മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം 57

1 [വ്]
     രാജോപരിചരോ നാമ ധർമനിത്യോ മഹീപതിഃ
     ബഭൂവ മൃഗയാം ഗന്തും സ കദാ ചിദ് ധൃതവ്രതഃ
 2 സ ചേദിവിഷയം രമ്യം വസുഃ പൗരവനന്ദനഃ
     ഇന്ദ്രോപദേശാജ് ജഗ്രാഹ ഗ്രഹണീയം മഹീപതിഃ
 3 തം ആശ്രമേ ന്യസ്തശസ്ത്രം നിവസന്തം തപോ രതിം
     ദേവഃ സാക്ഷാത് സ്വയം വജ്രീ സമുപായാൻ മഹീപതിം
 4 ഇന്ദ്രത്വം അർഹോ രാജായം തപസേത്യ് അനുചിന്ത്യ വൈ
     തം സാന്ത്വേന നൃപം സാക്ഷാത് തപസഃ സംന്യവർതയത്
 5 [ഈന്ദ്ര]
     ന സങ്കീര്യേത ധർമോ ഽയം പൃഥിവ്യാം പൃഥിവീപതേ
     തം പാഹി ധർമോ ഹി ധൃതഃ കൃത്സ്നം ധാരയതേ ജഗത്
 6 ലോക്യം ധർമം പാലയ ത്വം നിത്യയുക്തഃ സമാഹിതഃ
     ധർമയുക്തസ് തതോ ലോകാൻ പുണ്യാൻ ആപ്സ്യസി ശാശ്വതാൻ
 7 ദിവിഷ്ഠസ്യ ഭുവിഷ്ഠസ് ത്വം സഖാ ഭൂത്വാ മമ പ്രിയഃ
     ഊധഃ പൃഥിവ്യാ യോ ദേശസ് തം ആവസ നരാധിപ
 8 പശവ്യശ് ചൈവ പുണ്യശ് ച സുസ്ഥിരോ ധനധാന്യവാൻ
     സ്വാരക്ഷ്യശ് ചൈവ സൗമ്യശ് ച ഭോഗ്യൈർ ഭൂമിഗുണൈർ വൃതഃ
 9 അത്യ് അന്യാൻ ഏഷ ദേശോ ഹി ധനരത്നാദിഭിർ യുതഃ
     വസു പൂർണാ ച വസുധാ വസ ചേദിഷു ചേദിപ
 10 ധർമശീലാ ജനപദാഃ സുസന്തോഷാശ് ച സാധവഃ
    ന ച മിഥ്യാ പ്രലാപോ ഽത്ര സ്വൈരേഷ്വ് അപി കുതോ ഽന്യഥാ
11 ന ച പിത്രാ വിഭജ്യന്തേ നരാ ഗുരുഹിതേ രതാഃ
    യുഞ്ജതേ ധുരി നോ ഗാശ് ച കൃശാഃ സന്ധുക്ഷയന്തി ച
12 സർവേ വർണാഃ സ്വധർമസ്ഥാഃ സദാ ചേദിഷു മാനദ
    ന തേ ഽസ്ത്യ് അവിദിതം കിം ചിത് ത്രിഷു ലോകേഷു യദ് ഭവേത്
13 ദേവോപഭോഗ്യം ദിവ്യം ച ആകാശേ സ്ഫാടികം മഹത്
    ആകാശഗം ത്വാം മദ്ദത്തം വിമാനം ഉപപത്സ്യതേ
14 ത്വം ഏകഃ സർവമർത്യേഷു വിമാനവരം ആസ്ഥിതഃ
    ചരിഷ്യസ്യ് ഉപരിസ്ഥോ വൈ ദേവോ വിഗ്രഹവാൻ ഇവ
15 ദദാമി തേ വൈജയന്തീം മാലാം അമ്ലാന പങ്കജാം
    ധാരയിഷ്യതി സംഗ്രാമേ യാ ത്വാം ശസ്ത്രൈർ അവിക്ഷതം
16 ലക്ഷണം ചൈതദ് ഏവേഹ ഭവിതാ തേ നരാധിപ
    ഇന്ദ്ര മാലേതി വിഖ്യാതം ധന്യം അപ്രതിമം മഹത്
17 [വ്]
    യഷ്ടിം ച വൈണവീം തസ്മൈ ദദൗ വൃത്രനിഷൂദനഃ
    ഇഷ്ടപ്രദാനം ഉദ്ദിശ്യ ശിഷ്ടാനാം പരിപാലിനീം
18 തസ്യാഃ ശക്രസ്യ പൂജാർഥം ഭൂമൗ ഭൂമിപതിസ് തദാ
    പ്രവേശം കാരയാം ആസ ഗതേ സംവത്സരേ തദാ
19 തതഃ പ്രഭൃതി ചാദ്യാപി യഷ്ട്യാഃ ക്ഷിതിപ സത്തമൈഃ
    പ്രവേശഃ ക്രിയതേ രാജൻ യഥാ തേന പ്രവർതിതഃ
20 അപരേ ദ്യുസ് തഥാ ചാസ്യാഃ ക്രിയതേ ഉച്ഛ്രയോ നൃപൈഃ
    അലങ്കൃതായാഃ പിടകൈർ ഗന്ധൈർ മാല്യൈശ് ച ഭൂഷണൈഃ
    മാല്യദാമ പരിക്ഷിപ്താ വിധിവത് ക്രിയതേ ഽപി ച
21 ഭഗവാൻ പൂജ്യതേ ചാത്ര ഹാസ്യരൂപേണ ശങ്കരഃ
    സ്വയം ഏവ ഗൃഹീതേന വസോഃ പ്രീത്യാ മഹാത്മനഃ
22 ഏതാം പൂജാം മഹേന്ദ്രസ് തു ദൃഷ്ട്വാ ദേവകൃതാം ശുഭാം
    വസുനാ രാജമുഖ്യേന പ്രീതിമാൻ അബ്രവീദ് വിഭുഃ
23 യേ പൂജയിഷ്യന്തി നരാ രാജാനശ് ച മഹം മമ
    കാരയിഷ്യന്തി ച മുദാ യഥാ ചേദിപതിർ നൃപഃ
24 തേഷാം ശ്രീർ വിജയശ് ചൈവ സരാഷ്ട്രാണാം ഭവിഷ്യതി
    തഥാ സ്ഫീതോ ജനപദോ മുദിതശ് ച ഭവിഷ്യതി
25 ഏവം മഹാത്മനാ തേന മഹേന്ദ്രേണ നരാധിപ
    വസുഃ പ്രീത്യാ മഘവതാ മഹാരാജോ ഽഭിസത്കൃതഃ
26 ഉത്സവം കാരയിഷ്യന്തി സദാ ശക്രസ്യ യേ നരാഃ
    ഭൂമിദാനാദിഭിർ ദാനൈർ യഥാ പൂതാ ഭവന്തി വൈ
    വരദാനമഹായജ്ഞൈസ് തഥാ ശക്രോത്സവേന തേ
27 സമ്പൂജിതോ മഘവതാ വസുശ് ചേദിപതിസ് തദാ
    പാലയാം ആസ ധർമേണ ചേദിസ്ഥഃ പൃഥിവീം ഇമാം
    ഇന്ദ്ര പ്രീത്യാ ഭൂമിപതിശ് ചകാരേന്ദ്ര മഹം വസുഃ
28 പുത്രാശ് ചാസ്യ മഹാവീര്യാഃ പഞ്ചാസന്ന് അമിതൗജസഃ
    നാനാ രാജ്യേഷു ച സുതാൻ സ സമ്രാഡ് അഭ്യഷേചയത്
29 മഹാരഥോ മഗധ രാഡ് വിശ്രുതോ യോ ബൃഹദ്രഥഃ
    പ്രത്യഗ്രഹഃ കുശാംബശ് ച യം ആഹുർ മണിവാഹനം
    മച് ഛില്ലശ് ച യദുശ് ചൈവ രാജന്യശ് ചാപരാജിതഃ
30 ഏതേ തസ്യ സുതാ രാജൻ രാജർഷേർ ഭൂരി തേജസഃ
    ന്യവേശയൻ നാമഭിഃ സ്വൈസ് തേ ദേശാംശ് ച പുരാണി ച
    വാസവാഃ പഞ്ച രാജാനഃ പൃഥഗ് വംശാശ് ച ശാശ്വതാഃ
31 വസന്തം ഇന്ദ്ര പ്രാസാദേ ആകാശേ സ്ഫാടികേ ച തം
    ഉപതസ്ഥുർ മഹാത്മാനം ഗന്ധർവാപ്സരസോ നൃപം
    രാജോപരിചരേത്യ് ഏവം നാമ തസ്യാഥ വിശ്രുതം
32 പുരോപവാഹിനീം തസ്യ നദീം ശുക്തിമതീം ഗിരിഃ
    അരൗത്സീച് ചേതനാ യുക്തഃ കാമാത് കോലാഹലഃ കില
33 ഗിരിം കോലാഹലം തം തു പദാ വസുർ അതാഡയത്
    നിശ്ചക്രാമ നദീ തേന പ്രഹാര വിവരേണ സാ
34 തസ്യാം നദ്യാം അജനയൻ മിഥുനം പർവതഃ സ്വയം
    തസ്മാദ് വിമോക്ഷണാത് പ്രീതാ നദീ രാജ്ഞേ ന്യവേദയത്
35 യഃ പുമാൻ അഭവത് തത്ര തം സ രാജർഷിസത്തമഃ
    വസുർ വസു പ്രദശ് ചക്രേ സേനാപതിം അരിന്ദമം
    ചകാര പത്നീം കന്യാം തു ദയിതാം ഗിരികാം നൃപഃ
36 വസോഃ പത്നീ തു ഗിരികാ കാമാത് കാലേ ന്യവേദയത്
    ഋതുകാലം അനുപ്രാപ്തം സ്നാതാ പുംസവനേ ശുചിഃ
37 തദ് അഹഃ പിതരശ് ചൈനം ഊചുർ ജഹി മൃഗാൻ ഇതി
    തം രാജസത്തമം പ്രീതാസ് തദാ മതിമതാം വരം
38 സ പിതൄണാം നിയോഗം തം അവ്യതിക്രമ്യ പാർഥിവഃ
    ചചാര മൃഗയാം കാമീ ഗിരികാം ഏവ സംസ്മരൻ
    അതീവ രൂപസമ്പന്നാം സാക്ഷാച് ഛ്രിയം ഇവാപരാം
39 തസ്യ രേതഃ പ്രചസ്കന്ദ ചരതോ രുചിരേ വനേ
    സ്കന്ന മാത്രം ച തദ് രേതോ വൃക്ഷപത്രേണ ഭൂമിപഃ
40 പ്രതിജഗ്രാഹ മിഥ്യാ മേ ന സ്കന്ദേദ് രേത ഇത്യ് ഉത
    ഋതുശ് ച തസ്യാ പത്ന്യാ മേ ന മോഘഃ സ്യാദ് ഇതി പ്രഭുഃ
41 സഞ്ചിന്ത്യൈവം തദാ രാജാ വിചാര്യ ച പുനഃ പുനഃ
    അമോഘത്വം ച വിജ്ഞായ രേതസോ രാജസത്തമഃ
42 ശുക്രപ്രസ്ഥാപനേ കാലം മഹിഷ്യാഃ പ്രസമീക്ഷ്യ സഃ
    അഭിമന്ത്ര്യാഥ തച് ഛുക്രം ആരാത് തിഷ്ഠന്തം ആശുഗം
    സൂക്ഷ്മധർമാർഥതത്ത്വജ്ഞോ ജ്ഞാത്വാ ശ്യേനം തതോ ഽബ്രവീത്
43 മത്പ്രിയാർഥം ഇദം സൗമ്യ ശുക്രം മമ ഗൃഹം നയ
    ഗിരികായാഃ പ്രയച്ഛാശു തസ്യാ ഹ്യ് ആർതവം അദ്യ വൈ
44 ഗൃഹീത്വാ തത് തദാ ശ്യേനസ് തൂർണം ഉത്പത്യ വേഗവാൻ
    ജവം പരമം ആസ്ഥായ പ്രദുദ്രാവ വിഹംഗമഃ
45 തം അപശ്യദ് അഥായാന്തം ശ്യേനം ശ്യേനസ് തഥാപരഃ
    അഭ്യദ്രവച് ച തം സദ്യോ ദൃഷ്ട്വൈവാമിഷ ശങ്കയാ
46 തുണ്ഡയുദ്ധം അഥാകാശേ താവ് ഉഭൗ സമ്പ്രചക്രതുഃ
    യുധ്യതോർ അപതദ് രേതസ് തച് ചാപി യമുനാംഭസി
47 തത്രാദ്രികേതി വിഖ്യാതാ ബ്രഹ്മശാപാദ് വരാപ്സരാഃ
    മീനഭാവം അനുപ്രാപ്താ ബഭൂവ യമുനാ ചരീ
48 ശ്യേനപാദപരിഭ്രഷ്ടം തദ് വീര്യം അഥ വാസവം
    ജഗ്രാഹ തരസോപേത്യ സാദ്രികാ മത്സ്യരൂപിണീ
49 കദാ ചിദ് അഥ മത്സീം താം ബബന്ധുർ മത്സ്യജീവിനഃ
    മാസേ ച ദശമേ പ്രാപ്തേ തദാ ഭരതസത്തമ
    ഉജ്ജഹ്നുർ ഉദരാത് തസ്യാഃ സ്ത്രീപുമാംസം ച മാനുഷം
50 ആശ്ചര്യഭൂതം മത്വാ തദ് രാജ്ഞസ് തേ പ്രത്യവേദയൻ
    കായേ മത്സ്യാ ഇമൗ രാജൻ സംഭൂതൗ മാനുഷാവ് ഇതി
51 തയോഃ പുമാംസം ജഗ്രാഹ രാജോപരിചരസ് തദാ
    സ മത്സ്യോ നാമ രാജാസീദ് ധാർമികഃ സത്യസംഗരഃ
52 സാപ്സരാ മുക്തശാപാ ച ക്ഷണേന സമപദ്യത
    പുരോക്താ യാ ഭഗവതാ തിര്യഗ്യോനിഗതാ ശുഭേ
    മാനുഷൗ ജനയിത്വാ ത്വം ശാപമോക്ഷം അവാപ്സ്യസി
53 തതഃ സാ ജനയിത്വാ തൗ വിശസ്താ മത്സ്യഘാതിനാ
    സന്ത്യജ്യ മത്സ്യരൂപം സാ ദിവ്യം രൂപം അവാപ്യ ച
    സിദ്ധർഷിചാരണപഥം ജഗാമാഥ വരാപ്സരാഃ
54 യാ കന്യാ ദുഹിതാ തസ്യാ മത്സ്യാ മത്സ്യസഗന്ധിനീ
    രാജ്ഞാ ദത്താഥ ദാശായ ഇയം തവ ഭവത്വ് ഇതി
    രൂപസത്ത്വസമായുക്താ സർവൈഃ സമുദിതാ ഗുണൈഃ
55 സാ തു സത്യവതീ നാമ മത്സ്യഘാത്യ് അഭിസംശ്രയാത്
    ആസീൻ മത്സ്യസഗന്ധൈവ കം ചിത് കാലം ശുചിസ്മിതാ
56 ശുശ്രൂഷാർഥം പിതുർ നാവം താം തു വാഹയതീം ജലേ
    തീർഥയാത്രാം പരിക്രാമന്ന് അപശ്യദ് വൈ പരാശരഃ
57 അതീവ രൂപസമ്പന്നാം സിദ്ധാനാം അപി കാങ്ക്ഷിതാം
    ദൃഷ്ട്വൈവ ച സ താൻ ധീമാംശ് ചകമേ ചാരുദർശനാം
    വിദ്വാംസ് താം വാസവീം കന്യാം കാര്യവാൻ മുനിപുംഗവഃ
58 സാബ്രവീത് പശ്യ ഭഗവൻ പാരാവാരേ ഋഷീൻ സ്ഥിതാൻ
    ആവയോർ ദൃശ്യതോർ ഏഭിഃ കഥം നു സ്യാം സമാഗമഃ
59 ഏവം തയോക്തോ ഭഗവാൻ നീഹാരം അസൃജത് പ്രഭുഃ
    യേന ദേശഃ സ സർവസ് തു തമോ ഭൂത ഇവാഭവത്
60 ദൃഷ്ട്വാ സൃഷ്ടം തു നീഹാരം തതസ് തം പരമർഷിണാ
    വിസ്മിതാ ചാബ്രവീത് കന്യാ വ്രീഡിതാ ച മനസ്വിനീ
61 വിദ്ധി മാം ഭഗവൻ കന്യാം സദാ പിതൃവശാനുഗാം
    ത്വത് സംയോഗാച് ച ദുഷ്യേത കന്യാ ഭാവോ മമാനഘ
62 കന്യാത്വേ ദൂഷിതേ ചാപി കഥം ശക്ഷ്യേ ദ്വിജോത്തമ
    ഗന്തും ഗൃഹം ഗൃഹേ ചാഹം ധീമൻ ന സ്ഥാതും ഉത്സഹേ
    ഏതത് സഞ്ചിന്ത്യ ഭഗവൻ വിധത്സ്വ യദ് അനന്തരം
63 ഏവം ഉക്തവതീം താം തു പ്രീതിമാൻ ഋഷിസത്തമഃ
    ഉവാച മത്പ്രിയം കൃത്വാ കന്യൈവ ത്വം ഭവിഷ്യസി
64 വൃണീഷ്വ ച വരം ഭീരു യം ത്വം ഇച്ഛസി ഭാമിനി
    വൃഥാ ഹിന പ്രസാദോ മേ ഭൂതപൂർവഃ ശുചിസ്മിതേ
65 ഏവം ഉക്താ വരം വവ്രേ ഗാത്രസൗഗന്ധ്യം ഉത്തമം
    സ ചാസ്യൈ ഭഗവാൻ പ്രാദാൻ മനസഃ കാങ്ക്ഷിതം പ്രഭുഃ
66 തതോ ലബ്ധവരാ പ്രീതാ സ്ത്രീഭാവഗുണഭൂഷിതാ
    ജഗാമ സഹ സംസർഗം ഋഷിണാദ്ഭുത കർമണാ
67 തേന ഗന്ധവതീത്യ് ഏവ നാമാസ്യാഃ പ്രഥിതം ഭുവി
    തതോ യോജനഗന്ധേതി തസ്യാ നാമ പരിശ്രുതം
68 പരാശരോ ഽപി ഭഗവാഞ് ജഗാമ സ്വം നിവേശനം
    ഇതി സത്യവതീ ഹൃഷ്ടാ ലബ്ധ്വാ വരം അനുത്തമം
69 പരാശരേണ സംയുക്താ സദ്യോ ഗർഭം സുഷാവ സാ
    ജജ്ഞേ ച യമുനാ ദ്വീപേ പാരാശര്യഃ സവീര്യവാൻ
70 സ മാതരം ഉപസ്ഥായ തപസ്യ് ഏവ മനോ ദധേ
    സ്മൃതോ ഽഹം ദർശയിഷ്യാമി കൃത്യേഷ്വ് ഇതി ച സോ ഽബ്രവീത്
71 ഏവം ദ്വൈപായനോ ജജ്ഞേ സത്യവത്യാം പരാശരാത്
    ദ്വീപേ ന്യസ്തഃ സ യദ് ബാലസ് തസ്മാദ് ദ്വൈപായനോ ഽഭവത്
72 പാദാപസാരിണം ധർമം വിദ്വാൻ സ തു യുഗേ യുഗേ
    ആയുഃ ശക്തിം ച മർത്യാനാം യുഗാനുഗം അവേക്ഷ്യ ച
73 ബ്രഹ്മണോ ബ്രാഹ്മണാനാം ച തഥാനുഗ്രഹ കാമ്യയാ
    വിവ്യാസ വേദാൻ യസ്മാച് ച തസ്മാദ് വ്യാസ ഇതി സ്മൃതഃ
74 വേദാൻ അധ്യാപയാം ആസ മഹാഭാരത പഞ്ചമാൻ
    സുമന്തും ജൈമിനിം പൈലം ശുകം ചൈവ സ്വം ആത്മജം
75 പ്രഭുർ വരിഷ്ഠോ വരദോ വൈശമ്പായനം ഏവ ച
    സംഹിതാസ് തൈഃ പൃഥക്ത്വേന ഭാരതസ്യ പ്രകാശിതാഃ
76 തഥാ ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവോ ഗംഗായാം അമിതദ്യുതിഃ
    വസു വീര്യാത് സമഭവൻ മഹാവീര്യോ മഹായശാഃ
77 ശൂലേ പ്രോതഃ പുരാണർഷിർ അചോരശ് ചോരശങ്കയാ
    അണീ മാണ്ഡവ്യ ഇതി വൈ വിഖ്യാതഃ സുമഹായശാഃ
78 സ ധർമം ആഹൂയ പുരാ മഹർഷിർ ഇദം ഉക്തവാൻ
    ഇഷീകയാ മയാ ബാല്യാദ് ഏകാ വിദ്ധാ ശകുന്തികാ
79 തത് കിൽബിഷം സ്മരേ ധർമനാന്യത് പാപം അഹം സ്മരേ
    തൻ മേ സഹസ്രസമിതം കസ്മാൻ നേഹാജയത് തപഃ
80 ഗരീയാൻ ബ്രാഹ്മണവധഃ സർവഭൂതവധാദ് യതഃ
    തസ്മാത് ത്വം കിൽബിഷാദ് അസ്മാച് ഛൂദ്ര യോനൗ ജനിഷ്യസി
81 തേന ശാപേന ധർമോ ഽപി ശൂദ്രയോനാവ് അജായത
    വിദ്വാൻ വിദുര രൂപേണ ധാർമീ തനുർ അകിൽബിഷീ
82 സഞ്ജയോ മുനികൽപസ് തു ജജ്ഞേ സൂതോ ഗവൽഗണാത്
    സൂര്യാച് ച കുന്തി കന്യായാം ജജ്ഞേ കർണോ മഹാരഥഃ
    സഹജം കവചം വിഭ്രത് കുണ്ഡലോദ്ദ്യോതിതാനനഃ
83 അനുഗ്രഹാർഥം ലോകാനാം വിഷ്ണുർ ലോകനമസ്കൃതഃ
    വസുദേവാത് തു ദേവക്യാം പ്രാദുർഭൂതോ മഹായശാഃ
84 അനാദി നിധനോ ദേവഃ സ കർതാ ജഗതഃ പ്രഭുഃ
    അവ്യക്തം അക്ഷരം ബ്രഹ്മ പ്രധാനം നിർഗുണാത്മകം
85 ആത്മാനം അവ്യയം ചൈവ പ്രകൃതിം പ്രഭവം പരം
    പുരുഷം വിശ്വകർമാണം സത്ത്വയോഗം ധ്രുവാക്ഷരം
86 അനന്തം അചലം ദേവം ഹംസം നാരായണം പ്രഭും
    ധാതാരം അജരം നിത്യം തം ആഹുഃ പരം അവ്യയം
87 പുരുഷഃ സ വിഭുഃ കർതാ സർവഭൂതപിതാമഹഃ
    ധർമസംവർധനാർഥായ പ്രജജ്ഞേ ഽന്ധകവൃഷ്ണിഷു
88 അസ്ത്രജ്ഞൗ തു മഹാവീര്യൗ സർവശസ്ത്രവിശാരദൗ
    സാത്യകിഃ കൃതവർമാ ച നാരായണം അനുവ്രതൗ
    സത്യകാദ് ധൃദികാച് ചൈവ ജജ്ഞാതേ ഽസ്ത്രവിശാരദൗ
89 ഭരദ്വാജസ്യ ച സ്കന്നം ദ്രോണ്യാം ശുക്രം അവർധത
    മഹർഷേർ ഉഗ്രതപസസ് തസ്മാദ് ദ്രോണോ വ്യജായത
90 ഗൗതമാൻ മിഥുനം ജജ്ഞേ ശരസ്തംബാച് ഛരദ്വതഃ
    അശ്വത്ഥാമ്നശ് ച ജനനീ കൃപശ് ചൈവ മഹാബലഃ
    അശ്വത്ഥാമാ തതോ ജജ്ഞേ ദ്രോണാദ് അസ്ത്രഭൃതാം വരഃ
91 തഥൈവ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നോ ഽപി സാക്ഷാദ് അഗ്നിസമദ്യുതിഃ
    വൈതാനേ കർമണി തതേ പാവകാത് സമജായത
    വീരോ ദ്രോണ വിനാശായ ധനുഷാ സഹ വീര്യവാൻ
92 തഥൈവ വേദ്യാം കൃഷ്ണാപി ജജ്ഞേ തേജസ്വിനീ ശുഭാ
    വിഭ്രാജമാനാ വപുഷാ ബിഭ്രതീ രൂപം ഉത്തമം
93 പ്രഹ്രാദ ശിഷ്യോ നഗ്നജിത് സുബലശ് ചാഭവത് തതഃ
    തസ്യ പ്രജാ ധർമഹന്ത്രീ ജജ്ഞേ ദേവ പ്രകോപനാത്
94 ഗാന്ധാരരാജപുത്രോ ഽഭൂച് ഛകുനിഃ സൗബലസ് തഥാ
    ദുര്യോധനസ്യ മാതാ ച ജജ്ഞാതേ ഽർഥവിദാവ് ഉഭൗ
95 കൃഷ്ണദ്വൈപായനാജ് ജജ്ഞേ ധൃതരാഷ്ട്രോ ജനേശ്വരഃ
    ക്ഷേത്രേ വിചിത്രവീര്യസ്യ പാണ്ഡുശ് ചൈവ മഹാബലഃ
96 പാണ്ഡോസ് തു ജജ്ഞിരേ പഞ്ച പുത്രാ ദേവസമാഃ പൃഥക്
    ദ്വയോഃ സ്ത്രിയോർ ഗുണജ്യേഷ്ഠസ് തേഷാം ആസീദ് യുധിഷ്ഠിരഃ
97 ധർമാദ് യുധിഷ്ഠിരോ ജജ്ഞേ മാരുതാത് തു വൃകോദരഃ
    ഇന്ദ്രാദ് ധനഞ്ജയഃ ശ്രീമാൻ സർവശസ്ത്രഭൃതാം വരഃ
98 ജജ്ഞാതേ രൂപസമ്പന്നാവ് അശ്വിഭ്യാം തു യമാവ് ഉഭൗ
    നകുലഃ സഹദേവശ് ച ഗുരുശുശ്രൂഷണേ രതൗ
99 തഥാ പുത്രശതം ജജ്ഞേ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ധീമതഃ
    ദുര്യോധനപ്രഭൃതയോ യുയുത്സുഃ കരണസ് തഥാ
100 അഭിമന്യുഃ സുഭദ്രായാം അർജുനാദ് അഭ്യജായത
   സ്വസ്തീയോ വാസുദേവസ്യ പൗത്രഃ പാണ്ഡോർ മഹാത്മനഃ
101 പാണ്ഡവേഭ്യോ ഽപി പഞ്ചഭ്യഃ കൃഷ്ണായാം പഞ്ച ജജ്ഞിരേ
   കുമാരാ രൂപസമ്പന്നാഃ സർവശസ്ത്രവിശാരദാഃ
102 പ്രതിവിന്ധ്യോ യുധിഷ്ഠിരാത് സുത സോമോ വൃകോദരാത്
   അർജുനാച് ഛ്രുത കീർതിസ് തു ശതാനീകസ് തു നാകുലിഃ
103 തഥൈവ സഹദേവാച് ച ശ്രുതസേനഃ പ്രതാപവാൻ
   ഹിഡിംബായാം ച ഭീമേന വനേ ജജ്ഞേ ഘടോത്കചഃ
104 ശിഖണ്ഡീ ദ്രുപദാജ് ജജ്ഞേ കന്യാ പുത്രത്വം ആഗതാ
   യാം യക്ഷഃ പുരുഷം ചക്രേ സ്ഥൂണഃ പ്രിയചികീർഷയാ
105 കുരൂണാം വിഗ്രഹേ തസ്മിൻ സമാഗച്ഛൻ ബഹൂന്യ് അഥ
   രാജ്ഞാം ശതസഹസ്രാണി യോത്സ്യമാനാനി സംയുഗേ
106 തേഷാം അപരിമേയാനി നാമധേയാനി സർവശഃ
   ന ശക്യം പരിസംഖ്യാതും വർഷാണാം അയുതൈർ അപി
   ഏതേ തു കീർതിതാ മുഖ്യാ യൈർ ആഖ്യാനം ഇദം തതം