മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം17

1 [ദ്രൗ]
     അശോച്യം നു കുതസ് തസ്യാ യസ്യാ ഭർതാ യുധിഷ്ഠിരഃ
     ജാനം സർവാണി ദുഃഖാനി കിം മാം ത്വം പരിപൃച്ഛസി
 2 യൻ മാം ദാസീ പ്രവാദേന പ്രാതികാമീ തദാനയത്
     സഭായാം പാർഷദോ മധ്യേ തൻ മാം ദഹതി ഭാരത
 3 പാർഥിവസ്യ സുതാ നാമ കാ നു ജീവേത മാദൃശീ
     അനുഭൂയ ഭൃശം ദുഃഖം അന്യത്ര ദ്രൗപദീം പ്രഭോ
 4 വനവാസ ഗതായാശ് ച സൈന്ധവേന ദുരാത്മനാ
     പരാമർശം ദ്വിതീയം ച സോഢും ഉത്സഹതേ നു കാ
 5 മത്സ്യരാജ്ഞഃ സമക്ഷം ച തസ്യ ധൂർതസ്യ പശ്യതഃ
     കീചകേന പദാ സ്പൃഷ്ടാ കാ നു ജീവേത മാദൃശീ
 6 ഏവം ബഹുവിധൈഃ ക്ലേശൈഃ ക്ലിശ്യമാനാം ച ഭാരത
     ന മാം ജാനാസി കൗന്തേയ കിം ഫലം ജീവിതേന മേ
 7 യോ ഽയം രാജ്ഞോ വിരാടസ്യ കീചകോ നാമ ഭാരത
     സേനാ നീഃ പുരുഷവ്യാഘ്ര സ്യാലഃ പരമദുർമതിഃ
 8 സ മാം സൈരന്ധി വേഷേണ വസന്തീം രാജവേശ്മനി
     നിത്യം ഏവാഹ ദുഷ്ടാത്മാ ഭാര്യാ മമ ഭവേതി വൈ
 9 തേനോപമന്ത്ര്യമാണായാ വധാർഹേണ സപത്നഹൻ
     കാലേനേവ ഫലം പക്വം ഹൃദയം മേ വിദീര്യതേ
 10 ഭ്രാതരം ച വിഗർഹസ്വ ജ്യേഷ്ഠം ദുർദ്യൂത ദേവിനം
    യസ്യാസ്മി കർമണാ പ്രാപ്താ ദുഖം ഏതദ് അനന്തകം
11 കോ ഹി രാജ്യം പരിത്യജ്യ സർവസ്വം ചാത്മനാ സഹ
    പ്രവ്രജ്യായൈവ ദീവ്യേത വിനാ ദുർദ്യൂത ദേവിനം
12 യദി നിഷ്കസഹസ്രേണ യച് ചാന്യത് സാരവദ് ധനം
    സായമ്പ്രാതർ അദേവിഷ്യദ് അപി സംവത്സരാൻ ബഹൂൻ
13 രുക്മം ഹിരണ്യം വാസാംസി യാനം യുഗ്യം അജാവികം
    അശ്വാശ്വതര സംഘാംശ് ച ന ജാതു ക്ഷയം ആവഹേത്
14 സോ ഽയം ദ്യൂതപ്രവാദേന ശ്രിയാ പ്രത്യവരോപിതഃ
    തൂഷ്ണീം ആസ്തേ യഥാ മൂഢഃ സ്വാനി കർമാണി ചിന്തയൻ
15 ദശനാഗസഹസ്രാണി പദ്മിനാം ഹേമമാലിനാം
    യം യാന്തം അനുയാന്തീഹ സോ ഽയം ദ്യൂതേന ജീവതി
16 തഥാ ശതസഹസ്രാണി നൃണാം അമിതതേജസാം
    ഉപാസതേ മഹാരാജം ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥേ യുധിഷ്ഠിരം
17 ശതം ദാസീ സഹസ്രാണി യസ്യ നിത്യം മഹാനസേ
    പാത്രീ ഹസ്തം ദിവാരാത്രം അതിഥീൻ ഭോജയന്ത്യ് ഉത
18 ഏഷ നിഷ്കസഹസ്രാണി പ്രദായ ദദതാം വരഃ
    ദ്യൂതജേന ഹ്യ് അനർഥേന മഹതാ സമുപാവൃതഃ
19 ഏനം ഹി സ്വരസമ്പന്നാ ബഹവഃ സൂതമാഗധാഃ
    സായമ്പ്രാതർ ഉപാതിഷ്ഠൻ സുമൃഷ്ടമണികുണ്ഡലാഃ
20 സഹസ്രം ഋഷയോ യസ്യ നിത്യം ആസൻ സഭാ സദഃ
    തപഃ ശ്രുതോപസമ്പന്നാഃ സർവകാമൈർ ഉപസ്ഥിതാഃ
21 അന്ധാൻ വൃദ്ധാംസ് തഥാനാഥാൻ സർവാൻ രാഷ്ട്രേഷു ദുർഗതാൻ
    ബിഭർത്യ് അവിമനാ നിത്യം ആനൃശംസ്യാദ് യുധിഷ്ഠിരഃ
22 സ ഏഷ നിരയം പ്രാപ്തോ മത്സ്യസ്യ പരിചാരകഃ
    സഭായാം ദേവിതാ രാജ്ഞഃ കങ്കോ ബ്രൂതേ യുധിഷ്ഠിരഃ
23 ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥേ നിവസതഃ സമയേ യസ്യ പാർഥിവാഃ
    ആസൻ ബലിഭൃതഃ സർവേ സോ ഽദ്യാന്യൈർ ഭൃതിം ഇച്ഛതി
24 പാർഥിവാഃ പൃഥിവീപാലാ യസ്യാസൻ വശവർതിനഃ
    സ വശേ വിവശോ രാജാ പരേഷാം അദ്യ വർതതേ
25 പ്രതാപ്യ പൃഥിവീം സർവാം രശ്മിവാൻ ഇവ തേജസാ
    സോ ഽയം രാജ്ഞോ വിരാടസ്യ സഭാ സ്താരോ യുധിഷ്ഠിരഃ
26 യം ഉപാസന്ത രാജാനഃ സഭായാം ഋഷിഭിഃ സഹ
    തം ഉപാസീനം അദ്യാന്യം പശ്യ പാണ്ഡവ പാണ്ഡവം
27 അതദർഹം മഹാപ്രാജ്ഞം ജീവിതാർഥേ ഽഭിസംശ്രിതം
    ദൃഷ്ട്വാ കസ്യ ന ദുഃഖം സ്യാദ് ധർമാത്മാനം യുധിഷ്ഠിരം
28 ഉപാസ്തേ സ്മ സഭായാം യം കൃത്ഷ്ണാ വീര വസുന്ധരാ
    തം ഉപാസീനം അദ്യാന്യം പശ്യ ഭാരത ഭാരതം
29 ഏവം ബഹുവിധൈർ ദുഃഖൈഃ പീഡ്യമാനാം അനാഥവത്
    ശോകസാരഗമധ്യസ്ഥാം കിം മാം ഭീമ ന പശ്യസി