മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം/അധ്യായം4

←അധ്യായം3

മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം4

അധ്യായം5→

1 [യ്]
     കർമാണ്യ് ഉക്താനി യുഷ്മാഭിർ യാനി താനി കരിഷ്യഥ
     മമ ചാപി യഥാബുദ്ധിരുചിതാനി വിനിശ്ചയാത്
 2 പുരോഹിതോ ഽയം അസ്മാകം അഗ്നിഹോത്രാണി രക്ഷതു
     സൂദപൗരോഗവൈഃ സാർധം ദ്രുപദസ്യ നിവേശനേ
 3 ഇന്ദ്രസേന മുഖാശ് ചേമേ രഥാൻ ആദായ കേവലാൻ
     യാന്തു ദ്വാരവതീം ശീഘ്രം ഇതി മേ വർതതേ മതിഃ
 4 ഇമാശ് ച നാര്യോ ദ്രൗപദ്യാഃ സർവശഃ പരിചാരികാഃ
     പാഞ്ചാലാൻ ഏവ ഗച്ഛന്തു സൂദപൗരോഗവൈഃ സഹ
 5 സർവൈർ അപി ച വക്തവ്യം ന പ്രജ്ഞായന്ത പാണ്ഡവാഃ
     ഗതാ ഹ്യ് അസ്മാൻ അപാകീര്യ സർവേ ദ്വൈതവനാദ് ഇതി
 6 വിദിതേ ചാപി വക്തവ്യം സുഹൃദ്ഭിർ അനുരാഗതഃ
     അതോ ഽഹം അപി വക്ഷ്യാമി ഹേതുമാത്രം നിബോധത
 7 ഹന്തേമാം രാജവസതിം രാജപുത്രാ ബ്രവീമി വഃ
     യഥാ രാജകുലം പ്രാപ്യ ചരൻ പ്രേഷ്യോ ന രിഷ്യതി
 8 ദുർവസം ത്വ് ഏവ കൗരവ്യാ ജാനതാ രാജവേശ്മനി
     അമാനിതൈഃ സുമാനാർഹാ അജ്ഞാതൈഃ പരിവത്സരം
 9 ദിഷ്ട ദ്വാരോ ലഭേദ് ദ്വാരം ന ച രാജസു വിശ്വസേത്
     തദ് ഏവാസനം അന്വിച്ഛേദ് യത്ര നാഭിഷജേത് പരഃ
 10 നാസ്യ യാനം ന പര്യങ്കം ന പീഠം ന ജഗം രഥം
    ആരോഹേത് സംമതോ ഽസ്മീതി സ രാജവസതിം വസേത്
11 അഥ യത്രൈനം ആസീനം ശങ്കേരൻ ദുഷ്ടചാരിണഃ
    ന തത്രോപവിശേജ് ജാതു സ രാജവസതിം വസേത്
12 ന ചാനുശിഷ്യേദ് രാജാനം അപൃച്ഛന്തം കദാ ചന
    തൂഷ്ണീം ത്വ് ഏനം ഉപാസീത കാലേ സമഭിപൂജയൻ
13 അസൂയന്തി ഹി രാജാനോ ജനാൻ അനൃതവാദിനഃ
    തഥൈവ ചാവമന്യന്തേ മന്ത്രിണം വാദിനം മൃഷാ
14 നൈഷാം ദാരേഷു കുർവീത മൈത്രീം പ്രാജ്ഞഃ കഥം ചന
    അന്തഃപുര ചരാ യേ ച ദ്വേഷ്ടി യാനഹിതാശ് ച യേ
15 വിദിതേ ചാസ്യ കുർവീത കര്യാണി സുലഘൂന്യ് അപി
    ഏവം വിചരതോ രാജ്ഞോ ന ക്ഷതിർ ജായതേ ക്വ ചിത്
16 യത്നാച് ചോപചരേദ് ഏനം അഗ്നിവദ് ദേവവച് ച ഹ
    അനൃതേനോപചീർണോ ഹി ഹിംസ്യാദ് ഏനം അസംശയം
17 യച് ച ഭർതാനുയുഞ്ജീത തദ് ഏവാഭ്യനുവർതയേത്
    പ്രമാദം അവലേഹാം ച കോപം ച പരിവർജയേത്
18 സമർഥനാസു സർവാസു ഹിതം ച പ്രിയം ഏവ ച
    സംവർണയേത് തദ് ഏവാസ്യ പ്രിയാദ് അപി ഹിതം വദേത്
19 അനുകൂലോ ഭവേച് ചാസ്യ സർവാർഥേഷു കഥാസു ച
    അപ്രിയം ചാഹിതം യത് സ്യാത് തദ് അസ്മൈ നാനുവർണയേത്
20 നാഹം അസ്യ പ്രിയോ ഽസ്മീതി മത്വാ സേവേത പണ്ഡിതഃ
    അപ്രമത്തശ് ച യത്തശ് ച ഹിതം കുര്യാത് പ്രിയം ച യത്
21 നാസ്യാനിഷ്ടാനി സേവേത നാഹിതൈഃ സഹ സംവസേത്
    സ്വസ്ഥാനാൻ ന വികമ്പേത സ രാജവസതിം വസേത്
22 ദക്ഷിണം വാഥ വാമം വാ പാർശ്വം ആസീത പണ്ഡിതഃ
    രക്ഷിണാം ഹ്യ് ആത്തശസ്ത്രാണാം സ്ഥാനം പശ്ചാദ് വിധീയതേ
    നിത്യം വിപ്രതിഷിദ്ധം തു പുരസ്താദ് ആസനം മഹത്
23 ന ച സന്ദർശനേ കിം ചിത് പ്രവൃദ്ധം അപി സഞ്ജപേത്
    അപി ഹ്യ് ഏതദ് ദരിദ്രാണാം വ്യലീക സ്ഥാനം ഉത്തമം
24 ന മൃഷാഭിഹിതം രാജ്ഞോ മനുഷ്യേഷു പ്രകാശയേത്
    യം ചാസൂയന്തി രാജാനഃ പുരുഷം ന വദേച് ച തം
25 ശൂരോ ഽസ്മീതി ന ദൃപ്തഃ സ്യാദ് ബുദ്ധിമാൻ ഇതി വാ പുനഃ
    പ്രിയം ഏവാചരൻ രാജ്ഞഃ പ്രിയോ ഭവതി ഭോഗവാൻ
26 ഐശ്വര്യം പ്രാപ്യ ദുഷ്പ്രാപം പ്രിയം പ്രാപ്യ ച രാജതഃ
    അപ്രമത്തോ ഭവേദ് രാജ്ഞഃ പ്രിയേഷു ച ഹിതേഷു ച
27 യസ്യ കോപോ മഹാബാധഃ പ്രസാദശ് ച മഹാഫലഃ
    കസ് തസ്യ മനസാപീച്ഛേദ് അനർഥം പ്രാജ്ഞസംമതഃ
28 ന ചൗഷ്ഠൗ നിർഭുജേജ് ജാതു ന ച വാക്യം സമാക്ഷിപേത്
    സദാ ക്ഷുതം ച വാതം ച ഷ്ഠീവനം ചാചരേച് ഛനൈഃ
29 ഹാസ്യവസ്തുഷു ചാപ്യ് അസ്യ വർതമാനേഷു കേഷു ചിത്
    നാതിഗാഢം പ്രഹൃഷ്യേത ന ചാപ്യ് ഉന്മത്തവദ് ധസേത്
30 ന ചാതിധൈര്യേണ ചരേദ് ഗുരുതാം ഹി വ്രജേത് തഥാ
    സ്മിതം തു മൃദുപൂർവേണ ദർശയേത പ്രസാദജം
31 ലാഭേ ന ഹർഷയേദ് യസ് തു ന വ്യഥേദ് യോ ഽവമാനിതഃ
    അസംമൂഢശ് ച യോ നിത്യം സ രാജവസതിം വസേത്
32 രാജാനം രാജപുത്രം വാ സംവർതയതി യഃ സദാ
    അമാത്യഃ പണ്ഡിതോ ഭൂത്വാ സ ചിരം തിഷ്ഠതി ശ്രിയം
33 പ്രഗൃഹീതശ് ച യോ ഽമാത്യോ നിഗൃഹീതശ് ച കാരണൈഃ
    ന നിർബധ്നാതി രാജാനം ലഭതേ പ്രഗ്രഹം പുനഃ
34 പ്രത്യക്ഷം ച പരോക്ഷം ച ഗുണവാദീ വിചക്ഷണഃ
    ഉപജീവീ ഭവേദ് രാജ്ഞോ വിഷയേ ചാപി യോ വസേത്
35 അമാത്യോ ഹി ബലാദ് ഭോക്തും രാജാനം പ്രാർഥയേത് തു യഃ
    ന സ തിഷ്ഠേച് ചിരം സ്ഥാനം ഗച്ഛേച് ച പ്രാണസംശയം
36 ശ്രേയഃ സദാത്മനോ ദൃഷ്ട്വാ പരം രാജ്ഞാ ന സംവദേത്
    വിശേഷയേൻ ന രാജാനം യോഗ്യാ ഭൂമിഷു സർവദാ
37 അമ്ലാനോ ബലവാഞ് ശൂരശ് ഛായേവാനപഗഃ സദാ
    സത്യവാദീ മൃദുർ ദാന്തഃ സ രാജവസതിം വസേത്
38 അന്യസ്മിൻ പ്രേഷ്യമാണേ തു പുരസ്താദ് യഃ സമുത്പതേത്
    അഹം കിം കരവാണീതി സ രാജവസതിം വസേത്
39 ഉഷ്ണേ വാ യദി വാ ശീതേ രാത്രൗ വാ യദി വാ ദിവാ
    ആദിഷ്ടോ ന വികൽപേത സ രാജവസതിം വസേത്
40 യോ വൈ ഗൃഹേഭ്യഃ പ്രവസൻ പ്രിയാണാം നാനുസംസ്മരേത്
    ദുഃഖേന സുഖം അന്വിച്ഛേത് സ രാജവസതിം വസേത്
41 സമവേഷം ന കുർവീത നാത്യുച്ചൈഃ സംനിധൗ ഹസേത്
    മന്ത്രം ന ബഹുധാ കുര്യാദ് ഏവം രാജ്ഞഃ പ്രിയോ ഭവേത്
42 ന കർമണി നിയുക്തഃ സൻ ധനം കിം ചിദ് ഉപസ്പൃശേത്
    പ്രാപ്നോതി ഹി ഹരൻ ദ്രവ്യം ബന്ധനം യദി വാ വധം
43 യാനം വസ്ത്രം അലങ്കാരം യച് ചാന്യത് സമ്പ്രയച്ഛതി
    തദ് ഏവ ധാരയേൻ നിത്യം ഏവം പ്രിയതരോ ഭവേത്
44 സംവത്സരം ഇമം താത തഥാ ശീലാ ബുഭൂഷവഃ
    അഥ സ്വവിഷയം പ്രാപ്യ യഥാകാമം ചരിഷ്യഥ
45 അനുശിഷ്ടാഃ സ്മ ഭദ്രം തേ നൈതദ് വക്താസ്തി കശ് ചന
    കുന്തീം ഋതേ മാതരം നോ വിദുരം ച മഹാമതിം
46 യദ് ഏവാനന്തരം കാര്യം തദ് ഭവാൻ കർതും അർഹതി
    താരണായാസ്യ ദുഃഖസ്യ പ്രസ്ഥാനായ ജയായ ച
47 [വൈ]
    ഏവം ഉക്തസ് തതോ രാജ്ഞാ ധൗമ്യോ ഽഥ ദ്വിജസത്തമഃ
    അകരോദ് വിധിവത് സർവം പ്രസ്ഥാനേ യദ് വിധീയതേ
48 തേഷാം സമിധ്യ താൻ അഗ്നീൻ മന്ത്രവച് ച ജുഹാവ സഃ
    സമൃദ്ധി വൃദ്ധിലാഭായ പൃഥിവീ വിജയായ ച
49 അഗ്നിം പ്രദക്ഷിണം കൃത്വാ ബ്രാഹ്മണാംശ് ച തപോധനാൻ
    യാജ്ഞസേനീം പുരസ്കൃത്യ ഷഡ് ഏവാഥ പ്രവവ്രജുഃ