മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം55

മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം 55

1 [വൈ]
     ഗുരവേ പ്രാങ് നമസ്കൃത്യ മനോ ബുദ്ധിസമാധിഭിഃ
     സമ്പൂജ്യ ച ദ്വിജാൻ സർവാംസ് തഥാന്യാൻ വിദുഷോ ജനാൻ
2 മഹർഷേഃ സർവലോകേഷു വിശ്രുതസ്യാസ്യ ധീമതഃ
     പ്രവക്ഷ്യാമി മതം കൃത്സ്നം വ്യാസസ്യാമിത തേജസഃ
3 ശ്രോതും പാത്രം ച രാജംസ് ത്വം പ്രാപ്യേമാം ഭാരതീം കഥാം
     ഗുരോർ വക്തും പരിസ്പന്ദോ മുദാ പ്രോത്സാഹതീവ മാം
4 ശൃണു രാജൻ യഥാ ഭേദഃ കുരുപാണ്ഡവയോർ അഭൂത്
     രാജ്യാർഥേ ദ്യൂതസംഭൂതോ വനവാസസ് തഥൈവ ച
5 യഥാ ച യുദ്ധം അഭവത് പൃഥിവീ ക്ഷയകാരകം
     തത് തേ ഽഹം സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി പൃച്ഛതേ ഭരതർഷഭ
6 മൃതേ പിതരി തേ വീരാ വനാദ് ഏത്യ സ്വമന്ദിരം
     നചിരാദ് ഇവ വിദ്വാംസോ വേദേ ധനുഷി ചാഭവൻ
7 താംസ് തഥാരൂപവീര്യൗജഃ സമ്പന്നാൻ പൗരസംമതാൻ
     നാമൃഷ്യൻ കുരവോ ദൃഷ്ട്വാ പാണ്ഡവാഞ് ശ്രീയശോ ഭൃതഃ
8 തതോ ദുര്യോധനഃ ക്രൂരഃ കർണശ് ച സഹസൗബലഃ
     തേഷാം നിഗ്രഹനിർവാസാൻ വിവിധാംസ് തേ സമാചരൻ
9 ദദാവ് അഥ വിഷം പാപോ ഭീമായ ധൃതരാഷ്ട്രജഃ
     ജരയാം ആസ തദ് വീരഃ സഹാന്നേന വൃകോദരഃ
10 പ്രമാണ കോട്യാം സംസുപ്തം പുനർ ബദ്ധ്വാ വൃകോദരം
    തോയേഷു ഭീമം ഗംഗായാഃ പ്രക്ഷിപ്യ പുരം ആവ്രജത്
11 യദാ പ്രബുദ്ധഃ കൗന്തേയസ് തദാ സഞ്ഛിദ്യ ബന്ധനം
    ഉദതിഷ്ഠൻ മഹാരാജ ഭീമസേനോ ഗതവ്യഥഃ
12 ആശീവിഷൈഃ കൃഷ്ണസർപൈഃ സുപ്തം ചൈനം അദംശയത്
    സർവേഷ്വ് ഏവാംഗദേശേഷു ന മമാര ച ശത്രുഹാ
13 തേഷാം തു വിപ്രകാരേഷു തേഷു തേഷു മഹാമതിഃ
    മോക്ഷണേ പ്രതിഘാതേ ച വിദുരോ ഽവഹിതോ ഽഭവത്
14 സ്വർഗസ്ഥോ ജീവലോകസ്യ യഥാ ശക്രഃ സുഖാവഹഃ
    പാണ്ഡവാനാം തഥാ നിത്യം വിദുരോ ഽപി സുഖാവഹഃ
15 യദാ തു വിവിധോപായൈഃ സംവൃതൈർ വിവൃതൈർ അപി
    നാശക്നോദ് വിനിഹന്തും താൻ ദൈവഭാവ്യ് അർഥരക്ഷിതാൻ
16 തതഃ സംമന്ത്ര്യ സചിവൈർ വൃഷദുഃശാസനാദിഭിഃ
    ധൃതരാഷ്ട്രം അനുജ്ഞാപ്യ ജാതുഷം ഗൃഹം ആദിശത്
17 തത്ര താൻ വാസയാം ആസ പാണ്ഡവാൻ അമിതൗജസഃ
    അദാഹയച് ച വിസ്രബ്ധാൻ പാവകേന പുനസ് തദാ
18 വിദുരസ്യൈവ വചനാത് ഖനിത്രീ വിഹിതാ തതഃ
    മോക്ഷയാം ആസ യോഗേന തേ മുക്താഃ പ്രാദ്രവൻ ഭയാത്
19 തതോ മഹാവനേ ഘോരേ ഹിഡിംബം നാമ രാക്ഷസം
    ഭീമസേനോ ഽവധീത് ക്രുദ്ധോ ഭുവി ഭീമപരാക്രമഃ
20 അഥ സന്ധായ തേ വീരാ ഏകചക്രാം വ്രജംസ് തദാ
    ബ്രഹ്മരൂപധരാ ഭൂത്വാ മാത്രാ സഹ പരന്തപാഃ
21 തത്ര തേ ബ്രാഹ്മണാർഥായ ബകം ഹത്വാ മഹാബലം
    ബ്രാഹ്മണൈഃ സഹിതാ ജഗ്മുഃ പാഞ്ചാലാനാം പുരം തതഃ
22 തേ തത്ര ദ്രൗപദീം ലബ്ധ്വാ പരിസംവത്സരോഷിതാഃ
    വിദിതാ ഹാസ്തിനപുരം പ്രത്യാജഗ്മുർ അരിന്ദമാഃ
23 ത ഉക്താ ധൃതരാഷ്ട്രേണ രാജ്ഞാ ശാന്തനവേന ച
    ഭ്രാതൃഭിർ വിഗ്രഹസ് താത കഥം വോ ന ഭവേദ് ഇതി
    അസ്മാഭിഃ ഖാണ്ഡവ പ്രസ്ഥേ യുഷ്മദ്വാസോ ഽനുചിന്തിതഃ
24 തസ്മാജ് ജനപദോപേതം സുവിഭക്തമഹാപഥം
    വാസായ ഖാണ്ഡവ പ്രസ്ഥം വ്രജധ്വം ഗതമന്യവഃ
25 തയോസ് തേ വചനാജ് ജഗ്മുഃ സഹ സർവൈഃ സുഹൃജ്ജനൈഃ
    നഗരം ഖാണ്ഡവ പ്രസ്ഥം രത്നാന്യ് ആദായ സർവശഃ
26 തത്ര തേ ന്യവസൻ രാജൻ സംവത്സരഗണാൻ ബഹൂൻ
    വശേ ശസ്ത്രപ്രതാപേന കുർവന്തോ ഽന്യാൻ മഹീക്ഷിതഃ
27 ഏവം ധർമപ്രധാനാസ് തേ സത്യവ്രതപരായണാഃ
    അപ്രമത്തോത്ഥിതാഃ ക്ഷാന്താഃ പ്രതപന്തോ ഽഹിതാംസ് തദാ
28 അജയദ് ഭീമസേനസ് തു ദിശം പ്രാചീം മഹാബലഃ
    ഉദീചീം അർജുനോ വീരഃ പ്രതീചീം നകുലസ് തഥാ
29 ദക്ഷിണാം സഹദേവസ് തു വിജിഗ്യേ പരവീരഹാ
    ഏവം ചക്രുർ ഇമാം സർവേ വശേ കൃത്സ്നാം വസുന്ധരാം
30 പഞ്ചഭിഃ സൂര്യസങ്കാശൈഃ സൂര്യേണ ച വിരാജതാ
    ഷട് സൂര്യേവാബഭൗ പൃഥ്വീ പാണ്ഡവൈഃ സത്യവിക്രമൈഃ
31 തതോ നിമിത്തേ കസ്മിംശ് ചിദ് ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    വനം പ്രസ്ഥാപയാം ആസ ഭ്രാതരം വൈ ധനഞ്ജയം
32 സ വൈ സംവത്സരം പൂർണം മാസം ചൈകം വനേ ഽവസത്
    തതോ ഽഗച്ഛദ് ധൃഷീകേശം ദ്വാരവത്യാം കദാ ചന
33 ലബ്ധവാംസ് തത്ര ബീഭത്സുർ ഭാര്യാം രാജീവലോചനാം
    അനുജാം വാസുദേവസ്യ സുഭദ്രാം ഭദ്ര ഭാഷിണീം
34 സാ ശചീവ മഹേന്ദ്രേണ ശ്രീഃ കൃഷ്ണേനേവ സംഗതാ
    സുഭദ്രാ യുയുജേ പ്രീതാ പാണ്ഡവേനാർജുനേന ഹ
35 അതർപയച് ച കൗന്തേയഃ ഖാണ്ഡവേ ഹവ്യവാഹനം
    ബീഭത്സുർ വാസുദേവേന സഹിതോ നൃപസത്തമ
36 നാതിഭാരോ ഹി പാർഥസ്യ കേശവേനാഭവത് സഹ
    വ്യവസായസഹായസ്യ വിഷ്ണോഃ ശത്രുവധേഷ്വ് ഇവ
37 പാർഥായാഗ്നിർ ദദൗ ചാപി ഗാണ്ഡീവം ധനുർ ഉത്തമം
    ഇഷുധീ ചാക്ഷയൈർ ബാണൈ രഥം ച കപിലക്ഷണം
38 മോക്ഷയാം ആസ ബീഭത്സുർ മയം തത്ര മഹാസുരം
    സ ചകാര സഭാം ദിവ്യാം സർവരത്നസമാചിതാം
39 തസ്യാം ദുര്യോധനോ മന്ദോ ലോഭം ചക്രേ സുദുർമതിഃ
    തതോ ഽക്ഷൈർ വഞ്ചയിത്വാ ച സൗബലേന യുധിഷ്ഠിരം
40 വനം പ്രസ്ഥാപയാം ആസ സപ്ത വർഷാണി പഞ്ച ച
    അജ്ഞാതം ഏകം രാഷ്ട്രേ ച തഥാ വർഷം ത്രയോ ദശം
41 തതശ് ചതുർദശേ വർഷേ യാചമാനാഃ സ്വകം വസു
    നാലഭന്ത മഹാരാജ തതോ യുദ്ധം അവർതത
42 തതസ് തേ സർവം ഉത്സാദ്യ ഹത്വാ ദുര്യോധനം നൃപം
    രാജ്യം വിദ്രുത ഭൂയിഷ്ഠം പ്രത്യപദ്യന്ത പാണ്ഡവാഃ
43 ഏവം ഏതത് പുരാവൃത്തം തേഷാം അക്ലിഷ്ടകർമണാം
    ഭേദോ രാജ്യവിനാശശ് ച ജയശ് ച ജയതാം വര