ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / അഷ്ടമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 8) / അദ്ധ്യായം 1

← സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 15

സ്കന്ധം 8 : അദ്ധ്യായം 2 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / അഷ്ടമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 8) / അദ്ധ്യായം 1

രാജോവാച

സ്വായംഭുവസ്യേഹ ഗുരോ വംശോഽയം വിസ്തരാച്ഛ്രുതഃ ।
യത്ര വിശ്വസൃജാം സർഗ്ഗോ മനൂനന്യാൻ വദസ്വ നഃ ॥ 1 ॥

യത്ര യത്ര ഹരേർജ്ജൻമ കർമ്മാണി ച മഹീയസഃ ।
ഗൃണന്തി കവയോ ബ്രഹ്മംസ്താനി നോ വദ ശൃണ്വതാം ॥ 2 ॥

യദ്യസ്മിന്നന്തരേ ബ്രഹ്മൻ ഭഗവാൻ വിശ്വഭാവനഃ ।
കൃതവാൻ കുരുതേ കർത്താ ഹ്യതീതേഽനാഗതേഽദ്യ വാ ॥ 3 ॥

ഋഷിരുവാച

മനവോഽസ്മിൻ വ്യതീതാഃ ഷട് കൽപേ സ്വായംഭുവാദയഃ ।
ആദ്യസ്തേ കഥിതോ യത്ര ദേവാദീനാം ച സംഭവഃ ॥ 4 ॥

ആകൂത്യാം ദേവഹൂത്യാം ച ദുഹിത്രോസ്തസ്യ വൈ മനോഃ ।
ധർമ്മജ്ഞാനോപദേശാർത്ഥം ഭഗവാൻ പുത്രതാം ഗതഃ ॥ 5 ॥

കൃതം പുരാ ഭഗവതഃ കപിലസ്യാനുവർണ്ണിതം ।
ആഖ്യാസ്യേ ഭഗവാൻ യജ്ഞോ യച്ചകാര കുരൂദ്വഹ ॥ 6 ॥

വിരക്തഃ കാമഭോഗേഷു ശതരൂപാപതിഃ പ്രഭുഃ ।
വിസൃജ്യ രാജ്യം തപസേ സഭാര്യോ വനമാവിശത് ॥ 7 ॥

സുനന്ദായാം വർഷശതം പദൈകേന ഭുവം സ്പൃശൻ ।
തപ്യമാനസ്തപോ ഘോരമിദമന്വാഹ ഭാരത ॥ 8 ॥

മനുരുവാച

യേന ചേതയതേ വിശ്വം വിശ്വം ചേതയതേ ന യം ।
യോ ജാഗർത്തി ശയാനേഽസ്മിൻ നായം തം വേദ വേദ സഃ ॥ 9 ॥

ആത്മാവാസ്യമിദം വിശ്വം യത്കിഞ്ചിജ്ജഗത്യാം ജഗത് ।
തേന ത്യക്തേന ഭുഞ്ജീഥാ മാ ഗൃധഃ കസ്യ സ്വിദ്ധനം ॥ 10 ॥

യം ന പശ്യതി പശ്യന്തം ചക്ഷുർ യസ്യ ന രിഷ്യതി ।
തം ഭൂതനിലയം ദേവം സുപർണ്ണമുപധാവത ॥ 11 ॥

ന യസ്യാദ്യന്തൌ മധ്യം ച സ്വഃ പരോ നാന്തരം ബഹിഃ ।
വിശ്വസ്യാമൂനി യദ്യസ്മാദ് വിശ്വം ച തദൃതം മഹത് ॥ 12 ॥

     സ വിശ്വകായഃ പുരുഹൂത ഈശഃ
          സസ്വയംജ്യോതിരജഃ പുരാണഃ ।
     ധത്തേഽസ്യ ജൻമാദ്യജയാഽഽത്മശക്ത്യാ
          താം വിദ്യയോദസ്യ നിരീഹ ആസ്തേ ॥ 13 ॥

അഥാഗ്രേ ഋഷയഃ കർമ്മാണീഹന്തേഽകർമ്മഹേതവേ ।
ഈഹമാനോ ഹി പുരുഷഃ പ്രായോഽനീഹാം പ്രപദ്യതേ ॥ 14 ॥

ഈഹതേ ഭഗവാനീശോ ന ഹി തത്ര വിഷജ്ജതേ ।
ആത്മലാഭേന പൂർണ്ണാർത്ഥോ നാവസീദന്തി യേഽനു തം ॥ 15 ॥

     തമീഹമാനം നിരഹങ്കൃതം ബുധം
          നിരാശിഷം പൂർണ്ണമനന്യചോദിതം ।
     നൄൻ ശിക്ഷയന്തം നിജവർത്മസംസ്ഥിതം
          പ്രഭും പ്രപദ്യേഽഖിലധർമ്മഭാവനം ॥ 16 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇതി മന്ത്രോപനിഷദം വ്യാഹരന്തം സമാഹിതം ।
ദൃഷ്ട്വാസുരാ യാതുധാനാ ജഗ്ധുമഭ്യദ്രവൻ ക്ഷുധാ ॥ 17 ॥

താംസ്തഥാവസിതാൻ വീക്ഷ്യ യജ്ഞഃ സർവ്വഗതോ ഹരിഃ ।
യാമൈഃ പരിവൃതോ ദേവൈർഹത്വാശാസത് ത്രിവിഷ്ടപം ॥ 18 ॥

സ്വാരോചിഷോ ദ്വിതീയസ്തു മനുരഗ്നേഃ സുതോഽഭവത് ।
ദ്യുമത്സുഷേണരോചിഷ്മത്പ്രമുഖാസ്തസ്യ ചാത്മജാഃ ॥ 19 ॥

തത്രേന്ദ്രോ രോചനസ്ത്വാസീദ് ദേവാശ്ച തുഷിതാദയഃ ।
ഊർജ്ജസ്തംഭാദയഃ സപ്ത ഋഷയോ ബ്രഹ്മവാദിനഃ ॥ 20 ॥

ഋഷേസ്തു വേദശിരസസ്തുഷിതാ നാമ പത്ന്യഭൂത് ।
തസ്യാം ജജ്ഞേ തതോ ദേവോ വിഭുരിത്യഭിവിശ്രുതഃ ॥ 21 ॥

അഷ്ടാശീതിസഹസ്രാണി മുനയോ യേ ധൃതവ്രതാഃ ।
അന്വശിക്ഷൻ വ്രതം തസ്യ കൌമാരബ്രഹ്മചാരിണഃ ॥ 22 ॥

തൃതീയ ഉത്തമോ നാമ പ്രിയവ്രതസുതോ മനുഃ ।
പവനഃ സൃഞ്ജയോ യജ്ഞഹോത്രാദ്യാസ്തത്സുതാ നൃപ ॥ 23 ॥

വസിഷ്ഠതനയാഃ സപ്ത ഋഷയഃ പ്രമദാദയഃ ।
സത്യാ വേദശ്രുതാ ഭദ്രാ ദേവാ ഇന്ദ്രസ്തു സത്യജിത് ॥ 24 ॥

ധർമ്മസ്യ സൂനൃതായാം തു ഭഗവാൻ പുരുഷോത്തമഃ ।
സത്യസേന ഇതി ഖ്യാതോ ജാതഃ സത്യവ്രതൈഃ സഹ ॥ 25 ॥

സോഽനൃതവ്രതദുഃശീലാനസതോ യക്ഷരാക്ഷസാൻ ।
ഭൂതദ്രുഹോ ഭൂതഗണാംസ്ത്വവധീത് സത്യജിത് സഖഃ ॥ 26 ॥

ചതുർത്ഥ ഉത്തമഭ്രാതാ മനുർന്നാമ്നാ ച താമസഃ ।
പൃഥുഃ ഖ്യാതിർന്നരഃ കേതുരിത്യാദ്യാ ദശ തത് സുതാഃ ॥ 27 ॥

സത്യകാ ഹരയോ വീരാ ദേവാസ്ത്രിശിഖ ഈശ്വരഃ ।
ജ്യോതിർദ്ധാമാദയഃ സപ്ത ഋഷയസ്താമസേഽന്തരേ ॥ 28 ॥

ദേവാ വൈധൃതയോ നാമ വിധൃതേസ്തനയാ നൃപ ।
നഷ്ടാഃ കാലേന യൈർവ്വേദാ വിധൃതാഃ സ്വേന തേജസാ ॥ 29 ॥

തത്രാപി ജജ്ഞേ ഭഗവാൻ ഹരിണ്യാം ഹരിമേധസഃ ।
ഹരിരിത്യാഹൃതോ യേന ഗജേന്ദ്രോ മോചിതോ ഗ്രഹാത് ॥ 30 ॥

രാജോവാച

ബാദരായണ ഏതത്തേ ശ്രോതുമിച്ഛാമഹേ വയം ।
ഹരിർ യഥാ ഗജപതിം ഗ്രാഹഗ്രസ്തമമൂമുചത് ॥ 31 ॥

തത്കഥാ സുമഹത്പുണ്യം ധന്യം സ്വസ്ത്യയനം ശുഭം ।
യത്ര യത്രോത്തമശ്ലോകോ ഭഗവാൻ ഗീയതേ ഹരിഃ ॥ 32 ॥

സൂത ഉവാച

     പരീക്ഷിതൈവം സ തു ബാദരായണിഃ
          പ്രായോപവിഷ്ടേന കഥാസു ചോദിതഃ ।
     ഉവാച വിപ്രാഃ പ്രതിനന്ദ്യ പാർത്ഥിവം
          മുദാ മുനീനാം സദസി സ്മ ശൃണ്വതാം ॥ 33 ॥