മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം183
| ←അധ്യായം182 | മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന: അധ്യായം183 |
അധ്യായം184→ |
1 [മാർക്]
ഭൂയ ഏവ തു മാഹാത്മ്യം ബ്രാഹ്മണാനാം നിബോധ മേ
വൈന്യോ നാമേഹ രാജർഷിർ അശ്വമേധായ ദീക്ഷിതഃ
തം അത്രിർ ഗന്തും ആരേഭേ വിത്താർഥം ഇതി നഃ ശ്രുതം
2 ഭൂയോ ഽഥ നാനുരുധ്യത് സ ധർമവ്യക്തി നിദർശനാത്
സഞ്ചിന്ത്യ സ മഹാതേജാ വനം ഏവാന്വരോചയത്
ധർമപത്നീം സമാഹൂയ പുത്രാംശ് ചേദം ഉവാച ഹ
3 പ്രാപ്സ്യാമഃ ഫലം അത്യന്തം ബഹുലം നിരുപദ്രവം
അരണ്യഗമനം ക്ഷിപ്രം രോചതാം വോ ഗുനാധികം
4 തം ഭാര്യാ പ്രത്യുവാചേദം ധർമം ഏവാനുരുധ്യതീ
വൈനം ഗത്വാ മഹാത്മാനം അർഥയസ്വ ധനം ബഹു
സ തേ ദാസ്യതി രാജർഷിർ യജമാനോ ഽർഥിനേ ധനം
5 തത ആദായ വിപ്രർഷേ പ്രതിഗൃഹ്യ ധനം ബഹു
ഭൃത്യാൻ സുതാൻ സംവിഭജ്യ തതോ വ്രജ യഥേപ്സിതം
ഏഷ വൈ പരമോ ധർമധർമവിദ്ഭിർ ഉദാഹൃതഃ
6 [അത്രി]
കഥിതോ മേ മഹാഭാഗേ ഗൗതമേന മഹാത്മനാ
വൈന്യോ ധർമാർഥസംയുക്തഃ സത്യവ്രതസമന്വിതഃ
7 കിം ത്വ് അസ്തി തത്ര ദ്വേഷ്ടാരോ നിവസന്തി ഹി മേ ദ്വിജാഃ
യഥാ മേ ഗൗതമഃ പ്രാഹ തതോ ന വ്യവസാമ്യ് അഹം
8 തത്ര സ്മ വാചം കല്യാണീം ധർമകാമാർഥ സംഹിതാം
മയോക്താം അന്യഥാ ബ്രൂയുസ് തതസ് തേ വൈ നിരർഥകാം
9 ഗമിഷ്യാമി മഹാപ്രാജ്ഞേ രോചതേ മേ വചസ് തവ
ഗാശ് ച മേ ദാസ്യതേ വൈന്യഃ പ്രഭൂതം ചാർഥസഞ്ചയം
10 [മാർക്]
ഏവം ഉക്ത്വാ ജഗാമാശു വൈന്യ യജ്ഞം മഹാതപഃ
ഗത്വാ ച യജ്ഞായതനം അത്രിസ് തുഷ്ടാവ തം നൃപം
11 രാജൻ വൈന്യ ത്വം ഈശശ് ച ഭുവി ത്വം പ്രഥമോ നൃപഃ
സ്തുവന്തി ത്വാം മുനിഗണാസ് ത്വദ് അന്യോ നാസ്തി ധർമവിത്
12 തം അബ്രവീദ് ഋഷിസ് തത്ര വച ക്രുദ്ധോ മഹാതപഃ
മൈവം അത്രേ പുനർ ബ്രൂയാ ന തേ പ്രജ്ഞാ സമാഹിതാ
അത്ര നഃ പ്രഥമം സ്ഥാതാ മഹേന്ദ്രോ വൈ പ്രജാപതിഃ
13 അഥാത്രിർ അപി രാജേന്ദ്ര ഗൗതമം പ്രത്യഭാഷത
അയം ഏവ വിധാതാ ച യഥൈവേന്ദ്രഃ പ്രജാപതിഃ
ത്വം ഏവ മുഹ്യസേ മോഹാൻ ന പ്രജ്ഞാനം തവാസ്തി ഹ
14 [ഗൗതമ]
ജാനാമി നാഹം മുഹ്യാമി ത്വം വിവക്ഷുർ വിമുഹ്യസേ
സ്തോഷ്യസേ ഽഭ്യുദയ പ്രേപ്സുസ് തസ്യ ദർശനസംശ്രയാത്
15 ന വേത്ഥ പരമം ധർമം ന ചാവൈഷി പ്രയോജനം
ബാലസ് ത്വം അസി മൂഢശ് ച വൃദ്ധഃ കേവാപി ഹേതുനാ
16 [മാർക്]
വിവദന്തൗ തഥാ തൗ തു മുനീനാം ദർശനേ സ്ഥിതൗ
യേ തസ്യ യജ്ഞേ സംവൃത്താസ് തേ ഽപൃച്ഛന്ത കഥം ത്വ് ഇമൗ
17 പ്രവേശഃ കേന ദത്തോ ഽയം അനയോർ വൈന്യ സംസദി
ഉച്ചൈഃ സമഭിഭാഷന്തൗ കേന കാര്യേണ വിഷ്ഠിതൗ
18 തതഃ പരമധർമാത്മാ കാശ്യപഃ സർവധർമവിത്
വിവാദിനാവ് അനുപ്രാപ്തൗ താവ് ഉഭൗ പ്രത്യവേദയത്
19 അഥാബ്രവീത് സദസ്യാംസ് തു ഗൗതമോ മുനിസത്തമാൻ
ആവയോർ വ്യാഹൃതം പ്രശ്നം ശൃണുത ദ്വിജപുംഗവാഃ
വൈന്യോ വിധാതേത്യ് ആഹാത്രിർ അത്ര നഃ സംശയോ മഹാൻ
20 ശ്രുത്വൈവ തു മഹാത്മാനോ മുനയോ ഽഭ്യദ്രവൻ ദ്രുതം
സനത്കുമാരം ധർമജ്ഞം സംശയ ഛേദനായ വൈ
21 സ ച തേഷാം വചോ ശ്രുത്വാ യഥാതത്ത്വം മഹാതപഃ
പ്രത്യുവാചാഥ താൻ ഏവം ധർമാർഥസഹിതം വചഃ
22 [സനത്കുമാര]
ബ്രഹ്മക്ഷത്രേണ സഹിതം ക്ഷത്രം ച ബ്രഹ്മണാ സഹ
രാജാ വൈ പ്രഥമോ ധർമഃ പ്രജാനാം പതിർ ഏവ ച
സ ഏവ ശക്രഃ ശുക്രശ് ച സ ധാതാ സ ബൃഹസ്പതിഃ
23 പ്രജാപതിർ വിരാട് സമ്രാട് ക്ഷത്രിയോ ഭൂപതിർ നൃപഃ
യ ഏഭിഃ സ്തൂയതേ ശബ്ദൈഃ കസ് തം നാർചിതും അർഹതി
24 പുരാ യോനിർ യുധാജിച് ച അഭിയാ മുദിതോ ഭവഃ
സ്വർണേതാ സഹജിദ് ബഭ്രുർ ഇതി രാജാഭിധീയതേ
25 സത്യമന്യുർ യുധാജീവഃ സത്യധർമപ്രവർതകഃ
അധർമാദ് ഋഷയോ ഭീതാ ബലം ക്ഷത്രേ സമാദധൻ
26 ആദിത്യോ ദിവി ദേവേഷു തമോനുദതി തേജസാ
തഥൈവ നൃപതിർ ഭൂമാവ് അധർമം നുദതേ ഭൃശം
27 അതോ രാജ്ഞഃ പ്രധാനത്വം ശാസ്ത്രപ്രാമാണ്യ ദർശനാത്
ഉത്തരഃ സിധ്യതേ പക്ഷോ യേന രാജേതി ഭാഷിതം
28 [മാർക്]
തതഃ സ രാജാ സംഹൃഷ്ടഃ സിദ്ധേ പക്ഷേ മഹാമനഃ
തം അത്രിം അബ്രവീത് പ്രീതഃ പൂർവം യേനാഭിസംസ്തുതഃ
29 യസ്മാത് സർവമനുഷ്യേഷു ജ്യായാംസം മാം ഇഹാബ്രവീഃ
സർവദേവൈശ് ച വിപ്രർഷേ സംമിതം ശ്രേഷ്ഠം ഏവ ച
തസ്മാത് തേ ഽഹം പ്രദാസ്യാമി വിവിധം വസു ഭൂരി ച
30 ദാസീ സഹസ്രം ശ്യാമാനാം സുവസ്ത്രാണാം അലങ്കൃതം
ദശകോട്യോ ഹിരണ്യസ്യ രുക്മഭാരാംസ് തഥാ ദശ
ഏതദ് ദദാനി തേ വിപ്ര സർവജ്ഞസ് ത്വം ഹി മേ മതഃ
31 തദ് അത്രിർ ന്യായതഃ സർവം പ്രതിഗൃഹ്യ മഹാമനഃ
പ്രത്യാജഗാമ തേജസ്വീ ഗൃഹാൻ ഏവ മഹാതപഃ
32 പ്രദായ ച ധനം പ്രീതഃ പുത്രേഭ്യഃ പ്രയതാത്മവാൻ
തപോ സമഭിസന്ധായ വനം ഏവാന്വപദ്യത