മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം146
| ←അധ്യായം145 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം146 |
അധ്യായം147→ |
1 [വൈ]
തത്ര തേ പുരുഷവ്യാഘ്രാഃ പരമം ശൗചം ആസ്ഥിതാഃ
സോ രാത്രം അവസൻ വീരാ ധനഞ്ജയ ദിദൃക്ഷയാ
തസ്മിൻ വിഹരമാണാശ് ച രമമാണാശ് ച പാണ്ഡവാഃ
2 മനോജ്ഞേ കാനനവരേ സർവഭൂതമനോരമേ
പാദപൈഃ പുഷ്പവികചൈഃ ഫലഭാരാവനാമിതൈഃ
3 ശോഭിതം സർവതോ രമ്യൈഃ പുംസ്കോകില കുലാകുലൈഃ
സ്നിഗ്ധപത്രൈർ അവിരലൈഃ ശീതഛായൈർ മനോരമൈഃ
4 സരാംസി ച വിചിത്രാണി പ്രസന്നസലിലാനി ച
കമലൈഃ സോത്പലൈസ് തത്ര ഭ്രാജമാനാനി സർവശഃ
പശ്യന്തശ് ചാരുരൂപാണി രേമിരേ തത്ര പാണ്ഡവാഃ
5 പുണ്യഗന്ധഃ സുഖസ്പർശോ വവൗ തത്ര സമീരണഃ
ഹ്ലാദയൻ പാണ്ഡവാൻ സർവാൻ സകൃഷ്ണാൻ സദ്വിജർഷഭാൻ
6 തതഃ പൂർവോത്തരോ വായുഃ പവമാനോ യദൃച്ഛയാ
സഹസ്രപത്രം അർകാഭം ദിവ്യം പദ്മം ഉദാവഹത്
7 തദ് അപശ്യത പാഞ്ചാലീ ദിവ്യഗന്ധം മനോരമം
അനിലേനാഹൃതം ഭൂമൗ പതിതം ജലജം ശുചി
8 തച് ഛുഭാശുഭം ആസാദ്യ സൗഗന്ധികം അനുത്തമം
അതീവ മുദിതാ രാജൻ ഭീമസേനം അഥാബ്രവീത്
9 പശ്യ ദിവ്യം സുരുചിരം ഭീമ പുഷ്പം അനുത്തമം
ഗന്ധസംസ്ഥാന സമ്പന്നം മനസോ മമ നന്ദനം
10 ഏതത് തു ധർമരാജായ പ്രദാസ്യാമി പരന്തപ
ഹരേർ ഇദം മേ കാമായ കാമ്യകേ പുനർ ആശ്രമേ
11 യദി തേ ഽഹം പ്രിയാ പാർഥ ബഹൂനീമാന്യ് ഉപാഹര
താന്യ് അഹം നേതും ഇച്ഛാമി കാമ്യകം പുനർ ആശ്രമം
12 ഏവം ഉക്ത്വാ തു പാഞ്ചാലീ ഭീമസേനം അനിന്ദിതാ
ജഗാമ ധർമരാജായ പുഷ്പം ആദായ തത് തദാ
13 അഭിപ്രായം തു വിജ്ഞായ മഹിഷ്യാഃ പുരുഷർഷഭഃ
പ്രിയായാ പ്രിയകാമഃ സോ ഭീമോ ഭീമപരാക്രമഃ
14 വാതം തം ഏവാഭിമുഖോ യതസ് തത് പുഷ്പം ആഗതം
ആജിഹീർഷുർ ജഗാമാശു സ പുഷ്പാണ്യ് അപരാന്യ് അപി
15 രുക്മപൃഷ്ഠം ധനുർ ഗൃഹ്യം ശരാംശ് ചാശീവിഷോപമാൻ
മൃഗരാഡ് ഇവ സങ്ക്രുദ്ധഃ പ്രഭിന്ന ഇവ കുഞ്ജരഃ
16 ദ്രൗപദ്യാഃ പ്രിയം അന്വിച്ഛൻ സ്വബാഹുബലം ആശ്രിതഃ
വ്യപൈത ഭയസംമോഹഃ ശൈലം അഭ്യപതദ് ബലീ
17 സ തം ദ്രുമലതാ ഗുൽമഛന്നം നീലശിലാതലം
ഗിരിം ച ചാരാരി ഹരഃ കിംനരാചരിതം ശുഭം
18 നാനാവർണധരൈശ് ചിത്രം ധാതുദ്രുമ മൃഗാന്ദജൈഃ
സർവഭൂഷണ സമ്പൂർണം ഭൂമേർ ഭുജം ഇവോച്ഛ്രിതം
19 സർവർതുരമണീയേഷു ഗന്ധമാദന സാനുഷു
സക്തചക്ഷുർ അഭിപ്രായം ഹൃദയേനാനുചിന്തയൻ
20 പുംസ്കോകില നിനാദേഷു സത്പദാഭിരുതേഷു ച
ബദ്ധശ്രോത്ര മനശ് ചക്ഷുർ ജഗാമാമിത വിക്രമഃ
21 ജിഘ്രമാണോ മഹാതേജാഃ സർവർതുകുസുമോദ്ഭവം
ഗന്ധം ഉദ്ദാമം ഉദ്ദാമോ വനേ മത്ത ഇവ ദ്വിപഃ
22 ഹ്രിയമാണ ശ്രമഃ പിത്രാ സമ്പ്രഹൃഷ്ടതനൂരുഹഃ
പിതുഃ സംസ്പർശശീതേന ഗന്ധമാദന വായുനാ
23 സ യക്ഷഗന്ധർവസുരബ്രഹ്മർഷിഗണസേവിതം
വിലോഡയാം ആസ തദാ പുഷ്പഹേതോർ അരിന്ദമഃ
24 വിഷമഛേദരചിതൈർ അനുലിപ്തം ഇവാംഗുലൈഃ
വിമലൈർ ധാതുവിച്ഛേദൈഃ കാഞ്ചനാഞ്ജനരാജതൈഃ
25 സപക്ഷം ഇവ നൃത്യന്തം പാർശ്വലഗ്നൈഃ പയോധരൈഃ
മുക്താഹാരൈർ ഇവ ചിതം ച്യുതൈഃ പ്രസ്രവണോദകൈഃ
26 അഭിരാമ നരീ കുഞ്ജ നിർഝരോദക കന്ദരം
അപ്സരോനൂപുര രവൈഃ പ്രനൃത്ത ബഹു ബർഹിണം
27 ദിഗ് വാരണവിഷാണാഗ്രൈർ ഘൃഷ്ടോപല ശിലാതലം
സ്രസ്താംശുകം ഇവാക്ഷോഭ്യൈർ നിമ്നഗാ നിഃസൃതൈർ ജലൈഃ
28 സശസ്പ കവലൈഃ സ്വസ്ഥൈർ അദൂരപരിവർതിഭിഃ
ഭയസ്യാജ്ഞൈശ് ച ഹരിണൈഃ കൗതൂഹലനിരീക്ഷിതഃ
29 ചാലയന്ന് ഊരുവേഗേന ലതാ ജാലാന്യ് അനേകശഃ
ആക്രീഡമാനഃ കൗന്തേയഃ ശ്രീമാൻ വായുസുതോ യയൗ
30 പ്രിയാ മനോരഥം കർതും ഉദ്യതശ് ചാരുലോചനഃ
പ്രാംശുഃ കനകതാലാഭഃ സിംഹസംഹനനോ യുവാ
31 മത്തവാനരവിക്രാന്തോ മത്തവാരണവേഗവാൻ
മത്തവാനരതാമ്രാക്ഷോ മത്തവാനരവാരണഃ
32 പ്രിയ പാർശ്വോപവിഷ്ടാഭിർ വ്യാവൃത്താഭിർ വിചേഷ്ടിതൈഃ
യക്ഷഗന്ധർവയോഷാഭിർ അദൃശ്യാഭിർ നിരീക്ഷ്ടിതഃ
33 നവാവതാരം രൂപസ്യ വിക്രീണന്ന് ഇവ പാണ്ഡവഃ
ചചാര രമണീയേഷു ഗന്ധമാദന സാനുഷു
34 സംസ്മരൻ വിവിധാൻ ക്ലേശാൻ ദുര്യോധനകൃതാൻ ബഹൂൻ
ദ്രൗപദ്യാ വനവാസിന്യാഃ പ്രിയം കർതും സമുദ്യതഃ
35 സോ ഽചിന്തയദ് ഗതേ സ്വർഗം അർജുനേ മയി ചാഗതേ
പുഷ്പഹേതോർ കഥം ന്വ് ആര്യഃ കരിഷ്യതി യുധിഷ്ഠിരഃ
36 സ്നേഹാൻ നരവരോ നൂനം അവിശ്വാസാദ് വനസ്യ ച
നകുലം സഹദേവം ച ന മോക്ഷ്യതി യുധിഷ്ഠിരഃ
37 കഥം നു കുസുമാവാപ്തിഃ സ്യാച് ഛീഘ്രം ഇതി ചിന്തയൻ
പ്രതസ്ഥേ നരശാർദൂലഃ പക്ഷിരാഡ് ഇവ വേഗിതഃ
38 കമ്പയൻ മേദിനീം പദ്ഭ്യാം നിർഘാത ഇവ പർവസു
ത്രാസയൻ ഗജയൂഥാനി വാതരംഹാ വൃകോദരഃ
39 സിംഹവ്യാഘ്ര ഗണാംശ് ചൈവ മർദമാനോ മഹാബലഃ
ഉന്മൂലയൻ മഹാവൃക്ഷാൻ പോഥയംശ് ചോരസാ ബലീ
40 തലാ വല്ലീശ് ച വേഗേന വികർഷൻ പാണ്ഡുനന്ദനഃ
ഉപര്യ് ഉപരി ശൈലാഗ്രം ആരുരുക്ഷുർ ഇവ ദ്വിപഃ
വിനർദമാനോ ഽതിഭൃശം സവിദ്യുദിവ തോയദഃ
41 തസ്യ ശബ്ദേന ഘോരേണ ധനുർ ഘോഷേണ ചാഭിഭോ
ത്രസ്താനി മൃഗയൂഥാനി സമന്താദ് വിപ്രദുദ്രുവുഃ
42 അഥാപശ്യൻ മഹാബാഹുർ ഗന്ധമാദന സാനുഷു
സുരമ്യം കദലീ സന്ദം ബഹുയോജനവിസ്തൃതം
43 തം അഭ്യഗച്ഛദ് വേഗേന ക്ഷോഭയിഷ്യൻ മഹാബലഃ
മഹാഗജ ഇവാസ്രാവീ പ്രഭഞ്ജൻ വിവിധാൻ ദ്രുമാൻ
44 ഉത്പാട്യ കദലീ സ്കന്ധാൻ ബഹുതാലസമുച്ഛ്രയാൻ
ചിക്ഷേപ തരസാ ഭീമഃ സമന്താദ് ബലിനാം വരഃ
45 തതഃ സത്ത്വാന്യ് ഉപാക്രാമൻ ബഹൂനി ച മഹാന്തി ച
രുരുവാരണസംഘാശ് ച മഹിഷാശ് ച ജലാശ്രയാഃ
46 സിംഹവ്യാഘ്രാശ് ച സങ്ക്രുദ്ധാ ഭീമസേനം അഭിദ്രവൻ
വ്യാദിതാസ്യാ മഹാരൗദ്രാ വിനദന്തോ ഽതിഭീഷണാഃ
47 തതോ വായുസുതഃ ക്രോധാത് സ്വബാഹുബലം ആശ്രിതഃ
ഗജേനാഘ്നൻ ഗജം ഭീമഃ സിംഹം സിൻഹേന ചാഭിഭൂഃ
തലപ്രഹാരൈർ അന്യാംശ് ച വ്യഹനത് പാണ്ഡവോ ബലീ
48 തേ ഹന്യമാനാ ഭീമേന സിംഹവ്യാഘ്ര തരക്ഷവഃ
ഭയാദ് വിസസൃപുഃ സർവേ ശകൃൻ മൂത്രം ച സുസ്രുവുഃ
49 പ്രവിവേശ തതഃ ക്ഷിപ്രം താൻ അപാസ്യ മഹാബലഃ
വനം പാണ്ഡുസുതഃ ശ്രീമാഞ് ശബ്ദേനാപൂരയൻ ദിശഃ
50 തേന ശബ്ദേന ചോഗ്രേണ ഭീമസേനരവേണ ച
വനാന്തര ഗതാഃ സർവേ വിത്രേഷുർ മൃഗപക്ഷിണഃ
51 തം ശബ്ദം സഹസാ ശ്രുത്വാ മൃഗപക്ഷിസമീരിതം
ജലാർദ്രപക്ഷാ വിഹഗാഃ സമുത്പേതുഃ സഹസ്രശഃ
52 താൻ ഔദകാൻ പക്ഷിഗണാൻ നിരീക്ഷ്യ ഭരതർഷഭഃ
താൻ ഏവാനുസരൻ രമ്യം ദദർശ സുമഹത് സരഃ
53 കാഞ്ചനൈഃ കദലീ സന്ദൈർ മന്ദമാരുത കമ്പിതൈഃ
വീജ്യമാനം ഇവാക്ഷോഭ്യം തീരാന്തര വിസർപിഭിഃ
54 തത് സരോ ഽഥാവതീര്യാശു പ്രഭൂതകമലോത്പലം
മഹാഗജ ഇവോദ്ദാമശ് ചിക്രീഡ ബലവദ് ബലീ
വിക്രീഡ്യ തസ്മിൻ സുചിരം ഉത്തതാരാമിത ദ്യുതിഃ
55 തതോ ഽവഗാഹ്യ വേഗേന തദ് വനം ബഹുപാദപം
ദധ്മൗ ച ശംഖം സ്വനവത് സർവപ്രാണേന പാണ്ഡവഃ
56 തസ്യ ശംഖസ്യ ശബ്ദേന ഭീമസേനരവേണ ച
ബാഹുശബ്ദേന ചോഗ്രേണ നർദന്തീവ ഗിരേർ ഗുഹാഃ
57 തം വജ്രനിഷ്പേഷ സമം ആസ്ഫോടിതരവം ഭൃശം
ശ്രുത്വാ ശൈലഗുഹാസുപ്തൈഃ സിംഹൈർ മുക്തോ മഹാസ്വനഃ
58 സിംഹനാദ ഭയത്രസ്തൈഃ കുഞ്ജരൈർ അപി ഭാരത
മുക്തോ വിരാവഃ സുമഹാൻ പർവതോ യേന പൂരിതഃ
59 തം തു നാദം തതഃ ശ്രുത്വാ സുപ്തോ വാനരപുംഗവഃ
പ്രാജൃംഭത മഹാകായോ ഹനൂമാൻ നാമ വാനരഃ
60 കദലീഷണ്ഡമധ്യസ്ഥോ നിദ്രാവശഗതസ് തദാ
ജൃംഭമാണഃ സുവിപുലം ശക്രധ്വജം ഇവോത്ശ്രിതം
ആസ്ഫോടയത ലാംഗൂലം ഇന്ദ്രാശനിസമസ്വനം
61 തസ്യ ലാംഗൂലനിദനം പർവതഃ സ ഗുഹാ മുഖൈഃ
ഉദ്ഗാരം ഇവ ഗൗർ നർദം ഉത്സസർജ സമന്തതഃ
62 സ ലാംഗൂലരവസ് തസ്യ മത്തവാരണനിസ്വനം
അന്തർധായ വിചിത്രേഷു ച ചാരഗിരിസാനുഷു
63 സ ഭീമസേനസ് തം ശ്രുത്വാ സമ്പ്രഹൃഷ്ടതനൂരുഹഃ
ശബ്ദപ്രഭവം അന്വിച്ഛംശ് ച ചാരകദലീ വനം
64 കദലീ വനമധ്യസ്ഥം അഥ പീനേ ശിലാതലേ
സ ദദർശ മഹാബാഹുർ വാനരാധിപതിം സ്ഥിതം
65 വിദ്യുത് സംഘാതദുഷ്പ്രേക്ഷ്യം വിദ്യുത് സംഘാതപിംഗലം
വിദ്യുത് സംഘാതസദൃശം വിദ്യുത് സംഘാതചഞ്ചലം
66 ബാഹുസ്വസ്തിക വിന്യസ്ത പീനഹ്രസ്വശിരോ ധരം
സ്കന്ധഭൂയിഷ്ഠ കായത്വാത് തനുമധ്യ കതീ തതം
67 കിം ചിച് ചാഭുഗ്ന ശീർഷേണ ദീർഘരോമാഞ്ചിതേന ച
ലാംഗൂലേനോർധ്വ ഗതിനാ ധ്വജേനേവ വിരാജിതം
68 രക്തോഷ്ഠം താമ്രജിഹ്വാസ്യം രക്തകർണം ചലദ് ഭ്രുവം
വദനം വൃത്തദംസ്ത്രാഗ്രം രശ്മിവന്തം ഇവോദുപം
69 വദനാഭ്യന്തര ഗതൈഃ ശുക്ലഭാസൈർ അലം കൃതം
കേഷരോത്കര സംമിശ്രം അശോകാനാം ഇവോത്കരം
70 ഹിരണ്മയീനാം മധ്യസ്ഥം കദലീനാം മഹാദ്യുതിം
ദീപ്യമാനം സ്വവപുഷാ അർചിഷ്മന്തം ഇവാനലം
71 നിരീക്ഷന്തം അവിത്രസ്തം ലോചനൈർ മധുപിംഗലൈഃ
തം വാനരവരം വീരം അതികായം മഹാബലം
72 അഥോപസൃത്യ തരസാ ഭീമോ ഭീമപരാക്രമഃ
സിംഹനാദം സമകരോദ് ബോധയിഷ്യൻ കപിം തദാ
73 തേന ശബ്ദേന ഭീമസ്യ വിത്രേഷുർ മൃഗപക്ഷിണഃ
ഹനൂമാംശ് ച മഹാസത്ത്വം ഈഷദ് ഉന്മീല്യ ലോചനേ
അവേക്ഷദ് അഥ സാവജ്ഞം ലോചനൈർ മധുപിംഗലൈഃ
74 സ്മിതേനാഭാഷ്യ കൗന്തേയം വാനരോ നരം അബ്രവീത്
കിമർഥം സരുജസ് തേ ഽഹം സുഖസുപ്തഃ പ്രബോധിതഃ
75 നനു നാമ ത്വയാ കാര്യാ ദയാ ഭൂതേഷു ജാനതാ
വയം ധർമം ന ജാനീമസ് തിര്യഗ്യോനിം സമാശ്രിതാഃ
76 മനുഷ്യാ ബുദ്ധിസമ്പന്നാ ദയാം കുർവന്തി ജന്തുഷു
ക്രൂരേഷു കർമസു കഥം ദേഹവാക് ചിത്തദൂഷിഷു
ധർമഘാതിഷു സജ്ജന്തേ ബുദ്ധിമന്തോ ഭവദ്വിധാഃ
77 ന ത്വം ധർമം വിജാനാസി വൃദ്ധാ നോപാസിതാസ് ത്വയാ
അൽപബുദ്ധിതയാ വന്യാൻ ഉത്സാദയസി യൻ മൃഗാൻ
78 ബ്രൂഹി കസ് ത്വം കിമർഥം വാ വനം ത്വം ഇദം ആഗതഃ
വർജിതം മാനുഷൈർ ഭാവൈസ് തഥൈവ പുരുഷൈർ അപി
79 അതഃ പരമഗമ്യോ ഽയം പർവതഃ സുദുരാരുഹഃ
വിനാ സിദ്ധഗതിം വീര ഗതിർ അത്ര ന വിദ്യതേ
80 കാരുണ്യാത് സൗഹൃദാച് ചൈവ വാരയേ ത്വാം മഹാബല
നാതഃ പരം ത്വയാ ശക്യം ഗന്തും ആശ്വസിഹി പ്രഭോ
81 ഇമാന്യ് അമൃതകൽപാണി മൂലാനി ച ഫലാനി ച
ഭക്ഷയിത്വാ നിവർതസ്വ ഗ്രാഹ്യം യദി വചോ മമ