ഗുണ്ടർട്ടിന്റെ മലയാളം—ഇംഗ്ലീഷ് നിഘണ്ടു/ദ

←ഥ

ഗുണ്ടർട്ടിന്റെ മലയാളം—ഇംഗ്ലീഷ് നിഘണ്ടു ദ

ധ→

constructed table of contents

[ 569 ]

ത്രിലോകം the 3 worlds, (heaven, earth, hell). ത്രിവക്രയാംകുബ്ജ KR. thoroughly crooked. ത്രിവ൪ഗ്ഗം 3 kinds, as ത്രിഗുണം or ധ൪മ്മം, കാമം, അ൪ത്ഥം Bhr.; ത്രി'വും പിന്നേ വിനിയോഗം വൃഥാ വികല്പഠ എന്നഞ്ചും KR. ത്രിവ൪ണ്ണം tricolored, ത്രി'മായുള്ള തിരുനയന ങ്ങൾ KR. ത്രിവിഢ്ഢി a thorough blockhead (vu.) ത്രിവധം of three kinds. ത്രിവൃൽ threefold (see ത്രികോല്പ —) ത്രിശക്തി 3 powers, ത്രിവ൪ഗ്ഗവും ത്രി. യു അറി ഞ്ഞിരിക്കുന്നു KR. ത്രിശിരസ്സ് three—headed; also ഖരദൂഷണത്രി ശിരാക്കളോടു KR.; N. pr. ത്രിശൂലം a trident. — ത്രിശുലഹസ്തൻ Siva. ത്രിസന്ധൃം sunrise, noon & sunset. ത്രുപ്പു E. Trooper, Cavalry. ത്രേത trēδa S. (ത്രി). A triad, ത്രേതായുഗം the 2nd age of the world. ത്രേസ്സ് (Port. tres = 3?) A fraction of Reas, prh. 1/12 or = 1 കവിടി, f. i. ൩൮ ഉറുപ്പികയും ൩൩ റേസ്സും ൩ ത്രേസ്സും TR. (1796). ത്രൈരാശികം trairāšiγam S. (ത്രി). The rule of three (തള്ള, പിള്ള, പെറുവാൾ). — വ്യസ്ത ത്രൈ. the inverted rule CS. ത്രൈലോകൃം = ത്രിലോകം, f. i. ത്രൈ'ത്തെ ര ക്ഷിച്ചു Bhg.; ത്രൈ'ങ്ങളും ഒന്നിച്ചു KR. — ത്രൈ'ക്യകണ്ടൻ AR. Rāvaṇa. ത്രോടി trōḍi S. Beak (√ ത്രുട to burst?, തുണ്ഡം).

ത്ര്യക്ഷൻ S. Three—eyed, Siva. VetC. (ത്രി) ത്ര്യംബകൻ triambaγaǹ S. Siva (ത്രി). ത്ര്യംബകം N. pr. Trimbuk, the first temple on the Sahya Ghats, where the Gōdāvari has its source. Sahy. M. ത്ര്യശ്രം S. a triangle, യാതൊരുത്ര്യശ്രത്തിങ്കലും മൂന്നു ഭുജകൾ Gan. — ത്ര്യശ്രക്ഷേത്രന്യായം Trigonometry. ത്വം tvam S. Thou. Abl. ത്വൽ from thee, thine, as ത്വൽകൃപ Bhg. thy mercy, ത്വൽഗ തമാനസൻ AR. entirely occupied with thee. — Loc. ത്വയി in thee, ത്വയിവിമുഖൻ AR. tired with thee. ത്വക tvak S. (ത്വച ) Skin, as the organ of touch & feeling, ത്വഗിന്ദ്രിയം അലിയും സുത നെ പുല്കുന്നോരം; bark. ത്വൿക്ഷീര "Tabashir", bamboo exsudation. ത്വൿസാരം chiefly consisting of skin = reed. ത്വര tvara S. (= തുർ). Haste ത്വരയോടു ഗ തൻ VetC. — ത്വരണം VN. — ത്വരിതം quick (part.) — denV. അതിത്വരിക്കയും പരിഭുമിക്ക യും KR. — ത്വരമാണൻ V1. rash. ത്വഷ്ടാവു tvašṭāvụ S. (ത്വക്ഷ് = തക്ഷ്) A car— penter; one of the old Gods, creator, builder (=വിശ്വകൎമ്മാവു Sk.) ത്വാദൃശം tvādr̥šam S. (ത്വം) Like thee. ത്വിഷാമ്പാതി tvišāmbaδi S. (tviš = excite— ment, light) The sun. ത്വിട്ട്, ത്വിൾ a ray. Bhg.

ഥ THA

ഥല്ലു? In alph. song ഥല്ലിന്നു മീതേ വരും അല്ലെന്നും ഓതി HNK.

ദ DA

ദ occurs only in S. & foreign words. In Tdbh. it is represented by ത or തെ (ദണ്ഡം, തണ്ടു, തെണ്ടു). ദം dam S. (ദാ) Giving, as മോക്ഷദം giving emancipation AR.

ദംശനം damšanam S. (G. daknō) Biting . denV. ദംശിക്ക to bite, sting ദംശിപ്പാൻ വ ന്നൊരു സൎപ്പത്തെ PT.; പാദങ്ങളിൽ പാരിച്ചു ദംശിച്ചു CG. bit severely. ദംഷ്രം S. a fang, tusk ദ'ങ്ങൾ ഉരുമ്മുക MC. —

[ 570 ]

also ദംഷ്ട്ര id., സിംഹവദനത്തിലുള്ളൊരു ദം ഷ്ട്രയെ Mud.; also ദംഷ്ട്രപ്പല്ലു MC. ദക്ഷൻ dakšaǹ S. (G. dexios). Dexterous, clever ദ'നായ്വന്നു കുടും AR.; f. ദക്ഷമാരായുള്ള ചേടി മാർ CG.; രണദ. RS. ദക്ഷത dexterity. രക്ഷാശിക്ഷയിൽഏറ്റം ദ. നി നക്കുണ്ടു KR. aptitude. ദക്ഷിണ [a milch cow, given as fee for a sacri— fice] 1. the customary present to Brahmans & teachers ഗുരുവിന്നു ദ. ചെയ്തയപ്പിച്ചു TR. (on completion of study); ദ'ണെക്കു തക്കപ്ര ദക്ഷിണം prov.; സമസ്തകൎമ്മങ്ങൾക്കും അന്തം ദ. യല്ലോ — ദ'ണാശുശ്രൂഷയിൻ മീതേ മറെറാ ന്നും ഇല്ല Bhr.; ദ. ഗുരുവിനു ജീവനം നല്കി Bhr. paid him by saving his life. 2. a fee, reward in general ദ. അവൾക്കു ചെയ്ക Bhr.; രക്ഷിച്ചാൽ അതിന്നൊരു ദ. ചെയ്തീടേണം Nal. ദക്ഷിണം 1. expert. 2. right. രാമനു ദക്ഷിണ ഹസ്തമവനല്ലോ KR. Laxmaṇa. 3. Southern. 4. = പ്രദക്ഷിമം going about, ധാത്രി ദ. ചെയ്യുന്നവർ. ദക്ഷിണഖണ്ഡം (3) Travancore KM. ദക്ഷിണദേശം, ദക്ഷിണാപദം the Deccan. ദക്ഷിണാത്യന്മാർ KR. = തെക്കർ. ദക്ഷിണായനം the sun's course towards South, the half year from June to December. Bhg. ദക്ഷിണോത്തരം 1. right & left. 2. South & North. Brhmd. ദഗ്ധം dagdham S. (part, of ദഹ്) Burnt. Bhr. ശരീരം ദ'മാക്കി KR. ദണ്ഡം daṇḍam (Tdbh. ദണ്ഡു, തണ്ടു, തെണ്ടു q. v. = തടി) 1. A stick, staff യമന്റെ ദ. ഏറ്റാൽ മരിയാതൊരു ജന്തുവില്ല UR.; a handle രത്നദ. പൂണ്ടചാമരം AR.; ദ'മായി വണങ്ങിനാൻ Sk. prostrated. 2. a measure = 96 വിരൽ (4 Cōl.); a very high measure (prh. = 4.) (ആയി രം ദ'ങ്ങൾ) AR. = തെണ്ടു. 3. using one's power, one of the 4 ഉപായം, (സാമദാനഭേദദണ്ഡങ്ങൾ). 4. an army, column ദണ്ഡവ്യൂഹം Bhr. 5. punish— ment ഇന്നകാൎയ്യത്തിന്ന് ഇന്ന ദ. VyM.; ദേഹദ. ചെയ്യിപ്പിച്ചും TR. by tortures, വാഗ്ദ., ധിഗ്ദ.

അൎത്ഥദ., വധദ. പ്രയോഗിക്ക VyM.; കഷ്ടമാം ദ. അനുഭവിക്ക Mud. ശത്രുക്കൾ കന്നിൽ ഭൃശം ദ' വും ഉണ്ടാകേണം VCh. severe against enemies. — fine, penalty (V1. തണ്ടം). തോല്ക്ക ന്നോർ ദ. ഇങ്ങനേ forfeit. ഒത്തുനിന്നീടുന്ന ദ'വും നല്കി CG. (in a play). 6. M. hard labour നിന്നുടെ ദ' ങ്ങൾ ഓൎത്തു CG., ശസ്ത്രക്രിയ ചെയു പ്രസവ ദണ്ഡം പോക്കി KU. — difficulty ദ'മാം പെരു വഴിപോവാൻ VilvP., ദ. എന്നിയേ Bhr. easily. എന്നതിൽപരം ഒരുദ. Bhr. yet another objec— tion. 7. M. any disease, even slight illness ഇവനു ദ. പിടിക്കും CC., വായുവിന്റെ ദ. ഉ ണ്ടായി, കണ്ണന്റെ ദ. മാറിക്കൂടുമ്പോൾ, ദ'ത്തി ന്ന് അസാരം ഭേദം വന്നു TR. ദണ്ഡകം (1): ദണ്ഡകാരണ്യം KR. the famous jungle in the Deccan. ദണ്ഡക്കാരൻ (7) a sick person. [ Bhg. ദണ്ഡധരൻ (1. 3) holding a staff, a king, Yāma. ദണ്ഡനം (3. 5) punishing; ദണ്ഡനക്രൌൎയ്യം Nal. (a ദൂഷണം of princes). ദണ്ഡനമസ്കാരം falling down like a stick; pros— tration, adoration. ദണ്ഡനായകൻ (3. 4) a police officer, general. ദണ്ഡനീതി (5) science & practice of the law, ദ. യെ പ്രയോഗിക്കേണം ദണ്ഡ്യന്മരിൽ VCh. ദണ്ഡൻ (1. 7) a Paradēvata. ദണ്ഡപാണി, (ദ. പോലേ കുന്തവും ഏന്തി Mud. =Yama) = ദണ്ഡധരൻ. ദണ്ഡപാതനം letting the stick fall (on one), punishing (5). ദ. അരുതു VCh. ദണ്ഡമാനം stick—like, ദ'നേന നമസ്കരിച്ചു PrC. ദണ്ഡവിധി 1. verdict ഭ്രഭൃതാബലം ദ. Bhr. 2. condemnation B. denV. ദണ്ഡിക്ക 1. v. n. (6) to work hard, രാ പ്പകൽ ദ'ച്ചു CG. took trouble. ഊതിക്കത്തി പ്പാൻ ദ'ച്ചു PT. Also impers. എനിക്കു വാ ൎദ്ധക്യംകൊണ്ടു ദ'ച്ചിരിക്കുയല്ലോ ആകുന്നതു KU. അണ്ഡത്തിൻ പൂകൊണ്ടു ദ'ക്കുന്നു CG. to suffer from. 2. v. a. S. to punish. Part. ദണ്ഡിതൻ Bhg. punished. VN. ദണ്ഡിപ്പു hard work & its result, expert— ness. കാണേണം ദ. Bhr. let us see what

[ 571 ]

you can; gymnastic exercise, ഞാണിന്മേൽ ദ. etc. ദണ്ഡിപ്പുകാരൻ a fencer, rope—dancer (loc.) CV. ദണ്ഡിപ്പിക്ക 1. to make to suffer or under— go hardships; to torture, plague പ്രജകളെ ദ'ച്ചു ദ്രവൃം വാങ്ങുക TR.; നരകങ്ങളിൽ പാ പികളെ ചേൎത്തു ദ. UR.; കാലദൂതന്മാർ ദ. Bhg.; സ്വജനത്തെ വധം ചെയ്തു ലോകത്തെ ദ'ച്ചു Bhr. tyrannized. 2. to punish അസാ രനെ ദ'ച്ചും അടിച്ചും VCh. (see foll.) ദണ്ഡ്യൻ S. deserving of punishment. ദ'ന്മാരാ യുള്ളോരെ ദണ്ഡിപ്പിപ്പാൻ CG. (in hell). — അദണ്ഡ്യന്മാരെ വൃഥാ ദണ്ഡിപ്പിക്ക Bhr. ദണ്ഡു daṇḍụ Tdbh., ദണ്ഡം q. v. വൃദ്ധനായി ദണ്ഡുമൂന്നി Sk. ദണ്ഡുമായ്നടന്നു Bhr 1. with a stick. നാലു നൂറു ദണ്ഡതാം Mpl. song (in Mal. 400 or 390 Lords). അന്നേത്തേ ദണ്ഡിലേ ചെല വു TR. military expenses. ദണ്ണം vu. = ദണ്ഡം 7. disease. ദത്തം dattam S. (part. of ദാ) Given. അൎത്ഥം ദ. ചെയ്തു HV. gave. വിപ്രന് ഇഷ്ടമായുള്ളതു ദ. ചെയ്യേണം VilvP. ദത്തകപുത്രൻ, ദത്തപുത്രൻ an adopted son. ദത്താപഹാരം resumption of a gift. ദത്തു dattụ Tdbh. fr. prec. Adoption. ദത്തവകാ ശം the right of adoption. ദ. എടുക്ക, വെക്ക to adopt. ദ. കയറുക, പൂകുക to be adopted, enter on property assigned. ദ. നീങ്ങുക, പിഴുകുക, ഒഴിക adoption to be relinquished. പാൽ തു പ്പിയാൽ ദത്ത് ഒഴിഞ്ഞു Anach. ദത്താക്കുക to adopt. ൨ ദേഹത്തെദ' ക്കി എടുത്തു TR. അന്യഗോത്രത്തിൽനിന്നു ദത്തെടുത്തു സ്വീകരിച്ചു VyM. ദത്തുകൊൾക id. ദത്തുകൊള്ളാതേ ഒരു സ്വരൂപ ത്തിങ്കൽനിന്നു പിന്നേ ഓരിടത്തു ചെന്നു കീ ഴ്നാളിൽ ഇങ്ങനേ കേട്ടിട്ടു ഇല്ല — ദത്തുകൊ ള്ളേണ്ടതിന്നു പുറമേയുള്ള സ്വരൂപത്തിൽനി ന്നു ചിലരും ചില വൈദികന്മാരും കൂടി അ റിഞ്ഞിട്ട് ആയ്തിന്നു വേണ്ടുന്ന ക്രിയകളും മ ൎയ്യാദകളും കഴിക്ക TR. ദത്തുസംബന്ധം ഉണ്ടാക്ക id., chiefly by giving milk to drink, instead of the ജന്മനീർ. Anach.

ദത്തോല a deed of adoption. ദദ്രു dadru S. (ദർ) Herpetic eruptions, തഴുതണം. ദധി dadhi S. (ധാ preserving). Curdled milk തയിർ; രാത്രിയിൽ ദധി കൂട്ടീടുന്നവൻ (a sin!). ദ. കലക്കി, ദധി മഥനംചെയു Bhg. ദദ്ധ്യോദനേങ്ങൾ SiPu. rice boiled with തയിർ. ദനാ Ar. zinā. Fornication (Mpl.), ദനാചെയ്ക. ദനു danu S., N. pr. The mother of the Asuras, who are therefore ദനുജന്മാർ Bhr. ദന്തം dandam S.( ദംശ?) 1. A tooth ദ' ങ്ങൾ കാ ട്ടിച്ചിരിച്ചാൻ CG., Bhg. 2. ivory. കരകുശലം ഏറിന ദന്തക്കാർ KR. workers in ivory. ദന്തകാഷ്ഠം a stick to clean the teeth, (fr. par— ticular trees). ദന്തകുത്തി, — കുറ്റി a tooth—pick. ദ. കൂൎപ്പിക്ക V1. ദന്തഛദം lip. ദന്തതാളം = പല്ലുകടി. ദന്തധാവനം cleaning the teeth. ദിവസവും വാരവും നോക്കിയേ ദ. ചെയ്തു Anach,; also ദന്തശോധന ചെയ്തു Bhr. ദന്തനാളം gums. ദന്തനാളി പല്ലിന്റെ അണ ലിലടുത്തുണ്ടാം a. med. fistula in the gum. ദ' ളി അകത്തു താൻ പുത്തു താൻ പിളക്കും. ദന്തപുപ്പുടം S. a swelling of the gum (ദന്തപു ല്ലുടം sic! എല്ലു പിളന്നു പുറപ്പെടും a. med.) ദന്തശോധന = ദന്തധാവനം Bhr. ദന്തഹൎഷം gnashing, chattering of teeth V1. ദന്തി an elephant; ദന്തിക = നാഗദന്തി; ദന്തി ഗാമിനിയാൾ VetC. of elephant gait. ദന്തോല്പാടനം pulling out a tooth. VilvP. ദന്ത്യം dental, gram. ദംദശം danďašam S. (ദംശ്) Tooth. ദന്ദശുകം a snake, ദന്ദശുകോപമക്രോധം AR. ദഫേദാർ P. dafē'dār, A head peon. ദഭ്രം dabhram S. (ദഭ്, G. dapnō, L. damnum) Little, poor, ദഭുബുദ്ധി Bhg. ദമനം damanam S. (ദമ്, L. domo) Taming, restraining; also punishing പിഴെക്കു തക്കതു ദമനം ഏവൎക്കും KR. ദമം self—restraint, self—command, modesty (in KeiN. defined as ബഹിഷ്കരണനിയമനം, in Bhg. ഇന്ദ്രിയസംയമനം).

[ 572 ]

ദമയന്തി N. pr. of a queen. — ദമയന്തീനാടകം a poem. denV. ദമിക്ക 1. to be subdued. 2. to tame. part, ദമിതം (& ദാന്തം) tamed. ദമ്യം to be tamed, (as a steer). ദമ്പതി dambaδi S. (ദമ് a house, L. domus) House—lord; G. despotës — pl. ദമ്പതികൾ hus— band & wife. Bhr. [ഡംഭം). ദംഭം dambham S. (ദഭ്) Arrogance, fraud (see ദംഭു loftiness, also of trees. Bhg. ദംഭോളി Indra's thunderbolt CC.; hence ദം ഭോളിപാണി Nal. Indra. ദമ്മു dammụ C. Tu. (Tdbh., ധമ). ദ. വലിക്ക To draw in, as the smoke of a Hooka (loc.) ദയ daya S. (ദയ് to give part & take part, G. daiomai) 1. Pity, mercy. 2. favour. ഒരു ദ യ കാണുച്ചു കൊടുക്കരുതു TR. act impartially. വളരേ ദയ കാട്ടി was very kind. എന്റെ മേൽ ദയ വെച്ചു etc. Also ദയാവു V1., f. i. നിങ്ങളെ ദ യാവുണ്ടായി കല്പിക്കേണം TR. kindly order. ദയവു id. T. ഭ്രതദയവും സത്യവും KR. love for creatures. ദയവുണ്ടായി kindly (epist.) ദയാകടാക്ഷം kind favour, നമ്മോട് എല്ലാകാ ൎയ്യത്തിന്നും ദ. ഉണ്ടാവാൻ, അതു വിസ്തരിപ്പാൻ ദ. ഉണ്ടാകവേണ്ടിയിരിക്കുന്നു TR. (epist.) ദയാപരൻ merciful വൈഭവം മികും തയാപരാ യ നമഃ RC., V1. ദയാലു compassionate, kind; also fern. ദ. വാം ദേവി Nal. — So ദയാവാൻ, ദയാശീലൻ. ദയിതൻ (part, beloved) a husband, ദൈതൻ Genov.; f. ദയിത a wife; also തന്നുടെ ദയ്ത യെ കാണ്മാൻ; രാഘവയുയാം സീത KR. ദരം daram S. 1. Tearing, splitting. 2. fear ദരരഹിതനാംരണേ KR. 3. little. ദരണം bursting, splitting. (part.) ദരിതം cleft; frightened. ദരി a hole, cavern. Bhg. ദരിദ്രം daridram S.(ദ്രാ intens. running to & fro) Vagrant; poor, needy. ദരിദ്രരിൽ ആരേ ധന വാനാക്കേണ്ടു KR. ദരിദ്രത poverty, (ദ.ശമിക്കും SiPu.) & ദാരിദ്രൃം. ദരിജി P. darzī, A tailor.

ദരിയാപ്തി P. dariyāft, Investigation. ദൎക്കാസ്ത P. darkhwāst, often ദൎക്കാസ്സ Appli— cation, as for a passport; a proposal, offer, tender for a rent or farm. ദൎദ്ദുരം darďuram S. A frog, (തത്തുക). ദൎപ്പം darpam S. Haughtiness, (ദൎപ്പശാലി RS.); lust. Bhg. ദൎപ്പകൻ wanton; Kāma ദൎപ്പകവശയായാൾ Bhr. ദൎപ്പണം (causing pride) a mirror, ദ. പതിച്ചുള്ള ഭിത്തികൾ KR. (in pleasure—houses), met. മാനസമായ ദ'ത്തിൻ മാലിന്യം പോക്കുക Anj. (duty of teacher). ചേതോദൎപ്പണ ത്തിന്റെ മാലിന്യമെല്ലാം തീൎത്തു AR. (the poet's) — ദൎപ്പണരേഖ a transverse letter. ദൎപ്പിക്ക = അഹങ്കരിക്ക. part. ദൎപ്പിതൻ (& ദൃപുൻ) presumptuous, ദൎപ്പി തരായുള്ള ദാനവർ CG.; ബലദൎപ്പിതർ KR. ദർബാർ P. Darbār, Audience hall, Katchēri; the holding of a court. ദൎഭ darbha S. (ദൎഭം) Poa cynosuroideB (= കുശ). ബ്രാഹ്മണരുടെ ശേഷക്രിയെക്കു ദൎഭപ്പുല്ലും തുള സിയും Anach. ദൎഭകൾ വിരിക്ക Bhg. to spread holy grass, as for a dying Brahman to lie on. — a kind: ആറ്റുദൎഭ‍ Saccharum spontaneum, (ആറ്റുതെൎപ്പയുടെ വേർ a. med.). ദൎഭം S. tuft of grass, വിരിച്ച ദൎഭങ്ങളിൽ ശയി ച്ചാർ slept on grass; also കുശദൎഭകളിൽ ശ യിച്ചു KR. ദൎഭാസനം, f. i. ദ'നസ്ഥിതനായി Bhg. ദൎവ്വി darvi S. A ladle (തവ്വി); hood of a serpent. ദൎവ്വീകരൻ a serpent — ദൎവ്വീകരേന്ദ്രശയനൻ AR. = അനന്തശയനൻ. ദൎശകൻ daršaγaǹ S. (G. derkō). Viewing, showing; a door—keeper V1. ദൎശനം 1. sight, visit, presence. 2. a meeting. ഇല്ലത്തു വന്നു ദൎശനം വെച്ചു അവസ്ഥ പറഞ്ഞു TR. solemn inquiry into a case of caste— offence, a ഭട്ടത്തിരി presiding. 3. a present at a visit. മുനിസഭയിൽദ. വെച്ചു ഭക്ത്യാ VyM. 4. a vision, demoniac possession. 5. a philo— sophical or religious system (= ശാസ്ത്രം);

[ 573 ]

hence with Nasr. a religious order, ദൎശന ത്തിങ്കൽ നേരുക V1. [V2. ദൎശനക്കാരൻ (4) = വെളിച്ചപ്പാടൻ; (5) a monk denV. I. ദൎശനിക്ക V1. to see face to face, ഊ ൎദ്ധ്വലോകത്തെ ദ'ച്ചു Genov. II ദൎശിക്ക to visit; contemplate, to see in a vision. — CV. അരുളിച്ചെയ്തു ദൎശിപ്പിച്ചു Ved. D. showed. ദലം dalam S. (ദൽ = ദർ) 1. A burst, piece. 2. a leaf, as കമലദലമിഴികൾ Nal. part. ദലിതം split. ശരദലിതവപുഷാ AR. lacerated by arrows. ദലീൽ Ar. dalīl, Explanation. ദല്ലാലി Ar. dallāl, a broker, appraiser. ദവം davam S. (ദു to burn). Fire in a forest, ദവാഗ്നി, ദവാനലൻ Nal. ദവിഷ്ഠം davišṭham S.(Superl. of ദൂര).Very far. ദശ daša S. 1. Loose warp—threads, fringes, a wick. 2. the wick of life; state, stage, condition. വൃദ്ധതാദശയിങ്കൽ VCh. in old age. ചെയ്യുന്ന ദ ശയിൽ, വരും ദശായാം CC. when he comes. In astr. the position of stars ആരുടെ ദശ? ശനിദശ etc.; നല്ല, ആകാത്ത ദശ good, bad luck. സൂൎയ്യനും ചന്ദ്രനും ഒരു ദശയിൽ — രാഹു വക്ത്രാന്തരേ — പതിച്ചുഴന്നീടുന്നതില്ലയോ PT. 3. M. T. തച flesh. മാങ്ങയുടെ ദശ (opp. അണ്ടി) Arb., esp. proud flesh. മുറിവു ദശവെക്കുന്നു V1. (അധിമാംസം). ഇതുകൊണ്ടു തെശ പോം പുണ്ണു വറളും MM. — of piles ദശപുറപ്പെട്ടു കാണാം Nid. ദശപ്പു (3) fleshy excrescence Vg. — muscle B. — strong texture, thickness; corpulence V1. ദശാൽ, ദശാലേ (2) unluckily, accidentally V1. ദശാന്തരം (2) interval of a period. മേവും ദശാ ന്തരേ Bhg. whilst abiding. പോയൊരു ദ ശാന്തരാളേ CC. = പോയപ്പോൾ. — also lot, luck ദാരുണം ദശാന്തരം ദൈവമേ ഭവിച്ചു മേ Nal. ദശാസന്ധി (2) vu. — ന്ധു the dangerous meeting of two asterisms (ഒരുവനു ഒരു ദശതുടങ്ങി അതു അവസാനിച്ചു മറെറാരു ദശതുടങ്ങുമ്പോ ൾ അതു ദശാസന്ധി തന്നേ.) — 1041

കന്നിമാസം 7 ൯ ഒരു ദശാസന്ധി ഉണ്ടു അപ്പോൾ ഞാൻ മരിക്കും എന്നു തോന്നുന്നു (sighed a man); also ദശവെച്ചെടുപ്പു. ദശാഹീനൻ unlucky, poor. ദശം dašam S. (L. decem). Ten. ഒന്നും ദശയു മായി (sic) കോടി Sk. = ഏകാദശകോടി (or ദ ശവും). ദശകന്ധരൻ VCh. ten—necked = ദശഗ്രീ വൻ, ദശമുഖൻ, ദശവദനൻ, ദശാസ്യൻ AR. Rāvaṇa. ദശമി the tenth lunar day. ദശമൂലം see മൂലം. ദശരഥൻ Rāman's father, (king of Ayōdhya). ദശാംശം a tenth, tithe. ദശായിരം Sk. = ദശസഹസ്രം 10,000. ദശാവതാരം the 10 Avatāras. ദശനം dašanam S. (ദംശ്) Tooth. part. ദഷ്ടം bitten. ദസ്തു P. dast (= S. ഹസ്തം). Balance in hand, ദസ്ത P. dasta, a quire of paper. ദസ്തൂരി P. dastūr (custom), court—fees, deposit of 5% or 6¼% of the property under litigation. ദ. വെക്ക (jud.) ദസ്താവേജൂ P. dast—āwēz (what a man takes in hand to depend upon) means of defence, bonds, certificates കാൎയ്യത്തിന്റെ നമ്പ്രകളു ടെ ദ'ജകൾ MR. (& — ജൂകൾ jud.) ദസ്യു dasyu S. A demon (Ved.), barbarian (Manu); a robber ദസ്യുഭയംഇല്ലൊരേടത്തും AR. ദസ്ര P. daftar, Register. കരണം ദസ്രയിൽ എ ഴുതിച്ചു had it registered. കാൎയ്യം വടക്കേ അധി കാരിയുടെ ദസ്രയിൽ എഴുതിയിരിക്കുന്നു TR. in the records. ദസ്രന്മാർ dasraǹmār S. Wonderful helpers = അശ്വിനിദേവകൾ. ദഹനം dahanam S. (G. daiō). 1. Burning, fire. ഒരു ദ. കഴിച്ചു burnt a corpse. 2. diges— tion, (opp. ദഹനക്കേടു). denV. ദഹിക്ക 1. v. n. to be burnt, with Loc. നേത്രാഗ്നിയിൽ ദഹിച്ചു നിശാചരൻ Bhr. മു ള്ളൻ ഭക്ഷിച്ചതു ദഹിയാത്തതു ബാലന്മാൎക്കു കൊടുക്ക Tantr. ദഹിക്കുമോ will it be digest— ed, profit? വഹ്നിക്കുപോലും ദ. രുതാത്തതു മന്ന

[ 574 ]

വന്മാർക്കു ദഹിക്കുന്നത് എങ്ങനേ Bhg. (= ബ്ര ഹ്മസ്വം). 2. v. a. ലോകത്തെ ഇവൻ ദ ഹിക്കും KR.; ബ്രാഹ്മണരെ ദഹിക്കരുതാർക്കു മേ, നേത്രാഗ്നിയിൽ ദ'ച്ചു Bhr, consumed. അജ്ഞാനത്തേ ദഹിയാ KeiN.; നമ്മെ ദഹി പ്പാൻ Nal.; രാമൻ കണ്ണിനാൽ നിന്നേ ദഹി ച്ചീടും KR. v. a. & CV. ദഹിപ്പിക്ക 1. to burn, chiefly corpses ചുട്ടു ദഹിപ്പിക്കുന്നു TP.; അജ്ഞാനം ദഹിപ്പിപ്പതു ഞാൻ Bhr.; ദഹിപ്പിച്ചു വിഗ്രഹം Nal. 2. to digest പാൽ വെണ്ണ ദഹിപ്പി പ്പാനായി CC. ദഹ്യം combustible. — ദഹ്യമാനം digestible. ദളം daḷam 1. S. = ദലം A leaf. 2. aC. Te, Tu. aM. (T. തളം) army, ദളവായി (& ധ —) a general; minister in Travancore or Cochin ദളവാരാമയ്യൻ TrP. (1848). ദളകൃത്യം, ദളകൃത്തം his office B. ദാക്ഷിണ്യം dākšiṇyam S. (ദക്ഷിണ) 1 .Clever— ness എന്തൊരു വിദ്യയിൽ ദാ. Nal. 2. politeness, amiability ദാക്ഷിണ്യവാക്കുകൾ AR.; ദാ. ഉണ്ടാ ക to sympathize. ദാക്ഷിണാത്യൻ Southern, ദാ'രാം രാജാക്കൾ KR. ദാക്ഷ്യംBhg. = ദക്ഷത. ദാഖല Ar. dākhil, Entry of goods in custom— houses; ദാ. ചെയ്ക, കൊടുക്ക. [മാതളം. ദാഡിമം dāḍimam S. A pomegranate = താളി ദാതാവു dāδāvụ S. (ദാ. L. do) A giver, donor; liberal person, അതിദാതാവിനോടു വൈരമ രുതു. [വം. ദാതൃവാദം false promises = ലാലാടികന്റെ ഭാ ദാതവ്യം o to be given = ദേയം — അദാ'മത്രെ കുമാ രി Brhmd. ദാനം dānam S. (L. donum) A gift ദാനം എന്നു ള്ളതെല്ലാം ദാതാവിൻ വശം എന്നു ചൊല്ലിക്കേ ൾപു KR.; ദാനം ചെയ്ത പശുവിന്നു പല്ലു നോ ക്കരുതു prov. ദാനപത്രം, — പ്രമാണം a deed of gift. ദാനശീലൻ liberal. Bhr. — ദാനശീലത്വം Bhg. ദാനവൻ dānavaǹ S. (ദാനു Ved.) A demon. ദാനവാരി the enemy of the Asuras, Višṇu. Bhg. ദാന്തൻ dāndaǹ S. part, (ദമ്) Tamed, subdued, ദാന്തി = ദമം self—command, modesty.

ദാപനം dābanam S. (V. C. of ദാ) causing to give, demanding payment. ദാമം dāmam S. (ദാ. Gr. deō, bind) A rope. മുത്തു ദാമം KR. = മാല്യം. [CG. ദാമോദരൻ with a rope round the body, Višṇu ദായം dāyam S. 1. (ദാ. 1.) A gift. 2. (ദാ. 2. to mow, cut; G. daiō) a portion, part, Tdbh. തായം inheritance. ദായകൻ (1) giving; a donor. ദായഭാഗം partition of inheritance, ദായവിഭാ ഗത്തിന്നുള്ളപ്രകാരവും Bhr. ദായാദൻ (ആദൻ) an heir VyM. ദായാദമന്നർ SiPu.; ദായാദഭാവം നടിക്കേണ്ട ChVr. ദായാദി (Tdbh., ദായാദ്യം inheritance) & ത — 1. inheritance. ആത്തെന്മാരുടെ ദായാദി അ വകാശം MR. 2. relations, family പ്രദോ ഷമാഹാത്മ്യം ദായാദിവൎദ്ധനം SiPu. ദായാ ദിവഴക്കു dispute among relations. ദായാദികം Bhg. inherited. ദായാദിക്കാർ relations, cousins, MR. even distant relations (Palg. = മുതൽസംബ ന്ധമുള്ളവൻ). ദായി (1) a giver ആനന്ദദായി CC. ദായ്മ Ar. dāim, Perpetually, always. ദാരം dāram S. 1. A hole (ദർ). 2. pl. ദാരങ്ങൾ wife (also Sing. aM. എന്നോടു ദാരത്തേയും ക വൎന്നു RC). ചന്ദ്രന്റെ ദാരങ്ങളായവൾ Nal.; ദാ രങ്ങളോടു പറഞ്ഞു VetC. ദാരദാനമഹാപുണ്യം KR. meritorious gift of a wife. ദാരകൎമ്മം കഴി പ്പിക്ക SiPu. marriage. [CG. ദാരകൻ S. a son, boy ആരണന്തന്നുടെ ദാ'ന്മാർ ദാരണം (l) splitting ക്രകചംകൊണ്ടു ദാ. ചെയ്ക Asht. to saw asunder. അസ്ത്രങ്ങൾകൊണ്ടു ശരീ രങ്ങൾ ദാ. ചെയ്തു Nal. ദാരാദത്തം? Gift, as of a wife, or = ഉദകം ചെ യ്തു (= ധാരാ?). പറമ്പും പൊന്നും കോവിലുക്കാ യിട്ട് ദാ. ചെയ്തു TR. (inscription in a Palg— hat temple). ദാരിദ്യ്രം dāriďryam S. (ദരിദ്ര) Poverty. ദാരിദ്യ്രപ്പച്ച (loc.) = എരോപ്പത്തുമ്പ impoverish— ing weed. ദാരിദ്യ്രത്വം poverty, എങ്ങുമേ ദാ. ഇല്ല Nal. ദാരിദ്യ്രവാൻ VetC. poor.

[ 575 ]

ദാരു dāru S. (ദർ) 1. A log of wood, spike. 2. timber. ദാരദാരുക്കളും തുല്യം SiPu., insensible to his wife's charms. ദാരുക്കോൾ (ൽ?) Agallochum V1. ദാരുണം hard; awful ദാ'മായിടിവെട്ടുന്നു AR.; ദാരുണഭാവം opp. കാരുണ്യം Sah.; ദാ'സ്പ ൎശം, f. i. of leeches, med. ദാരുണൻ — തൻകുലം മുടിച്ചീടും PT. a dullard. ദാൎഢ്യം dārḍhyam S. = ദൃഢത Firmness. ദാലിതം dāliδam S. = ദലിതം (CV.) Dispersed, disordered മാലകൾ താലികൾ കുഴഞ്ഞിട്ടും ദാലി തങ്ങളായിട്ടും KR. ദാവണ dāvana (& രാ —, ലാ — q. v. prob. ദാപനം). Pay. മാരയാൻ ഇഞ്ചി മുറിച്ചതുമൂലം ദാവന (sic) പുക്കു prov. ദാവം dāvam S. = ദവം, ദാവാഗ്നി Forest—fire. ദാശൻ dāšaǹ S. A fisherman, f. ദാശി Bhr. ദാശരഥി‍ dāšarathi S. Rāma, son of Dašaratha. ദാസൻ dāsaǹ S. (Ved. demon = ദസ്യു) A slave, servant ദാസോഹം, ദാസോസ്മ്യഹം AR. "behold your servant!" — ദാസഭാവം servitude. abstr N. ദാസത്വം അനുഭവിക്ക Mud. to endure thraldom. ദാസി f. a female servant, a Sūdra attendant upon Brahman women, also ദാസിക PT. ദാസീകരിക്ക to make a slave. ദാസ്യം bondage, servitude രഘുവീരനു ദാ സ്യംനിരന്തരം ചെയ്വാൻ KR. to serve him. ദാ. ഒഴിക്ക, വീളുക Bhr. to free. — ദാസ്യ പ്പെട്ടു enslaved, begging humbly. ദാസ്യഭാ വം, ദാസ്യവൃത്തി servitude. ദാഹം dāham S. 1. Burning കാനനദാഹം Bhr. = ദഹനം; also med. ദാഹം = ചൂടു Asht. 2. thirst, ardent desire = തൃഷ്ണ. With ഒഴിക്ക, തീൎക്ക, കെടുക്ക to quench thirst; with 2 Dat. തണ്ണീൎക്കു ദാ. പെരുതുഞാക്കു TP.; ദാഹം കെടാ ഞ്ഞൊരു കണ്ണിണ CG. eyes which could not be satisfied. ദാഹശാന്ത്യൎത്ഥം VetC. denV. ദാഹിക്ക to thirst, തണ്ണീൎക്കു ദാ. AR. — ദാ ഹിച്ചവെള്ളം തരുമോ TP. water for my thirst. ദാ. കൊടുക്കാത്തവൻ M. = ദുഷ്ടൻ. ദിക്കു dikkụ S. ദിശ്, (fr. ദേശിക്ക) 1. The way

one points, direction, quarter, point. പാളയം നാലു ദിക്കിന്നും വിളിപ്പിച്ചു TR. collected his army. എട്ടു ദിക്കിലും ഇല്ല V1. nowhere. പത്താ യ ദിക്കുകൾ CG. (8 points above & below). ദിക്കുവിദിക്കുകൾ ഒക്ക നടക്കുമാറു KR. പത്തു ദിക്കിലും നോക്കും Bhg. (in despair). In po. fem. ഉത്തരയായ ദിക്കു CG. പശ്ചിമദിങ്നാരി CG. — In hunting തിക്കും കടവും ഏകി വിളിക്ക. — ദിക്കടയുമ്പടി വാവിട്ടലറി KR.; വല്ല ദിക്കിന്നും പുറപ്പെട്ടു പോകും TR. leave the country for good. വഴി ദിക്കുമറിയാ Mpl. song. ദിക്കു പി ഴെച്ചു പോന്ന പശു VyM. a stray cow. ദി. മുട്ടുക V1. to lose the way, see no escape. ദിക്കു മുട്ടിച്ച വൻ, — കെട്ടവൻ one who lost his balance of mind, to whom no refuge is left. ദിക്കില്ലാത്ത രാജ്യം a country where one is not at home. 2. region. ദിക്കുകൾ നശിച്ചുപോം PT. the sub— jects. നമ്മളെ ദിക്കു ദേശം TR. my small terri— tory. ഇരുവൈനാടു ദിക്കുകളിൽ TR. in various parts of I. ഉണ്മാൻപോയ ദിക്കിൽ in the house where he eats. — part, side തലയിൽ ൩ ദിക്കിൽ മുറി ഏറ്റു MR.; ഏതൊരു ദിക്കു പിടിച്ചു പറയേ ണ്ടതു Mud. with what shall I begin ? ഞാൻ കൊടുക്കേണ്ടുന്ന ദിക്കിൽ കൊടുപ്പാൻ to my creditors. 3. caso = ദശ, f. i. അങ്ങനേ വരും ദിക്കിൽ in that case. ൪ ദിക്കിൽനിന്നു അസത്യം പറഞ്ഞാൽ ദോഷം ഇല്ല VyM. Hence: ദിക്കുരം, prh. ദിക്കുപുറം? — ദി. അറിഞ്ഞില്ല vu. don't know where to turn. ദിക്ചക്രജയം — RS. universal conquest. ദിക്പാലൻ a guardian of the 8 points, king of the universe, — ദിൿലത്വം കൊടുത്തു UR. to Kubēra. — ദിൿലകൻ id. ദിഗന്തം the end of the horizon; region നാ നാദിഗന്തസാമന്തർ Nal. നാലു ദി'മായി ഓടിച്ചു കാളയെ നാലാക്കിച്ചീന്തിച്ചു കൊന്ന വനേ Genov. [രേ VilvP. ദിഗന്തരം a foreign country എന്തൊരു ദിഗന്ത ദിഗംബരൻ having no garment but the hori— zon; a naked mendicant. (കൂറയോ ദിക്കുകൾ ആയ്വന്നു മിക്കവാറും CG. I have almost been stripped).

[ 576 ]

ദിഗ്ഗജം, ദിക്കരി one of the 8 fabulous elephants supporting the globe. Bhg. — ദിക്കുംഭി RS. ദിഗ്ജയം KU. universal conquest; (also ദിഗ്വി ജയം Bhr.). ദി. വെല്ലുന്ന സോദരന്മാർ CG. the all victorious. ദിഗ്ഭാവം a landscape ദി. ഒക്കവേവെളുവെള വിള ങ്ങുമന്നേരം Nal. in moonshine, (or ദിഗ്ഭാഗം?) ദിഗ്ഭേദം climate, ദിഗ്വിശേഷം. ദിഗ്ഭ്രമം being unable to ascertain where you are. ദി. പൂണ്ടു Bhg. all adrift, astray. ദിഗ്ധം digdham S. (part. of ദിഹ്) Smeared; a poisoned arrow. ദിഗ്ധഹതൻ Bhr. ദിതം diδam S. (part, of ദാ. 2.) Divided. ദിതി S. portioning; N. pr. the mother of the Daityas. Bhg. [see. ദിദൃക്ഷ didr̥kša S. (desider. of ദൎശ്). Wish to ദിനം dinam S. (part. = ദിതം, as പകൽ fr. പക divide, or √ ദിവ?) 1. Day = നാൾ and = പകൽ. 2. daily (vu.). — പലദിനം repeated— ly. — ദിനം ദിനം daily (ദി. പ്രതി, അനുദിനം). ദിനകരൻ the day—maker, ദിനമണി the jewel of the day, ദിനപതി, ദിനേഷൻ = the sun. ദിനചൎയ്യ, (see ചൎയ്യ), daily duty; also ദേശം തോറും ദിനചൎയ്യമായി (sic); നടക്കുന്ന അംശം കോല്ക്കാർ MR. 2. a diary in offices. ദിനദീപംപോലേ prov. as useless as a day— lamp. ദിനാന്തം evening, അന്നു ദിനാന്തേ SiPu. ദിനേ ദിനേ Loc. daily. ദിനിസ്സ് = ജിനിസ്സ്, f. i. ഈ ദിനിസ്സ് നായ ന്മാർ ആണുങ്ങൾ ഉടുക്കുന്നു TR. This sort of cloth. ദിയാബ്ല് Port. diabo, Devil നിന്റെ ദി. നീ ക്കിക്കളയും (loo. vu.) ദിവം divam S. (√ ദിവ് to shoot rays, throw dice) 1. Heaven, sky ദിവത്തിൽ ഉടലോടേ ഗമി പ്പാൻ വഴി KR.; ദി. പുക്കാൾ SiPu. — described as three—fold ത്രിദിവം പരിത്യജിച്ചു Bhr.; ദശ രഥൻ തന്റെ ത്രിദിവയാത്ര KR. his death. 2. (Ved.) day. ദിവസം S. (L. dies) a day; daily, as ദിവസേന (instr.). Of a birthday അന്നു നമ്മുടെ മാതാ വിന്റെ ദി. ആകുന്നു TR.; ദിവസമ്പ്രതി നട ക്കുന്ന അവസ്ഥ daily occurrences.

ദിവസകരൻ AR. the sun = ദിന —. ദിവസവൃത്തി livelihood, ദിവസോൎത്തി കഴിച്ചോ ളുവാൻ. TR. ദിവാ (Instr. of ദിവ്) by day; day—time ദിവാ വിങ്കൽ പോലും നടപ്പാനും പണി KR.; ദ്വ ന്ദ്വപൎവ്വങ്ങൾ ദിവാവിലും VCh. ദിവാകരൻ, ദിവാമണി the sun. ദിവാകീൎത്തി (only showing himself in daytime); a Chaṇḍāla ദി. വേഷം പൂണ്ടു Mud. ദിവാന്ധൻ (അന്ധൻ) PT. blind in the day, night—eyed. ദിവാനിശം, ദിവാരാത്രം by day & by night. ദിവാൻ P. Dīvān (tribunal) A minister of state, Vezir's office in Cochin & Travancore ദിവാനർ & ദിവാനിജി TR., ദിവാൻജിമാർ TrP. ദിവിഷത്തു divišattụ (ദിവി സത്തു) Dwell— ing in heaven, God; also ദിവിഷ്ഠൻ, ദിവൌ കസ്സ്. ദിവ്യം S. 1. heavenly; wonderful, extraordi— nary. ദിവ്യ കല്ലു precious. മഹാ ദിവ്യൻ KU. a genius. 2. = തിരു hon. pronoun. ദിവ്യ ചി ത്തംകൊണ്ടു കല്പിച്ചു Your Excellence order— ed; so ദിവ്യചിത്തത്തിൽ ബോധിക്ക, കൃപ ഉണ്ടാക; ദിവ്യസന്നിധാനങ്ങളിലേക്ക് എഴു തി TR. (opp. മാനുഷം). 3. = ദിവ്യപ്രമാ ണം ordeal & oath, ഒമ്പതു ദിവ്യങ്ങളെക്കൊ ണ്ടു പരീക്ഷിക്ക VyM. ദിവ്യചക്ഷുസ്സ് the eye of a seer penetrating beyond time & space. Bhg. ദിവ്യത്വം heavenliness, ദി'മുള്ള സൎപ്പേന്ദ്രൻ Nal. ദിവ്യവൎഷം a celestial year (= 365 years). ദി' ങ്ങൾ പന്തീരായിരം ചതുൎയ്യുഗം Bhg. ദിവ്യോപദേശം supernatural advice or instruc— tion. Bhr. ദിശി diši S. 1. Loc. of ദിക്, ദിശ്, as ദിശിദി ശി in every direction. ശിരസ്സുകൾ ദിശി ദിശി വെട്ടിത്തെറിപ്പിച്ചു KR. 2. Nom. നാനാദിശിയി ലുള്ളവർ PatR., നാനാദിശികളിൽ ക്രീഡിച്ചു Bhg.; ൟശാനദിശിയൂടേ കുഴിച്ചു KR. Also ദി ശ = ദിക്കു. ദിഷ്ടം dišṭam S. (part. of ദിശ് G. deik) 1. Ap— pointed, Tdbh. തിട്ടം. 2. destiny, fate ദിഷ്ട

[ 577 ]

കല്പിതം തട്ടുക്കാമോ Mud.; അതിൻ ദി. എന്തു Bhr.; ദിഷ്ടമില്ലായ്ക കൊണ്ടു KR. by misfortune. ദിഷ്ടത fate. ദിഷ്ടതയാലേ അറിഞ്ഞു Bhg. by his good fortune. ദിഷ്ടതി, (a mistake for ദിഷ്ടത), bad luck ഒന്നും ദി. ഇല്ലാത്ത ഭാഗ്യവാൻ PP., vu തിട്ടതി. ദിഷ്ടി = ദിഷ്ടം divine dispensation, ദിഷ്ട്യാലഭി ച്ചു Bhg. providentially, luckily. ദീക്ഷ dīkša S.(desid. of ദക്ഷ് to try & fit one— self) 1. Initiation, esp. for sacrifice; all the observances. 2. consecration. ശിവദീക്ഷ V1. devoting oneself to Siva = ശൈവം. — ഗൎഭദീക്ഷ (Brahmans not shaving during each pregnancy of their wives; low castes seldom & then only during the first one). 3. mourning & ceremo— nies for the deceased, (in lower castes വാലാ യ്മ). Tdbh. തീക്ക തിരുനെല്ലിക്കൂട്ടി വെക്ക TP.; അവൻ നമ്പൂതിരിക്കു ദീക്ഷയായി വെലി മുത ലായ്തു ചെയ്തു MR.; സംവത്സരം ദീക്ഷ എത്തി ക്കേണം Anach. mourning for a year, duty of the next heir. ദീക്ഷകൻ a leader in ceremonies V2. ദീക്ഷക്കാരൻ (1.3) one who practises abstemi— ousness for the above objects. ദീക്ഷപിരിക 1. to observe abstinence, as newly married Brahmans for three nights, വിവാഹം കഴിഞ്ഞാൽ ദീക്ഷ പിരിച്ചു നാലാം നാൾ KU. 2. to cease from mourning. ദീക്ഷാശാല = യാഗശാല, f. i. ദീ. യിൽ വാണരു ളും മാധവൻ SG. denV. ദീക്ഷിക്ക 1. to consecrate oneself to an observance യാഗം ദീ'ച്ചാൻ AR.; ദീക്ഷിച്ചു മു നീ രാമൻ യുദ്ധയാഗത്തിന്നായി ൬ നാൾ അഹോരാത്രം വീതനിദ്രന്മാരായി KR.; അന ശനം ദീ. Bhr. to fast. രാജസം ദീ'ച്ചു കൊൾക Anach. to live in princely style. മൌനഭാ വം ദീ. VetC; ആശ്രമത്തെ, ബ്രഹ്മചൎയ്യത്തെ ദീ. Anach. 2. to vow വ്രതം ദീ. SiPu., Bhg. നമ്മെയും കൊല്ലുവാൻ ദീ'ച്ചു KR.; തന്നുടെ കാൎയ്യത്തിങ്കൽ ദീക്ഷിച്ചു വസിക്കുന്ന ദുൎന്നയ ന്മാരെച്ചെന്നു സേവിക്കുന്നവൻ ഭോഷൻ Nal. immersed in their own affairs. 3. to mourn

4. (= ദീക്ഷിപ്പിക്ക) to initiate, രാമൻ ദീക്ഷി ക്ക എന്നു മുനിയോടു ചൊല്ലിനാൻ KR. ദീക്ഷിതൻ 1. initiated; the Brahman presiding at the സോമയാഗം. 2. a mourner V2. CV. ദീക്ഷിപ്പിക്ക (= ദീക്ഷിക്ക 4). സഗരനെ ദീ' ച്ചിത് ഔൎവ്വൻ Brhmd. before coronation. ആ രണർ വേദങ്ങളെ സൂക്ഷിച്ചുകൊണ്ടു ദീ' ച്ചീ ടിനാർ മന്നവനെ CG. initiated the prince. ദീധിതി dīdhiδi S. (better ദീദിതി, fr. ദീ to shine) A ray, splendour ലോചനദീ. ജാലം, ദീ ധിതി പൂണ്ടുള്ള തൂനഖം CG. ചണ്ഡദീ. Bhr. the sun. ദീനം dīnam S. (ദീ to decay) 1. adj. Downcast, dejected മേനക ദീനയായനാണും CG.; നാഥരില്ലാ തദീനനായൊരെനിക്കു KR. me, a poor orphan. ദീനനായ്പറഞ്ഞു Mud.; ദീനഭാവങ്ങൾ, ദീന പ്ര ലാപം Nal. crying pityfully. 2. miserable state, hence pity ദീനമില്ലാതുള്ളവൎക്കു ദീനരിൽ കൃപ ഉണ്ടാം പിന്നേ എന്ത് ഈശന്മാൎക്ക് PT.; ദീ. എന്നിയേ ചെന്നു Sk. easily, boldly. ദീ. എന്നി യേ സൎവ്വം മേടിക്കയും Nal. without compassion. ദീ. എന്നിയേ കൊന്നു Bhg. 3. M. illness ദീ. കിട്ടി വലഞ്ഞു; ദീനപ്പെടുക, ദീനമായി or ദീന ത്തിൽ കിടക്ക, വയറ്റുനുമ്പലത്തിന്റെ ദീനം ന ന്നേ കൂടി, ദീ. പിടിച്ചു മരിക്ക, ദീനം വൎദ്ധിച്ചു (euph. died), അതിസാരത്തിന്റെ ദീ. ഭേദമായി TR. ദീ. വൈദ്യനെ കാണിച്ചു, ദീ. കാണ്മാൻ പോയി MR. to visit a patient. ദീനത 1. dejection, misery. ദീ. കൈവിട്ടു CG. was comforted. ദീ. കൂടാതേ വന്നു Sk. boldly. ഊനം മഹാലോകർ ചൊല്ലും എന്നോൎത്ത് ഒ രു ദീ. ഉണ്ടുമേ പൂരിക്കുന്നു Ek. M. I feel de— jected at the thought. — med. depression of spirits. 2. sympathy, ദീ. പൂണ്ടു വെളി ച്ചപ്പെട്ടാർ CG. the Gods appeared. ദീനത്വം id., നീതിമാന്മാൎക്ക് ദീ. ഫലമത്രേ VetC. the righteous must suffer. ദീനപാടു (& — പ്പാടു) 1. suffering hardship. 2. = ദണ്ഡിപ്പു sharp training, dexterity in the use of arms, ദീ. കാട്ടി V1. ദീനപ്പുര (3) a hospital TR. ദീനാരം dīnāram S. (L. denavius) A gold coin. ദീ. എല്ലാം എടുത്തു PT. the money.

[ 578 ]

ദീൻAr. dīn, Religion, Islām. ദീൻനടത്തുക KU. to introduce it. ദീൻപരന്തു നാട്ടിൽ (Mpl. song). ദീനിന്റെ അകത്തു amongst Mussul— mans. ദീനാർ ൦രെരാറാളും (Mpl.) the 12 first missionaries of Islam in Malabar. ദീപം dībam S. (ദീ & ദിവ്) A lamp, light പാ രം വിളങ്ങുന്ന വിളക്കിന്മേൽ ഓരോ ദീ. കൊളു ത്തി പരത്തുമ്പോലേ CG. ദീ. ഏറ്റുക to set up lights. ദീപജ്വാല രണ്ടായിക്കണ്ടു Bhg. (a bad omen.) — met. ഉലകിൽഉത്തമൎക്കുകുലദീ RC., ഭൂപതികുലമണിദീപമേ Mud.; മന്നിടംതന്നുടെ മംഗലദീ. മങ്ങിമറഞ്ഞു CG. K/?/shṇa died. ദീപട്ടി, (ദീപയഷ്ടി) a torch, ദീ. കൾ പൊന്നു കൊണ്ടു തീൎത്തു ഗന്ധതൈലങ്ങൾ വീഴ്ത്തിപ്പി ടിച്ചു നാലു ദിക്കും KR. ദീപനം kindling, esp. the fire of digestion. മ ദ്യം ദീ. GP. gives appetite; (so ദീപകം). ദീപ നാക്ഷരങ്ങൾ Nal. stimulating words, കാമ ദീ'മായ ഗാനം Bhg. ദീപപ്രതിഷ്ഠ the consecration of a lamp; a ceremony KU. ദീപമാല a candelabra, ദീപസ്തംഭം. ദീപാരാധന the waving of lamps to an idol, ദീ. കഴിക്ക. ദീപാളി (& ദീപാവലി) 1. a row of lights. 2. the lamp—feast at the new moon of October, ദീ. കു ളിക്ക. 3. (H. divālā, C. Tu. ദിവാളി.) bank— ruptey, ദീ. യായിപ്പോയി vu. a ruined man. [bankruptcies are generally declared about this season (2) W.] ദീപിക a lamp. denV. ദീപിക്ക to blaze, shine ജ്യോതിൎഗ്ഗണങ്ങ ളും ദീപിക്കുന്നില്ല, ദീപിച്ചുനിന്ന ധൂപം CG.; ആഭരണം ധരിച്ചു ദീപിച്ചു, അസ്ത്രം ദീപി ച്ചയച്ചു Bhr.; fig. തപോബലം കൊണ്ടേറ്റം ദീ, Bhr. [with flaming eyes. part, ദീപ്തം blazing; ominous. ദീപ്താക്ഷൻ Bhg. ദീപ്തി blaze, brilliancy, നേത്രങ്ങൾക്കു നോക്ക രുതാത്തൊരു ദീപ്തി CG. ദീൎഘം dīrgham S., (G. dolichos). 1. Long മുണ്ട നോ ദീൎഘനോ Nal. dwarfish or tall? ചുടുചുട ദീൎഘമായി വീൎക്ക KR. to sigh. ദീ. ഇരിക്കയില്ല

മുതൽ Sah. last long. 2. length പറഞ്ഞാൽ ദീ. വളരേ ചെല്ലുന്നു TR. it might be too long. ദീ. തീൎക്ക to settle the length of a house. ബുദ്ധി ദീ. കണ്ടു Bhg. great wisdom, ദീ'മാക്ക to pro— tract. 3. (gram.) the sign of length — ാ — Hence: ദീൎഘത length. ദീൎഘദൎശി far—seeing, ദീ. യാം സുഗ്രീവനേ നോ ക്കി KR.; ദീൎഘനിശ്വാസവും ദീനഭാവങ്ങളും ദീ. ക്കു വളൎന്നു Nal. to the king. — a sage = ത്രികാലജ്ഞൻ. — ദാക്ഷിണ്യം വേ ണം നല്ല ദീൎഘദൎശിത്വം പിന്നേ VCh. far— sightedness, foresight (= ദീൎഘദൃഷ്ടി). ദീൎഘനിദ്ര long sleep, death. [triya. ദീൎഘബാഹു KR. long—armed, as behoves a Ksha ദീൎഘവിചാരണ an enlarged mind. ദീ'ണെക്കു ശക്തനല്ല MR. weak minded. ദീൎഘശ്വാസം a sigh, gasp. ദീൎഘസൂത്രം long—threaded, tedious — ദീ. ൻ dila— tory, slow VCh. ദീൎഘായുസ്സ് 1. longevity. ദീ'യുരസ്തുതേ Bhg. live long! 2. adj. long—lived, അവൻ ദീ'സ്സായ്ഭ വിച്ചു Bhg.; also ദീൎഘായുവാം VetC., ദീൎഘായു ഷ്മാൻ AR. ദീൎഘാവലോകനം VCh.; ദീ. ഉള്ളവൻ far—sighted, as a politician. ദീൎഘിക a long pond. Bhg. denV. ദീൎഘിക്ക to become long, grow rather tiresome, draw to the end, നാളുകൾ ദീ'ച്ചു വരുന്നു. ദീവാളി H. dēvālā, see ദീപാളി 3. Bankruptey. ദീവു dīvụ Tdbh., ദ്വീപം An island, നമ്മളെ ദീ വു TR. (writes the Cannanore Bībi of the Lacca— dives); രത്നങ്ങളാളും അദ്ദീവിന്മേൽ കാണായി ഉ ത്തമമന്ദിരത്തെ CG. ദുഃഖം duḥkham S. (ദുഷ്, G. dys, opp. സുഖം) Pain, sorrow തന്നാൽ അനുഭൂതമായ ദു'ങ്ങൾ Brhmd.; പുത്രദുഃഖം നന്നെ ഉണ്ടു (of a bereaved mother). നാരികൾ ദു. പറഞ്ഞു പോക്കിച്ചെന്നു AR. sought comfort in lamentation. Absol. ദുഃഖം = കഷ്ടം! (po.); ദുഃഖേന difficulty. ദുഃഖത്വം state of suffering. ലങ്കാദു. കൊണ്ടു KR. captivity.

[ 579 ]

ദുഃഖനാശം cessation of sorrow. Bhg. ദുഃഖശാന്തി AR. consolation, also ദുഃഖോപ ശാന്തി. ദുഃഖി grieved, sad = ദുഃഖിതൻ sour—faced. denV. ദുഃഖിക്ക to feel pain, grieve നിങ്ങളെ ക്കാണാഞ്ഞു ദുഃഖിച്ച ദുഃഖങ്ങൾ Nal. CV. ദുഃഖിപ്പിക്ക to pain, afflict. ദുകൂലം duγūlam S. A plant with fine fibres & cloth from them; (vu, silk). മോഹനമായ ദു ധരിച്ചു Bhg. തരന്തരമുള്ള ദു'ങ്ങൾ KR. ദുക്കാണി H. P. dukāni, A shopkeeper. — C. Te. T. H. duggāni, half a pice. ദുഗ്ധം dugdham S. (part. of ദുഹ്) Milked; milk ദു'മാകിലുംകൈക്കുംദുഷ്ടർനല്കിയാൽ Bhr. ദുഗ്ധാബ്ധി AR. = പാൽകടൽ. ദുനിയാവു Ar. duniyā, The world. ദുന്ദുഭം dunďubham S. A water—snake = ഡു ണ്ഡുഭം. ദുന്ദുഭി dunďubhi S. A kettle—drum, വാനോർ തി ങ്ങൾ തുന്തുവിമുഴക്കിനാർ RC. ദുബാശി H. dubhāši, S. ദ്വിഭാഷി An inter— preter, foreigner's servant. ദുർ dur S. (euphonic change of ദുഷ്, G. dys) Ill, badly, with difficulty. ദുരത്യയം Bhg. hardly to be got over. ദുരദ്ധ്വം V1. a bad road. ദുരന്തം endless ദുരന്തയാതന Bhg.; ദു'മായ കാ ൎയ്യം troublesome. ദുരന്വേഷണം; — ണക്കാരൻ prying in order to defame; an impertinent man. ദുരഭിമാനം false feeling of honor. ദുരാഗ്രഹം inordinate desire. ദുരാചാരം indecent conduct, incivility — ദുരാ ചാരൻ wicked, rude. ദുരാപം 1. hard to obtain. 2. ഈ ജനത്തി ന്നു രണ്ടു ദു. SiPu. = ദുരാപത്തു. ദുരാരോഹം hardly to be ascended VetC. ദുരാലോചന MR. wicked thought or advice. ദുരാശ a false, wicked hope ദു. വിട്ടു KR.; പര ധനദു ChVr. covetousness. ദുരാസദം difficult to get at, ദു'ദവൃത്തികൾ ചെയ്തു VetC.

ദുരിതം sin; also = പാപം in the sense of fate. ദു'മല്ലയോ KR. such is fate! it must be so, it seems. — ദുരിതഹരം ChVr. expiatory. ദുരുക്തി a harsh word. ദുൎഗ്ഗം 1. hardly accessible = ദുൎഗ്ഗമം. 2. a fort, stronghold ദു. ഉറപ്പിച്ചു Bhr. — Kinds: ഗി രി —, ജല —, തരു —, ഇരിണ —, മരുദു ൎഗ്ഗം KR. 3. a pass, defile ദുൎഗ്ഗമായുള്ളൊരു മാൎഗ്ഗവും പിന്നിട്ടു CG. ദുൎഗ്ഗ fem. = Kāḷi. ദുൎഗ്ഗാലയം Durga's temple, (108 in Malabar) KU. ദുൎഗ്ഗതൻ who fares badly, poor CG. ദുൎഗ്ഗതി misery, ill—luck; hell (opp, സല്ഗതി). ദുൎഗ്ഗന്ധം stench, stinking. ദുൎഗ്ഗമം = ദുൎഗ്ഗം 1. ദുൎഗ്ഗൎവ്വം impertinence. ദു. ശമിപ്പിച്ചു Nal. ദുൎഗ്ഗുണം ill—nature, perversity. ദുൎഗ്രഹം 1. to be seized with difficulty. ഏവൻ എന്നുള്ളതോ ദു. ദൈവമേ Nal. so difficult to choose the right person. 2. a demon of sickness, ദുൎഗ്രഹശങ്കയാൽ CG. ദുൎഘടം 1. hardly attainable. എത്തുവാൻ ദു. Nal. 2. danger, calamity ഒരു ദു. കുടാതേ വരുവാൻ TR.; ചാൎത്തിയതു വളരേ ദു'മായി ത്തോന്നുന്നു TR. the assessment looks terri— ble. 3. roguery ആദു. ചെയ്യും കൊക്കു PT.; ദുൎഘടപ്രവൃത്തികൾ്ക്കീശ്വരൻ തുണയല്ല Nal. ദുൎച്ചെലവു = ദുശ്ശെലവു. ദുൎജ്ജനം a mischievous person. കോട്ടയകത്തുള്ള ദു'ങ്ങൾ TR. rebels. ദുൎജ്ജയൻ hardly conquerable, സംഗരേ ദു'നാ യൊരു തമ്പി KR.; ദുൎജ്ജയവിഷം Bhg. ദുൎജ്ജരം indigestible, med.; fig. ബ്രഹ്മസ്വവിഷം അതിദു. Brhmd. ദുൎജ്ജാതൻ unfortunate. ദുൎജ്ജാതകം inauspicious birth. ദുൎഞ്ഞായം M. calumny, ഇല്ലാത്ത ദു'ങ്ങൾ അറി വിപ്പിച്ചു TR. ദുൎദ്ദശ bad condition ദുൎയ്യോഗ ദു. യിലയ്യോ ChVr. ദുൎദ്ദൎശം hardly visible, സിദ്ധയോഗികളാലും ദു. ഭഗവദ്രൂപം AR. ദുൎദ്ദിനം a dark day, evil day. Sk. ഒരു ദുൎദ്ദിവസ ത്തിൻ നാൾ രാവിലേ.

[ 580 ]

ദുൎദ്ദേവത an evil Deity, ദു.മാർ Anach. ദുൎദ്ധരം hard to keep or bear, ദു.മഹാവ്രതം AR. ദുൎദ്ധൎഷം unassailable. ദുൎന്നടപ്പു M. immoral life. ദു.കാരൻ a vicious, abandoned person. ദുൎന്നയം bad conduct; tricks; abuse ദു.ഏറയു ള്ള കൎണ്ണൻ Bhr.; നിനെക്കാതേ ചെയ്തതു ദു. KR.; തവ ദുൎന്നയക്കാതലായി Bhr. thy bad adviser. ദുൎന്നാമകം hemorrhoids. ദുൎന്നിമിത്തം evil omen കൊന്നു വീഴ്ത്തുന്ന ദുൎന്നി' ങ്ങൾ ഓരോന്നേ കാണായി CG.; also ദുശ്ശകു നം KR. ദുൎന്നില M. obstinacy. ദു.യിൽ ഉറെക്ക, ദു. യായി രിക്കുന്നവർ TR. who persist in rebellion. ദു.യായ കലഹം; ദുൎന്നിലക്കാരൻ V2. head— strong. ദുൎന്നിവാരം hard to be repressed — ദു'രത്വംന ടിക്കും പിശാചം VetC. ദുൎന്നിവാൎയ്യം id. Bhg. irresistible. ദുൎന്നീരുകൾ MC. bad swellings. ദുൎന്ന്യായം false reasoning MR. ദുൎബ്ബലം 1. feeble, weak ദു'നു രാജാ ബലം prov. 2. mod. invalid എന്റെ അവകാശം ദു.; ക ല്പിച്ചതു ദു'മാക്ക MR. to cancel, annul. ശീട്ടി നെ ദുൎബ്ബലം ചെയ്വാൻ to invalidate. ദുൎബ്ബലത 1. weakness. അവന്റെ ദു. MR. his insignificancy. 2. invalidity. എഴുതിക്കുന്ന തിലേക്ക എന്തു ദു. illegality. അതിനാൽ അ വകാശത്തിലേക്കു ദുൎബ്ബലപ്രബലത വരുന്നത ല്ല MR. decides neither against nor for the validity of the claim. ദുൎബ്ബലപ്പെടുക to be weakened, disproved വാ ദം ദു'ട്ടുപോയി; പ്രവൃത്തി ദു'ട്ടുപോകും MR. made illegal. — ദുൎബ്ബലപ്പെടുത്തുക to invali— date MR., supersede. ദുൎബ്ബുദ്ധി 1. folly, malignity. ദു. കാണിക്കുന്ന നാ യന്മാർ TR. revolted. അവരുടെ ദു. യായി ട്ടുള്ള ഭാവങ്ങൾ TR. 2. a fool, ill—disposed. ചില ദുൎബ്ബുദ്ധികളായിട്ടുള്ള ആളുകൾ, ദുൎബ്ബ പദ്ധിയായി ശ്രമിക്കുന്നവർ TR. malicious, perverse.

ദുൎബ്ബോധം 1. hard to be understood. 2. = ദുൎ ബ്ബുദ്ധി, f. i. അനുജനു ദു. ഉണ്ടാക്കി ദുൎമ്മാൎഗ്ഗം വരുത്താൻ ശ്രമിച്ചു TR. tried to mislead my brother. അവരെ ദു. പാഞ്ഞു MR. se— duced. ദുൎബ്ബോധന mod. wicked persuasion or sug gestion, കുടിയാന്മാൎക്കു ദു. ചെയ്തു jud.; തന്പു രാനു ദു. ഉണ്ടാക്കി; ഈ വാക്ക് അവന്റെ ദു. യാൽ ഉണ്ടായ്തു; വിരോധികളുടെ ദു. യിൽ ഉ ൾപ്പെട്ടു MR. ദുൎഭഗ an unfortunate woman, ദുൎഭഗേ നടന്നാലും എന്നവർ ഉപേക്ഷിച്ചാർ SiPu.; ദുൎഭഗെക്കുട ൻ ഗൎഭം ഛിദ്രിക്ക തന്നേ നല്ലൂ PT. to an un— pleasant wife. ദുൎഭാഷണം railing ദുൎജ്ജന ദു. ബഹുമാനിച്ചീടേ ണ്ടാ UR.; ദു.മതി SG. enough of abuse! ദുൎഭിക്ഷം dearth, famine. Nal. ദുൎമ്മണം M. stench. ദുൎമ്മതി = ദുൎബ്ബുദ്ധി, esp. stubborn V2. ദുൎമ്മദം arrogance വിട്ടു ദീനനായ്മേവീടുന്നു PT. ദുൎമ്മനസ്സു 1. malevolence. 2. discouraged. ദുൎമ്മന്ത്രം dark enchantment, (opp. സന്തന്ത്രം Anach.). ദുൎമ്മന്ത്രസേവ VetC. ദുൎമ്മന്ത്രണം med. = ദുൎബ്ബോധന. ദുൎന്ത്രി a bad minister, an evil adviser. ദുൎമ്മാംസം excrescence, proud flesh ദശ. ദുൎമ്മാൎഗ്ഗം vice, bad conduct ദു'ങ്ങളിൽ മനസ്സ് ഉ ണ്ണികൾക്കു PT. ദു. വിചാരിക്കുന്നവർ TR. promoters of mischief. ദുൎമ്മാൎഗ്ഗികൾ bad characters, ദു'ളോടു സഹ വാസം അരുതു Arb. ദുൎമ്മുഖം an ugly face. ദു. കാട്ടീടുമാറില്ല ഒരിക്ക ലും Nal. no sullenness, morosity. — ഏഷണി ക്ക് ഒരുന്പെട്ട ദുൎമ്മുഖർ Nal. foul—mouthed, envious. ദുൎമ്മുത്യു violent death PR. ദുൎമ്മോഹം mod. improper wish. ദു. വിചാരിചിചു from covetousness. എന്നുള്ള ദു'ത്തിന്മേൽ പു റപ്പെട്ടു MR. — ദുൎമ്മോഹി Bhg. PT. covetous. ദുൎയ്യശസ്സു dishonour ദു. ശങ്കിച്ചു VetC., ദു'സ്സിന്നു പദം CC.

[ 581 ]

ദുൎയ്യുക്തി 1. what is unbecoming. ദു. പറഞ്ഞു un— reasonably. 2. a trick ദു. വിചാരിച്ചു MR. — ദു'ക്കാരൻ see കൊറുക്കു. ദുൎയ്യൊധനൻ nearly invincible; N. pr. the chief adversary of the Pāṇḍavas. Bhr. ദുൎല്ലക്ഷണം a bad sign, evil omen KR. ദുൎല്ലംഘ്യം hard to be got over, ദു'മായൊരു കാ ലം CG. ദുൎല്ലഭം 1. difficult of attainment, നിന്നുടെ പ്രാ ണത്രാണം ദു. KR. 2. rare ബ്രഹ്മോപദേ ശത്തിനു ദുൎല്ലഭം പാത്രം ഇവൻ AR. (Hanu— man).—ഭൂലോക ദു'ൻ VetC. a rare instance of a prince. ദുൎവ്വചനീയം almost indescribable VetC. ദുൎവ്വഹം unbearable, troublesome. ദുൎവ്വഴക്കു B. useless dispute. ദുൎവ്വഴി bad way. അവർ കാട്ടുന്ന ദു. ക്കു പോകാ തേ TR. not to join in their lawless enter— prise. ദുൎവ്വാ (യി) abuse, പാരം ദുൎവ്വാ പറഞ്ഞു RS. ദുൎവ്വാരം not to be encountered, ദു'മായ വിക്രമം AR. (=ദുൎന്നിവാരം). ദുൎവ്വാശി M. a bet for something impossible; ob— stinate zeal, emulation, fanaticism. ദു. പി ടിച്ചു പുറപ്പെട്ടു (jud.) ദുൎവ്വാസന stench, as of a ശവം jud. ദുൎചാരം a wicked plan MR. ദുൎവ്വിധം 1. poor, mean. ദുൎവ്വിധപ്രവൃത്തനാം എന്നോടു Nal. 2. sad plight, ദു അതു കണ്ടു PT. (of a fight). ദുൎവ്വിരുതൻ foolish, ദു'ന്മാരാംഗോപന്മാർ Brhmd. ദുൎവ്വിനയങ്ങൾ ചൊല്ലുക Sah. improprieties. ദുൎവ്വിനീതൻ ill—trained, restive ദു'ന്മാരായ രാഘ വന്മാർ KR. ദുൎവ്വിലാപം ചെയ്തു Bhr. = മിത്ഥ്യാവിലാപം hy— pocritical lamentation. ദുൎവ്വീൎയ്യം arrogance, ദു. അടക്കുവാൻ AR. ദുൎവൃത്തൻ leading a low life KR. — ദുൎവൃത്തി mean conduct. ദു. കൊണ്ടു ഗൎജ്ജിച്ചു Arb. wantonly, viciously. ദുൎവ്യയം PT. prodigality, extravagance. ദുൎവ്യവഹാരം false complaint, insidious pleading

MR.— ദുൎവ്യവഹാരി MR. litigious, taking up bad suits. ദുൎവ്യാപാരം S. evil doings, ധാൎത്തരാഷ്ട്രന്മാരുടെ ദു'ങ്ങൾ Bhr. ദുറAr. ṯurra, A plume in the turban, തലക്കെട്ടി ന്മേൽ കുത്തിയിരിക്കുന്ന ദുറയും Ti. ദുവാ Ar. du'ā, Prayer, ദുവാ ഇരക്കുക Mpl. (ദുർ) ദുശ്ചരം difficult to reach or do, ദു'മാം തപ സ്സ് Bhg. ദുശ്ചരിത്രം bad conduct. ദുശ്ചോദ്യം captious or improper question; also ദുശ്ശോദ്യംഏതുംഇല്ല Bhr., ദുശ്ശോദ്യങ്ങൾ DN. ദുശ്ശങ്ക unreasonable suspicion. ദുശ്ശാഠ്യം obstinacy — ദു'ക്കാരൻ obstinate. ദുശ്ശാസനം tyranny. [ ദു'ക്കാരൻ. ദുശ്ശീലം ill—temper, bad habits— അവൻ ദു'ൻ or ദുശ്ശെലവു ചെയ്ക mod. to mis—spend. ദുശ്ശോദ്യം see ദുശ്ചോദ്യം. ദുഷി duši (fr. S. ദുഷ്, G. dys) Bad; abuse നീ ചനാരി ചൊല്ലുന്ന ദുഷിപോലേ Nasr. po. ദുഷിപൎവ്വം a Nasrāṇi poem against idolatry, proscribed by heathen governments (also called നിഷിദ്ധപൎവ്വം Fra Paol.) ദുഷിവാക്കു abuse ദു. തുടങ്ങി CC.; എത്ര ദു. കൾ പറഞ്ഞു കടുകോപി ChVr. ദുഷിക്ക S. 1. v. n. to be corrupted. രക്തം ദുഷി ച്ചി ട്ടുള്ള ദണ്ഡം TR.; ദുഷിച്ച രക്തം bad blood from scurvy etc.; വാക്കുശ്ലോകം ദുഷിച്ചുപോ യി (gram.) 2. v. a. = ദൂഷിക്ക to vilify, abuse രാമനെ ദുഷിക്കുന്ന നിന്നുടെ നാക്കു KR.; ദുഷിച്ചു പറക=ദുഷി പറക. (ദുഷ്) ദുഷ്കരം difficult to be done. നിനക്കു രാ ജ്യലാഭം ദു'മല്ല Nal. Easy. അന്യ ദു. Brhmd. difficult for others. ദുഷ്കൎമ്മം sin, crime— ദുഷ്കൎമ്മി an evil—doer. ദുഷ്കാൎയ്യം bad business. ദുഷ്കാലം hard time, ദു:ക്ഷാമ ദു. എങ്ങും ഇല്ല Si Pu.; അവൾക്കു ദു. ഉണ്ടു SiPu. she will have a bad time. ദു. ഒക്കവേ നീങ്ങി Nal. ദുഷ്കീൎത്തി infamy കീൎത്തിയെ ദു. യായിച്ചമെ ച്ചേൻ Brhmd.; ദു. യെക്കാൾ മരിക്കല്ലോ നല്ലൂ RS.; ദു. ദം VetC. dishonouring.

[ 582 ]

ദുഷ്കൂറു M. 1. conspiracy, ചിലദു'റായിട്ടു വിചാ രിച്ചു രാജ്യം മറിച്ചു കളക TR. 2. intrigue. നമ്മെക്കൊണ്ടു ദു. ഉണ്ടാക്കി TR. against me; calumny. — ദുഷ്കൂറ്റുകാരൻ B. (1. & 2). ദുഷ്കൃതം sin —ദുഷ്കൃതി 1. an evil—doer (=ദുഷ്കൃത കാരി KR.) 2. sin. ദുഷ്ക്രമം V1. 2. excess = അതിക്രമം; (ദുഷ്ക്രമപ്പെട്ടു was tormented, ദു'മിച്ചു tyrannized). ദുഷ്ടം dušṭam 8. (part. of ദുഷിക്ക) Corrupted; bad; wicked. അവൻ ദുഷ്ടൻ vicious, cruel. അവൾ ദുഷ്ട immoral. ദുഷ്ടവൃത്തി etc. ദുഷ്ടത wickedness, depravity, malignity. നമ്പ്യാ ർ വളരേ ദു. കാട്ടി TR. behaved as a rebel. ദു. പ്രവൃത്തിക്ക KU. ദുഷ്ടനിഗ്രഹം Bhr. punishing the wicked, king's duty. ദുഷ്ടമൃഗം a wild beast, ദു'മായി നടക്കുന്ന പന്നി യെക്കൊന്നു MR. ദുഷ്ടി = foll., f. i. ചിത്തദുഷ്ടി Genov. ദുഷ്ട Tdbh., ദുഷ്ടം. 1. dregs, lees, offal അതി ന്റെ ദുഷ്ടുനീക്കി med. 2. fault, malignity ദുഷ്ടുണ്ടിവർക്കു Anj. they fight among them— selves. (ദുഷ്): ദുഷ്പാരം difficult to cross, as സാഗരം KR. ദുഷ്പുത്രൻ Bhr. a bad son; so ദുഷ്പുരുഷൻ, ദുഷ്പ്ര ഭു etc. ദുഷ്പ്രമേയം difficult to measure or find out, ദു' ത്തിൽ ചതിച്ചു PT. ദുഷ്പ്രയത്നം 1. malicious endeavour. ദു. ചെയ്യു ന്നവർ, ദു. ചെയ്യുന്ന ആളുകൾ TR. engaged in unlawful warfare, rebels. 2. vain labour. ദുഷ്പ്രവാദം slander, ഒരുത്തർ ഉണ്ടാക്കിയ ദു. പര ത്തുവാൻ ആളുകൾ ഉണ്ടസംഖ്യം CC. ദുഷ്പ്രാപം almost unattainable ദു'മായുള്ള ദിവം KR.; also ദുഷ്പ്രാപ്യം. ദുഷ്പ്രേക്ഷ്യം hardly to be looked at, ദു'മായ കരാ ളമുഖം DM. ദുസ്തനം poisoned breast, ദു. നല്കി ബാലകൻ വായിൽ നേരേ CG. ദുസ്തരം difficult to get through with, ദു'മായ തപം ചെയ്തു KR. ദുസ്തൎക്കം 1. unnecessary dispute. ദു. പറഞ്ഞു picked a quarrel. 2. false reasoning. Bhg.

ദുസ്ഥൻ ill—conditioned. ദു'നായേറ്റം CG. un— happy, (opp. സുസ്ഥൻ & സ്വസ്ഥൻ Bhr.) ദുസ്ഥിതി unhappiness, ദു. എന്നതു ദൂരത്തു വെച്ചു സ്വസ്ഥനായി മേവി CG. ദുസ്പൎശം 1. nettle—like. 2. B. കൊടിത്തൂവ q. v. ദുസ്വത്വം false claim (സ്വത്വം?), ഇല്ലാത്ത ദു ൎഞ്ഞാ യങ്ങളും ദുസ്വത്തങ്ങളും (sic) അറിവി പ്പിച്ചു TR. ദുസ്വപ്നം inauspicious dream. ദുസ്വഭാവി il—mannered, ദു. കൾ മമ പുത്രന്മാർ Bhr. — ദുസ്വഭാവം Sab. bad disposition. ദുസ്വാദു bad taste V2. ദുസ്സംഗം 1. bad inclinations, പററായ്ക ദു. ഉള്ളിൽ ഒരിക്കലും AR. 2. bad intercourse, ദു. വേ റിട്ടു സത്സംഗിയാക CG.; ദു. നരകത്തിൻ ദ്വാരം Bhg. ദുസ്സഹം intolerable ദുസ്സഹവാക്കു Bhr. — മത്സരി യായൊരു ദു'ൻ CG. a bore. പുരുഷന്മാർ ദു'ന്മാർ SiPu. — ദുസ്സഹത്വങ്ങൾപറക Sah.; also ദുസ്സഹ്യം V1. ദുസ്സാധം arduous, ദു'മായുള്ള കൎമ്മം Nal. better: ദുസ്സാദ്ധ്യം, (ചൊല്ലുവിൻ സാദ്ധ്യാസാദ്ധ്യദു സ്സാദ്ധ്യഭേദം. UR.) ദുസ്സാമൎത്ഥ്യം mis—directed cleverness നിന്നുടെ ദു. PT.; ദു. പറക jud.; ദു'മായുള്ള വാക്കുകൾ un timely joke, amusing nonsense, ഭൎത്താവി നോടിവൻ ദു. ചൊല്ലി Genov. misinformed, calumniated; bold indiscretion, ദു'ക്കാരൻ vu. ദുസ്വഭാവി a bad character, ദു.കൾ മമ പുത്ര ന്മാർ Bhr. ദുഹിക്ക duhikka S. (L. duco, E. tug) To milk, to give milk, ദുഹിക്കാ തന്നേ എന്നും അല്ല ഭക്ഷി ക്ക എന്നും KR. — hence ദുഹി ചെയ്യും അഹി പോലേ prov. [ ദുഹിതൃവചനം VetC. ദുഹിതാവു S. (G. thygatër, milker) a daughter, ദൂതൻ dūδan S. A messenger, spy വിണ്ണവർ ദൂ തൻ CG. = ദേവദൂതൻ; വിഷ്ണുദൂതകൾ Bhg. നി ന്റെ ഹിതത്തിന്നു ദൂതകൎമ്മത്തെ ചെയ്തു ഞാൻ KumK. ദൂതി fem. messenger, procuress PT.; also ദൂതിക. ദൂതു message, errand ദൂതു പറക; ദൂതിന്നു തുനി ഞ്ഞാൻ ChVr.; ദൂതിന്നു തക്കവൾ VetC.

[ 583 ]

ദൂത്യം, ദൌത്യം office of messenger, embassy. ദൂരം dūram S. 1. Distance, കുടിയും പുഴയുമായി എത്ര ദൂ. ഉണ്ടു MR. 2. far, remote, അവൾ ദൂ രയായി is menstruating. 3. adv. ദൂരം വിട്ടാൽ ഖേദം വിട്ടു prov.; കടലിൽ കൂടി ദൂരം കടന്നു പോയി TR. the boat had got too far. Other adv. ദൂരത്തു, f. i. ദൂരത്തു നില്ക്കേണ്ടുന്ന Bhr. low castes. ദൂരേ Loc. കണ്ടിതു ദൂരദൂരേ CC.; also ദൂരവേ (as if Inf.), ദൂരവേ പോക നീ Bhg.; ൧൦൦ യോജന വഴി ദൂരവും ചാടി KR. ദൂരദൎശി = ദീൎഘദൎശി far—sighted. ദൂരദൃഷ്ടിയും വേണം VCh. requisite of a minis— ter, so ദൂരവീക്ഷണം Bhr. ദൂരസ്ത്രീ a woman in her menses. ദൂരസ്ഥം remote, also of relationship. ദൂരീകരിക്ക to remove, banish. ദൂൎവ്വ dūrva S. Panicum dactylon; also = കറുക. ദൂറു dūr̀ụ T. M. C. Tu. (see തൂറ്റുക 3. & ദുർ) 1. Blame. 2. slander അവന്റെ മേൽ ഏറിയ ദൂറു ബോധിപ്പിച്ചു Ti.; എന്നെക്കൊണ്ടു ദൂറുണ്ടാ ക്കി, എഴുതി, പല ദൂറുകൾ ബോധിപ്പിച്ചു, നമ്മെ ക്കൊണ്ടു ദൂറായിട്ടുള്ള എണ്ണം പറഞ്ഞുണ്ടാക്കി TR. calumniated, also അവദൂറു. ദൂറുകാരൻ a slanderer. ദൂഷകൻ dūšaγaǹ S. (ദുഷ് VC.) Dishonouring. കന്യയുടെ ദൂ'നായ കാമുകൻ CG. her seducer. ബോധമില്ലാത ദേവദൂഷകന്മാർ SiPu. blas— phemers. ദൂഷണം 1. spoiling. മുക്തി തൻ ദൂ. ചെയ്യൊല്ലാ തേ CG. don't endanger your prospects of future bliss. 2. fault അഞ്ചു ദൂ'ങ്ങളും (സ്ത്രീ കളും ദ്യുതങ്ങളും നായാട്ടും മദ്യപാനം ലോക ഗൎഹിതവാക്യം ദണ്ഡനക്യൌൎയ്യങ്ങളും Nal.). 3. slander, censure ദൂ. ദൂഷിച്ചു മണ്ടുന്നവർക ളെ KR. abused the fugitives.— ദൂഷണക്കാ രൻ a slanderer. ദൂഷിക്ക (CV. of ദുഷിക്ക) 1. to spoil. 2. V1. to blame, scorn, abuse മണ്ടുന്ന സേനയെ ദൂ ഷിച്ചു KR.; (V1. has also ദൂഷണിക്ക). ദൂഷിതൻ dishonoured, ചണ്ഡാലസ്പൎശം കൊണ്ടു ദൂ. അഹം Mud. — blamed, calumniated. ദൂഷ്യം 1. deserving to be dishonoured or blamed.

2. fault, defect രക്തദൂഷ്യം impurity of blood (=ദുഷിച്ച രക്തം). എനക്ക് ഏതു പ്രകാരം എ ങ്കിലും ദൂ. വരുത്തേണം TR. bring blame on me. നമുക്കു ദൂ. വരരുതല്ലോ TR. I warn you of the consequences. അതിൽ ഒരു ദൂ. കാണുന്നില്ല unexceptionable. വളരെ ദൂ. വി ചാരിക്കുന്നു defilement, jud. ദൂ. പറക to find fault with. ദൂഷ്യോക്തികൾ VetC. calumnies. ദൃക dr̥k S. (ദൃശ്) A seer; the eye കണ്ടിതു ദിവ്യദൃ ശാ (Instr.) Bhr.; ദൃശി AR. (Loc.: in the eye). ദൃഢം dr̥ḍham S. (part. of ദൎഹ to fix) Firm, solid. ദൃഢഭക്തി Bhg. — വരും ദൃഢം Bhr. will surely come. ദൃഢത firmness; certainty. ദൃഢീകരിക്ക = ഉറപ്പിക്ക, f. i. ചിത്തേ ദൃ'ച്ചു Bhg. settled in his mind. ഏകൈകബാഹുക്കൾ ആലിംഗനത്തിങ്കൽ ആകുന്നവണ്ണം ദൃ'ച്ചാര വർ Nal. ദൃതി dr̥δi S. Bellows, leather—bag, തുരുത്തി. ദൃപ്തൻ dr̥ptaǹ S. (ദൎപ) Proud, ബലം ഉണ്ടാക കൊണ്ടതിദൃപ്തന്മാരായി KR.—ദൃപ്തി pride. Bhr. ദൃശ്യം dr̥šyam S. (ദൎശ. ദൃക്) 1. Visible, ദൃശ്യാദൃശ്യം ഒക്കയും Bhg. 2. sight—worthy, നിത്യവും ദൃ' നായി പ്രകാശിക്കുന്നു KR. ദൃഷൽ dr̥šal S. (ദർ) Rock, nether millstone. ദൃഷ്ടം dr̥šṭam S. (ദൎശ) Seen, ദൃഷ്ടനായി Nal.; appearing there, present. ദൃഷ്ടന്മാർ ആറു പേർ VyM. witnesses. ദൃഷ്ടാന്തം 1. what fixes the eye; pattern, illus— tration, example. ദൃ. എന്നു പറഞ്ഞീടാം ഇ ന്നിതിൽ KR. a story proving the truth. അസ്ഥികൾ ദൃഷ്ടാന്തപ്പെട്ടു he looked like a skeleton. 2. (vu. നിഷ്ടാന്തം, നിട്ടാന്തം). proof. തീൎപ്പു മാറ്റി കിട്ടേണ്ടതിന്ന് ഈ സം ഗതികളാൽ ദൃ. ആകും MR. cause will be shown why. എന്നുദൃഷ്ടാന്തപ്പെടുന്നു is proved. അതിന്നു ദൃ. വരുംMR. will be proved. ദൃഷ്ടി 1. sight, ദൃഷ്ടിസ്ഥാനം prospect, ദൃ. വാ തിൽ V1. a window. അവരിൽ ദൃ. വെക്ക to look after, care. (നടപ്പിന്മേൽ ദൃ'ച്ചു MR. ob— served his behaviour. ദൃ'ച്ചു വിചാരിച്ചു ex— amined closely). വൃക്ഷങ്ങൾ അവന്റെ ദൃ.

[ 584 ]

യിൽ ഇരിപ്പാൻ under his eyes & care. 2. the eye ഈ ദൃഷ്ടി രണ്ടാണ V1.; ദൃ. കൾ തറച്ചതു കണ്ടായോ VCh. കിടാവിതാ ദൃഷ്ടി നിർത്തിക്കിടക്കുന്നു KumK. dies. ദൃഷ്ടിദോഷം; ദൃ. പറ്റുക influence of evil eyes, also ദൃഷ്ടി വിഷം തീർക്ക Mantr.; ദൃ ഷ്ടിവിഷമുള്ള ഘോരസർപ്പം KR. ദൃഷ്ടിമുനനല്കുക RS. = കടാക്ഷം. ദേയംdēyam S. (ദാ) To be given. ദേവൻ dēvaǹ S. (ദിവ്, L. Deus) The heaven— ly, Deity, ദേവനും ഒന്നേ ഉള്ളു Bhg 9. — pl. ദേ വകൾ & ദേവന്മാർ. ദേവകാര്യം, see Tdbh. ദേവാരം. ദേവകി CG. the mother of Kr̥shṇa. ദേവഖാതം a natural pond. ദേവത a Deity. ദേവതാഗോഷ്ടി possession, ദേ വതാപീഡ Nid. a cause of fever. ദേവതോ പദ്രവം KU. different diseases ascribed to demons. ദേവത്വം divinity, അസുരകൾ ദേ. കൊതിച്ചു Bhr. ദേവദത്തൻ God—given; N. pr. of men. ദേവദാരു Pinus Deodar, ദേ. വാൽ രണ്ടു യൂപം KR.; Tdbh. തേവതാരം. ദേവദാസി a temple—prostitute = തേവടിയാൾ, ഒരു വേശ്യാംഗനാ ദേ. SiPu. ദേവദൂതൻ a God's messenger, ശിവകിങ്കരന്മാ രാം മഹാത്മാക്കൾ ദേവദൂതർ SiPu —an angel, sent down with a വിമാനം to fetch saints CG. ദേവദേവൻ AR. God of Gods. ദേവനം dēvanam S. (radic;ദിവ്) Playing, esp. with dice രണ്ടുപേരും ദേ. ചെയ്തു Nal., (hence ദ്യൂതം). (ദേവ): ദേവനാഗരി the common Sanscrit character. ദേവനായകൻ PT. Indra. ദേവയോനി a demi—god. ദേവർ dēvar S. 1. (L. levir, G. daër) Husband's brother = ദേവരൻ, whence ദേവരവിവാഹം the abolished custom of levirate. 2. (hon. pl. ദേവൻ) see തേവർ. (ദേവ): ദേവർഷി a divine Ṛshi.

ദേവലിംഗം any idol, ദേ'ങ്ങൾ ഇളകി വിയ ർത്തീടും Sah. ദേവലോകം the world of the Gods. ദേവലോ കപ്രാപ്തി (hon.) death. ദേവസ്ഥാനം a temple. മഞ്ചേശ്വരത്തു ദേ. TR., (rarely of Mal. temples). ദേവസ്വം l. temple property, ഭഗവതി ദേ. etc. ആ ദേവസ്വം ഊരാളന്മാർ, ദേവസ്സക്കാർ MR. its administrators. 2. a temple, തളി യിൽ ദേ'ത്തിൽ ശാന്തി (No.) ദേവാംശം emanation, ദേ. ആയതു പാണ്ഡവ ന്മാർ എന്നു തേറുക Bhr.; ദേവാംശഭൂതർ KR. ദേവാംഗം N. pr. an emanation from Siva's body; hence ദേവാങ്കു (see തേവാങ്കം), a sloth കുട്ടിസ്രാങ്കു, whose fat is med. & serves to discover hidden treasures. ദേവാതിദേവൻ Bhg. God over all Gods. ദേവാന്തരം, (അന്തരം intercession?) an oath or ordeal, ഉണ്ടെന്നു പറയാം ദേവാന്തരേ VyM. ദേവാരം (&തേ —) Tdbh., ദേവകാൎയ്യം regu— lar temple—worship, നിത്യമായുള്ള ദേവാര പൂജ SG.; നല്ല ജപങ്ങൾ ദേ. മുടങ്ങിയേ DN.; ഇതി നിമിഷം ദേവാരത്തേരിൽ ഏ റി BR. divine chariot? ദേ'ത്തിന്നിരിക്ക V1. to worship. ജപഹോമദേവാരം. ദേവാലയം a temple; met. മൻ മനോദേ'യേ സ ന്തതം വാഴും ഗുരോ KeiN. ദേവാസുരം inveterate war, as between Gods & demons, ദെ. തമ്മിൽ എന്നല്ല നല്ലു ChVr.; ആഹവം ദേ'ര തുല്യമായി Brhmd. ദേവി dēvi S. (fem. of ദേവൻ) A Goddess, esp. Kāli; a queen സുമിത്രാദേവി; രാമൻറെ ദേവി KR. Sīta. ദേവകീദേവി Bhr. ദേവീപൂജ esp. Sacti worship (ശാക്തേയം). ദേ വീപൂജാവിധി കേൾപിച്ചു SiPu.— ദേവീമാഹാ ത്മ്യം DM. a poem about Kāli. ദേവീസാക്ഷി an oath or appeal to the Goddess. ദേവേന്ദ്രൻ Indra, the prince of the Gods. ദേവേശൻ Siva, Indra, etc. ദേശം dēšam S. (ദിശ്) l. The place one shows, region പേടിക്കു കാടുദേശം പോരാ prov. not room enough. 2. country, as അറവിദേശം

[ 585 ]

Arabia. ദേശം തോറും ഭാഷ തോട്ടം തോറും വാ ഴ prov. 3. a parish, subdivision of an അം ശം (=തറ ). അവരവരുടെ ദേശത്തറകളിൽ TR.; നെട്ടൂർ അംശം ദേശം (office). 4. compound of a Nāyar (in Cochin, D.) ദേശകൻ, (ദിശ്) one who points out, a teacher, ruler. ദേശകാലജ്ഞൻ (1) understanding both time & place. ദേശക്കാരൻ a native. ദേശവഴി (3) a petty principality, So., (No. ഇടവക). ദേശവാഴി (3) the hereditary local authorities, subject to നാടുവാഴി KU. ദേശസ്ഥൻ 1. an inhabitant. 2. a class of Brahmans. ദേശാചാരം local customs. ദേശാധികാരി a ruler; the headman of a village, (in Malabar about 458). ദേശാന്തരം a foreign country, എങ്ങാനും ദേശാ ന്തരം പോയി ചാവേൻ Pay.; ഞാനിനി ദേ. ഗമിച്ചീടുന്നേൻ Bhr. ദേശാന്തരി a traveller, vagrant; also a foreigner. ദേശികൻ a guide (=ഗുരു), ദേശികാനുഗ്രഹാൽ ചൊല്ലുവൻ VivR.; ദേ'നായ ഞാൻ ചൊന്ന തു കേൾക്ക Bhr.; കാട്ടിത്തന്നീടും ദേ. Anj.; ദേ. മനുഷ്യനും എന്നോൎക്കൊല്ല Bhg. ദേശ്യം belonging to a country. ദേഷ്യം=ദ്വേഷ്യം (vu.) ദേഹംdēham S. (ദിഹ്) 1. Body; the human body, said to weigh 100 പലം. ദേഹവും ദേഹിയും വേൎവ്വിടുന്നേരത്തു Anj. In phil. 4 kinds ,സ്ഥൂലം, സൂക്ഷ്മം, കാരണം, സാമാന്യം Adw. S. 2. (hon.) person അദ്ദേ. ആർ എന്നു Nal.; ഇദ്ദേ. I.; കോട്ട യകത്തേ ദേ. the king of K. രാമങ്ങലത്തു ദേ. TR. the prince that resides at R. ദേഹത്യാഗം giving away the body, (opp. ദേഹ ധാരണം living) Bhg. ദേഹനാശംവരുത്തി VetC. = മരിച്ചുകളഞ്ഞു. ദേഹദണ്ഡം bodily labour, ദേ. ചെയ്തുണ്ടാക്കും ദ്രവ്യം Nid. ഒട്ടേറ ദേ'ങ്ങൾ ചെയ്കിൽ Nid. work too hard. — Also Tdbh. ദേഹണ്ഡം, f. i. ദേഹണക്കൂലി TR. (in coining); ദേഹണ്ണ ക്കാർ (loc.) Brahman cooks. ദേഹഭോഗം, see ഭോഗം 2.

ദേഹാത്മശുദ്ധി cultivating inward & outward cleanliness, ദേ'ദ്ധ്യാവസിക്ക SiPu. (Instr.) ദേഹാന്തത്തിൽ മുക്തിവരും Bhg. death. ദേഹാഭിമാനം over—valuing the body or the person, ദേ. കളക AR. ദേഹാവസാനം SiPu. death. I. ദേഹി 1. a living being, man ദേഹികൾക്ക് ഏറ്റം പ്രിയം ദേഹം AR.; എന്ന് ഓൎക്കുന്ന ദേ ഹികൾ മൂഢന്മാർ UR.; ദേഹികൾക്കൊക്ക പ്ര ധാനൻ Nal. the chief of those people. 2. the soul മേല്പെട്ടു മിന്നൽപോലേ പൊങ്ങി ദേഹി യും കീഴ്പെട്ടു ദാരുപോലെ വീണു ദേഹവും Bhr. II. ദേഹി dēhi S. (Imp. of ദാ) Give! ദേഹി എ ന്നു ൨ അക്ഷരം പറക beg! ദൈതdaδa Tdbh. = ദയിത PT. etc. ദൈത്യൻdaityaǹ S. (ദിതി) An Asura. ദൈന്യംdainyam S. (=ദീനത) 1. Low spirits, depression. ദൈ'മായി ചൊല്ലിനാൾ KR. im— ploringly. ദൈന്യനാദം AR. (=ആൎത്തനാദം). ദൈന്യം പൂണ്ട ഭാവം Bhr. 2. misery, low condition. ദൈൎഘ്യംdairghyam S. (ദീൎഘം) Length, ഭൂ ഛായാദൈ. കൊണ്ടു Gan. ദൈവം daivam S. (ദേവ) 1. Divine. 2. divine di— rection, fate, ദൈവമല്ലോ Bhr. it is my destiny, it was thus ordained! ദൈവമേ എന്നങ്ങു ചൊ ല്ലി CG. a cry of agony, resignation, (=എൻ കൎമ്മം, പാപം). ദൈവാൽ from destiny, provi— dentially. ദൈവാൽ എനിക്കുണ്ടായ മോദം KR.; also ദൈവയോഗാൽ KR. fortunately or un— happily. 3. any Deity ദൈവവും തിറയും, അതിശൂരൻ തനിക്കൊരു ദേയ്വം തന്നേ prov.; എന്നുടെ കുലദൈ. വസിഷ്ഠമഹാമുനി. KR.; മറ്റി ല്ല മമ ദേയ്വം രാമനേ ദൈവം എന്നു KR.; ധൎമ്മ ദൈവങ്ങൾ Hor. 4. God ദൈ. ഉള്ളനാൾ മറ ക്കുമോ prov.; പരാക്രമം കൊണ്ടും ഉപായങ്ങ ൾകൊണ്ടും ഫലമില്ല ദൈ. മറഞ്ഞു നില്ക്കുന്പോൾ KR.; നന്മയെ നല്കേണം ദൈവമേ എന്നു പ്രാ ൎത്ഥിച്ചു CG. ദൈവമേ നിങ്കഴൽ കൈ തൊഴു ന്നേൻ CG. കൊണ്ടു SiPu. luckily. ദൈവകല്പിതം (2) fated; predestination. ദൈ.

[ 586 ]

ദൈവഗതി id. ദൈ. അടഞ്ഞു AR. died. കാൎയ്യ ങ്ങൾ ദൈ'ത്യാസിദ്ധിച്ചു TrP. fortunately. ദൈ. എന്നു ചിന്തിച്ചു Bhg. it can't be helped. ദൈവജ്ഞൻ (2) who knows fate; ദൈവജ്ഞ നായ മനു Bhr. fortune—teller, ദൈ'നെ ക്കൊണ്ടു ചോദിച്ചു CG. ദൈവതം, (ദേവത) a God, മംഗല്യസ്ത്രീകൾക്കു ഭൎത്താവു ദൈ. Sk.; നമ്മുടെ ദൈ. SiPu. my Deity. മേന്മ കലൎന്നുള്ള ദൈ'മായതു ബ്രാഹ്മ ണർ, ചിന്മയമായൊരു ദേയ് വതന്താൻ എന്നു നണ്ണി, CG. thought him a God. — ദൈവത success, wealth B. ദൈവദോഷം ill—luck, ഇല്ലാതായ് വന്നിതു ദൈ' ഷാൽ CC. — so ദൈവപ്പിഴ വരും vu. ദൈവനില (2) a successful state, (3) devotion V1. ദൈവപ്രശ്നം asking the fate; astrology. ദൈവയോഗാൽ, ദൈവവശാൽ= ദൈവാൽ (2). ദൈവാട്ടം Tdbh., തെയ്യാട്ടം, (3) a ceremony in which a person clothed in the attributes of a lower deity acts the chief part, also ദൈ(വ)മാറ്റു. ദൈവാധീനം fated (= ദൈവവശം).ദൈ. കൊ ണ്ടു Arb. by chance. പട്ടർ ദേയ്വാ. വന്നു പോയി TR. died. ദൈവികം divine; fate. ദൈ'മായിപ്പോക V1. to die. ദൈവികം ഉപദ്രവം VyM., (opp. രാ ജികം etc.) ദൊട്ടി doṭṭi (C. Te. ദൊഡ്ഡി) A cattle—pound, in ദൊട്ടിപ്പാഷാണം, see പാ —. ദൊന്ന donna M. C. Te. Tu. (T. തൊന്ന) A cup made out of a leaf, for Brahmans to drink pepper—water, etc. (Tdbh., തുന്നം?) ദൊറോഗ P. dārōgha (superintendent), former ly: A police overseer കുറുമ്പ്രനാട്ടു ദൊറോഗെക്കു കല്പന കൊടുത്തു, താമരശ്ശേരിയേ മിശ്രം ദൊ. വിചാരിച്ചാൽ തീരുന്നപ്രകാരം തോന്നുന്നില്ല; (also ദറോഗവോടു) TR. a seller of stamp—paper. ദോർ Ar. ṭuhr. Noon, Mpl. & ലോർ. ദോലം dōlam S. (ദുൽ) A swing, swinging, & ദോളം, ഡോളം. ദോവി H. dhōbi (S. ധാവനം) A washerman, ദോവിമാപ്പിള്ള etc.

ദോശ dōša M. C. (T. തോച) A cake baked on an iron—plate GP57. (ദോശേക്ക് ഉണങ്ങലരിയും ചെറുപയറും) — ആശയേറും തോശ VetC. — ദോശക്കല്ലു B. a vessel to make cakes. ദോഷം dōšam √ (ദുഷ്) l. Fault, defecte ഗുണ ദോഷം q. v., injury. 2. sin, crime പതിന്നാലു ദോ. KR. (of princes). സ്ത്രീക്കു ദോഷം കല്പിച്ചു KN. declared guilty & punished the transgressor. ആം സംസൎഗ്ഗം ചെയ്താൽ സ്ത്രീകൾക്കു ദോഷം വരും TR. ദോഷശങ്ക ഭവിച്ചു Anach. to be sus pected. 3. the three roots of disease (വാത പിത്തകഫങ്ങൾ), see ത്രിദോ.; also other dis orders, കൃമിദോഷം a. med. Hence: ദോഷപ്പെടുക to be spoiled, defiled ദോ'ട്ട സ്ത്രീകളെ രാജ്യത്തിങ്കന്നു കടത്തി ഹീനജാതി കൾക്കു കൊടുക്കും, പെണ്ണും പിള്ള ദോ'ട്ടു പോ കാതേ TR. ദോഷപ്പെടുക്ക to Violate, കണ്ട പെണ്ണഉങ്ങളെ ദോ'ക്കയും PT. രേണുക ദേവിയെദോ'ത്തു Co. KM. to inculpate? ആന്തൎജ്ജനങ്ങളിൽ ദോ' ത്തുവിചാരം ചെയ്തു നീക്കം ചെയ്തു Brhmd. — mod. ദോഷപ്പെടുത്തുക to accuse MR. ദോഷക്കാരൻ in അവിടുത്തേ, അവളുടെ ഗുണ ദോ. Anach.; see ഗുണദോഷം 4. ദോഷവാൻ = ദുഷ്ടൻ, (f. ദോഷത്താളത്തി Genov.) ദോഷവിചാരം (2) arbitration among Brah mans in a case of infringement of caste— rules. ദോഷാരോപം ചെയ്ക V1. to accuse. ദോഷി m. & f. a wicked, lewd person. ദോഷാ dōšā S. By night; ദോഷാകരൻthe moon. ദോസ്സു dōssụ S. An arm, (prh. Tdbh. തോൾ) ച തുരശ്രദോഃഖണ്ഡങ്ങൾ ചെറുതു Gan. (math. = ബാഹു). ദോരന്തരാളം the chest, തേജോനിവാസമാം ദോ. Nal. ദോഹം dōham S. (ദുഹ്) Milking, & ദോഹനം. ദോഹളം dōhaḷam S. (ദോഹദം or ദൌൎഹൃദം) Longing of pregnant women, an irresistible de sire. ൫ഠഠഠഠഠ മാരമാൽ മുളെപ്പതിന്നായി ദോഹ ളമായോരു കേദാരം CG. her beauty is a hot house of love. —

[ 587 ]

denV. ദോഹളിക്ക to long for. [manuring? CV. കസ്തൂരിയെക്കൊണ്ടു ദോഹളിപ്പിച്ചു PT. ദോളം S. = ദോലം. Hence denV. മാനസം ദോ ളായതേ Brhmd. to swing, waver. ദൌത്യം dautyam S. A messenger's office, ദൌ ത്യസാരത്ഥ്യാദി ഭൃത്യകൎമ്മം Bhr. ദൌരാജ്യം daurāǰyam S. (ദുർ — രാജ) Tyranny, നന്നല്ല നിന്നുടെ ദൌ. ഈദൃശം Nal. (or read — ത്മ്യം). ദൌരാത്മ്യം S. (ദുരാത്മം) Wickedness, ദൌ. കള ഞ്ഞു KR.; ദൌ. ഉൾക്കൊണ്ടിവിടെക്കു വന്നതു UR. malice. ദൌൎഗ്ഗന്ധ്യം S. = ദുൎഗ്ഗന്ധത. (ശ്വാസദൌ. Nid.) ദൌൎദ്ദിന്യം S. (ദുൎദ്ദിനം) Bad luck of the day CG. ദൌൎബല്യം daurbalyam S. (ദുൎബ്ബല). അവകാ ശത്തിന്നു ദൌ. വരുത്തുക MR. To invalidate. ത മ്മിലുള്ള ദൌ'ല്യപ്രാബല്യവും ഓൎക്ക KR. the merits & demerits of a case. ദൌൎഭാഗ്യം S. = ദുൎഭാഗ്യം, ദുൎഭഗത്വം. ദൌലത്ത് Ar. daulat. Wealth, empire വലി യ ദൌലത്തുണ്ടായി Ti. ദൌഷ്ട്യം daušṭyam S. = ദുഷ്ടത, f. i. ദൌഷ്ട്യ ഭാവാൽ Bhr. ദൌഹിത്രൻ dauhitraǹ S. (ദുഹിതൃ). Daughter's son, കണ്ടകദൌ. ആകുന്നതു Bhg 6. ദൌഹൃദം dauhr̥ďam S. (= ദോഹളം, fr. ദുൎഹൃ ദ?) Longing of pregnant women, അവൾ ദേൗ ഹൃദാരംഭം പൃഅ VetC. ദ്യാവാ dyāvā S. (Dual of ദിവ്). ദ്യാവാപൃഥിവി കൾ Heaven & earth. ദ്യുതി dyuδi S. (ദ്യുൽ = ദിവ്) Splendour. ദ്യുമ്നം dynmnam S. (ദ്യു) Vigour, wealth. ദ്യൂതം dyūδam S. (ദിവ്, ദേവനം) Gambling — Tdbh. ചൂതു. ദ്യോ dyō S. (another form of ദിവ് heaven) Father—heaven ദ്യോവിൻ വാക്യം, ദ്യോവും ചൊ ന്നാൻ Bhr. ദ്യോതം dyōδam S. (ദ്യുൽ) Splendour CC. ദ്രഢിമ draḍhima S. (ദൃഢ) Firmness, Bhg. ദ്രമിഡൻ dramiḍaǹ S. & ദ്രമിളൻ A Tamil̤an, one of the 9 Yōgis. Bhg 5.; (hence തമിഴ്).

ദ്രവം dravam S. (ദ്രു) Running; fluid ദ്രവാദികൾ vu.. denV. ദ്രവിക്ക to run out or off. എന്തിനായി ഭവാൻ ദ്രവിക്കുന്നു VetC; to be fused f. i. ദ്ര വിച്ചുപോയി exuded, was spoiled; സ്വൎണ്ണം ദ്ര. SiPu. (in conflagration). ശവം ദ്ര. = ചീക. CV. ദ്രവിപ്പിക്ക 1. to melt (സിംഹത്തെ Mud.), to distil. 2. to spoil. ദ്രവിഡം draviḍam S. and ദ്രവിളന്മാരും സിം ഹളന്മാരും Bhr. The Draviḍa or Tamil̤ country = ദ്രമിഡം). — പഞ്ചദ്രാവിഡം Tamil̤ with കേ രളതൌളവകൎണ്ണാടകാന്ധ്രങ്ങൾ, the 5 chief dialects of the Draviḍian language. ദ്രവ്യം dravyam S. (old ദ്രവിണം, as ദ്രവിണ ശാ ല KR. a magazine) 1. An object, thing, article (as പൂജാദ്രവ്യം = സാധനം, പദാൎത്ഥം), stuff. 2. moveable property തങ്കലേ ദ്ര. വില പിടിക്ക യില്ല prov. money. ഗഡുവിന്റെ ദ്ര. TR. wealth. Hence: ദ്രവ്യകാംക്ഷ MR. covetousness. ദ്രവ്യദണ്ഡം fine VyM. ദ്രവ്യനാശം loss of property. ദ്രവ്യലാഭം (& ദ്രവ്യാഗമം) gain. വക്കീലിന്നു പ്ര തിക്കാരനാൽ ഒരു ദ്ര. ഉണ്ടായി MR. was bribed. ദ്രവ്യാവകാശം (sic!) money—claim. സ്ഥലം എനി ക്കു ദ്ര'ത്തിൻ മേൽസിദ്ധിച്ചു MR. ദ്രവ്യശക്തി the influence of wealth. N' ന്റെ ദ്ര. യും പ്രബലതയും MR. ദ്രവ്യശുദ്ധിപോലേ കാൎയ്യസിദ്ധിയും വരും VyM. well acquired wealth. ദ്രവ്യസമ്പത്തു wealth, ഹീനജാതികൾക്കു ദ്ര. ഉ ണ്ടായാൽ TR. ദ്രവ്യസ്ഥൻ MR. a rich person; also ദ്രവ്യവാൻ SiPu. & ദ്രവ്യൻ PT. ദ്രവ്യാഗ്രഹം, ദ്രവ്യാശ = ദ്രവ്യകാംക്ഷ. ദ്രഷ്ടാവു drašṭāvụ S. (ദൎശ) One who sees or examines. Bhg. ദ്രാക്ക drāk S. (ദ്രാ = ദ്രു) Instantly. ദ്രാക്ഷ drākša S. A grape. അൎജ്ജൂനവാക്കിനെ കേൾക്കുമ്പോൾ ദ്രാ. യും രൂക്ഷയായ് വന്നീടും അ ക്ഷികളും CG. even a grape would become sour, ദ്രാക്ഷാരസം wine — ദ്രാക്ഷത്തിന്നു (vine) ഉണ്ടാ കുന്ന ദ്രാക്ഷജം (wine) എന്ന മദ്യം KR.

[ 588 ]

ദ്രാവകം drāvaγam S. (ദ്രു) Chasing; (& ദ്രാവണം Mud.) liquifying. — ദ്രാവ്യതാം CV. Imp. (Mud.) ദ്രാവിഡം, see ദ്രവിഡം. ദ്രുതം druδam S. (part. of ദ്രു) 1. Hastening. 2. melted, liquid. 3. adv. quickly സന്താപ ദ്രുതം CC.; also ദ്രുതത്തിൽ മരിച്ചീടും KR. ദ്രുമം drumam S. (Ved. ദ്രു = ദാരു, തരു) A tree. ദ്രേക്കാണം drēkkāṇam S. (G. dekanos). A third of a sign, (= 10 days). ആദി —, മദ്ധ്യ —, അന്ത്യ — astr. രണ്ടാം ദ്രേ'ത്തിൽ നില്ക്കു PR. ദ്രോണം drōṇam S. (ദ്രു = ദ്രുമം). A trough; a measure of 16 Iḍangāl̤i CS. (Trav.) ദ്രോണി id. (Tdbh. തോണി), ശവം തൈലദ്രോ ണിയിൽ ഇട്ടു UR. ദ്രോഹം drōham S. (ദ്രുഹ് to hurt) 1. Injuring, trespass; ദ്രോഹം ചെയ്ക, as കുടിയാന്മാരേ TR. to oppress; esp. treason, as സ്വാമിദ്രോ.; കുമ്പ ഞ്ഞിക്കു ദ്രോ. കാണിച്ചവൻ TR. guilty of high— treason, a rebel. 2. diseases through super— natural agency യക്ഷിദ്രോ., പക്ഷിദ്രൊ., എല്ലാ ദ്രോഹത്തിന്നും നന്നു a. med. ദ്രോ. ശമിക്കും Anj. സ്ത്രീദ്രോഹലാഭം ഉണ്ടാം Mantr. ദ്രോഹക്കാരൻ (1) a criminal MR.; (2) a sickly person V1. ദ്രോഹി a traitor, മിത്രദ്രോഹി etc. denV. ദ്രോഹിക്ക 1. to injure. പ്രജകളെ ഏറേ ദ്രോഹിക്കാതേ, ദ്രോഹിച്ചു ഉറുപ്യ എടുത്തു TR. oppressively. പെണ്ണിനെ ദ്രോഹിച്ച വൻ PT. ill—treating his wife. അവനുടെ അൎത്ഥത്തെ ദ്രോഹിച്ചു Bhg. 2. to betray ദ്രോഹിപ്പാനായ് വന്ന പ്രലംബൻ CG. CV. f. i. കുടികളെ ദ്രോഹിപ്പിക്കുന്നു TR. tyran— nizes. ദ്വന്ദ്വം dvanďvam S. (ദ്വ = ദ്വി) l. A pair വീ ക്ഷണ ദ്വ. CG.; സപ്തലോകദ്വ. SitVij. = 14. 2. a pair of opposites ദ്വന്ദ്വജാലങ്ങൾ Bhr., as സുഖദുഃഖം, ശീതോഷ്ണം, ജനനമൃതി etc. ദ്വന്ദ ഭ്രമം തീരും Bhg. 3. a duel, fight ദ്വന്ദ്വയുദ്ധ ത്തിൽ മരിച്ചാർ Bhr. ദ്വന്ദ്വപൎവ്വങ്ങൾ VCh. both പൎവ്വം or വാവു. ദ്വന്ദ്വഹീനൻ a neutral person. ദ്വയം dvayam S. (ദ്വി) Double, a pair.

ദ്വാദശം dvādašam S. ( ദ്വ, L. duodecim). Twelve. ദ്വാദശാത്മാവു Bhr. the sun, (ദ്വാദശർ എന്നു പാരിടം വേദിതരായ ആദിത്യന്മാർ). ദ്വാദശി the 12th lunar day, ദ്വാ. നോല്ക്ക VilvP. ദ്വാപരം the 3rd Yuga; (lit. "binate"). ദ്വാർ dvār or dvās S. A door (G. thyra). Loc. ഗോപുരദ്വാരി AR. in the gate. ദ്വാരം 1. a door, access. 2. a hole ശരീരം നവ ദ്വാരം Bhg.; a little hole as of a mouse; കു ടൽ പുറത്തു വന്ന ദ്വാ. jud. a wound. ദ്വാരക N. pr. a town of many gates CG.; also ദ്വാരാവതി Bhg 10. (ദ്വാരങ്ങൾ ഏറ്റം ഉണ്ടാ യതു കാരണം ദ്വാ.) ദ്വാരപാലൻ a doorkeeper, കണ്ടുചെന്നറിയിച്ചാ ർ ദ്വാ'ലകന്മാരും KR. ദ്വാസ്ഥൻ id. ദ്വാസ്ഥാദിവൃന്ദവും Nal., also ദ്വാ രസ്ഥൻ ഇവനെ ചാരത്തു കൊള്ളേണം CG. (in heaven). ദ്വികം dviγam S. (ദ്വി, two). Two—fold = ദ്വയം. ദ്വിഗുണം double, ഒക്കയും ദ്വി'മായ് വന്നു KR. ദ്വിജൻ twice—born; an Arya and esp. Brahman. Bhr. ദ്വിജം oviparous, as birds etc.; a tooth. ദ്വിജന്മാവു, Bhg., ദ്വിജാതി VetC. a Brahman. ദ്വിതയം a pair, ബാഹുദ്വിത. KR. ദ്വിതീയ the second lunar day; the 2nd case, Accusative (gram.) ദ്വിത്വം doubling a letter (gram.). ദ്വിധാ in two ways. Bhg. ദ്വിപം (drinking twice), an elephant. ദ്വിപക്ഷം a dilemma, അന്നേരം കുഞ്ഞനെയും കുട്ടിയെയും രക്ഷിപ്പാനും ഢീപ്പുവിനോടു വെ ടിവെപ്പാനും നമുക്കു ദ്വിപക്ഷമായി വരും TR. (Rāja of Koḍagu). ദ്വിപൽ, ദ്വിപദം, ദ്വിപാദം biped. ദ്വിഭാൎയ്യൻ one who has two wives. ദ്വിഭാഷി an interpreter. ദ്വിരദൻ bident, an elephant ദ്വിരദവരൻ Mud. ദ്വിർ dvir (S. ദ്വിസ്സ് twice). ദ്വിരുക്തം Repeated. (ദ്വി): ദ്വിവചനം the Dual (gram.) ദ്വിവിധം, (വിധം) two-fold; fem. (= ദ്വന്ദ്വം 2.)

[ 589 ]

ശീതോഷ്ണക്ഷുൽപിപാസാദിദ്വിവിധകൾ സ ഹിച്ചു Bhg. (in Tapas). ദ്വിഷൽ dvišal S. (part. of ദ്വിഷ്) Hating. part. ദ്വിഷ്ടം hated. — ദ്വിട്ട്, ദ്വിൾ a foe. ദ്വീപം dvībam S. (ദ്വി + അപ്) Tdbh. ദീവു, തീ വു an island. 1. Ceylon. ദ്വീപുപിലാവു Artocar- pus incisifolia, the bread-fruit tree from Ceylon. 2. the Laccadives ൧൮ ദ്വീപു KU. conquered by Kōlattiri and governed by the Bībi of Cannanore for a yearly tribute of 18000 fanam. ദ്വീപിലേ മേൽ ഇരിക്കുന്ന ജന്മവകാശം, ദ്വീ പിലേ കച്ചോടത്തിന്റെ ലാഭം TR. 3. one of the 7 continents. Bhg 5. ദ്വീപയഷ്ടി (1) an imported staff, the emblem of a minister, ദ്വീ. യും നല്കി PT1. ദ്വീപാന്തരം another island, ദ്വീ'ങ്ങളിൽ പോ ലും വസിപ്പവർ Nal. ദ്വീപി a leoparḍ. കാന്താരദ്വീപിസിംഹാദി കൾ RS. & ദ്വീപികാചൎമ്മം Genov. ദ്വീപുച്ചക്ക (1) a bread-fruit. ദ്വേഷം dvēšam S. (ദ്വിഷ്). Hatred അപകാ രം ചെയ്താൽ പ്രത്യപകാരം ചെയ്യേണം എന്നു

വികല്പിച്ചു വരുന്ന ചിത്തപ്രവൃത്തിക്കു ദ്വേഷം എന്നു പേർ SidD. നമുക്കു കുമ്പഞ്ഞി ദ്വേ. ഉണ്ടാ ക്കി TR. irritated the H. C. against me. ദ്വേഷി a hater അവർ ബ്രാഹ്മണദ്വേഷികളാ യ്ചമഞ്ഞു KU.; മാധവദ്വേഷികൾ CG. denV. ദ്വേഷിക്ക to hate. ദ്വേഷ്യം 1. odious. S. 2. M. anger, rage ആ ദേഷ്യം (sic) മനസ്സിൽ വെച്ചു TR. ദ്വേഷ്യക്കാരൻ passionate. ദ്വേഷ്യപ്പെടുക to be angry. ദ്വൈതം dvaiδam S. (ദ്വിത) Dualism ദ്വൈ തത്തെക്കൈവിട്ടു CG. (opp. അദ്വൈതം). ദ്വൈ തഭ്രമം ശമിച്ചു Si Pu. ദ്വൈതികൾ അതിവാദം ചെയ്യും Bhg. [dualists. ദ്വൈധം dvaidham S. (ദ്വിധാ) Duality. ദ്വൈധീഭാവം 1. duplicity, ambiguity. 2. in- difference, neutrality (vu. ദ്വൈതികഭാവം). ദ്വൈ'വും തിരയേണം Bhr. a king must learn to appear unconcerned, impartial. ദ്വൈപായനൻ dvaibāyanaǹ S. (ദ്വീപ). (the islander), Vyāsa; also കൃഷ്ണദ്വൈപായ നൻ Bhr.

ധ ധ occurs only in S. & H. words. ധടം dhaḍam = ത്രാസു VyM. Balance as an or- [deal. ധനം dhanam S. (ധാ) 1. The prize of a fight, booty. 2. wealth, money, riches. സ്ത്രീധ. dowry. ധനഞ്ജയൻ (1) victorious; a name of Arǰuna Bhr. ധനദൻ (2) liberal, Kubēra. ധനധാന്യം wealth of all kinds Anj. ധ'ന്യാ ദികൾ vu.; ധാദിപദാൎത്ഥവും Bhg. ധനപിശാചി avarice. ധനലാഭം gain, ധ.കൊതിക്ക Anj. ധനവാൻ rich, also ധനാഢ്യൻ; opp. ധന ഹീനൻ VyM. ധനാഗമം acquisition of riches നിന്നുടെ ധ. എങ്ങനേ പറക നീ Mud.; (opp. ധനക്ഷയം). ധനാദ്ധ്യക്ഷൻ V1. a treasurer.

DHA ധനാശ hope of money, thirst of wealth. ധനാശി (Tdbh., ധനാശ്രീ or ധന്യാശീ) a tune sung at the close of a drama, also മാരധ നാശി B., (സനാശി So.), ധ. പാടിപ്പോയി the curtain has dropped; fig. it is all over, the dream has passed. ധനാശിക്കാരൻ the collector of contri- butions at a play. ധനി wealthy, ധനികളിൽ ആരേ ദരിദ്രനാ ക്കേണ്ടു KR. — Superl. ധനിഷ്ഠൻ VyM. ധനികൻ id. എത്രയും ധ. ഞാൻ Nal.; ദരിദ്രനാ കിലും ധ. ആകിലും KR.; അതിധ. MR.; ത മ്പുരാന്റെ ധനികപ്രബലത MR. the influ- ence of his wealth, (see ധന്യൻ). ധനു dhanu S. & ധനുസ്സ് 1. A bow. ധനുസ്സെടു ക്ക Bhr. archery. മഹിതങ്ങളായ ധനുസ്സുകൾ