മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം158

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം158

1 [സ്]
     സേനാനിവേശം സമ്പ്രാപ്യ കൈതവ്യഃ പാണ്ഡവസ്യ ഹ
     സമാഗതഃ പാണ്ഡവേയൈർ യുധിഷ്ഠിരം അഭാഷത
2 അഭിജ്ഞോ ദൂതവാക്യാനാം യഥോക്തം ബ്രുവതോ മമ
     ദുര്യോധന സമാദേശം ശ്രുത്വാ ന ക്രോദ്ധും അർഹസി
3 ഉലൂക ന ഭയം തേ ഽസ്തി ബ്രൂഹി ത്വം വിഗതജ്വരഃ
     യൻ മതം ധാർതരാഷ്ട്രസ്യ ലുബ്ധസ്യാദീർഘ ദർശിനഃ
4 തതോ ദ്യുതിമതാം മധ്യേ പാണ്ഡവാനാം മഹാത്മനാം
     സൃഞ്ജയാനാം ച സർവേഷാം കൃഷ്ണസ്യ ച യശസ്വിനഃ
5 ദ്രുപദസ്യ സപുത്രസ്യ വിരാടസ്യ ച സംനിധൗ
     ഭൂമിപാനാം ച സർവേഷാം മധ്യേ വാക്യം ജഗാദ ഹ
6 ഇദം ത്വാം അബ്രവീദ് രാജാ ധാർതരാഷ്ട്രോ മഹാമനാഃ
     ശൃണ്വതാം കുരുവീരാണാം തൻ നിബോധ നരാധിപ
7 പരാജിതോ ഽസി ദ്യൂതേന കൃഷ്ണാ ചാനായിതാ സഭാം
     ശക്യോ ഽമർഷോ മനുഷ്യേണ കർതും പുരുഷമാനിനാ
8 ദ്വാദശൈവ തു വർഷാണി വനേ ധിഷ്ണ്യാദ് വിവാസിതാഃ
     സംവത്സരം വിരാടസ്യ ദാസ്യം ആസ്ഥായ ചോഷിതാഃ
9 അമർഷം രാജ്യഹരണം വനവാസം ച പാണ്ഡവ
     ദ്രൗപദ്യാശ് ച പരിക്ലേശം സംസ്മരൻ പുരുഷോ ഭവ
10 അശക്തേന ച യച് ഛപ്തം ഭീമസേനേന പാണ്ഡവ
    ദുഃശാസനസ്യ രുധിരം പീയതാം യദി ശക്യതേ
11 ലോഹാഭിഹാരോ നിർവൃത്തഃ കുരുക്ഷേത്രം അകർദമം
    സമഃ പന്ഥാ ഭൃതാ യോധാഃ ശ്വോ യുധ്യസ്വ സകേശവഃ
12 അസമാഗമ്യ ഭീഷ്മേണ സംയുഗേ കിം വികത്ഥസേ
    ആരുരുക്ഷുർ യഥാ മന്ദഃ പർവതം ഗന്ധമാദനം
13 ദ്രോണം ച യുധ്യതാം ശ്രേഷ്ഠം ശചീപതിസമം യുധി
    അജിത്വാ സംയുഗേ പാർഥ രാജ്യം കഥം ഇഹേച്ഛസി
14 ബ്രാഹ്മേ ധനുഷി ചാചാര്യം വേദയോർ അന്തരം ദ്വയോഃ
    യുധി ധുര്യം അവിക്ഷോഭ്യം അനീക ധരം അച്യുതം
15 ദ്രോണം മോഹാദ് യുധാ പാർഥ യജ് ജിഗീഷസി തൻ മൃഷാ
    ന ഹി ശുശ്രുമ വാതേന മേരും ഉന്മഥിതം ഗിരിം
16 അനിലോ വാ വഹേൻ മേരും ദ്യൗർ വാപി നിപതേൻ മഹീം
    യുഗം വാ പരിവർതേത യദ്യ് ഏവം സ്യാദ് യഥാത്ഥ മാം
17 കോ ഹ്യ് ആഭ്യാം ജീവിതാകാങ്ക്ഷീ പ്രാപ്യാസ്ത്രം അരിമർദനം
    ഗജോ വാജീ നരോ വാപി പുനഃ സ്വസ്തി ഗൃഹാൻ വ്രജേത്
18 കഥം ആഭ്യാം അഭിധ്യാതഃ സംസൃഷ്ടോ ദാരുണേന വാ
    രണേ ജീവൻ മിമുച്യേത പദാ ഭൂമിം ഉപസ്പൃശൻ
19 കിം ദർദുരഃ കൂപശയോ യഥേമാം; ന ബുധ്യസേ രാജചമൂം സമേതാം
    ദുരാധർഷാം ദേവ ചമൂ പ്രകാശാം; ഗുപ്താം നരേന്ദ്രൈസ് ത്രിദശൈർ ഇവ ദ്യാം
20 പ്രാച്യൈഃ പ്രതീച്യൈർ അഥ ദാക്ഷിണാത്യൈർ; ഉദീച്യകാംബോജശകൈഃ ഖശൈശ് ച
    ശാല്വൈഃ സമത്സ്യൈഃ കുരുമധ്യദേശൈർ; മ്ലേച്ഛൈഃ പുലിന്ദൈർ ദ്രവിഡാന്ധ്ര കാഞ്ച്യൈഃ
21 നാനാജനൗഘം യുധി സമ്പ്രവൃദ്ധം; ഗാംഗം യഥാ വേഗം അവാരണീയം
    മാം ച സ്ഥിതം നാഗബലസ്യ മധ്യേ; യുയുത്സസേ മന്ദകിം അൽപബുദ്ധേ
22 ഇത്യ് ഏവം ഉക്ത്വാ രാജാനം ധർമപുത്രം യുധിഷ്ഠിരം
    അഭ്യാവൃത്യ പുനർ ജിഷ്ണും ഉലൂകഃ പ്രത്യഭാഷത
23 അകത്ഥമാനോ യുധ്യസ്വ കത്ഥസേ ഽർജുന കിം ബഹു
    പര്യായാത് സിദ്ധിർ ഏതസ്യ നൈതത് സിധ്യതി കത്ഥനാത്
24 യദീദം കത്ഥനാത് സിധ്യേത് കർമ ലോകേ ധനഞ്ജയ
    സർവേ ഭവേയുഃ സിദ്ധാർഥാ ബഹു കത്ഥേത ദുർഗതഃ
25 ജാനാമി തേ വാസുദേവം സഹായം; ജാനാമി തേ ഗാണ്ഡിവം താലമാത്രം
    ജാനാമ്യ് ഏതത് ത്വാദൃശോ നാസ്തി; യോധാ രാജ്യം ച തേ ജാനമാനോ ഹരാമി
26 ന തു പര്യായ ധർമേണ സിദ്ധിം പ്രാപ്നോതി ഭൂയസീം
    മനസൈവ ഹി ഭൂതാനി ധാതാ പ്രകുരുതേ വശേ
27 ത്രയോദശ സമാ ഭുക്തം രാജ്യം വിലപതസ് തവ
    ഭൂയശ് ചൈവ പ്രശാസിഷ്യേ നിഹത്യ ത്വാം സബാന്ധവം
28 ക്വ തദാ ഗാണ്ഡിവം തേ ഽഭൂദ് യത് ത്വം ദാസപണേ ജിതഃ
    ക്വ തദാ ഭീമസേനസ്യ ബലം ആസീച് ച ഫൽഗുന
29 സഗദാദ് ഭീമസേനാച് ച പാർഥാച് ചൈവ സഗാണ്ഡിവാത്
    ന വൈ മോക്ഷസ് തദാ വോ ഽഭൂദ് വിനാ കൃഷ്ണാം അനിന്ദിതാം
30 സാ വോ ദാസ്യം സമാപന്നാൻ മോക്ഷയാം ആസ ഭാമിനീ
    അമാനുഷ്യ സമായുക്താൻ ദാസ്യ കർമണ്യ് അവസ്ഥിതാൻ
31 അവോചം യത് ഷണ്ഢതിലാൻ അഹം വസ് തഥ്യം ഏവ തത്
    ധൃതാ ഹി വേണീ പാർഥേന വിരാടനഗരേ തദാ
32 സൂദകർമണി ച ശ്രാന്തം വിരാടസ്യ മഹാനസേ
    ഭീമസേനേന കൗന്തേയ യച് ച തൻ മമ പൗരുഷം
33 ഏവം ഏവ സദാ ദണ്ഡം ക്ഷത്രിയാഃ ക്ഷത്രിയേ ദധുഃ
    ശ്രേണ്യാം കക്ഷ്യാം ച വേണ്യാം ച സംയുഗേ യഃ പലായതേ
34 ന ഭയാദ് വാസുദേവസ്യ ന ചാപി തവ ഫൽഗുന
    രാജ്യം പ്രതിപ്രദാസ്യാമി യുധ്യസ്വ സഹ കേശവഃ
35 ന മായാ ഹീന്ദ്ര ജാലം വാ കുഹകാ വാ വിഭീഷണീ
    ആത്തശസ്ത്രസ്യ മേ യുദ്ധേ വഹന്തി പ്രതിഗർജനാഃ
36 വാസുദേവ സഹസ്രം വാ ഫൽഗുനാനാം ശതാനി വാ
    ആസാദ്യ മാം അമോഘേഷും ദ്രവിഷ്യന്തി ദിശോ ദശ
37 സംയുഗം ഗച്ഛ ഭീഷ്മേണ ഭിന്ധി ത്വം ശിരസാ ഗിരിം
    പ്രതരേമം മഹാഗാധം ബാഹുഭ്യാം പുരുഷോദധിം
38 ശാരദ്വത മഹീമാനം വിവിംശതി ഝഷാകുലം
    ബൃഹദ്ബലസമുച്ചാലം സൗമദത്തി തിമിംഗിലം
39 ദുഃശാസനൗഘം ശല ശല്യ മത്സ്യം; സുഷേണ ചിത്രായുധനാഗനക്രം
    ജയദ്രഥാദ്രിം പുരുമിത്ര ഗാധം; ദുർമർഷണോദം ശകുനിപ്രപാതം
40 ശസ്ത്രൗഘം അക്ഷയ്യം അതിപ്രവൃദ്ധം; യദാവഗാഹ്യ ശ്രമനഷ്ടചേതാഃ
    ഭവിഷ്യസി ത്വം ഹതസർവബാന്ധവസ്; തദാ മനസ് തേ പരിതാപം ഏഷ്യതി
41 തദാ മനസ് തേ ത്രിദിവാദ് ഇവാശുചേർ; നിവർതതാം പാർഥ മഹീ പ്രശാസനാത്
    രാജ്യം പ്രശാസ്തും ഹി സുദുർലഭം ത്വയാ; ബുഭൂഷതാ സ്വർഗ ഇവാതപസ്വിനാ