ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 8

← സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 7

സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 9 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 8

നാരദ ഉവാച

അഥ ദൈത്യസുതാഃ സർവ്വേ ശ്രുത്വാ തദനുവർണ്ണിതം ।
ജഗൃഹുർന്നിരവദ്യത്വാന്നൈവ ഗുർവ്വനുശിക്ഷിതം ॥ 1 ॥

അഥാചാര്യസുതസ്തേഷാം ബുദ്ധിമേകാന്തസംസ്ഥിതാം ।
ആലക്ഷ്യ ഭീതസ്ത്വരിതോ രാജ്ഞ ആവേദയദ് യഥാ ॥ 2 ॥

ശ്രുത്വാ തദപ്രിയം ദൈത്യോ ദുഃസഹം തനയാനയം ।
കോപാവേശചലദ്ഗാത്രഃ പുത്രം ഹന്തും മനോ ദധേ ॥ 3 ॥

ക്ഷിപ്ത്വാ പരുഷയാ വാചാ പ്രഹ്ളാദമതദർഹണം ।
ആഹേക്ഷമാണഃ പാപേന തിരശ്ചീനേന ചക്ഷുഷാ ॥ 4 ॥

പ്രശ്രയാവനതം ദാന്തം ബദ്ധാഞ്ജലിമവസ്ഥിതം ।
സർപ്പഃ പദാഹത ഇവ ശ്വസൻ പ്രകൃതിദാരുണഃ ॥ 5 ॥

ഹേ ദുർവ്വിനീത മന്ദാത്മൻ കുലഭേദകരാധമ ।
സ്തബ്ധം മച്ഛാസനോദ്ധൂതം നേഷ്യേ ത്വാദ്യ യമക്ഷയം ॥ 6 ॥

ക്രുദ്ധസ്യ യസ്യ കമ്പന്തേ ത്രയോ ലോകാഃ സഹേശ്വരാഃ ।
തസ്യ മേഽഭീതവൻമൂഢ ശാസനം കിം ബലോഽത്യഗാഃ ॥ 7 ॥

പ്രഹ്ളാദ ഉവാച

     ന കേവലം മേ ഭവതശ്ച രാജൻ
          സ വൈ ബലം ബലിനാം ചാപരേഷാം ।
     പരേഽവരേഽമീ സ്ഥിരജംഗമാ യേ
          ബ്രഹ്മാദയോ യേന വശം പ്രണീതാഃ ॥ 8 ॥

     സ ഈശ്വരഃ കാല ഉരുക്രമോഽസാ-
          വോജഃസഹഃസത്ത്വബലേന്ദ്രിയാത്മാ ।
     സ ഏവ വിശ്വം പരമഃ സ്വശക്തിഭിഃ
          സൃജത്യവത്യത്തി ഗുണത്രയേശഃ ॥ 9 ॥

     ജഹ്യാസുരം ഭാവമിമം ത്വമാത്മനഃ
          സമം മനോ ധത്സ്വ ന സന്തി വിദ്വിഷഃ ।
     ഋതേഽജിതാദാത്മന ഉത്പഥസ്ഥിതാത്-
          തദ്ധി ഹ്യനന്തസ്യ മഹത് സമർഹണം ॥ 10 ॥

     ദസ്യൂൻ പുരാ ഷണ്ണ വിജിത്യ ലുമ്പതോ
          മന്യന്ത ഏകേ സ്വജിതാ ദിശോ ദശ ।
     ജിതാത്മനോ ജ്ഞസ്യ സമസ്യ ദേഹിനാം
          സാധോഃ സ്വമോഹപ്രഭവാഃ കുതഃ പരേ ॥ 11 ॥

ഹിരണ്യകശിപുരുവാച

വ്യക്തം ത്വം മർത്തുകാമോഽസി യോഽതിമാത്രം വികത്ഥസേ ।
മുമൂർഷൂണാം ഹി മന്ദാത്മൻ നനു സ്യുർവ്വിപ്ലവാ ഗിരഃ ॥ 12 ॥

യസ്ത്വയാ മന്ദഭാഗ്യോക്തോ മദന്യോ ജഗദീശ്വരഃ ।
ക്വാസൌ യദി സ സർവ്വത്ര കസ്മാത് സ്തംഭേ ന ദൃശ്യതേ ॥ 13 ॥

സോഽഹം വികത്ഥമാനസ്യ ശിരഃ കായാദ്ധരാമി തേ ।
ഗോപായേത ഹരിസ്ത്വാദ്യ യസ്തേ ശരണമീപ്സിതം ॥ 14 ॥

     ഏവം ദുരുക്തൈർമ്മുഹുരർദ്ദയൻ രുഷാ
          സുതം മഹാഭാഗവതം മഹാസുരഃ ।
     ഖഡ്ഗം പ്രഗൃഹ്യോത്പതിതോ വരാസനാത്-
          സ്തംഭം തതാഡാതിബലഃ സ്വമുഷ്ടിനാ ॥15 ॥

     തദൈവ തസ്മിന്നിനദോഽതിഭീഷണോ
          ബഭൂവ യേനാണ്ഡകടാഹമസ്ഫുടത് ।
     യം വൈ സ്വധിഷ്ണ്യോപഗതം ത്വജാദയഃ
          ശ്രുത്വാ സ്വധാമാത്യയമംഗ മേനിരേ ॥ 16 ॥

     സ വിക്രമൻ പുത്രവധേപ്സുരോജസാ
          നിശമ്യ നിർഹ്രാദമപൂർവ്വമദ്ഭുതം ।
     അന്തഃസഭായാം ന ദദർശ തത്പദം
          വിതത്രസുര്യേന സുരാരിയൂഥപാഃ ॥ 17 ॥

     സത്യം വിധാതും നിജഭൃത്യഭാഷിതം
          വ്യാപ്തിം ച ഭൂതേഷ്വഖിലേഷു ചാത്മനഃ ।
     അദൃശ്യതാത്യദ്ഭുതരൂപമുദ്വഹൻ
          സ്തംഭേ സഭായാം ന മൃഗം ന മാനുഷം ॥ 18 ॥

     സ സത്ത്വമേനം പരിതോഽപി പശ്യൻ
          സ്തംഭസ്യ മധ്യാദനു നിർജ്ജിഹാനം ।
     നായം മൃഗോ നാപി നരോ വിചിത്ര-
          മഹോ കിമേതന്നൃമൃഗേന്ദ്രരൂപം ॥ 19 ॥

     മീമാംസമാനസ്യ സമുത്ഥിതോഽഗ്രതോ
          നൃസിംഹരൂപസ്തദലം ഭയാനകം ।
     പ്രതപ്തചാമീകരചണ്ഡലോചനം
          സ്ഫുരത്സടാകേസരജൃംഭിതാനനം ॥ 20 ॥

     കരാളദംഷ്ട്രം കരവാളചഞ്ചല-
          ക്ഷുരാന്തജിഹ്വം ഭ്രുകുടീമുഖോൽബണം ।
     സ്തബ്ധോർദ്ധ്വകർണ്ണം ഗിരികന്ദരാദ്ഭുത-
          വ്യാത്താസ്യനാസം ഹനുഭേദഭീഷണം ॥ 21 ॥

     ദിവിസ്പൃശത്കായമദീർഘപീവര-
          ഗ്രീവോരുവക്ഷഃസ്ഥലമൽപമധ്യമം ।
     ചന്ദ്രാംശുഗൌരൈശ്ഛുരിതം തനൂരുഹൈർ-
          വ്വിഷ്വഗ്ഭുജാനീകശതം നഖായുധം ॥ 22 ॥

     ദുരാസദം സർവ്വനിജേതരായുധ-
          പ്രവേകവിദ്രാവിതദൈത്യദാനവം ।
     പ്രായേണ മേഽയം ഹരിണോരുമായിനാ
          വധഃ സ്മൃതോഽനേന സമുദ്യതേന കിം ॥ 23 ॥

     ഏവം ബ്രുവംസ്ത്വഭ്യപതദ്ഗദായുധോ
          നദൻ നൃസിംഹം പ്രതി ദൈത്യകുഞ്ജരഃ ।
     അലക്ഷിതോഽഗ്നൌ പതിതഃ പതംഗമോ
          യഥാ നൃസിംഹൌജസി സോഽസുരസ്തദാ ॥ 24 ॥

     ന തദ്വിചിത്രം ഖലു സത്ത്വധാമനി
          സ്വതേജസാ യോ നു പുരാപിബത് തമഃ ।
     തതോഽഭിപദ്യാഭ്യഹനൻമഹാസുരോ
          രുഷാ നൃസിംഹം ഗദയോരുവേഗയാ ॥ 25 ॥

     തം വിക്രമന്തം സഗദം ഗദാധരോ
          മഹോരഗം താർക്ഷ്യസുതോ യഥാഗ്രഹീത് ।
     സ തസ്യ ഹസ്തോത്കലിതസ്തദാസുരോ
          വിക്രീഡതോ യദ്വദഹിർഗ്ഗരുത്മതഃ ॥ 26 ॥

     അസാധ്വമന്യന്ത ഹൃതൌകസോഽമരാ
          ഘനച്ഛദാ ഭാരത സർവ്വധിഷ്ണ്യപാഃ ।
     തം മന്യമാനോ നിജവീര്യശങ്കിതം
          യദ്ധസ്തമുക്തോ നൃഹരിം മഹാസുരഃ ।
     പുനസ്തമാസജ്ജത ഖഡ്ഗചർമ്മണീ
          പ്രഗൃഹ്യ വേഗേന ജിതശ്രമോ മൃധേ ॥ 27 ॥

     തം ശ്യേനവേഗം ശതചന്ദ്രവർത്മഭി-
          ശ്ചരന്തമച്ഛിദ്രമുപര്യധോ ഹരിഃ ।
     കൃത്വാട്ടഹാസം ഖരമുത്സ്വനോൽബണം
          നിമീലിതാക്ഷം ജഗൃഹേ മഹാജവഃ ॥ 28 ॥

     വിഷ്വക്സ്ഫുരന്തം ഗ്രഹണാതുരം ഹരിർ
          വ്യാളോ യഥാഽഽഖും കുലിശാക്ഷതത്വചം ।
     ദ്വാര്യൂര ആപാത്യ ദദാര ലീലയാ
          നഖൈര്യഥാഹിം ഗരുഡോ മഹാവിഷം ॥ 29 ॥

     സംരംഭദുഷ്പ്രേക്ഷ്യകരാളലോചനോ
          വ്യാത്താനനാന്തം വിലിഹൻ സ്വജിഹ്വയാ ।
     അസൃഗ്‌ലവാക്താരുണകേസരാനനോ
          യഥാന്ത്രമാലീ ദ്വിപഹത്യയാ ഹരിഃ ॥ 30 ॥

     നഖാങ്കുരോത്പാടിതഹൃത്സരോരുഹം
          വിസൃജ്യ തസ്യാനുചരാനുദായുധാൻ ।
     അഹൻ സമന്താന്നഖശസ്ത്രപാർഷ്ണിഭിർ-
          ദ്ദോർദ്ദണ്ഡയൂഥോഽനുപഥാൻ സഹസ്രശഃ ॥ 31 ॥

     സടാവധൂതാ ജലദാഃ പരാപതൻ
          ഗ്രഹാശ്ച തദ്ദൃഷ്ടിവിമുഷ്ടരോചിഷഃ ।
     അംഭോധയഃ ശ്വാസഹതാ വിചുക്ഷുഭുർ-
          ന്നിർഹ്രാദഭീതാ ദിഗിഭാ വിചുക്രുശുഃ ॥ 32 ॥

     ദ്യൌസ്തത്സടോത്ക്ഷിപ്തവിമാനസങ്കുലാ
          പ്രോത്സർപ്പത ക്ഷ്മാ ച പദാഭിപീഡിതാ ।
     ശൈലാഃ സമുത്പേതുരമുഷ്യ രംഹസാ
          തത്തേജസാ ഖം കകുഭോ ന രേജിരേ ॥ 33 ॥

     തതഃ സഭായാമുപവിഷ്ടമുത്തമേ
          നൃപാസനേ സംഭൃതതേജസം വിഭും ।
     അലക്ഷിതദ്വൈരഥമത്യമർഷണം
          പ്രചണ്ഡവക്ത്രം ന ബഭാജ കശ്ചന ॥ 34 ॥

     നിശമ്യ ലോകത്രയമസ്തകജ്വരം
          തമാദിദൈത്യം ഹരിണാ ഹതം മൃധേ ।
     പ്രഹർഷവേഗോത്കലിതാനനാ മുഹുഃ
          പ്രസൂനവർഷൈർവവൃഷുഃ സുരസ്ത്രിയഃ ॥ 35 ॥

     തദാ വിമാനാവലിഭിർന്നഭസ്തലം
          ദിദൃക്ഷതാം സങ്കുലമാസ നാകിനാം ।
     സുരാനകാ ദുന്ദുഭയോഽഥ ജഘ്നിരേ
          ഗന്ധർവ്വമുഖ്യാ നനൃതുർജ്ജഗുഃ സ്ത്രിയഃ ॥ 36 ॥

തത്രോപവ്രജ്യ വിബുധാ ബ്രഹ്മേന്ദ്രഗിരിശാദയഃ ।
ഋഷയഃ പിതരഃ സിദ്ധാ വിദ്യാധരമഹോരഗാഃ ॥ 37 ॥

മനവഃ പ്രജാനാം പതയോ ഗന്ധർവ്വാപ്സരചാരണാഃ ।
യക്ഷാഃ കിമ്പുരുഷാസ്താത വേതാളാഃ സിദ്ധകിന്നരാഃ ॥ 38 ॥

തേ വിഷ്ണുപാർഷദാഃ സർവ്വേ സുനന്ദകുമുദാദയഃ ।
മൂർദ്ധ്നി ബദ്ധാഞ്ജലിപുടാ ആസീനം തീവ്രതേജസം ।
ഈഡിരേ നരശാർദ്ദൂലം നാതിദൂരചരാഃ പൃഥക് ॥ 39 ॥

ബ്രഹ്മോവാച

     നതോഽസ്മ്യനന്തായ ദുരന്തശക്തയേ
          വിചിത്രവീര്യായ പവിത്രകർമ്മണേ ।
     വിശ്വസ്യ സർഗ്ഗസ്ഥിതിസംയമാൻ ഗുണൈഃ
          സ്വലീലയാ സന്ദധതേഽവ്യയാത്മനേ ॥ 40 ॥

ശ്രീരുദ്ര ഉവാച

കോപകാലോ യുഗാന്തസ്തേ ഹതോഽയമസുരോഽൽപകഃ ।
തത്സുതം പാഹ്യുപസൃതം ഭക്തം തേ ഭക്തവത്സല ॥ 41 ॥

ഇന്ദ്ര ഉവാച

     പ്രത്യാനീതാഃ പരമ ഭവതാ
          ത്രായതാ നഃ സ്വഭാഗാ
     ദൈത്യാക്രാന്തം ഹൃദയകമലം
          ത്വദ്ഗൃഹം പ്രത്യബോധി ।
     കാലഗ്രസ്തം കിയദിദമഹോ നാ-
          ഥ ശുശ്രൂഷതാം തേ
     മുക്തിസ്തേഷാം ന ഹി ബഹുമതാ
          നാരസിംഹാപരൈഃ കിം ॥ 42 ॥

ഋഷയ ഊചുഃ

     ത്വം നസ്തപഃ പരമമാത്ഥ യദാത്മതേജോ
          യേനേദമാദിപുരുഷാത്മഗതം സസർജ്ജ ।
     തദ്വിപ്രലുപ്തമമുനാദ്യ ശരണ്യപാല
          രക്ഷാഗൃഹീതവപുഷാ പുനരന്വമംസ്ഥാഃ ॥ 43 ॥

പിതര ഊചുഃ

     ശ്രാദ്ധാനി നോഽധിബുഭുജേ പ്രസഭം തനൂജൈർ-
          ദ്ദത്താനി തീർത്ഥസമയേഽപ്യപിബത്തിലാംബു ।
     തസ്യോദരാന്നഖവിദീർണ്ണവപാദ്യ ആർച്ഛത്-
          തസ്മൈ നമോ നൃഹരയേഽഖിലധർമ്മഗോപ്ത്രേ ॥ 44 ॥

സിദ്ധാ ഊചുഃ

     യോ നോ ഗതിം യോഗസിദ്ധാമസാധു-
          രഹാർഷീദ് യോഗതപോബലേന ।
     നാനാദർപ്പം തം നഖൈർന്നിർദ്ദദാര
          തസ്മൈ തുഭ്യം പ്രണതാഃ സ്മോ നൃസിംഹ ॥ 45 ॥

വിദ്യാധരാ ഊചുഃ

     വിദ്യാം പൃഥഗ്ദ്ധാരണയാനുരാദ്ധാം
          ന്യഷേധദജ്ഞോ ബലവീര്യദൃപ്തഃ ।
     സ യേന സംഖ്യേ പശുവദ്ധതസ്തം
          മായാനൃസിംഹം പ്രണതാഃ സ്മ നിത്യം ॥ 46 ॥

നാഗാ ഊചുഃ

യേന പാപേന രത്നാനി സ്ത്രീരത്നാനി ഹൃതാനി നഃ ।
തദ്വക്ഷഃപാടനേനാസാം ദത്താനന്ദ നമോസ്തു തേ ॥ 47 ॥

മനവ ഊചുഃ

     മനവോ വയം തവ നിദേശകാരിണോ
          ദിതിജേന ദേവ പരിഭൂതസേതവഃ ।
     ഭവതാ ഖലഃ സ ഉപസംഹൃതഃ പ്രഭോ
          കരവാമ തേ കിമനുശാധി കിങ്കരാൻ ॥ 48 ॥

പ്രജാപതയ ഊചുഃ

     പ്രജേശാ വയം തേ പരേശാഭിസൃഷ്ടാ
          ന യേന പ്രജാ വൈ സൃജാമോ നിഷിദ്ധാഃ ।
     സ ഏഷ ത്വയാ ഭിന്നവക്ഷാ നു ശേതേ
          ജഗൻമംഗളം സത്ത്വമൂർത്തേഽവതാരഃ ॥ 49 ॥

ഗന്ധർവ്വാ ഊചുഃ

     വയം വിഭോ തേ നടനാട്യഗായകാ
          യേനാത്മസാദ്വീര്യബലൌജസാ കൃതാഃ ।
     സ ഏഷ നീതോ ഭവതാ ദശാമിമാം
          കിമുത്പഥസ്ഥഃ കുശലായ കൽപതേ ॥ 50 ॥

ചാരണാ ഊചുഃ

ഹരേ തവാംഘ്രിപങ്കജം ഭവാപവർഗ്ഗമാശ്രിതാഃ ।
യദേഷ സാധുഹൃച്ഛയസ്ത്വയാസുരഃ സമാപിതഃ ॥ 51 ॥

യക്ഷാ ഊചുഃ

     വയമനുചരമുഖ്യാഃ കർമ്മഭിസ്തേ മനോജ്ഞൈ-
          സ്ത ഇഹ ദിതിസുതേന പ്രാപിതാ വാഹകത്വം ।
     സ തു ജനപരിതാപം തത്കൃതം ജാനതാ തേ
          നരഹര ഉപനീതഃ പഞ്ചതാം പഞ്ചവിംശ ॥ 52।

കിംപുരുഷാ ഊചുഃ

വയം കിം പുരുഷാസ്ത്വം തു മഹാപുരുഷ ഈശ്വരഃ ।
അയം കുപുരുഷോ നഷ്ടോ ധിക്കൃതഃ സാധുഭിർ യദാ ॥ 53 ॥

വൈതാളികാ ഊചുഃ

     സഭാസു സത്രേഷു തവാമലം യശോ
          ഗീത്വാ സപര്യാം മഹതീം ലഭാമഹേ ।
     യസ്താം വ്യനൈഷീദ്ഭൃശമേഷ ദുർജ്ജനോ
          ദിഷ്ട്യാ ഹതസ്തേ ഭഗവൻ യഥാഽഽമയഃ ॥ 54 ॥

കിന്നരാ ഊചുഃ

     വയമീശ കിന്നരഗണാസ്തവാനുഗാ
          ദിതിജേന വിഷ്ടിമമുനാനുകാരിതാഃ ।
     ഭവതാ ഹരേ സ വൃജിനോഽവസാദിതോ
          നരസിംഹ നാഥ വിഭവായ നോ ഭവ ॥ 55 ॥

വിഷ്ണുപാർഷദാ ഊചുഃ

     അദ്യൈതദ്ധരിനരരൂപമദ്ഭുതം തേ
          ദൃഷ്ടം നഃ ശരണദ സർവ്വലോകശർമ്മ ।
     സോഽയം തേ വിധികര ഈശ വിപ്രശപ്ത-
          സ്തസ്യേദം നിധനമനുഗ്രഹായ വിദ്മഃ ॥ 56 ॥