മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം2

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം2

1 [വ്]
     ഏവം ഉക്തസ് തു രാജ്ഞാ സ ധൃതരാഷ്ട്രേണ ധീമതാ
     തൂഷ്ണീം ബഭൂവ മേധാവീ തം ഉവാചാഥ കേശവഃ
2 അതീവ മനസാ ശോകഃ ക്രിയമാണോ ജനാധിപ
     സന്താപയതി വൈതസ്യ പൂർവപ്രേതാൻ പിതാമഹാൻ
3 യജസ്വ വിവിധൈർ യജ്ഞൈർ ബഹുഭിഃ സ്വാപ്തദക്ഷിണൈഃ
     ദേവാംസ് തർപയ സോമേന സ്വധയാ ച പിതൄൻ അപി
4 ത്വദ്വിധസ്യ മഹാബുദ്ധേ നൈതദ് അദ്യോപപദ്യതേ
     വിദിതം വേദിതവ്യം തേ കർതവ്യം അപി തേ കൃതം
5 ശ്രുതാശ് ച രാജധർമാസ് തേ ഭീഷ്മാദ് ഭാഗീരഥീ സുതാത്
     കൃഷ്ണദ്വൈപായനാച് ചൈവ നാരദാദ് വിദുരാത് തഥാ
6 നേമാം അർഹസി മൂഢാനാം വൃത്തിം ത്വം അനുവർതിതും
     പിതൃപൈതാമഹീം വൃത്തിം ആസ്ഥായ ധുരം ഉദ്വഹ
7 യുക്തം ഹി യശസാ ക്ഷത്രം സ്വർഗം പ്രാപ്തും അസംശയം
     ന ഹി കശ് ചന ശൂരാണാം നിഹതോ ഽത്ര പരാങ്മുഖഃ
8 ത്യജ ശോകം മഹാരാജ ഭവിതവ്യം ഹി തത് തഥാ
     ന ശക്യാസ് തേ പുനർ ദ്രഷ്ടും ത്വയാ ഹ്യ് അസ്മിൻ രണേ ഹതാഃ
9 ഏതാവദ് ഉക്ത്വാ ഗോവിന്ദോ ധർമരാജം യുധിഷ്ഠിരം
     വിരരാമ മഹാതേജാസ് തം ഉവാച യുധിഷ്ഠിരഃ
10 ഗോവിന്ദ മയി യാ പ്രീതിസ് തവ സാ വിദിതാ മമ
    സൗഹൃദേന തഥാ പ്രേമ്ണാ സദാ മാം അനുകമ്പസേ
11 പ്രിയം തു മേ സ്യാത് സുമഹത് കൃതം ചക്രഗദാധര
    ശ്രീമൻ പ്രീതേന മനസാ സർവം യാവദനന്ദന
12 യദി മാം അനുജാനീയാദ് ഭവാൻ ഗന്തും തപോവനം
    ന ഹി ശാന്തിം പ്രപശ്യാമി ഘാതയിത്വാ പിതാമഹം
    കർണം ച പുരുഷവ്യാഘ്രം സംഗ്രാമേഷ്വ് അപലായിനം
13 കർമണാ യേന മുച്യേയം അസ്മാത് ക്രൂരാദ് അരിന്ദമ
    കർമണസ് തദ് വിധത്സ്വേഹ യേന ശുധ്യതി മേ മനഃ
14 തം ഏവം വാദിനം വ്യാസസ് തതഃ പ്രോവാച ധർമവിത്
    സാന്ത്വയൻ സുമഹാതേജാഃ ശുഭം വചനം അർഥവത്
15 അകൃതാ തേ മതിസ് താത പുനർ ബാല്യേന മുഹ്യസേ
    കിം ആകാശേ വയം സർവേ പ്രലപാമ മുഹുർ മുഹുഃ
16 വിദിതാഃ ക്ഷത്രധർമാസ് തേ യേഷാം യുദ്ധേന ജീവികാ
    യഥാ പ്രവൃത്തോ നൃപതിർ നാധിബന്ധേന യുജ്യതേ
17 മോക്ഷധർമാശ് ച നിഖിലാ യാഥാതഥ്യേന തേ ശ്രുതാഃ
    അസകൃച് ചൈവ സന്ദേഹാച് ഛിന്നാസ് തേ കാമജാ മയാ
18 അശ്രദ്ദധാനോ ദുർമേധാ ലുപ്തസ്മൃതിർ അസി ധ്രുവം
    മൈവം ഭവ ന തേ യുക്തം ഇദം അജ്ഞാനം ഈദൃശം
19 പ്രായശ്ചിത്താനി സർവാണി വിദിതാനി ച തേ ഽനഘ
    യുദ്ധധർമാശ് ച തേ സർവേ ദാനധർമാശ് ച തേ ശ്രുതാഃ
20 സ കഥം സർവധർമജ്ഞഃ സർവാഗമ വിശാരദഃ
    പരിമുഹ്യസി ഭൂയസ് ത്വം അജ്ഞാനാദ് ഇവ ഭാരത