മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം184

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം184

1 [മാർക്]
     അത്രൈവ ച സരസ്വത്യാ ഗീതം പരപുരഞ്ജയ
     പൃഷ്ടയാ മുനിനാ വീര ശൃണു തർക്ഷേണ ധീമതാ
2 [താർക്സ്യ]
     കിം നു ശ്രേയോ പുരുഷസ്യേഹ ഭദ്രേ; കഥം കുർവൻ ന ച്യവതേ സ്വധർമാത്
     ആചക്ഷ്വ മേ ചാരുസർവാംഗി സർവം; ത്വയാനുശിഷ്ടോ ന ച്യവേയം സ്വധർമാത്
3 കഥം ചാഗ്നിം ജുഹുയാം പൂജയേ വാ; കസ്മിൻ കാലേ കേന ധർമോ ന നശ്യേത്
     ഏതത് സർവം സുഭഗേ പ്രബ്രവീഹി; യഥാ ലോകാൻ വിരജഃ സഞ്ചരേയം
4 [മാർക്]
     ഏവം പൃഷ്ടാ പ്രീതിയുക്തേന തേന; ശുശ്രൂഷും ഈക്ഷ്യോത്തമ ബുദ്ധിയുക്തം
     താർക്ഷ്യം വിപ്രം ധർമയുക്തം ഹിതം ച; സരസ്വതീ വാക്യം ഇദം ബഭാഷേ
5 [സരസ്]
     യോ ബ്രഹ്മ ജാനാതി യഥാപ്രദേശം; സ്വാധ്യായനിത്യഃ ശുചിർ അപ്രമത്തഃ
     സ വൈ പുരോ ദേവപുരസ്യ ഗന്താ; സഹാമരൈഃ പ്രാപ്നുയാത് പ്രീതിയോഗം
6 തത്ര സ്മ രമ്യാ വിപുലാ വിശോകാഃ; സുപുഷ്പിതാഃ പുഷ്കരിണ്യഃ സുപുണ്യാഃ
     അകർദമാ മീനവത്യഃ സുതീർഥാ; ഹിരണ്മയൈർ ആവൃതാഃ പുണ്ഡരീകൈഃ
7 താസാം തീരേഷ്വ് ആസതേ പുണ്യകർമാ; മഹീയമാനഃ പൃഥഗ് അപ്സരോഭിഃ
     സുപുണ്യ ഗന്ധാഭിർ അലങ്കൃതാഭിർ; ഹിരണ്യവർണാഭിർ അതീവ ഹൃഷ്ടഃ
8 പരം ലോകം ഗോപ്രദാസ് ത്വ് ആപ്നുവന്തി; ദത്ത്വാനഡ്വാഹം സൂര്യലോകം വ്രജന്തി
     വാസോ ദത്ത്വാ ചന്ദ്രമസഃ സ ലോകം; ദത്ത്വാ ഹിരണ്യം അമൃതത്വം ഏതി
9 ധേനും ദത്ത്വ സുവ്രതാം സാധു ദോഹാം; കല്യാണവത് സാമ പലായിനീം ച
     യാവന്തി രോമാണി ഭവന്തി തസ്യാസ്; താവദ് വർഷാണ്യ് അശ്നുതേ സ്വർഗലോകം
10 അനഡ്വാഹം സുവ്രതം യോ ദദാതി; ഹലസ്യ വോഡ്ധാരം അനന്തവീര്യം
    ധുരം ധുരം ബലവന്തം യുവാനം; പ്രാപ്നോതി ലോകാൻ ദശ ധേനുദസ്യ
11 യഃ സപ്ത വർഷാണി ജുഹോതി താർക്ഷ്യ; ഹവ്യം ത്വ് അഗ്നൗ സുവ്രതഃ സാധു ശീലഃ
    സപ്താവരാൻ സപ്ത പൂർവാൻ പുനാതി; പിതാമഹാൻ ആത്മനഃ കർമഭിഃ സ്വൈഃ
12 [താർക്സ്യ]
    കിം അഗ്നിഹോത്രസ്യ വ്രതം പുരാണം; ആചക്ഷ്വ മേ പൃച്ഛതശ് ചാരുരൂപേ
    ത്വയാനുശിഷ്ടോ ഽഹം ഇഹാദ്യ വിദ്യാം; യദ് അഗ്നിഹോത്രസ്യ വ്രതം പുരാണം
13 [സരസ്]
    ന ചാശുചിർ നാപ്യ് അനിർണിക്തപാണിർ; നാബ്രഹ്മവിജ് ജുഹുയാൻ നാവിപശ്ചിത്
    ബുഭുക്ഷവഃ ശുചി കാമാ ഹി ദേവാ; നാശ്രദ്ദധാനാദ് ധി ഹവിർ ജുഷന്തി
14 നാശ്രോത്രിയം ദേവ ഹവ്യേ നിയുഞ്ജ്യാൻ; മോഘം പരാ സിഞ്ചതി താദൃശോ ഹി
    അപൂർണം അശ്രോത്രിയം ആഹ താർക്ഷ്യ; ന വൈ താദൃഗ് ജുഹുയാദ് അഗ്നിഹോത്രം
15 കൃശാനും യേ ജുഹ്വതി ശ്രദ്ദധാനാഃ; സത്യവ്രതാ ഹുതശിഷ്ടാശിനശ് ച
    ഗവാം ലോകം പ്രാപ്യ തേ പുണ്യഗന്ധം; പശ്യന്തി ദേവം പരമം ചാപി സത്യം
16 [താർക്സ്യ]
    ക്ഷേത്രജ്ഞഭൂതാം പരലോകഭാവേ; കർമോദയേ ബുദ്ധിം അതിപ്രവിഷ്ടാം
    പ്രജ്ഞാം ച ദേവീം സുഭഗേ വിമൃശ്യ; പൃച്ഛാമി ത്വാം കാ ഹ്യ് അസി ചാരുരൂപേ
17 [സരസ്]
    അഗ്നിഹോത്രാദ് അഹം അഭ്യാഗതാസ്മി; വിപ്രർഷഭാണാം സംശയ ച്ഛേദനായ
    ത്വത് സംയോഗാദ് അഹം ഏതദ് അബ്രുവം; ഭാവേ സ്ഥിതാ തഥ്യം അർഥം യഥാവത്
18 [താർക്സ്യ]
    ന ഹി ത്വയാ സദൃശീ കാ ചിദ് അസ്തി; വിഭ്രാജസേ ഹ്യ് അതിമാത്രം യഥാ ശ്രീഃ
    രൂപം ച തേ ദിവ്യം അത്യന്തകാന്തം; പ്രജ്ഞാം ച ദേവീം സുഭഗേ ബിഭർഷി
19 [സരസ്]
    ശ്രേഷ്ഠാനി യാനി ദ്വിപദാം വരിഷ്ഠ; യജ്ഞേഷു വിദ്വന്ന് ഉപപാദയന്തി
    തൈർ ഏവാഹം സമ്പ്രവൃദ്ധാ ഭവാമി; ആപ്യായിതാ രൂപവതീ ച വിപ്ര
20 യച് ചാപി ദ്രവ്യം ഉപയുജ്യതേ ഹ; വാനസ്പത്യം ആയസം പാർഥിവം വാ
    ദിവ്യേന രൂപേണ ച പ്രജ്ഞയാ ച; തേനൈവ സിദ്ധിർ ഇതി വിദ്ധി വിദ്വൻ
21 [താർക്സ്യ]
    ഇദം ശ്രേയോ പരമം മന്യമാനാ; വ്യായച്ഛന്തേ മുനയഃ സമ്പ്രതീതാഃ
    ആചക്ഷ്വ മേ തം പരമം വിശോകം; മോക്ഷം പരം യം പ്രവിശന്തി ധീരാഃ
22 [സരസ്]
    തം വൈ പരം വേദവിദഃ പ്രപന്നാഃ; പരം പരേഭ്യഃ പ്രഥിതം പുരാണം
    സ്വാധ്യായദാനവ്രതപുണ്യയോഗൈസ്; തപോധനാ വീതശോകാ വിമുക്താഃ
23 തസ്യാഥ മധ്യേ വേതസഃ പുണ്യഗന്ധഃ; സഹസ്രശാഖോ വിമലോ വിഭാതി
    തസ്യ മൂലാത് സരിതഃ പ്രസ്രവന്തി; മധൂദക പ്രസ്രവണാ രമണ്യഃ
24 ശാഖാം ശാഖാം മഹാനദ്യഃ സംയാന്തി സികതാ സമാഃ
    ധാനാ പൂപാ മാംസശാകാഃ സദാ പായസകർദമാഃ
25 യസ്മിന്ന് അഗ്നിമുഖാ ദേവാഃ സേന്ദ്രാഃ സഹ മരുദ്ഗണൈഃ
    ഈജിരേ ക്രതുഭിഃ ശ്രേഷ്ഠൈസ് തത് പദം പരമം മുനേ