മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം19

1 [ദ്രൗ]
     അഹം സൈരന്ധി വേഷേണ ചരന്തീ രാജവേശ്മനി
     ശൗചദാസ്മി സുദേഷ്ണായാ അക്ഷധൂർതസ്യ കാരണാത്
 2 വിക്രിയാം പശ്യ മേ തീവ്രാം രാജപുത്ര്യാഃ പരന്തപ
     ആസേ കാലം ഉപാസീനാ സർവം ദുഃഖം കിലാർതവത്
 3 അനിത്യാ കില മർത്യാനാം അർഥസിദ്ധിർ ജയാജയൗ
     ഇതി കൃത്വാ പ്രതീക്ഷാമി ഭർതൄണാം ഉദയം പുനഃ
 4 യ ഏവ ഹേതുർ ഭവതി പുരുഷസ്യ ജയാവഹഃ
     പരാജയേ ച ഹേതുഃ സ ഇതി ച പ്രതിപാലയേ
 5 ദത്ത്വാ യാചന്തി പുരുഷാ ഹത്വാ വധ്യന്തി ചാപരേ
     പാതയിത്വാ ച പാത്യന്തേ പരൈർ ഇതി ച മേ ശ്രുതം
 6 ന ദൈവസ്യാതി ഭാരോ ഽസ്തി ന ദൈവസ്യാതി വർതനം
     ഇതി ചാപ്യ് ആഗമം ഭൂയോ ദൈവസ്യ പ്രതിപാലയേ
 7 സ്ഥിതം പൂർവം ജലം യത്ര പുനസ് തത്രൈവ തിഷ്ഠതി
     ഇതി പര്യായം ഇച്ഛന്തീ പ്രതീക്ഷാമ്യ് ഉദയം പുനഃ
 8 ദൈവേന കില യസ്യാർഥഃ സുനീതോ ഽപി വിപദ്യതേ
     ദൈവസ്യ ചാഗമേ യത്നസ് തേന കാര്യോ വിജാനതാ
 9 യത് തു മേ വചനസ്യാസ്യ കഥിതസ്യ പ്രയോജനം
     പൃച്ഛ മാം ദുഃഖിതാം തത് ത്വം അപൃഷ്ടാ വാ ബ്രവീമി തേ
 10 മഹിഷീ പാണ്ഡുപുത്രാണാം ദുഹിതാ ദ്രുപദസ്യ ച
    ഇമാം അവസ്ഥാം സമ്പ്രാപ്താ കാ മദ് അന്യാ ജിജീവിഷേത്
11 കുരൂൻ പരിഭവൻ സർവാൻ പാഞ്ചാലാൻ അപി ഭാരത
    പാണ്ഡവേയാംശ് ച സമ്പ്രാപ്തോ മമ ക്ലേശോ ഹ്യ് അരിന്ദമ
12 ഭ്രാതൃഭിഃ ശ്വശുരൈഃ പുത്രൈർ ബഹുഭിഃ പരവീര ഹൻ
    ഏവം സമുദിതാ നാരീ കാ ന്വ് അന്യാ ദുഃഖിതാ ഭവേത്
13 നൂനം ഹി ബാലയാ ധാതുർ മയാ വൈ വിപ്രിയം കൃതം
    യസ്യ പ്രസാദാദ് ദുർനീതം പ്രാപ്താസ്മി ഭരതർഷഭ
14 വർണാവകാശം അപി മേ പശ്യ പാണ്ഡവ യാദൃശം
    യാദൃശോ മേ ന തത്രാസീദ് ദുഃഖേ പരമകേ തദാ
15 ത്വം ഏവ ഭീമ ജാനീഷേ യൻ മേ പാർഥ സുഖം പുരാ
    സാഹം ദാസത്വം ആപന്നാ ന ശാന്തിം അവശാ ലഭേ
16 നാദൈവികം ഇദം മന്യേ യത്ര പാർഥോ ധനഞ്ജയഃ
    ഭീമ ധന്വാ മഹാബാഹുർ ആസ്തേ ശാന്ത ഇവാനലഃ
17 അശക്യാ വേദിതും പാർഥ പ്രാണിനാം വൈ ഗതിർ നരൈഃ
    വിനിപാതം ഇമം മന്യേ യുഷ്മാകം അവിചിന്തിതം
18 യസ്യാ മമ മുഖപ്രേക്ഷാ യൂയം ഇന്ദ്രസമാഃ സദാ
    സാ പ്രേക്ഷേ മുഖം അന്യാസാം അവരാണാം വരാ സതീ
19 പശ്യ പാണ്ഡവ മേ ഽവസ്ഥാം യഥാ നാർഹാമി വൈ തഥാ
    യുഷ്മാസു ധ്രിയമാണേഷു പശ്യ കാലസ്യ പര്യയം
20 യസ്യാഃ സാഗരപര്യന്താ പൃഥിവീ വശവർതിനീ
    ആസീത് സാദ്യ സുദേഷ്ണായാ ഭീതാഹം വശവർതിനീ
21 യസ്യാഃ പുരഃസരാ ആസൻ പൃഷ്ഠതശ് ചാനുഗാമിനഃ
    സാഹം അദ്യ സുദേഷ്ണായാഃ പുരഃ പശ്ചാച് ച ഗാമിനീ
    ഇദം തു ദുഃഖം കൗന്തേയ മമാസഹ്യം നിബോധ തത്
22 യാ ന ജാതു സ്വയം പിംഷേ ഗാത്രോദ്വർതനം ആത്മനഃ
    അന്യത്ര കുന്ത്യാ ഭദ്രം തേ സാദ്യ പിംഷാമി ചന്ദനം
    പശ്യ കൗന്തേയ പാണീ മേ നൈവം യൗ ഭവതഃ പുരാ
23 [വൈ]
    ഇത്യ് അസ്യ ദർശയാം ആസ കിണബദ്ധൗ കരാവ് ഉഭൗ
24 [ദ്രൗ]
    ബിഭേമി കുന്ത്യാ യാ നാഹം യുഷ്മാകം വാ കദാ ചന
    സാദ്യാഗ്രതോ വിരാടസ്യ ഭീതാ തിഷ്ഠാമി കിങ്കരീ
25 കിം നു വക്ഷ്യതി സമ്രാൺ മാം വർണകഃ സുകൃതോ ന വാ
    നാന്യപിഷ്ടം ഹി മത്സ്യസ്യ ചന്ദനം കില രോചതേ
26 [വൈ]
    സാ കീർതയന്തീ ദുഃഖാനി ഭീമസേനസ്യ ഭാമിനീ
    രുരോദ ശനകൈഃ കൃഷ്ണാ ഭീമസേനം ഉദീക്ഷതീ
27 സാ ബാഷ്പകലയാ വാചാ നിഃശ്വസന്തീ പുനഃ പുനഃ
    ഹൃദയം ഭീമസേനസ്യ ഘട്ടയന്തീദം അബ്രവീത്
28 നാൽപം കൃതം മയാ ഭീമ ദേവാനാം കിൽബിഷം പുരാ
    അഭാഗ്യാ യത് തു ജീവാമി മർതവ്യേ സതി പാണ്ഡവ
29 തതസ് തസ്യാഃ കരൗ ശൂനൗ കിണബദ്ധൗ വൃകോദരഃ
    മുഖം ആനീയ വേപന്ത്യാ രുരോദ പരവീര ഹാ
30 തൗ ഗൃഹീത്വാ ച കൗന്തേയോ ബാഷ്പം ഉത്സൃജ്യ വീര്യവാൻ
    തതഃ പരമദുഃഖാർത ഇദം വചനം അബ്രവീത്