാഃ പതിഃ പതിതോ ഗർഹ്യകർമ്മണാ ।
     നിപാത്യമാനോ നിരയേ ഹതവ്രതഃ
          സദ്യോ വിമുക്തോ ഭഗവന്നാമ ഗൃഹ്ണൻ ॥ 45 ॥

     നാതഃ പരം കർമ്മനിബന്ധകൃന്തനം
          മുമുക്ഷതാം തീർത്ഥപദാനുകീർത്തനാത് ।
     ന യത്പുനഃ കർമ്മസു സജ്ജതേ മനോ
          രജസ്തമോഭ്യാം കലിലം തതോഽന്യഥാ ॥ 46 ॥

യ ഏവം പരമം ഗുഹ്യമിതിഹാസമഘാപഹം ।
ശൃണുയാച്ഛ്രദ്ധയാ യുക്തോ യശ്ച ഭക്ത്യാനുകീർത്തയേത് ॥ 47 ॥

ന വൈ സ നരകം യാതി നേക്ഷിതോ യമകിങ്കരൈഃ ।
യദ്യപ്യമംഗളോ മർത്ത്യോ വിഷ്ണുലോകേ മഹീയതേ ॥ 48 ॥

മ്രിയമാണോ ഹരേർന്നാമ ഗൃണൻ പുത്രോപചാരിതം ।
അജാമിളോഽപ്യഗാദ്ധാമ കിം പുനഃ ശ്രദ്ധയാ ഗൃണൻ ॥ 49 ॥