നീതിശതകം/രണ്ടാം ദശകം

←ഒന്നാം ദശകം

നീതിശതകം രചന:ഭർതൃഹരി വിദ്വത്പദ്ധതി

മൂന്നാം ദശകം→

ശാസ്ത്രോപസ്കൃതശബ്ദസുന്ദരഗിരഃ ശിഷ്യപ്രദേയാഗമാഃ
വിഖ്യാതാഃ കവയോ വസന്തി വിഷയേ യസ്യ പ്രഭോർനിർധനാഃ |
തജ്ജാഡ്യം വസുധാദിപസ്യ കവയസ്ത്വർഥം വിനാപീശ്വരാഃ
കുത്സ്യാഃ സ്യുഃ കുപരീക്ഷകാ ഹി മണയോ യൈരർഘതഃ പാതിതാഃ ||11||

ഹർത്തുർയാതി ന ഗോചരം കിമപി ശം പുഷ്ണാതി യത് സർവദാഽ-
പ്യർഥിഭ്യഃ പ്രതിപാദ്യമാനമനിശം പ്രാപ്നോതി വൃദ്ധിം പരാം |
കൽപ്പാന്തേഷ്വപി ന പ്രയാതി നിധനം വിദ്യാഖ്യമന്തർധനം
യേഷാം താൻ പ്രതി മാനമുജ്ഝത നൃപാഃ കസ്തൈഃ സഹ സ്പർധതേ ||12||

അധിഗതപരമാർഥാൻ പണ്ഡിതാൻ മാവമംസ്ഥാസ്-
തൃണമിവ ലഘുലക്ഷ്മീർനൈവ താൻ സംരുണദ്ധി |
അഭിനവമദലേഖാശ്യാമഗണ്ഡസ്ഥലാനാം
ന ഭവതി ബിസതന്തുർവാരണം വാരണാനാം ||13||

അംഭോജിനീ വനവിഹാരവിലാസമേവ
ഹംസസ്യ ഹന്തി നിതരാം കുപിതോ വിധാതാ |
ന ത്വസ്യ ദുഗ്ധജലഭേദവിധൗ പ്രസിദ്ധാം
വൈദഗ്ധ്യകീർത്തിമപഹർത്തുമസൗ സമർഥഃ ||14||

കേയൂരാണി ന ഭൂഷയന്തി പുരുഷം ഹാരാ ന ചന്ദ്രോജ്ജ്വലാ
ന സ്നാനം ന വിലേപനം ന കുസുമം നാലങ്കൃതാ മൂർധജാഃ |
വാണ്യേകാ സമലങ്കരോതി പുരുഷം യാ സംസ്കൃതാ ധാര്യതേ
ക്ഷീയന്തേഽഖില ഭൂഷണാനി സതതം വാഗ്ഭൂഷണം ഭൂഷണം ||15||

വിദ്യാ നാമ നരസ്യ രൂപമധികം പ്രച്ഛന്നഗുപ്തം ധനം
വിദ്യാ ഭോഗകരീ യശഃ സുഖകരീ വിദ്യാ ഗുരൂണാം ഗുരുഃ |
വിദ്യാ ബന്ധുജനോ വിദേശഗമനേ വിദ്യാ പരാ ദേവതാ
വിദ്യാ രാജസു പൂജ്യതേ ന തു ധനം വിദ്യാവിഹീനഃ പശുഃ ||16||

ക്ഷാന്തിശ്ചേത് കവചേന കിം കിമരിഭിഃ ക്രോധോഽസ്തി ചേദ്ദേഹിനാം
ജ്ഞാതിശ്ചേദനലേന കിം യദി സുഹൃദ് ദിവ്യൗഷധം കിം ഫലം |
കിം സർപ്പൈർയദി ദുർജനാഃ കിമു ധനൈർവിദ്യാഽനവദ്യാ യദി
വ്രീഡാ ചേത് കിമു ഭൂഷണൈഃ സുകവിതാ യദ്യസ്തി രാജ്യേന കിം ||17||

ദാക്ഷിണ്യം സ്വജനേ ദയാ പരിജനേ ശാഠ്യം സദാ ദുർജനേ
പ്രീതിഃ സാധുജനേ നയോ നൃപജനേ വിദ്വജ്ജനേ ചാർജവം |
ശൗര്യം ശത്രുജനേ ക്ഷമാ ഗുരുജനേ കാന്താജനേ ധൃഷ്ടതാ
യേ ചൈവം പുരുഷാഃ കലാസു കുശലാസ്തേഷ്വേവ ലോകസ്ഥിതിഃ ||18||

ജാഡ്യം ധിയോ ഹരതി സിഞ്ചതി വാചി സത്യം
മാനോന്നതിം ദിശതി പാപമപാകരോതി |
ചേതഃ പ്രസാദയതി ദിക്ഷു തനോതി കീർത്തിം
സത്സങ്ഗതിഃ കഥയ കിം ന കരോതി പുംസാം ||19||

ജയന്തി തേ സുകൃതിനോ
രസസിദ്ധാഃ കവീശ്വരാഃ |
നാസ്തി യേഷാം യശഃകായേ
ജരാമരണജം ഭയം ||20||